Voormalige polders Polderdistrict Brummen-Voorst 1825-1959 - Coda

DE ARCHIEVEN VAN DE VOORMALIGE POLDERS
IN HET GEBIED VAN HET POLDERDISTRICT
“BRUMMEN – VOORST”
-------------------
1825-1959
P o l d e r d i s t r i c t
“B r u m m e n s c h e B a n d i j k”
B u i t e n p o l d e r
“D e V o o r s t e r k l e i”
B u i t e n p o l d e r
“D e V o o r s t e r b e e k p o l d e r”
“B u i t e n p o l d e r v a n d e S o e r e n s c h e
e n L e u v e n h e i m s c h e B e e k”
S a m e n g e s t e l d :
In opdracht van de Dijkstoel van het
Polderdistrict “Brummen – Voorst” te
Brummen
Archief W05
door J. W. van Petersen te Warnsveld
1 9 6 7

INHOUDSOPGAVE
Algemene inleiding 5
A. Het archief van het Polderdistrict “Brummensche Bandijk” 7
Inleiding 9
I. Stukken van algemene aard 11
II. Stukken betreffende bestuur en personeel 12
III. Stukken betreffende grondgebied en waterstaatsaangelegenheden 13
IV. Stukken betreffende het financieel beheer 14
V. Gedeponeerde stukken 18
B. Het archief van de Buitenpolder “De Voorsterklei” 19
Inleiding 21
Archief van de Sindersche Klei 23
Archief van de Voorsterdijkcommissie 23
Archief van de Buitenpolder De Voorsterklei 24
I. Stukken van algemene aard 24
II. Stukken betreffende bestuur en personeel 25
III. Stukken betreffende grondgebied en waterstaatsaangelegenheden 26
IV Stukken betreffende het financieel beheer 26
C. Het archief van de Buitenpolder “De Voorsterbeekpolder” 29
Inleiding 31
I. Stukken van algemene aard 33
II. Stukken betreffende bestuur en personeel 34
III. Stukken betreffende grondgebied, eigendommen en waterstaats-
aangelegenheden 34
IV. Stukken betreffende het financieel beheer 35
V. Gedeponeerde stukken 38
D. Het archief van de “Buitenpolder van de Soerensche en Leuvenheimsche Beek” 39
Inleiding 41
I. Stukken van algemene aard 43
II. Stukken betreffende bestuur en personeel 44
III. Stukken betreffende grondgebied en waterstaatsaangelegenheden 44
IV. Stukken betreffende het financieel beheer 45
E. Aanhangsel 53
Documentatie 55
Blz.
3

ALGEMENE INLEIDING
In dit deeltje zijn beschreven de archieven van het polderdistrict “Brummensche Bandijk”, de
Buitenpolders “De Voorsterklei” en “De Voorsterbeekpolder” en de “Buitenpolder van de Soerensche
en Leuvenheimsche Beek”
De aanduidingen “Polderdistrict” en “Buitenpolder” berusten op het “Reglement op het Beheer der
Rivierpolders in de provincie Gelderland”, dat tussen verschillende categorieën van polder– lichamen
onderscheid maakte.
Het totale gebied waarover de polders zich uitstrekten werd ongeveer als volgt begrensd: ten oosten
door een gedeelte van de Rijksweg van Dieren naar Zutphen, de Brummensche bandijk, de
Kanonsdijk, de “Oude IJssel” en de Voorsterkleidijk, ten noorden door de zuidgrens van het polder–
district “Veluwe” en ten westen door het kanaal van dieren naar Apeldoorn.
Hoge standen van de IJssel waren voor de bovengenoemde polders, die allen een natuurlijke lozing
op deze rivier hadden, steeds een groot probleem.
Een in 1948 door Gedeputeerde Staten in het leven geroepen studiecommissie onderzocht daarom de
mogelijkheid van een gemeenschappelijke bemaling van het betrokken gebied.
Bovendien werd in 1955 een commissie door Gedeputeerde Staten benoemd, die tot taak had de
watervoorziening van gronden ten oosten van het kanaal van Dieren naar Apeldoorn te bestuderen.
De in de conclusies van beide commissies naar voren gebrachte noodzakelijke waterstaatkundige
voorzieningen maakten naar mening van het Provinciaal Bestuur ingrijpende maatregelen
noodzakelijk.
Deze zouden moeten bestaan uit de opheffing van de bestaande waterschappen en de oprichting van
een polderdistrict voor de gehele streek, dat belast zou worden met de zorg voor de waterkeringen
langs de IJssel, alsmede met de zorg voor de waterbeheersing in het betreffende gebied.
Bij besluit van provinciale staten van Gelderland van 7 juli 1959, goedgekeurd bij Koninklijk Besluit
van 9 september 1959, werden de polders opgeheven en te samen met tot dusver ongereglemen–
teerde ( doch gedeeltelijk wel in particulier verband georganiseerde) gebieden van Empe,
Voorstonden, de Overmarsch en enkele andere kleine gebieden, bijeengevoegd tot het polderdistrict
“Brummen–Voorst”.
Voor wat betreft de gehele organisatie van de onderhavige polders zij verwezen naar de opvolgende
Gelderse rivierpolderreglementen, die deze materie sinds 1837 uitputtend (zie inv.nr. 1157).
Na de opheffing van de polders werden de archieven overgedragen aan het nieuwe districtsbestuur.
In opdracht van de Dijkstoel en in overleg met de provinciale Inspecteur voor Gemeente en
waterschapsarchieven werden de archieven in 1966 tijdelijk naar het Gemeentearchief van Arnhem
overgebracht om aldaar te worden geordend en beschreven.
Voor zover mogelijk werd de oude orde in de archieven hersteld; waar een dergelijke orde niet meer
uit de stukken bleek, geschiede de ordening overeenkomstig die van vergelijkbare Gelderse
polderarchieven.
Een groot aantal bescheiden tenslotte, werd conform de voorschriften vernietigd.
5

INVENTARIS VAN HET ARCHIEF
VAN HET POLDERDISTRICT
BRUMMENSCHE BANDIJK
1837-1960
7

INLEIDING
Van oudsher reeds, beschermde een aantal bandijken, onderbroken door hoge gronden, de lage
landen onder Brummen tegen overstromingen van de IJssel.
Het gebied van Brummen, voor zover hetzelve bij deze bandijken was geïnteresseerd, bestond uit vier
marken, namelijk die van Oeken, Brummen, Rhienderen en Cortenoever.
De zorg voor de dijken geschiedde echter in de respectieve marken niet op een en dezelfde wijze.
Een gedeelte van de dijk onder de mark Van Brummen werd door enige particuliere ( d.w.z.
afzonderlijke ) geërfden bij wijze van hoefslag hersteld en onderhouden, terwijl de kosten van herstel
en onderhoud van het overig gedeelte, welke bij aanbesteding werden uitgevoerd, verdeeld werden
over die landen die daarbij geïnteresseerd waren.
De zorg voor de dijken onder Oeken en Rhienderen berustte geheel en al bij de gezamenlijke
geërfden.
De kosten van verbeteringen en herstellingen, welke in “daghuur” of bij aanbesteding geschiedden,
werden over de geïnteresseerd geërfden en de geïnteresseerden van buiten de mark omgeslagen.
Het grootste gedeelte van de dijk onder de Cortenoeverse mark, tenslotte, viel onder de zorg van de
gezamenlijke geërfden; het overig deel werd verzorgd door “particulieren” die daartoe belast waren.
Zo onderhield het Zutphens Geestelijk Rentambt, dat onder meer het erve Reuversweerd bezat, de
sluis en het dijksgedeelte bij dit erve.
Kort na de achttiende eeuwwisseling werd geconstateerd dat de dijken, die door de gezamenlijke
geërfden van Rhienderen en Cortenoever dienden te worden onderhouden, ’t zij uit gebrek aan een
behoorlijke directie, ’t zij uit achteloosheid, ten enenmale verwaarloosd waren.
De betrokken requestmeester, wie klachten ter ore waren gekomen betreffende de slechte staat van
bovengenoemde gedeelten van de Brummense waterkering, verzocht in juni1811 aan de prefect van
het Departement van de Boven–IJssel een reglement te doen ontwerpen door de geïnteresseerden uit
het desbetreffende gebied. Hieraan gevolg gevende, verzocht de prefect de maire van Brummen een
commissie te doen formeren, die ten doel zou hebben een concept–reglement op te stellen voor het
bestuur over de Brummense dijken.
In december 1811 was het door de commissie opgestelde concept–reglement gereed en kon het, na
ter visie van de geërfden te hebben gelegen, door de maire aan de prefect worden opgezonden.
Het concept–reglement voorzag in de benoeming door de geërfden van een dijkgraaf, vier heemraden
en een bode. De kosten van het bestuur en de zorg over de dijken zouden morgentalsgewijs over het
“district” omgeslagen worden.
Rekening en verantwoording zou om de drie jaren worden afgelegd.
Meningsverschillen betreffende de vraag of het wel billijk was dat de dijkplichtigen die steeds met
grote kosten hun dijkvakken onderhouden hadden,nu zouden moeten contribueren ten behoeve van
de nalatige, waren er de oorzaak van dat bij aanvang van het winterseizoen van het volgende jaar nog
steeds geen dijkscollege geconstitueerd was.
Na ernstig aandringen van de maire van Brummen benoemde de prefect, op voordracht van de
ingenieurs–chef van het Departement van de Boven–IJssel, bij besluit van 31 december 1812 een
“direction provisoire”, bestaande uit N.H. Schrassert als president en H. Cromhout J.W. Eijerkamp en
A. Hoogenkamp als heemraden. Door de ingenieur en chef werd aan het provisioneel bestuur
voorlopig een reglement opgedragen, dat onder meer de prefect machtigde te allen tijde zelf
instructies te geven, indien deze zulks nodig oordeelde.
In de plaats van N.H. Schrassert, die zijn functie niet wenste te aanvaarden, werd in februari 1813 de
adjoint–maire van Brummen, J.J. van Riemsdijk benoemd.
Eveneens in 1813 nam G.J. van Helbergen de plaats in van de overleden J.W. Eijerkamp.
Tussen 1813 en 1818 werd Van Riemsdijk opgevolgd door J.J. Valckenier, Schout van het ambt
Brummen, die in 1820 weer werd opgevolgd door P.D. du Bois, burgemeester en Secretaris Van de
gemeente Brummen.
Aangezien het provisioneel reglement bleek niet te voldoen, stelde het dijksbestuur in 1819 een
concept van een nieuw reglement op, dat aan het provinciaal Gouvernement werd aangeboden met
het verzoek hieraan goedkeuring te willen hechten.
9

