Download deel 2 - Textualscholarship.nl

114
De bepaling aanminnende (met als alternatief zaligende? en in toedragen)
kan afhangen van tenminste drie kernen: 1° uwe borst, 2 ° de...
schat, 3 ° de rozen. Van aanminnende hangt een bepaling af die ingeleid
wordt door zoodat. In de eerste fase luidt de bepaling: zoodat/ zij welkende
de ruil geboden. zij moet wel slaan op de rozen. aanminnende
kan in dat geval moeilijk de rozen bepalen en zal waarschijnlijk bij schat
of uwe borst horen. De borst of een gedeelte van de borst (de schat) is
`aanminnende', wat tot gevolg heeft dat de rozen (zij) iets doen of iets
ondergaan wat in de laatste regel van de strofe staat vermeld.
aanminnende is een afleiding van het woord `aanwinnen', een neologisme.
De rozen ondergaan vanwege de borst of de schat - in beide gevallen
per implicatie de u - een bepaalde behandeling die gekenmerkt
wordt door een `erotische', `koesterende', `naar zich toe halende' aard.
aanminnende is immers een speciaal soort van `tegen zich aan dragen'.
Op liefhebbende, koesterende wijze worden de rozen tegen ((de schat
van) de borst van) de u gedragen (door de u). Verder geïmpliceerde noties
van aanminnende zijn: de rozen zijn teer en moeten met een liefhebbend,
beschermend gebaar worden benaderd. Tevens blijkt een
gestemdheid (een emotie) van de u ten opzichte van de rozen.
Een alternatief voor aanminnende is zaligende, door welk woord - dat
overigens geen zekere lezing is -mogelijk `hogere', `metafysisch-religieuze'
kenmerken aan de rozen worden toegekend (vgl. de `metafysischreligieuze'
noties in groep 2 van A-II).
Het laatste alternatief voor aanminnende is in toedragen. Syntaktisch
gezien zou het wellicht beter zijn deze woordgroep als bijwoordelijke bepaling
bij aanlagen te lezen: `de rozen lagen op een bepaalde wijze aan',
n.l. ze lagen `in toedragen (door de borst, door de u)' aan. Het (impliciete)
psychologisch subject van de handeling van deze woordgroep is
daarbij de u. toedragen combineert de noties `dragen', `richting' (vanwege
toe, vgl. ook toegedrukt in A-I), en `gevoelens hebben ten opzichte
van iets of iemand' . De u draagt de rozen tegen of aan de borst in een
koesterend gebaar.
De drie zojuist besproken alternatieven hebben de notie `positief bejegenen'
met elkaar gemeen (in het eerste en het laatste geval is dat bejegenen
`erotisch' gekleurd, in de laatste variant zit tevens het kenmerk
`naar zich toe').
Het gevolg dat deze houding, dit gedrag, dit gebaar van de u ten opzichte
van de rozen heeft, wordt meegedeeld in de consecutieve bijzin,
die de derde en vierde regel van de strofe vult. De diverse lezingen
luiden:
1 zoodat oodat I zij welkende l de d ruil geboden g
of :
2 zoodat / zij l mat, m wankel ^ wan e de ru ruil geboden g b
of:
3 zoodat / zij l slinkend[e] in de ru ruil geboden g
of, , in een andere
constructie:
4 zoodat da I begevend g alle welkende ten doode II [zij letc.]
of:
5 zoodat I ineengezonken g welkende ten doode I I [zij l etc.]