afstudeerwerkstuk "ingrijpen bij ingrepen - Animal Freedom

Ingrijpen bij ingrepen?!
Bij honden is uit onderzoek gebleken dat de intermannelijke agressie met 66% vermindert na castratie en
toeneemt bij grote hoeveelheden aan testosteron. Bij andere vormen van agressie zoals angstbijten en territoriale
agressie geldt dat deze niet te veranderen zijn door castratie. Tevens heeft testosteron invloed op
het wegloop- en zwerfgedrag. Het blijkt dat 90% van de honden die voor de castratie zwierven en of wegliepen,
dit gedrag niet meer vertoonde na de castratie. Testosteron is hierin een belangrijke motivationele
factor voor dit gedrag. Daarnaast heeft testosteron een typisch effect op de ontwikkeling van het urineergedrag
bij honden. Dit gedrag is namelijk al volledig ontwikkeld voor de leeftijd van zeven weken en
heeft dus alleen een hoge perinatale testosteronspiegel nodig. Het testosteron tijdens de puberteit heeft
geen invloed meer op de ontwikkeling van dit gedrag. Na castratie vanwege urinemerken binnenshuis
neemt dit gedrag bij tweederde van het aantal honden af.
Castratie in de neonatale fase bij honden zorgt ervoor dat reuen weinig tot geen seksueel gedrag vertonen.
Als er testosteron wordt toegediend tijdens de puberteit blijkt dat er duidelijk seksueel gedrag wordt vertoond.
Veelal worden honden gecastreerd vanwege gedragsproblemen, zoals weglopen, zwerven of agressief
gedrag. Dit gedrag neemt bij bijna de helft van de honden af (Maarschalkerweerd en Arns- van Setten,
1991).
Bij de teef kunnen na een ovarioëctomie of ovariohysterectomie (ongewenste) gedragsveranderingen optreden.
Voorbeelden van veranderd gedrag zijn sloomheid, en lusteloosheid. Daarnaast kan de teef onzekerder
worden en/of agressiever. Geslachtshormonen hebben een sterke invloed op de stofwisseling en
dus op het welbevinden (www.uwdierenkliniek.nl). Bij teefjes die agressief zijn tegenover elkaar is castratie
alleen zinvol als de agressie zich beperkt tot de periodes waarin een van de honden loops is (Askew,
1996).
Bij katten verliest de kater na castratie alle aandacht voor poezen. Als men een kater met ervaring castreert
blijkt zijn paargedrag echter wel lang aan te houden. De leeftijd waarop de kater gecastreerd wordt
maakt dus wel degelijk uit. Bij veel dieren hebben seksuele ervaringen een grote impact op het effect van
castratie. Bij ratten bijvoorbeeld behouden de mannetjes met eerdere ervaring langer hun reproductiegedrag
dan de mannetjes zonder ervaring (Nelson, 2000). Bij de kat blijkt agressief gedrag duidelijk androgeen-afhankelijk
te zijn. Dit geldt ook voor mannelijke fretten (Maarschalkerweerd en Arns- van Setten,
1991). Agressie bij katers onderling neemt in 90% van de gevallen sterk af of stopt zelfs helemaal na castratie
(Landsberg, et al., 2003). Bij muizen, ratten en hamsters wordt door sommige onderzoekers een
agressiviteitsdaling geconstateerd na castratie, maar door andere echter niet. Bij deze diersoorten is het
niet zeker in hoeverre agressief gedrag androgeen-afhankelijk is (Maarschalkerweerd en Arns- van Setten,
1991). Bij cavia’s is er over het algemeen weinig verandering van agressie waar te nemen na castratie,
wél is er verandering van seksueel gedrag waar te nemen. Bij cavia’s reduceert het seksuele gedrag kort
na de castratie van het mannetje. Bij het toevoegen van testosteron wordt dit gedrag behouden
(http://salmon.psy.plym.ac.uk). Bij poezen blijft door castratie de krolsheid uit, vooral bij bepaalde rassen
zoals siamezen die de krolsheid zeer expressief uiten is dit prettig voor de eigenaar (Cursusboek paraveterinair,
2000).
72