Eerst bij koninklijk Besluit van 14 november 1825, nr. 119, werd het “Reglement voor het dijksbestuur
over den Brummenschen, Rhienderenschen, Kortenoeverschen en Oekenschen dijk” goedgekeurd.
In verband met het toen reeds verwachte Gelderse rivierpolder reglement, bevatte het alleen de
hoogst noodzakelijke bepalingen.
Een werkelijk “bestuur” is daarna steeds minder uitgeoefend.
Omdat niet meer bekend was welke erven met dijkplicht waren bezwaard, noch ook welke erven bij
een omslag zouden moeten contribueren, trachtte men de kosten van herstellingen te bestrijden door
particuliere voorschotten en bijdragen uit de gemeentefondsen.
In juli 1837 tenslotte, werd door de gemeenteraad van Brummen officieel vastgesteld dat er niet meer
gesproken kon worden van een bestuur van de Brummense bandijk. Na het overlijden van de
verscheidene bestuursleden, was er slechts een lid overgebleven: Gerrit Jan van Helbergen.
De raad verzocht het provinciaal Bestuur gemachtigd te worden, om, zolang er nog geen nieuw
bestuur zou zijn, de nodige voorzieningen te mogen treffen, teneinde calamiteiten te voorkomen.
Vanwege het Provinciaal Gouvernement werd het gemeentebestuur verzocht de namen van vijf
geërfden op te geven, die geschikt waren om als dijksbestuur op te treden.
Door de inwerkingtreding van het Reglement op het Beheer der Rivierpolders in de provincie
Gelderland (Koninklijk Besluit van 23 september 1837) kwam plotseling een einde aan de
moeilijkheden en werd het volgende bestuur ingesteld: D. van Walree als dijkgraaf, J. Kromhout,
F.T.J. Baron van Wijnbergen als heemraden,en P. Hondius Gzn., G.J. van Helbergen, C.A.J.Schieven
en J. Hoogenkamp als hoofdingelanden.
Tot secretaris werd benoemd L. Hoffman en tot ontvanger J. van Maurik.
Wat de beken en sloten betreft, deze werden van ouds eensdeels onderhouden door de marken bij
wijze van hand en spandiensten, anderzijds door de eigenaren van de aanliggende landerijen.
Ook na de instelling van het dijkscollege bleven de marken het toezicht op en de schouw over de
waterleidingen en de daartoe behorende kunstwerken behouden.
In de tweede helft van de negentiende eeuw echter, kwam dit toezicht, ten dele door overdracht, ten
dele door opheffing van enige markgenootschappen, aan de gemeente Brummen, die het in feite met
toestemming van het polderdistrict bleef uitoefenen, totdat de polder in 1941 zijn ligger op de
watergangen en kunstwerken definitief zag goedgekeurd en deze taak kon overnemen.
Bij besluit van de Commissaris van de Provincie Gelderland van 18 augustus 1943, nr. 116, werd het
district uitgebreid van 1634 Ha. Tot 2462 Ha. , hoofdzakelijk met gronden onder Voorstonden, Hall en
Rhienderen. Hierbij werd het aantal heemraden van twee op vier en het aantal hoofdgeërfden van vier
op vijf gebracht.
De functies van secretaris en ontvanger zijn sinds 1892 door een persoon uitgeoefend geweest.
Uit het in 1838 opgemaakte proces–verbaal (zie inv. Nr. 14) van overname der archieven van
Voormalige dijksbestuur, blijkt dat de oudste toen overgedragen stukken van 1811 dateerden.
Wanneer deze bescheiden verdwenen zijn, is niet bekend.
In de tweede wereldoorlog werden de oudere stukken van het archief naar de kluis van het
gemeentehuis van Brummen overgebracht, alwaar deze tot ca. 1962 bleven berusten.
10

INVENTARIS
I . S T U K K E N V A N A L G E M E NE A A R D
1-5 Notulen van het Gecombineerd college, 1838 – 1959.
1. 1838 – 1863
2. 1864 – 1887
3. 1887 – 1921
4. 1921 – 1945
5. 1945 – 1959
6-9 Notulen van de dijkstoel, 1839 – 1960.
6. 1839 – 1865
7. 1874 – 1898
8. 1899 – 1934
9. 1934 – 1960
10-12 Kladnotulen van het Gecombineerd college en van de Dijkstoel,
1945 – 1950.
10. 1942 – 1944
11. 1944 – 1947
12. 1947 – 1950
13 Presentielijsten van het Gecombineerd College en van de Dijkstoel,
1858 – 1959.
14-47 Ingekomen stukken, 1837 – 1960, met retroacta van 1825.
N.B. Bij de nummers 14 – 28 zijn tevens enige stukken van andere
aard opgenomen.
14. 1837 – 1843
N.B. Voorin bevindt zich het dijkreglement van 1825 met
bijbehorende stukken.
15. 1844 – 1850
16. 1851 – 1857
17. 1858 – 1866
18. 1867 – 1871
19. 1872 – 1877
20. 1877 – 1881
21. 1882 – 1884
22. 1885 – 1891
23. 1892 – 1900
24. 1901 – 1910
25. 1911 – 1917
26. 1918 – 1923
27. 1924 – 1929
28. 1930 – 1936
29. 1920 – 1937
30. 1938 – 1939
31. 1940 – 1941
32. 1942 – 1944
33. 1945
34. 1946
35. 1947
36. 1948
37. 1949
38. 1950
1 katern en
4 delen
2 katernen en
2 delen
3 katernen
1 omslag
15 banden en
19 omslagen
11

39. 1951
40. 1952
41. 1953
42. 1954
43. 1955
44. 1956
45. 1957
46. 1958
47. 1959 – 1960
48-50 Indicateurs en agenda’s op de ingekomen stukken, 1837 – 1936.
48. 1837 – 1884
49. 1884 – 1901
50. 1918 – 1936
3 delen
51 “Alfabet op het indicateur”, 1837– (c. 1868). 1 deel
52-57 Registers van uitgaande stukken, 1838 – 1951.
52. 1838 – 1863
53. 1864 – 1899
N.B. tevens publicatieboek.
54. 1900 – 1930
55. 1930 – 1944
56. 1944 – 1950
57. 1950 – 1951
N.B. van 1951 – 1960 gebruikt als agenda van uitgaande stukken.
6 delen
58 Concepten, minuten en afschriften van uitgaande stukken,
1873 – 1960.
N.B. zie ook inv.nrs. 14 – 28.
1 pak
59 Brieven, gewisseld tussen de Secretaris en de Watergraaf,
1935 – 1943.
1 omslag
60 “Repertoire der akten, betrekkelijk het polderbestuur”, 1859 – 1860. 1 katern
61 “plakboek”, bevattende namens het polderbestuur geplaatste
advertentie, alsmede enige documentatie de polder aangaande,
(c. 1936 – 1959).
1 deel
II. S T U K K E N B E T R E F F E N D E B E S T U U R
E N P E R S O N E E L .
62 “kiezerslijsten”, 1859 – 1951.
N.B. zie ook inv.nrs. 14 en 17.
1 pak
63 Staten van voordracht tot vervulling van diverse bestuursfuncties,
1884 – 1950.
N.B. zie ook inv.nrs. 14 en 28.
1 omslag
64 Processen–verbaal van benoeming van bestuursleden, 1935 – 1951. 1 omslag
65 Stukken betreffende eden en verklaringen, door bestuursleden en
beambten af te leggen, 1940 – 1944.
1 omslag
12

