Download deel 2 - Textualscholarship.nl

5
b. Echte liefhebbers van een schrijver stellen belang in alles wat met hem
of haar te maken heeft. Naast zaken als de sigarepeuk van Kloos en de
trui van Gorter kan het materiaal dat de genese van gedichten bevat een
plaats gegund worden.
Overzien we nu de gebruiksmogelijkheden, dan zien we dat centraal kan
staan in het onderzoek: de auteur (psyche, leven (4)), een algemeen psychologisch
'systeem' (het creatieve proces (4)), de relatie auteur-tekst
(werkwijze (2)), de linguïstische constitutie van de tekst (1), het afzonderlijke
werk (3a, 3b), het literair idiolect van de auteur (3b, 3c), het
conventiesysteem van een bepaalde tijd in verhouding tot het idiolect
(3c, 3d), de poetica (3e). De onder 5 genoemde motieven zijn niet van
wetenschappelijke maar meer van pedagogische aard of zij komen voort
uit een redeloze bewondering die geen verdere motivering behoeft. De
gegeven ordening is in zoverre willekeurig dat de grenzen tussen sommige
categorieën vloeiend zijn. De bestudering van de `uiterlijke' ontstaansgeschiedenis
kan gegevens opleveren voor de kennis van de interne tekstontwikkeling.
Sótemann geeft in Op het voetspoor van de dichter (naast
tot dusver onbekende teksten (1)) in de eerste plaats inzicht in de 'materiële'
werkwijze, de sequentie van verschillende handelingen (2). Daarbij
biedt hij echter ook een blik op de semantische ontwikkeling (3a) en
werpt hij licht op bepaalde Leopoldiaanse eigenaardigheden van stilistische
en thematische aard (3b, 3c) die te relateren zijn aan literair klimaat
en poetica (3d, 3e).15
1.3. Tekstontwikkeling en literair idiolect
Het uitgangspunt dat ik voor mijn onderzoek gekozen heb, berust op de
vooronderstelling dat de tekstontwikkeling van de gedichten van Leopold
onder meer de mogelijkheid biedt om inzicht te verwerven in diens literaire
`idiolect'. Alvorens het praktische onderzoek aan te vangen, dienen
twee vragen te worden beantwoord. 1° Wat is een literair idiolect?
2 ° Wat is de relatie tussen het idiolect en de regelmatigheden, de tendenties,
die uit de tekstontwikkeling zijn af te leiden?
1.3.1. Literair idiolect
Aan het produceren en percipiëren van teksten in bepaalde contexten,
aan het taalgedrag van de individuele taalgebruiker, ligt een constellatie
ten grondslag die bestaat uit kennis van een taalsysteem en van een pragmatisch
`systeem' (of meer pragmatische `systemen'). 16 De aard van beide
15 Bovendien spreekt p er e u uit t Sot emanns studie deen aanste aanstekelijke l bewonderingg voor en ver-
wo n de rin over wat er in de genese van n ee een gedicht g van Leopold p plaatsgrijpt. p g lp
16 In het vo 1 gend gedeelte g bedien ik me van exacte termen als systeem, y , regels. g
Deze wekken de suggestie le van n wetenschappelijkheid eengeneraliseringdie
groter roter is dan
veelal 1 waargemaakt waa g kan worden aangezien g zzij l niet et in alle gevallen e g begrippen aanduiden