Download deel 2 - Textualscholarship.nl

3
rechtvaardigd dat in het algemeen het niet is uit te sluiten dat de tekstontwikkeling
de betekenis van een tekst kan verduidelijken of er nieuwe
toegangen toe kan verschaffen. De tekstontwikkeling heeft onder dit gezichtspunt
vooral een heuristische waarde.
3b. De som van de veranderingen die uit de tekstontwikkeling blijkt, kan
licht werpen op bepaalde structuurprincipes van het werk in kwestie. De
varianten fungeren als "structuursignaal".' Uit de varianten zijn "Sttukturprinzipien"
af te leiden die als "aktive Tendenzen" in de tekstontwikkeling
veel duidelijker tot uiting komen dan in het voltooide werk.'
Tevens kan uit het totaal van de veranderingen een "semantische Geste"
worden afgeleid. De veranderingen kunnen een "semantisch definierten
Rahmen" markeren.9
3c. In nauwe aansluiting bij het vorige: de analyse van de tekstontwikkeling
biedt niet alleen een blik op de organiserende principes van één
werk, maar zij geeft, zeker bij het bestuderen van een groter corpus, ook
de mogelijkheid regelmatigheden te onderkennen op stilistisch, semantisch
en thematisch terrein in het gehele oeuvre, of in een groot deel ervan.
Men krijgt met andere woorden enig zicht op de `tegels' van het
literaire idiolect van een auteur.
3d. Bestudering van de tekstontwikkeling kan licht werpen op de relatie
tussen het literaire idiolect van de schrijver en de traditie, het algemene
literaire-conventiesysteem waarbinnen hij werkt. De veranderingen
"decken die Spannung zwischen dem entstehenden Werk and der literarischen
Tradition auf ' . 10 De tekstontwikkeling zou in sommige gevallen
"das Fortschreiten vom Kanon der literarischen Stoffe and Formen zum
eigenen `Stil' des Autors" kunnen documenteren. Uit de genese van de
to the work of art; nor do these g eet n ic qquestions u st dispense P with the analysis Y and an evalua
ti to on oof the actual work. " Op p dezelfde d lijn zit Ellis: The theory ry o literary ry criticism,
p. 115-123.
7 Fokkema: Varianten bij Achterbei dl. 2, 1 g> p. 15. > P
8 Muka^ovsk y . Varianten and St ili stik' ,p . 4 03 : "die Anal se Y der Varianten [ist] fur die
St ili st ik ein wirksames Mittel 1 bei bed der SSuche
nach den Struktu rP rinzi p ien ... , die den Stil
eines Dichters besten ' m n. e Denn in den Verbesserungen g and Vernderun gen
im Text
kommen diere Pt Prinzipien p als aktive Tendenzen, , die die Richtu p gder Verbesserungen gen an-
geben viel deutlicher zu zum Ausdruck als im fern gen abgeschlossenen g
Werk, , wo sic sich
latentem atentem uund
d statischem sta Zustand befinden."
9 Martens: Textersch liessun g durch Edition' ,p 996:
``Den Veranderun gen
eines zunachst
gg e ebe n en
Bildes vermag g der de R ezi
pient 'ene jen `semantische Geste' zu entnehmen, die zur
der Be Bedeutun eines literarischen Werkes ... fuhrt. ... Gerade in anbetracht
der rezeptorischen p n ffenheit Offenheit vieler esthetischer Texte ist das Varianten paradi gma
fur den Auf n hm e e n den von grosser g rTragweite,
^i
te da es s bei b aller Unbestimmtheit Uesti desWerk- W
des asthetisc h e nOb ekts ' einen innsemantisch efinierten definiertenhmen
Rahmen markiert and
Hip we i e sauf erne in die Geschichtlichkeit des Textes fuhrende Bedeutung g enthelt."
10 Vo icka: Struktur, pp. 49. 9