66 Staten van plaats gehad hebbende mutatiën in het ambtenaren–
personeel, 1936 – 1950.
67 Staat van bestuursleden en beambten van het polderdistrict sinds
1837, opgemaakt door de secretaris, 1950.
1 omslag
1 katern
III . S T U K K E N B E T R E F F E N D E G R O N D G E B I E D E N
W A T E R S T A A T S A A N G E L E G E N H E D E N.
68-74 Liggers der hectarentalen, 1858 – 1938.
68. 1858
69. 1868
70. 1878
71. 1889
72. 1899
73. 1909
74. 1930
N.B. herzien in 1938.
75-78 Alfabetische indices op de liggers der hectarentalen, (1858 – 1943).
75. (1858)
76. (1868)
77. (1938)
78. (c. 1943)
7 delen
2 katernen en
2 delen
79-80 Percelenregisters, (1938–c. 1945).
79. (1938)
80. (c. 1945)
2 delen
81 Stukken betrekking hebbende op de liggers der hectarentalen, z.d. 1 omslag
82 Liggers en voorlopige liggers van watergangen en kunstwerken, met
bijbehorende kaarten, 1916 – 1941.
1 pak
83 Stukken betreffende de liggers van de watergangen en kunstwerken,
1915 – 1941.
1 omslag
84 Rapporten van bevinding bij de schouwen over watergangen,
kunstwerken en dijken, 1935 – 1959.
1 omslag
85 Cieringen van uit te voeren werken, 1840 – 1957.
1 omslag
N.B. zie ook inv.nrs. 15 en 18.
86 Staten, houdende aanbestedingsvoorwaarden voor het schoon–
maken van watergangen, 1938 – 1951.
87 Stukken betreffende uit te voeren werken aan de Bandijk,
1911 – 1959.
N.B. zie ook inv.nrs. 26 en 27.
88 Staten, houdende opgave van aanwezige noodmaterialen,
1933 – 1959.
1 omslag
1 omslag
1 omslag
13

IV. S T U K K E N B E T R E F F E N D E H E T
F I N A N C I E E L B E H E E R.
N.B. De regeling van de dienstjaren is als volgt: van 1838 t/m. 1840 valt het dienstjaar samen met het
kalenderjaar. Na een overgangsperiode van 1 januari 1841 tot 1 mei 1842 loopt het tot en met de
rekening van 1856/57 van 1 mei tot 1 mei. Het daarop volgende dienstjaar geldt van 1 mei 1857 tot 1
juli 1858, waarna het steeds op 1 juli aanvangt. Het “dienstjaar” 1957/58 loopt van 1 juli 1957 tot 1
januari 1959. het dienstjaar 1959 valt samen met het kalenderjaar.
89 Algemeen journaal en kasboek, 1839 – 1856. 1 omsla
90 Register van uitgaaf, 1839 – 1851. 1 katern
91 “aantekenboek van den deurwaarder van den polder”, 1857 – 1881. 1 omslag
92 Stukken betreffende de classificatie van gronden, in verband met de
omslag van polderlasten, 1943 – 1947.
1 omslag
93-104 Begrotingen, 1838 – 1960.
12 pakken
N.B. Bijgevoegd zijn: administratieve rekeningen, memories van
toelichten, besluiten tot vaststelling en goedkeuringsbrieven van
Gedeputeerde Staten.
93. 1838 – 1847/48
94. 1848/49 – 1857/58
95. 1858/59 – 1867/68
96. 1868/69 – 1877/78
97. 1878/79 – 1887/88
98. 1888/89 – 1897/98
99. 1898/99 – 1907/08
100. 1908/09 – 1917/18
101. 1918/19 – 1927/28
102. 1928/29 – 1937/38
103. 1938/39 – 1947/48
104. 1948/49 – 1960
105 Door Gedeputeerde Staten goedgekeurde begrotingswijzigingen,
1942 – 1959.
N.B. zie ook inv.nrs. 22 – 26.
1 omslag
106 “Verantwoordingen van inkomsten en uitgaven”, 1857/58 – 1949/50. 1 omslag
107-222 Rekeningen, 1838 – 1959.
N.B. Bijgevoegd zijn: besluiten van voorlopige vaststelling en
vaststellingsbrieven van Gedeputeerde Staten.
107. 1838
108. 1839
109. 1840
110. 1841/42
111. 1842/43
112. 1843/44 N.B. niet compleet.
113. 1844/45
114. 1845/46
115. 1846/47
116. 1849/50
117. 1850/51
116 pakken
14

118. 1852/53
119. 1853/54
120. 1854/55
121. 1856/57
122. 1857/58
123. 1858/59
124. 1859/60
125. 1860/61
126. 1861/62
127. 1862/63
128. 1864/65
129. 1865/66
130. 1866/67
131. 1867/68
132. 1868/69
133. 1869/70
134. 1870/71
135. 1871/72
136. 1872/73
137. 1873/74
138. 1874/75
139. 1875/76
140. 1876/77
141. 1877/78
142. 1878/79
143. 1879/80
144. 1880/81
145. 1881/82
146. 1882/83
147. 1883/84
148. 1884/85
149. 1885/86
150. 1886/87
151. 1887/88
152. 1888/89
153. 1889/90
154. 1890/91
155. 1891/92
156. 1892/93
157. 1893/94
158. 1894/95
159. 1895/96
160. 1896/97
161. 1897/98
162. 1898/99
163. 1899/1900
164. 1900/01
165. 1901/02
166. 1902/03
167. 1903/04
168. 1904/05
169. 1905/06
170. 1906/07
171. 1907/08
172. 1908/09
173. 1909/10
174. 1910/11
175. 1911/12
176. 1912/13
177. 1913/14
15

178. 1914/15
179. 1915/16
180. 1916/17
181. 1917/18
182. 1918/19
183. 1919/20
184. 1920/21
185. 1921/22
186. 1922/23
187. 1923/24
188. 1924/25
189. 1925/26
190. 1926/27
191. 1927/28
192. 1928/29
193. 1929/30
194. 1930/31
195. 1931/32
196. 1932/33
197. 1933/34
198. 1934/35
199. 1935/36
200. 1936/37
201. 1937/38
202. 1938/39
203. 1939/40
204. 1940/41
205. 1941/42
206. 1942/43
207. 1943/44
208. 1944/45
209. 1945/46
210. 1946/47
211. 1947/48
212. 1948/49
213. 1949/50
214. 1950/51
215. 1951/52
216. 1952/53
217. 1953/54
218. 1954/55
219. 1955/56
220. 1956/57
221. 1957/58
222. 1959
223-338 Bijlagen tot de rekeningen, 1839 – 1959.
223. 1839
224. 1842/43
225. 1845/46
226. 1846/47
227. 1847/48
228. 1848/49
229. 1849/50
230. 1850/51
231. 1851/52
232. 1852/53
233. 1853/54
234. 1854/55
235. 1855/56
4 omslagen en
112 banden
16

236. 1856/57
237. 1857/58
238. 1858/59
239. 1859/60
240. 1860/61
241. 1861/62
242. 1862/63
243. 1863/64
244. 1864/65
245. 1865/66
246. 1866/67
247. 1867/68
248. 1868/69
249. 1869/70
250. 1870/71
251. 1871/72
252. 1872/73
253. 1873/74
254. 1874/75
255. 1875/76
256. 1876/77
257. 1877/78
258. 1878/79
259. 1879/80
260. 1880/81
261. 1881/82
262. 1882/83
263. 1883/84
264. 1884/85
265. 1885/86
266. 1886/87
267. 1887/88
268. 1888/89
269. 1889/90
270. 1890/91
271. 1891/92
272. 1892/93
273. 1893/94
274. 1894/95
275. 1895/96
276. 1896/97
277. 1897/98
278. 1898/99
279. 1899/1900
280. 1900/01
281. 1901/02
282. 1902/03
283. 1903/04
284. 1904/05
285. 1905/06
286. 1906/07
287. 1907/08
288. 1908/09
289. 1909/10
290. 1910/11
291. 1911/12
292. 1912/13
293. 1913/14
294. 1914/15
295. 1915/16
17

339
296. 1916/17
297. 1917/18
298. 1918/19
299. 1919/20
300. 1920/21
301. 1921/22
302. 1922/23
303. 1923/24
304. 1924/25
305. 1925/26
306. 1926/27
307. 1927/28
308. 1928/29
309. 1929/30
310. 1930/31
311. 1931/32
312. 1932/33
313. 1933/34
314. 1934/35
315. 1935/36
316. 1936/37
317. 1937/38
318. 1938/39
319. 1939/40
320. 1940/41
321. 1941/42
322. 1942/43
323. 1943/44
324. 1944/45
325. 1945/46
326. 1946/47
327. 1947/48
328. 1948/49
329. 1949/50
330. 1950/51
331. 1951/52
332. 1952/53
333. 1953/54
334. 1954/55
335. 1955/56
336. 1956/57
337. 1957/58
338. 1959
“Register der Negotiatie”, bevattende aantekeningen betreffende de
obligatielening van 1839, 1839 – 1850.
1 katern
340 Stukken betreffende geldleningen, 1926 – 1960. 1 omslag
V. G E D E P O N E E R D E S T U K K E N.
341 Stukken betreffende benoeming en ontslag van F.C.Colenbrander
als watergraaf, 1903 – 1933.
1 omslag
342 “ Notitiebokje” van F. C. Colenbrander, 1903 – 1933. 1 katern
18

