Download het document - Scripties UMCG - Rijksuniversiteit ...

5 Wat is de invloed van interne factoren op het
ontwerp en gebruik van management accounting en
control systemen?
Dit hoofdstuk beschrijft de interne factoren van deelvraag
2 die van invloed zijn op het ontwerp en gebruik van MAS,
als omvang, technologie, organisatiestructuur en strategie.
5.1 Omvang
De omvang van een organisatie is van invloed op de manier
van besluitvorming, het gebruik van een MIS en op de mate
van het gebruik van management accounting technieken.
Zo komt decentralisatie vaak voor in grote organisaties en
hangt vaak nauw samen met de mate van automatisering
(Klatzky, 1970). Kleine organisaties passen minder
management accounting technieken toe dan grote (Abdel-
Kader & Luther, 2008; Otley, 1995; Haldma & Lääts, 2002).
Kleine organisaties passen grotendeels informele en
persoonlijke control concepten toe. Terwijl grote
organisaties een groter aantal informatiestromen en
kanalen moeten coördineren, waardoor decentralisatie
vaak voorkomt. Dit leidt tot een meer administratief
georiënteerd control concept, met formele communicatie
en een toename in gestandaardiseerde informatie voor
bestuurlijke prestatie evaluatie (Merchant, 1981). Dus
kleine organisaties zijn meestal gecentraliseerd en grote
organisaties juist gedecentraliseerd wat als gevolg een
verschillend MAS of MCS heeft.
5.2 Technologie
De simpelste en oudste contingentievariabele die van
invloed is op het ontwerp van MAS, is technologie (Otley,
1980). Daarmee wordt bedoeld de organisatietechnologie,
dus of er gebruik wordt gemaakt van (mechanische)
hulpmiddelen binnen het transformatieproces van input tot
output (Macintosh, 1994). Daarnaast kan er ook nog een
andere vorm van technologie onderscheiden worden,
namelijk de systeemtechnologie; in hoeverre het MIS uit
geavanceerde technologie bestaat. Dit komt als laatste aan
bod.
Technologie is niet een factor die van grote invloed is op de
aansturing van een verloskundige praktijk. Maar zoals
eerder genoemd, de verschillen tussen profit- en nonprofitorganisaties
worden steeds kleiner. Door de jaren
heen is technologie steeds belangrijker geworden voor
verloskundigen; echo’s zijn bijvoorbeeld onmisbaar
geworden.
Echografie wordt vanaf de jaren zestig al gebruikt in de
verloskunde. Het is een techniek die gebruikt wordt voor
screeningsonderzoek zoals bij de 20 weken echo (KNOV).
Door de verdergaande medicalisering is het heel normaal
geworden om meer echo’s tijdens de zwangerschap te
maken. Ook vragen cliënten er steeds vaker naar door de
aandacht van de media hieraan. Naast de 20 weken echo,
worden er steeds vaker meer preventieve screening echo’s
(prenataal onderzoek) uitgevoerd tijdens de zwangerschap.
Zo kan het ongeboren kind onderzocht worden op
afwijkingen als het Downsyndroom (RIVM). Naast echo’s
wordt er ook gebruikt gemaakt van de MRI techniek bij
screening, vooral bij onderzoek naar de hersenen (KNOV).
De VSP heeft en eigen echocentrum en streeft ernaar waar
mogelijk het echoscopisch onderzoek te combineren met
een controleafspraak bij de verloskundige. Technologische
ontwikkelingen hebben daardoor ook invloed op de wijze
waarop een verloskundige praktijk wordt georganiseerd.
Een goede voorbereiding op mogelijke echoscopische
onderzoeken vraagt extra informatie en dus tijd van de
verloskundige. Mede hierdoor is de werkdruk van de
verloskundige sterk toegenomen.
Naast de invloed van de mate van technologie binnen een
organisatie, is technologie regelmatig geoperationaliseerd
in MIS studies. Dit in de zin van verschillende typen MIS en
hoe geavanceerd de technologie van een MIS is (Weill &
25