Download deel 2 - Textualscholarship.nl

111
een oorzaak van het voortbestaan. Er is een overeenkomst tussen voortbestaan
en opstanding: het voortbestaan kan als een soort opstanding
worden gezien. Na het aardse leven sterft het lichaam, het `vat', maar
wat het lichaam in zich bergt, de essentie, de ziel, blijft bestaan in het
hiernamaals. In deze regels sterft het uiterlijke, de woorden of de aanleiding
voor de woorden, en blijft het `essentiële' over, n.l. wat de woorden
willen uitdrukken of de woorden zelf. Het is aannemelijk dat het voortbestaan
of de opstanding een parallel vormt ten opzichte van het rozenbeeld
van, voornamelijk, groep 2: de u deelt van haar levenskracht aan
de bloemen mee, die daarna een `nieuw leven' verkrijgen.
Het is onduidelijk welk substantief de uit r.(19) bepaalt. in in r.(18) is
waarschijnlijk bedoeld als alternatief voor af-; in plaats van afgang moet
men kunnen lezen: ingang. In de tweede en derde regel van de strofe
wordt een proces beschreven. In de tweede regel wordt door ingang het
begin van het proces aangegeven (in de derde regel wordt het vervolg en
het eind van het proces vermeld: het besterven). ingang kan ook als `het
ingaan' , n.l. tot de dood, worden gelezen -waarmee de `vermindering'
nog eens wordt gereleveerd.
overdracht bevat duidelijk de `communicatie'-notie (iets wordt op iets
of iemand overgedragen) en tevens een specifiek poeticale, n.l. `metafoor'
. Is het een alternatief voor oogopslag of hoort het bij de tweede of
derde regel, bijvoorbeeld als alternatief voor afgang? (De lezing: "in de
overdracht besterven" betekent dan: `bij het overbrengen van de woorden
- bij het maken van het gedicht of bij het (laten) lezen van het gedicht,
bij de poëtische communicatie - vindt er een `dood' en een
`opstanding' van woorden en/of betekenissen plaats').
Tenslotte is daar nog r.(22), de vierde regel van de strofe:
dat [o] in hun binnenst lag
Dit is een relatieve bijzin met als antecedent voortbestaan of nieuw
bestaan. hun refereert wel aan de woorden. Het `andere bestaan', de `essentie'
is gelegen in het binnenste gedeelte, in het `inwendige' van de
woorden (en komt pas naar buiten als de woorden zelf zijn `gestorven').
Er zit een paradoxale trek in de gebeurtenis die in deze groep beschreven
wordt. In of door de dood komt een nieuw (eeuwig) `waar' `leven',
en `niet-dood' tot stand.
De elementen uit r.(13)-(15) vormen een voorstadium voor de laatste
strofe. Over zoo woorden, taal, [off gedichten heb ik hierboven gesproken,
evenals over oogopslag. Moeilijk plaatsbaar is het gedrag (is het primair
om fonische redenen -rijmwoord op oogopslag - opgeschreven?).
een stomme? droom staat als `verbeelding' tegenover de werkelijkheid en
heeft zo bezien noties in zich in de sfeer van `het andere' , en eventueel
ook van `het hogere' . Het bevindt zich dan in eenzelfde betekenisveld als
nieuw bestaan, voortbestaan. Als het de woorden zijn die een stomme?
droom overdragen dan brengt het stomme? - gesteld dat stomme juist
ontcijferd is - een paradoxale tint aan in het geheel: wat de woorden
mededelen is `stom', is niet `spreekbaar', is onzegbaar.