INVENTARIS VAN HET ARCHIEF
VAN HET BUITENPOLDER
DE VOORSTERKLEI
1731 - 1960
19

INLEIDING
De oudste in dit archief aanwezige stukken dateren van 1731 en betreffen de Zindersche Mark(t), ook
wel Sinderensche Kley of Buirschap Sinderen genaamd.
Hoe lang deze mark als zodanig al bestond valt moeilijk na te gaan; uit een verpondingkohier van
1648 blijkt echter, dat de geërfden van Sinderen destijds reeds een waard aan de IJssel bezaten.
Hierbij dienst te worden opgemerkt, dat de bedding van de IJssel in dit gebied zich in de loop der
tijden belangrijk heeft gewijzigd.
In de nog aanwezige archiefstukken blijkt van gemeentegronden niets meer en is er nog slechts
sprake van zorg voor dijken, wegen, bruggen, duikers etc.
Bij zeer ernstige doorbraken van de zomerdijken was het gewoonte dat vanwege de marke– richter bij
publicatie en kerke spraak niet alleen de geërfden van de Sinderensche mark maar tevens de
ingelanden van de aangrenzende Voorsterklei als geïnteresseerden bijeen werden geroepen om over
de toestand van de dijken, die beide klein omringden, te beraadslagen.
Deze geïnteresseerden van buiten de mark droegen dan eveneens bij in de kosten van herstel of
verbeteringen. De bijeenkomsten der markegenoten vonden gewoonlijk plaats in de herberg “De
(bonte) Beer” te Voorst.
Een in 1801 uit de geërfden van beide kleien benoemde commissie gaf met een goed uitgewerkt plan
een modern dijkbestuur met grote bevoegdheden in overweging. Tot uitvoering hiervan, evenmin als
van als van dat tot officiële samenvoeging van de Zinderensche Kley (453 ½ morgen) en de
Voorsterklei ( 431 ¼ morgen ) tot een mark, is het echter niet gekomen.
Een klacht, in het jaar 1808 bij de Minister van Waterstaat ingekomen, betreffende de
weigerachtigheid van een zekere Jan IJsseldijk om een aan hem in eigendom toebehorend
dijksgedeelte in het gebied Voorst–Wilp te herstellen, noodzaakte eerstgenoemde de landdrost van
het Departement Gelderland hierover aan te schrijven.
De bailluw van Nederveluwe, door de laddrost belast met een onderzoek dienaangaande, bevond dat
de mark van zinderen “noch behoorlijk geconstitueerd was, noch voldoende gezag had, om ten
voordele van de ingelanden werkzaam te zijn”.
Daar de dijk niet onder politiek bestuur stond van het Ambt Voorst, kon ook de scholtus weinig
uitrichten.
De landdrost, van een en ander in kennis gesteld, merkte bovendien op, dat van Voorster zomerdijken
geen reglement bestond.
In 1809 werden de ingelanden van zowel de Voorsteren Sinderensche Kley, als de aangrenzend
Nijenbeker en Wilpsche Kley, door de bailluw aangeschreven om ter betere besturing van de
zomerdijken die de kleien omgaven, ieder een concept–reglement te formeren en in te zenden. De
twee commissies, daartoe door de ingelanden van de beide kleien benoemd, dienden nog het zelfde
jaar hun ontwerpen in. Nadat op aanwijzingen van de landdrost van Gelderland, de Minister van
Waterstaat en de requestmeester belast met de dienst der bruggen en wegen in de Hollandse
departementen, enige wijzigingen waren aangebracht, gelastte tenslotte de prefect van het
Departement van de Boven–IJssel bij missive van 21 juni 1811 de geërfden van zowel de Voorster–
zomerdijk als de Nijenbeker en Wilpsche Zomerdijk om de respectieve reglementen in werking te
stellen.
In de geërfdenvergadering van 18 juli 1811 werden als leden van de “Commissie voor de Voorster–
zomerdijk, de algemene kerspels kleiwegen en de op de Kley zich bevindende leigraven” benoemd:
J.A.J. Sloet als president, E.van Beek, N. Plantenals leden en G. Kroon als secretaris.
Een scheuter of dijkbode werd eveneens benoemd.
In 1837 trad het Reglement op het Beheer der Rivierpolders in de provincie Gelderland in werking,
waarbij de Voorster en Nijenbeker Kley werden samengevoegd tot een polder.
Het bestuur van de nieuwe polder sprak al direct van “een noodlottig plaats gehad hebbende
vergissing van de bijeenvoeging, gezien de onmogelijkheid om administratief te verenigen, hetgeen
door de natuur onverenigbaar gescheiden was”
21

Na enige besprekingen met het provinciaal Gouvernement werd overeengekomen om provisioneel de
werkzaamheden en de gehele administratie te splitsen, zodanig dat de directie over de Voorsterpolder
aan J.A.J. Sloet Homming en p. Kroon en over de Nijenbeker polder aan W.A. Schimmelpenninck van
der Oye en J.Kok zou worden overgedragen. Bij koninklijk Besluit van 21 september 1839, tenslotte,
werden beide polders definitief van elkaar gescheiden.
Tot 1857 bestond het dagelijks bestuur uit twee, daarna uit drie poldermeester. Het aantal
hoofdingelanden in de polderrad, die op grond van het Rivierpolder reglement sinds 1935 de
geërfdendagen verving, bedroeg zes.
Vanaf de oprichting van de Voorsterbeekpolder in 1871, hebben de Voorsterklei en de
Voorsterbeekpolder steeds dezelfde secretaris–ontvanger gehad, als gevolg waarvan de archieven
enigermate met elkaar vermengd werden, echter niet zozeer dat een volkomen scheiding niet meer
mogelijk was.
22

INVENTARIS
A A R C H I E F V A N D E S I N D E R S C H E K L E I .
343 Markeboek van de Sindersche klei, houdende notulen van
vergaderingen der markegenoten, alsmede gegevens betreffende
uitgaven en uitzettingen, 1731 – 1801.
344 Concept–notulen van de vergaderingen der markegenoten,
1784 – 1797.
345 Volmachten van enige geërfden, aan diverse gemachtigden om hen
te vertegenwoordigen in de vergaderingen van de markegenoten,
1780, 1802.
346 Rekeningen en verantwoordingen van de markeschrijver, met
bijlagen, 1778 – 1800.
N.B. zie ook inv.nr. 347.
347 Door de markeschrijver afgekondigde publicatie, 1784 – 1806.
N.B. dit zijn oorspronkelijk bijlagen tot de rekeningen, zie inv.nr. 346.
348 Stukken betreffende uit te voeren werken en de financiering daarvan,
1784 – 1809.
B. A R C H I E F V A N D E
V O O R S T E R D I J K C O M M I S S I E .
1 deel
1 omslag
1 omslag
1 omslag
1 omslag
1 omslag
N.B. zie voor de resolutie, reglementen e.d. van de voorsterdijkcommissie inv.nr. 353.
349 Stukken betreffende de totstandkoming van het
Voorsterdijkreglement, 1809 – 1811.
1 omslag
350 Ingekomen stukken en concepten van uitgaande stukken,
1811 – 1816.
1 omslag
351 Stukken betreffende uit te voeren werken en de financiering daarvan,
1811 – 1831.
1 omslag
352 “Acte houdende de regeling der financiële aansprakelijkheid van
geërfden welke niet onder het kanton Twello of Brummen woonachtig
zijn”, 1813.
1 stuk
23

C. A R C H I E F V A N D E B U I T E N P O L D E R
D E V O O R S T E R K L E I .
1. STUKKEN VAN ALGEMEENE AARD.
353 Notulen van geërfdendagen en van poldermeesters, 1837 – 1880.
1 deel
354
N.B. Dit deel is oorspronkelijk aangelegd als het “Voorsterdijkboek”,
bevattende resolutie, reglementen e.d., van 1811 tot 1837.
Notulen van de geërfdendagen en van de polderraad, 1881 – 1960. 1 deel
355 Notulen van de poldermeesters, 1881 – 1960. 1 deel
356 Presentielijsten van de polderraad, 1952 – 1959. 1 omslag
357 Reglement van Orde voor de geërfdendagen, 1894.
1 stuk
N.B. afschrift.
358-413 Ingekomen stukken, 1837 – 1960.
358. 1837 – 1857
N.B. met “inventaris”
359. 1858 – 1876
360. 1877 – 1878
361. 1879 – 1880
362. 1881 – 1882
363. 1883 – 1884
364. 1885 – 1886
365. 1887 – 1888
366. 1889 – 1890
367. 1891 – 1892
368. 1893 – 1894
369. 1895 – 1896
370. 1897 – 1898
371. 1899 – 1900
372. 1901 – 1902
373. 1903 – 1904
374. 1905 – 1906
375. 1907 – 1908
376. 1909 – 1910
377. 1911 – 1912
378. 1913 – 1914
379. 1915 – 1916
380. 1917
381. 1919 – 1920
382. 1921 – 1922
383. 1923 – 1924
384. 1925 – 1926
385. 1927 – 1928
386. 1929 – 1930
387. 1931 – 1932
388. 1933 – 1934
389. 1935
390. 1936
391. 1937
392. 1938
56 omslagen
24

414
393. 1939
394. 1940
395. 1941
396. 1942
397. 1943
398. 1944
399. 1945
400. 1946
401. 1947
402. 1948
403. 1949
404. 1950
405. 1951
406. 1952
407. 1953
408. 1954
409. 1955
410. 1956
411. 1957
412. 1958
413. 1959 – 1960
Door Gedeputeerde Staten goedgekeurde besluiten, 1942 – 1958. 1 omslag
415-416 Provinciale bladen betreffende waterschapsaangelegenheden,
1837 – 1956.
415. 1837 – 1856
N.B. met geschreven register.
416. 1857 – 1956
2 pakken
417-418 Registers van uitgaande stukken, 1842 – 1960.
417. 1842 – 1946
418. 1946 – 1960
419 Concepten, minuten en afschriften van uitgaande stukken,
1939 – 1958.
II. S T U K K E N B E T R E F F E N D E B E S T U U R
E N P E R S O N E E L .
2 delen
1 omslag
420 “Kiezerslijst”, 1959. 1 pak
421 Processen–verbaal van benoeming tot hoofdingeland, 1935 – 1959. 1 omslag
422 Stukken betreffende eden en verklaringen, door bestuursleden en
beambten af te leggen, 1940 – 1954.
1 omslag
25

