Download deel 2 - Textualscholarship.nl

131
den) is gebruikt als gesubstantiveerd deelwoord. Het woord heeft betrekking
op de rozen die onder hun aspect van `vermindering' worden getoond,
hetgeen de antithese 'tegenbeweging' - `vermindering' duidelijker
aanzet; `wankelen' releveert het `onvast zijn' , het door afnemende krachten
onvast gaan en mogelijk ook het `heen en weer gaan' , het `weifelen'
tussen de `vermindering' en de nieuwe kracht - die immers niet eensklaps
optreedt, maar langzaam de rozen doortrekt.
De syntaktische aansluiting in r. 8 met de vorige regels is als volgt:
"(een ander leven [...] dat langzaam door de wánkelenden toog) en [dat
hen] met een hooger/ijler tinteling doorzoelde". Het object van doorzoelde
is afwezig, maar kan moeilijk anders dan wankelenden (dus: de
rozen) zijn. doorzoelde is al in A-III gebruikt (vgl. p. 121). Het betekent
ongeveer `aangenaam warm doortrekken' en wordt nader gespecificeerd
door een honger/ijler tinteling. tinteling kan op twee dingen slaan: op
een prikkelend gevoel -meestal gebruikt in verband met koude - of op
flikkerend licht. In het laatste geval vertonen de rozen vanwege het doorzoeld
raken van nieuw leven een nieuwe kleur, ze gaan een in sterkte
snel wisselend licht afstralen (tinteling heeft een notie gemeen met `wankelen'
, n.l. het `gaan tussen twee toestanden' ). In het eerste geval komt
het `nieuw leven' tot uiting in een bepaald tintelend gevoel; er is sprake
van een paradox, daar doorzoelde (met de notie `warm') en tinteling
(met de aan `warm' tegengestelde notie `tintelend van koude' )38 tot een
semantische eenheid worden samengesmolten (`warm doortrekken met
een door koude veroorzaakt gevoel'). In deze paradoxale formulering
blijkt uiteraard het bijzondere van `het nieuwe' dat de rozen gaat doortrekken.
Dit wordt ook aangegeven door de alternatieve bepalingen
hooger en ijler. hooger kent metafysische eigenschappen toe aan de tinteling
(vgl. ook een hooger Luwte in A-III, p. 120). ijler brengt ook een
bijzondere kwaliteit aan de tinteling aan, zeker omdat de comparatiefvorm
wordt gebruikt zodat de tinteling in vergelijking met `andere tintelingen'
als bijzonder wordt voorgesteld. Er bestaat een zekere verwantschap
tussen ijler en hooger: hoe hoger men in de dampkring komt des
te ijler wordt de lucht, zodat ijler mogelijk ook iets metafysisch krijgt of
iets etherisch. 39
Ik verbindin b de ee eerste st pplaats aa met koud Vgl. gde
b
s.v. I. tintelen" n een I. " tinteling" t t g ggeeft. C.B. van Haeringen g n ggeeft
e int Kramers' Kramers Neder-
lan landswoo woordenboek (9e 9 dr. Den Haag, g 1 962
p 782
s.v. "tintelen" naast die van
"betekenisomschrijving" "glinsteren" alleen 11 de rikkelen nd p oor koude" . V 1. g 1VNT dl.
XVII 1 kol. 184 - 18 S.
: "Inzonderheid tengevolge van koude".
39" V Vgl. 1. D S3 0 s.v. etherisch bet bet. 2: "uitermate ijl l en licht, ongrijpbaar;
vergeestelijkt".
38 'tintelen' ' ' . 1. e voorbeelden die D 2051