III. S T U K K E N B E T R E F F E N D E G R O N D G E B I E D
E N W A T E R S T A A T S A A N G E L E G E N H E D E N .
423-427 Liggers der hectarentalen, (1858 – 1938).
423. (1858)
424. (1868)
425. (1882)
426. (1893)
427. (1938)
2 omslagen en
3 delen
428 Index op de ligger der hectarentalen, (1938). 1 deel
429 Liggers van watergangen en kunstwerken, 1896, 1906. 1 omslag
430 Stukken betreffende de “Kwaadschouw” van sloten en pogingen
daarover te procederen, 1890 – 1896.
1 omslag
431 Begrotingen en cieringen van uit te voeren werken, (c.1870) – 1959. 1 omslag
432 Bestekken en voorwaarden van aan te besteden werken,
1 omslag
1876 – 1885.
N.B. zie ook inv.nrs. 498 – 552.
433 Stukken betreffende uit te voeren werken, (c.1846) – 1849. 1 omslag
434 Stukken betreffende enige ontgrondingen door de N.V. Steenfabriek
“Hoendernest”te Brummen, 1955 – 1956.
1 omslag
435 Proces–verbaal betreffende het aanbrengen van een hakkelbout in
de brug over de Oude IJssel, 1877.
N.B. afschrift.
1 stuk
IV. S T U K K E N B E T R E F F E N D E H E T
F I N A N C I E E L B E H E E R
N.B. het dienst jaar loopt van 1 juli t/m 30 juni.
436-440 Begrotingen, 1856/57 en 1900/01 – 1959/60.
N.B. Bijgevoegd zijn: administratieve rekeningen, memoriën van
toelichting, besluiten tot vaststelling en goedkeuringsbrieven van
Gedeputeerde Staten.
436. 1856/57 en 1900/01 – 1914/15
N.B. het dienstjaar 1856/57 loopt van 1 mei tot 1 mei; de
begrotingen 1905/06 – 1909/10 ontbreken.
437. 1915/16 – 1925/26
N.B. de begroting 1916/17 ontbreekt.
438. 1926/27 – 1935/36
439. 1936/37 – 1945/46
440. 1946/47 – 1959/60
5 pakken
441 Ontwerp–begrotingen, 1872/73 – 1913/14. 1 omslag
442 Door Gedeputeerde Staten goedgekeurde begrotingswijzigingen,
1885/86 – 1958/59.
1 omslag
26

443-497 Rekeningen, 1900/01 – 1959/60.
N.B. Bijgevoegd zijn: besluiten van voorlopige vaststelling en
vaststellingsbrieven van Gedeputeerde Staten.
443. 1900/01
444. 1901/02
445. 1902/03
446. 1903/04
447. 1904/05
448. 1910/11
449. 1911/12
450. 1912/13
451. 1913/14
452. 1914/15
453. 1915/16
454. 1916/17
455. 1917/18
456. 1918/19
457. 1920/21
458. 1919/20
459. 1921/22
460. 1922/23
461. 1923/24
462. 1924/25
463. 1925/26
464. 1926/27
465. 1927/28
466. 1928/29
467. 1929/30
468. 1930/31
469. 1931/32
470. 1932/33
471. 1933/34
472. 1934/35
473. 1935/36
474. 1936/37
475. 1937/38
476. 1938/39
477. 1939/40
478. 1940/41
479. 1941/42
480. 1942/43
481. 1943/44
482. 1944/45
483. 1945/46
484. 1946/47
485. 1947/48
486. 1948/49
487. 1949/50
488. 1950/51
489. 1951/52
490. 1952/53
491. 1953/54
492. 1954/55
493. 1955/56
494. 1956/57
495. 1957/58
496. 1958/59
497. 1959/60
55 delen
27

498-552 Bijlagen tot de rekeningen, 1900/01 – 1959/60.
498. 1900/01
499. 1901/02
500. 1902/03
501. 1903/04
502. 1904/05
503. 1910/11
504. 1911/12
505. 1912/13
506. 1913/14
507. 1914/15
508. 1915/16
509. 1916/17
510. 1917/18
511. 1918/19
512. 1919/20
513. 1920/21
514. 1921/22
515. 1922/23
516. 1923/24
517. 1924/25
518. 1925/26
519. 1926/27
520. 1927/28
521. 1928/29
522. 1929/30
523. 1930/31
524. 1931/32
525. 1932/33
526. 1933/34
527. 1934/35
528. 1935/36
529. 1936/37
530. 1937/38
531. 1938/39
532. 1939/40
533. 1940/41
534. 1941/42
535. 1942/43
536. 1943/44
537. 1944/45
538. 1945/46
539. 1946/47
540. 1947/48
541. 1948/49
542. 1949/50
543. 1950/51
544. 1951/52
545. 1952/53
546. 1953/54
547. 1954/55
548. 1955/56
549. 1956/57
550. 1957/58
551. 1958/59
552. 1959/60
55 banden
28

INVENTARIS VAN HET ARCHIEF
VAN HET BUITENPOLDER
DE VOORSTERBEEKPOLDER
1731 - 1960
29

INLEIDING
De Voorsterbeek stond oudtijds met verscheidene leigraven onder de schouw van de mark Voorst en
Noord–Empe.
Deze mark grensde ten noorden aan de Appensche mark, ten westen aan Beekbergen en Loenen,
ten zuiden aan de mark Empe en ten oosten aan de Voorsterklei.
Nog voor in 1855 de mark definitief verdeeld werd, achtten de Staten der provincie Gelderland het
nodig door een door hen daartoe benoemde commissie in 1838 een reglement te laten ontwerpen op
de ruiming, het onderhoud en de schouw van de Voorsterbeek, zulks op grond van het Provinciaal
Reglement op de Waterleidingen, als vallende de Voorsterbeek onder de waterleidingen der tweede
klasse.
Het Voorsterbeekreglement werd in de jaren 1839/1840 door de gemeentebesturen van Apeldoorn
en Voorst en door Gedeputeerde Staten goedgekeurd.
In 1856 moest het op grond van de gemeentewet vervallen. Daarna stelde de gemeenteraad van
Voorst in 1859 een verordening vast omtrent het toezicht op, en de schouw over de Voorsterbeek en
verdere waterleidingen.
Bij de toepassing der verordening stuitte men echter op het gemis van enige bewijsbare verplichting
tot onderhoud van de Voorsterbeek, en toen bij een proces bleek dat nalatige werden vrijgesproken,
besloot men tenslotte in 1867 de verordening maar in te trekken.
Nadien kwamen echter steeds meer klachten over de gebrekkige toestand waarin de beek en de
waterleidingen verkeerden bij Provinciale Staten binnen.
Als gevolg hiervan werd in 1868 uit het College van Gedeputeerde Staten een commissie benoemd
met de opdracht om te dezer zake een onderzoek ter plaatse in te stellen.
Nadat de commissie met de belanghebbenden in contact was getreden en een voorstel om de
onderhoudsplicht af te kopen door de gemeente Voorst was verworpen, bleef geen andere
mogelijkheid over dan een polder “daar te stellen”. Een officieel adres van deze strekking werd in 1870
door de geïnteresseerden aan de Provinciale Staten gezonden.
De burgemeester van Voorst werd gelast om de adressanten uit te nodigen een commissie te kiezen
van drie personen die geacht konden worden het meest bekend te zijn met de landstreek die op de
Voorsterbeek afwaterde.
De aldus gevormde commissie trad in overleg met de desbetreffende commissie uit Gedeputeerde
Staten, met als finaal resultaat dat in de Statenvergadering van 11 juli 1871 het reglement voor de
Voorsterbeekpolder kon worden goedgekeurd.
Het bestuur trad nog hetzelfde jaar in functie.
De secretaris–ontvanger bekleedde bij zijn benoeming reeds een dergelijke functie bij de Buitenpolder
“De Voorsterklei” ; de beide polders hebben sindsdien steeds dezelfde secretaris– ontvanger gehad.
Het aantal poldermeesters kwam in 1882 van twee op drie.
In 1884 werd de polder met 450 Ha. Tot ca. 1650 Ha. Uit gebreid, hoofdzakelijk met gronden onder
Beekbergen gelegen. Dit was echter niet de enige uitbreiding: bij gemeenschappelijk besluit van de
Staten van Gelderland en Overijssel van 21 en 22 december 1939 werden ondermeer gronden van de
voormalige Loenermark en een gedeelte van het polderdistrict “Veluwe” toegevoegd aan de polder,
waarvan de oppervlakte daarna 3321 Ha. bedroeg.
In 1930 kon van de molenaar van de kopermolen het stuwrecht van de Voorsterbeek worden
aangekocht, hetgeen van belang was, omdat men eerst van toen af aan het stuwpeil aan de behoefte
der ingelanden kon aanpassen.
Het aantal hoofdingelanden in de polderraad, die op grond van het Rivierpolderreglement sinds 1935
de Geërfdendagen verving, bedroeg acht.
Aangezien de secretaris–ontvanger zijn functie ook als zodanig uitoefende bij de Voorsterklei– polder,
was het onvermijdelijk dat de archieven van beide polders enigszins met elkaar vermengd werden.
Het bleek echter mogelijk de beide archieven volkomen van elkander te scheiden.
31

INVENTARIS
I. S T U K K E N V A N A L G E M E NE A A R D .
553 Notulen van de geërfdendagen, 1871 – 1934. 1 deel
554 Kladnotulen van de geërfdendagen, 1872 – 1908. 1 omslag
555 Notulen van de poldermeesters, 1894 – 1954. 1 deel
556 “Klad–cahiers”, houdende aantekeningen betreffende de
vergaderingen van de polderraad en van de poldermeesters,
1939 – 1959.
N.B. deze cahiers bevatten eveneens aantekeningen betreffende de
vergaderingen van de Voorsterkleipolder.
1 omslag
557 Presentielijsten van de geërfdendagen en de polderraad,
1 omslag
1906 – 1907 en 1952 – 1959.
558-589 Ingekomen stukken, 1870 – 1960.
558. 1870 – 1883
559. 1884 – 1893
560. 1905 – 1924
561. 1925 – 1929
562. 1930 – 1931
563. 1932 – 1933
564. 1934
565. 1935
566. 1936
567. 1937
568. 1938
569. 1939
570. 1940
571. 1941
572. 1942
573. 1943
574. 1944
575. 1945
576. 1946
577. 1947
578. 1948
579. 1949
580. 1950
581. 1951
582. 1952
583. 1953
584. 1954
585. 1955
586. 1956
587. 1957
588. 1958
589. 1959 – 1960
32 omslagen
590 Provinciale bladen betreffende waterschapsaangelegenheden,
1871 – 1956.
1 pak
33

591 Door Gedeputeerde Staten goedgekeurde reglementen en besluiten,
1934 – 1958.
592-593 Registers van uitgaande stukken, 1872 – 1959.
592. 1872 – 1950.
593. 1950 – 1959.
594 Concepten, minuten en afschriften van uitgaande stukken,
1872 – 1952.
II. S T U K K E N B E T R E F F E N D E B E S T U U R
E N P E R S O N E E L.
1 omslag
2 delen
1 omslag
595 “Kiezerslijst”, 1959 1 pak
596 Processen–verbaal van benoeming tot hoofdingeland, 1935 – 1959. 1 omslag
597 Stukken betreffende eden en verklaringen, door bestuursleden en
beamten af te leggen, 1940 – 1953.
1 omslag
598 1nstructie voor de polderbode, 1904.
N.B. afschrift.
1 stuk
III. S T U K K E N B E T R E F F E N D E G R O N D G E B I E D ,
E I G E N D O M M E N
E N W A T E R S T A A T S A A N G E L E G E N H E D E N.
599 Staat, houdende opgave van de gronden met welke de polder in
1884 werd uitgebreid, 1884.
1 stuk
600 Stukken betreffende de uitbreiding van de polder, 1934 – 1943. ?
601-607 Liggers der hectarentalen, (c. 1871 – 1943).
1 omslag en
601. (c.1871)
602. (1871)
603. (1885)
604. (1897)
605. (1915)
606. (1931)
607. (1943)
6 delen
608-610 Alfabetische indices op de liggers der hectarentalen, (1871 – 1931). 2 omslagen en
608. (1871)
609. (1885)
610. (1931)
1 deel
611 Percelenregister, 1931. 1 deel
34

612 Liggers van watergangen en kunstwerken, 1896 en 1905. 1 omslag
613 Eigendomsbewijs betreffende een gedeelte van de Voorsterbeek en
het stuw en molenrecht van die beek, met uittreksel uit het kadastrale
plan, 1930.
1 omslag
614 Eigendomsbewijs betreffende een stuk weiland te Beekbergen, 1899. 1 stuk
615 Cieringen van uit te voeren werken, 1940 – 1959. 1 omslag
616 Bestekken en voorwaarden van aan te besteden werken,
(c.1871) – 1957.
N.B. zie ook inv.nrs. 681 – 735.
1 omslag
617 Stukken betreffende de verharding van wegen, 1904 – 1913. 1 omslag
618 Stukken betrekking hebbende op de verbetering van de Voorsterbeek 1 omslag
en van de Verlorenbeek, 1948 – 1953.
619 Acte, houdende overeenkomst met Rijkswaterstaat inzake het
verbreden van een brug over de Voorsterbeek, 1935.
N.B. afschrift.
1 stuk
IV. S T U K K E N B E T R E F F E N D E H E T
F I N A N C I E E L B E H E E R.
N.B. het dienstjaar loopt van 1 juli tot 1 juli.
620-624 Begrotingen, 1900/01 – 1959/60.
N.B. Bijgevoegd zijn: administratieve rekeningen, memories van
toelichting, besluiten tot vaststelling en goedkeuringsbrieven van
Gedeputeerde Staten.
620. 1900/01 – 1914/15
N.B. de begrotingen 1905/06 – 1909 ontbreken.
621. 1915/16 – 1925/26
N.B. de begroting 1916/17 ontbreken.
622. 1926/27 – 1935/36
623. 1936/37 – 1945/46
624. 1946/47 – 1959/60
625 Door Gedeputeerde Staten goedgekeurde begrotingswijzigingen,
1941/42 – 1959/60.
626-680 Rekeningen, 1900/01 – 1959/60.
N.B. Bijgevoegd zij: besluiten van voorlopige vaststelling en
vaststellingsbrieven van Gedeputeerde Staten.
626. 1900/01
627. 1901/02
628. 1902/03
629. 1903/04
630. 1904/05
631. 1910/11
632. 1911/12
5 pakken
1 omslag
55 delen
35

633. 1912/13
634. 1913/14
635. 1914/15
636. 1915/16
637. 1916/17
638. 1917/18
639. 1918/19
640. 1920/21
641. 1919/20
642. 1921/22
643. 1922/23
644. 1923/24
645. 1924/25
646. 1925/26
647. 1926/27
648. 1927/28
649. 1928/29
650. 1929/30
651. 1930/31
652. 1931/32
653. 1932/33
654. 1933/34
655. 1934/35
656. 1935/36
657. 1936/37
658. 1937/38
659. 1938/39
660. 1939/40
661. 1940/41
662. 1941/42
663. 1942/43
664. 1943/44
665. 1944/45
666. 1945/46
667. 1946/47
668. 1947/48
669. 1948/49
670. 1949/50
671. 1950/51
672. 1951/52
673. 1952/53
674. 1953/54
675. 1954/55
676. 1955/56
677. 1956/57
678. 1957/58
679. 1958/59
680. 1959/60
681-735 Bijlagen tot de rekeningen, 1900/01 – 1959/60.
681. 1900/01
682. 1901/02
683. 1902/03
684. 1903/04
685. 1904/05
686. 1910/11
687. 1911/12
688. 1912/13
689. 1913/14
690. 1914/15
55 banden
36

691. 1915/16
692. 1916/17
693. 1917/18
694. 1918/19
695. 1919/20
696. 1920/21
697. 1921/22
698. 1922/23
699. 1923/24
700. 1924/25
701. 1925/26
702. 1926/27
703. 1927/28
704. 1928/29
705. 1929/30
706. 1930/31
707. 1931/32
708. 1932/33
709. 1933/34
710. 1934/35
711. 1935/36
712. 1936/37
713. 1937/38
714. 1938/39
715. 1939/40
716. 1940/41
717. 1941/42
718. 1942/43
719. 1943/44
720. 1944/45
721. 1945/46
722. 1946/47
723. 1947/48
724. 1948/49
725. 1949/50
726. 1950/51
727. 1951/52
728. 1952/53
729. 1953/54
730. 1954/55
731. 1955/56
732. 1956/57
733. 1957/58
734. 1958/59
735. 1959/60
736 Stukken betreffende bijdragen van grondeigenaren in de kosten van
het schoonmaken van sloten, 1871, 1883.
1 omslag
37

V. G E D E P O N E E R D E S T U K K E N
N.B. 1n 1942 werd uit de besturen van de buitenpolders de Voorsterklei en de Voorsterbeek–
polderen uit belanghebbenden een commissie gevormd voor het onderhoud van de Onderbeek van
de Voorsterbeek.
Besloten werd dat de onderhoudskosten voor 2/3 door de Voorsterbeekpolder en voor 1/3 door de
Voorsterklei en de belanghebbenden zouden worden gedragen.
737 Cahier houdende besluiten van de commissie van de Onderbeek,
alsmede gegevens betreffende inkomsten en uitgaven, met bijlagen,
1943 – 1951.
738 Stukken betreffende uit te voeren werken aan de Onderbeek,
1943 – 1948.
738 A Stukken afkomstig van J. Berendsen, voorzittend poldermeester van
de Voorsterbeekpolder, als lid van de Studiecommissie voor de
ontwatering van het gebied tussen Brummen en Voorst; 1948 – 1951;
1 omslag
1 omslag
1 omslag
38

INVENTARIS VAN HET ARCHIEF
VAN HET BUITENPOLDER VAN DE
SOERENSCHE EN LEUVENHEIDMSCHE
BEEK
(1773) 1852-1960
39

INLEIDING
In juni 1880 richtte een aantal grondeigenaren uit het zogenaamde Laag–Soerensche Broek zich tot
de Provinciale Staten van Gelderland met het verzoek om voor dat broek een waterschap op te
richten.
In het request, dat was ondertekend door 30 van de 35 grondbezitters werd ondermeer aangevoerd
“dat dit broek in een hoogst ongunstige toestand verkeerd, ten gevolge van de slechte afwatering, dat
daardoor de gronden aldoor bij langdurige en veelvuldige regens drassig en nat zijn, waardoor die
streek weinig of niets oplevert– ook de wegen zijn dikwijls onbruikbaar en ontoegankelijk”.
Aangezien ook de Staten van de onhoudbaarheid van de situatie overtuigd waren, kon de verordening
voor de Soerensche Broekpolder in de Statenvergadering van 3 november 1881 worden vastgesteld.
Vervolgens werd een commissie, bestaande uit vijf belanghebbenden benoemd, met als taak “het
opmaken van een voordracht voor poldermeesters en een secretaris, en benoeming van een
ontvanger”.
Zowel het bestuur, bestaande uit drie poldermeesters, als de secretaris en de ontvanger traden
daarop in het voorjaar van 1882 in functie.
De functies van secretaris en ontvanger zijn praktisch steeds in een persoon verenigd geweest.
Het aantal hoofdingelanden in de polderraad, die op grond van het Rivierpolderreglement sinds 1935
de Geërfdendagen verving, bedroeg vier.
Bij besluit van Gedeputeerde Staten van 4 juni 1946, nr. 188, werd de Soerensche Broekpolder, die
tot dan 336 Ha. groot was, uitgebreid met 890 Ha. grond, behorende tot het stroomgebied van de
Leuvenheimsche Beek.
De polderraad werd bij die gelegenheid uitgebreid met twee hoofdingelanden, die in het nieuwe
gebied woonachtig moesten zijn.
Bovendien werd toen ook de naam van de polder officieel gewijzigd in: “Buitenpolder van de
Soerensche en Leuvenheimsche Beek”.
Mede omdat de polderraad vreesde, dat de uitbreiding zou leiden tot verhoging van de lasten, werd
besloten de nieuwe afdeling, althans wat betrof de financiën, afzonderlijk te administreren.
In verband daarmede is in de afdeling “Financieel Beheer” van de inventaris een cesuur gemaakt.
Wat het archief betreft: bij een inspectie in 1957 beklaagde de Provinciaal Inspecteur voor
Gemeente en Waterschapsarchieven zich er over, dat de stukken zich temidden van gemakkelijk
brandbare sinaasappelkisten op een zolder die alleen met een ladder te bereiken was, bevonden.
Besloten werd toen het oudere gedeelte van het archief naar de “Geldersche Toren” te Spankeren,
buitenplaats van de toenmalige voorzitter van het Polderbestuur, over te brengen. Bij de opheffing van
de polder werden de nieuwere stukken naar het gebouw van het polderdistrict “Brummen–Voorst”
overgebracht, terwijl de oudere vooralsnog op de “Geldersche Toren” bleven berusten.
In 1966 werden ook deze stukken naar het Polderhuis overgebracht.
41

INVENTARIS
I. S T U K K E N V A N A L G E M E N E A A R D .
739 Kladnotulen van geërfdendagen, 1882 – 1883. 1 omslag
740 Notulen van geërfdendagen en van poldermeesters, 1891 – 1934. 1 deel
N.B. Hierin bevinden zich ook gegevens inzake aanbestedingen, van
werken.
741-742 Notulen van de polderraad en van Poldermeesters, 1935 – 1960.
741. 1935 – 1954
742. 1954 – 1960
N.B. achter in de tekst van een redevoering met een historisch
overzicht van de polder.
743 Verordeningen en besluiten van het polderbestuur,
N.B. afschriften.
744-781 Ingekomen stukken, 1882 – 1959.
744. 1882 – 1883
745. 1884 – 1885
746. 1887 – 1892
747. 1894 – 1912
748. 1913 – 1916
749. 1917 – 1918
750. 1919 – 1920
751. 1921 – 1922
752. 1923 – 1924
753. 1925 – 1926
754. 1927 – 1932
755. 1933
756. 1934
757. 1935
758. 1936
759. 1937
760. 1938
761. 1939
762. 1940
763. 1941
764. 1942
765. 1943
766. 1944
767. 1945
768. 1946
769. 1947
770. 1948
771. 1949
772. 1950
773. 1951
774. 1952
775. 1953
776. 1954
777. 1955
778. 1956
779. 1957
780. 1958
781. 1959
2 delen
?
38 omslagen
43

782 Provinciale bladen betreffende waterschapsaangelegenheden,
1852 – 1956.
783 Register van uitgaande stukken, 1882 – 1931.
N.B. tot 1916 zijn alleen brieven aan Gedeputeerde Staten
opgenomen.
784 Concepten, minuten en afschriften van uitgaande stukken,
1887– 1959.
785-786 Agenda’s van uitgaande stukken, 1946 – 1956.
785. 1946 – 1950
786. 1950 – 1956
II. S T U K K E N B E T R E F F E N D E B ES T U U R
E N P E R S O N E E L .
1 pak
1 deel
1 omslag
2 katern
787 “Kiezerslijsten”, 1935 – 1959. 1 omslag
788 Stukken, betreffende eden en verklaringen door bestuursleden en
beambten af te leggen, 1940.
1 omslag
III. S T U K K E N B E T R E F F E N D E G R O N D G E B I E D E N
W A T E R S T A A T S A A N G E L E G E N H E D E N.
789 Lijsten van grondeigenaren in het Soerensche Broek, (c. 1882). 1 omslag
790-792 Liggers der hectarentalen, (c.1882) – 1934.
790. (c.1882)
791. (1883)
792. z.d. N.B. herzien in 1934.
793 Rapporten van bevinding bij de schouwen over de watergangen,
1936 – 1940.
1 katern en
2 delen
1 omslag
794 Cieringen van uit te voeren werken, 1936 – 1959. 1 omslag
795 Bestekken inzake verbeteringen aan diverse watergangen,
1883 – 1885.
N.B. zie ook inv.nrs. 1000 – 1062, 1114 – 1127 en 1142 – 1155.
1 omslag
796 Stukken inzake geschillen over de waterhuishouding van het
landgoed “de Wildbaan” te Brummen, 1917, 1954 – 1955.
1 omslag
44

IV. S T U K K E N B E T R E F F E N D E H E T
F I N A N C I E E L B E H E E R.
N.B. Bij de uitbreiding van de polder in 1946 werd voor de afdeling Leuvenheimsche Beek een
afzonderlijke financiële administratie ingesteld.
a. tot 1 juli 1946.
797 Staat, aangevende de classificatie van gronden voor de omslag van
polderlasten, 1883.
798-803 Begrotingen, voor zover de kosten van bestuur betreffende, 1883/84
– 1945/46.
N.B. bijgevoegd zijn: administratieverrekeningen, memories van
toelichting en besluiten tot vaststelling.
798. 1883/84 – 1892/93
799. 1893/94 – 1902/03
800. 1903/04 – 1912/13
801. 1913/14 – 1922/23
802. 1923/24 – 1932/33
803. 1933/34 – 1945/46
804-809 Begrotingen, voor zover de kosten van de waterleidingen betreffende
1884/85 – 1945/46.
N.B. bijgevoegd zijn: administratieve rekeningen, memories van
toelichting en besluiten tot vaststelling.
804. 1884/85 – 1892/93
805. 1893/94 – 1902/03
806. 1903/04 – 1912/13
807. 1913/14 – 1922/23
808. 1923/24 – 1932/33
809. 1933/34 – 1945/46
810 Brieven van Gedeputeerde Staten, houdende goedkeuring, der
begrotingen, 1883 – 1945.
811-873 Rekeningen, voor zover de kosten van bestuur betreffende,
1883/84 – 1945/46.
N.B. bijgevoegd zijn: besluiten van voorlopige vaststelling.
811. 1883/84
812. 1884/85
813. 1885/86
814. 1886/87
815. 1887/88
816. 1888/89
817. 1889/90
818. 1890/91
819. 1891/92
820. 1892/93
821. 1893/94
822. 1894/95
823. 1895/96
1 katern
6 pakken
6 pakken
1 pak
63 delen
45

824. 1896/97
825. 1897/98
826. 1898/99
827. 1899/1900
828. 1900/01
829. 1901/02
830. 1902/03
831. 1903/04
832. 1904/05
833. 1905/06
834. 1906/07
835. 1907/08
836. 1908/09
837. 1909/10
838. 1910/11
839. 1911/12
840. 1912/13
841. 1913/14
842. 1914/15
843. 1915/16
844. 1916/17
845. 1917/18
846. 1918/19
847. 1919/20
848. 1920/21
849. 1921/22
850. 1922/23
851. 1923/24
852. 1924/25
853. 1925/26
854. 1926/27
855. 1927/28
856. 1928/29
857. 1929/30
858. 1930/31
859. 1931/32
860. 1932/33
861. 1933/34
862. 1934/35
863. 1935/36
864. 1936/37
865. 1937/38
866. 1938/39
867. 1939/40
868. 1940/41
869. 1941/42
870. 1942/43
871. 1943/44
872. 1944/45
873. 1945/46
874-936 Bijlagen tot de rekeningen, voor zover de kosten van bestuur
betreffende, 1883/84 – 1945/46.
874. 1883/84
875. 1884/85
876. 1885/86
877. 1886/87
878. 1887/88
879. 1888/89
880. 1889/90
63 omslagen
46

881. 1890/91
882. 1891/92
883. 1892/93
884. 1893/94
885. 1894/95
886. 1895/96
887. 1896/97
888. 1897/98
889. 1898/99
890. 1899/1900
891. 1900/01
892. 1901/02
893. 1902/03
894. 1903/04
895. 1904/05
896. 1905/06
897. 1906/07
898. 1907/08
899. 1908/09
900. 1909/10
901. 1910/11
902. 1911/12
903. 1912/13
904. 1913/14
905. 1914/15
906. 1915/16
907. 1916/17
908. 1917/18
909. 1918/19
910. 1919/20
911. 1920/21
912. 1921/22
913. 1922/23
914. 1923/24
915. 1924/25
916. 1925/26
917. 1926/27
918. 1927/28
919. 1928/29
920. 1929/30
921. 1930/31
922. 1931/32
923. 1932/33
924. 1933/34
925. 1934/35
926. 1935/36
927. 1936/37
928. 1937/38
929. 1938/39
930. 1939/40
931. 1940/41
932. 1941/42
933. 1942/43
934. 1943/44
935. 1944/45
936. 1945/46
937-999 Rekeningen, voor zover de kosten van de waterleidingen betreffende,
1883/84 – 1945/46.
N.B. bijgevoegd zijn: besluiten van voorlopige vaststelling.
63 delen
47

937. 1883/84
938. 1884/85
939. 1885/86
940. 1886/87
941. 1887/88
942. 1888/89
943. 1889/90
944. 1890/91
945. 1891/92
946. 1892/93
947. 1893/94
948. 1894/95
949. 1895/96
950. 1896/97
951. 1897/98
952. 1898/99
953. 1899/1900
954. 1900/01
955. 1901/02
956. 1902/03
957. 1903/04
958. 1904/05
959. 1905/06
960. 1906/07
961. 1907/08
962. 1908/09
963. 1909/10
964. 1910/11
965. 1911/12
966. 1912/13
967. 1913/14
968. 1914/15
969. 1915/16
970. 1916/17
971. 1917/18
972. 1918/19
973. 1919/20
974. 1920/21
975. 1921/22
976. 1922/23
977. 1923/24
978. 1924/25
979. 1925/26
980. 1926/27
981. 1927/28
982. 1928/29
983. 1929/30
984. 1930/31
985. 1931/32
986. 1932/33
987. 1933/34.
988. 1934/35
989. 1935/36
990. 1936/37
991. 1937/38
992. 1938/39
993. 1939/40
994. 1940/41
995. 1941/42
996. 1942/43
48

997. 1943/44
998. 1944/45
999. 1945/46
1000-1062 Bijlagen tot de rekeningen, voor zover de kosten van de
waterleidingen betreffende, 1883/84 – 1945/46.
1000. 1883/84
1001. 1884/85
1002. 1885/86
1003. 1886/87
1004. 1887/88
1005. 1888/89
1006. 1889/90
1007. 1890/91
1008. 1891/92
1009. 1892/93
1010. 1893/94
1011. 1894/95
1012. 1895/96
1013. 1896/97
1014. 1897/98
1015. 1898/99
1016. 1899/1900
1017. 1900/01
1018. 1901/02
1019. 1902/03
1020. 1903/04
1021. 1904/05
1022. 1905/06
1023. 1906/07
1024. 1907/08
1025. 1908/09
1026. 1909/10
1027. 1910/11
1028. 1911/12
1029. 1912/13
1030. 1913/14
1031. 1914/15
1032. 1915/16
1033. 1916/17
1034. 1917/18
1035. 1918/19
1036. 1919/20
1037. 1920/21
1038. 1921/22
1039. 1922/23
1040. 1923/24
1041. 1924/25
1042. 1925/26
1043. 1926/27
1044. 1927/28
1045. 1928/29
1046. 1929/30
1047. 1930/31
1048. 1931/32
1049. 1932/33
1050. 1933/34
1051. 1934/35
1052. 1935/36
1053. 1936/37
63 omslagen
49

1054. 1937/38
1055. 1938/39
1056. 1939/40
1057. 1940/41
1058. 1941/42
1059. 1942/43
1060. 1943/44
1061. 1944/45
1062. 1945/46
1063 Brieven van Gedeputeerde Staten, houdende vaststelling van de
rekeningen, 1883 – 1946.
1064 Stukken inzake een geschil met W. F. G. L. van Hooff te Spankeren
over het betalen van polderlasten, 1883 – 1886.
b. vanaf 1 juli 1946 .
1065-1066 Begrotingen, voor zover de kosten van bestuur betreffende,
1946/47 – 1959/60.
N.B. bijgevoegd zijn: memories van toelichting.
1065. 1946/47 – 1952/53
1066. 1953/54 – 1959/60
1067-1068 Begrotingen, voor zover de kosten van de waterleidingen in de
afdeling Soerensche Beek betreffende, 1946/47 – 1959/60.
N.B. bijgevoegd zijn: memories van toelichting.
1067. 1946/47 – 1952/53
1068. 1953/54 – 1959/60
1069-1070 Begrotingen, voor zover de kosten van de waterleidingen in de
afdeling Leuvenheimsche Beek betreffende, 1946/47 – 1959/60.
N.B. bijgevoegd zijn: memories van toelichting.
1069. 1946/47 – 1952/53
1070. 1953/54 – 1959/60
1071 Brieven van Gedeputeerde Staten, houdende goedkeuring van de
begrotingen, 1947 – 1959.
1072-1085 Rekeningen, voor zover de kosten van bestuur betreffende,
1946/47 – 1959/60.
1072. 1946/47
1073. 1947/48
1074. 1948/49
1075. 1949/50
1076. 1950/51
1077. 1951/52
1078. 1952/53
1079. 1953/54
1080. 1954/55
1081. 1955/56
1082. 1956/57
1083. 1957/58
1 pak
1 omslag
2 pakken
2 pakken
2 pakken
1 omslag
14 delen
50

1084. 1958/59
1085. 1959/60
1086-1099 Bijlagen tot de rekeningen, voor zover de kosten van bestuur
betreffende, 1946/47 – 1959/60.
1086. 1946/47
1087. 1947/48
1088. 1948/49
1089. 1949/50
1090. 1950/51
1091. 1951/52
1092. 1952/53
1093. 1953/54
1094. 1954/55
1095. 1955/56
1096. 1956/57
1097. 1957/58
1098. 1958/59
1099. 1959/60
1100-1113 Rekeningen,voor zover de kosten van de waterleidingen in de
afdeling Soerensche Beek betreffende, 1946/47 – 1959/60.
1100. 1946/47
1101. 1947/48
1102. 1948/49
1103. 1949/50
1104. 1950/51
1105. 1951/52
1106. 1952/53
1107. 1953/54
1108. 1954/55
1109. 1955/56
1110. 1956/57
1111. 1957/58
1112. 1958/59
1113. 1959/60
1114-1127 Bijlagen tot de rekeningen, voor zover de kosten van de
waterleidingen in de afdeling Soerensche Beek betreffende,
1946/47 – 1959/60.
1114. 1946/47
1115. 1947/48
1116. 1948/49
1117. 1949/50
1118. 1950/51
1119. 1951/52
1120. 1952/53
1121. 1953/54
1122. 1954/55
1123. 1955/56
1124. 1956/57
1125. 1957/58
1126. 1958/59
1127. 1959/60
1128-1141 Rekeningen, voor zover de kosten van de waterleidingen in de
afdeling Leuvenheimsche Beek betreffende, 1946/47 – 1959/60.
1128. 1946/47
1129. 1947/48
1130. 1948/49
14 omslagen
14 delen
14 omslagen
14 delen
51

1131. 1949/50
1132. 1950/51
1133. 1951/52
1134. 1952/53
1135. 1953/54
1136. 1954/55
1137. 1955/56
1138. 1956/57
1139. 1957/58
1140. 1958/59
1141. 1959/60
1142-1155 Bijlagen tot de rekeningen, voor zover de kosten van de
waterleidingen in de afdeling Leuvenheimsche Beek betreffende,
1946/47 – 1959/60.
1142. 1946/47
1143. 1947/48
1144. 1948/49
1145. 1949/50
1146. 1950/51
1147. 1951/52
1148. 1952/53
1149. 1953/54
1150. 1954/55
1151. 1955/56
1152. 1956/57
1153. 1957/58
1154. 1958/59
1155. 1959/60
1156 Brieven van Gedeputeerde Staten, houdende vaststelling van de
rekeningen, 1953 – 1960.
1156A “Interpretatie en ampliatie van de ordonnantie op ’t weg–geld van den
zogenaamde Canons–dijk in den Ampte van Brummen gelegen …..”;
1773; gedrukt.
14 omslagen
1 omslag
1 stuk
52

AANHANGSEL
(1846 – 1952)
53

D O C U M E N T A T I E
1157 Reglementen, ontwerp – reglementen en memories van toelichting
daarop, betreffende het beheer der rivierpolders in de provincie
Gelderland, (c. 1846 – c. 1952).
1158-1160 Registers, bevattende de beschrijving van de peilschalen,
hakkelbouten en andere verkenmerken langs de grote rivieren,
1849 – 1852.
N.B. met bijlagen.
1158. betreft de Boven–Rijn, de Waal en de Merwede, 1849
1159. betreft de Neder–Rijn, de Lek en de Oude Rijn, 1850
1160. betreft de IJssel, 1852
1161 “Verzameling van reglementen en besluiten betreffende ijsgang en
watersnood in Gelderland”, 1875.
1161A “Watersnood te Cortenoever op 1 januari 1920”door Willem Hissink
te Brummen; 1920, gedrukt.
1162 “Rapport nopens regeling van het verkeer met zware motorrijtuigen
en motorrijwielen met volgwagens op de wegen, geen rijkswegen
zijden”, 1922.
1 pak
3 pakken
1 deel
1 stuk
1 pak
1163 “Algemene en bijzondere instructies voor ambtenaren van den
Rijkswaterstaat, belast met de zorg voor de buitengewone
riviercorrespondentie”, 1930 – 1936.
1 omslag
1164 “Lijst van waterschappen in Nederland”, 1952. 1 deel
55