afstudeerwerkstuk "ingrijpen bij ingrepen - Animal Freedom

Fysiologische en ethologische veranderingen na castratie
twee maanden gaat het gele lichaam tenslotte toch te gronde en is de schijndracht afgelopen. De schijndracht
heeft echter wel effecten die niet gewenst zijn bij de eigenaar. Deze effecten zijn, het dikker worden
van de hond, onrustig gedrag, nestvorming, zwelling van de melkklieren en zelfs melkgift (van der
Molen, 2000). Het fenomeen schijndracht komt ook voor bij poezen en bij konijnen.
Mannetjesfretten verharen sterk na castratie, de stinkende pels wordt vervangen voor een nieuwe pels. Bij
vrouwelijke fretten kan het gevolg van niet castreren erg groot zijn. Door de langdurige loopsheid kan het
dier uiteindelijk sterven doordat er afwijkingen kunnen ontstaan aan het beenmerg. Tijdens de loopsheidsperiode
is het voortplantingshormoon oestradiol verhoogd. Eén van de bijwerkingen van oestradiol
is dat dit hormoon ervoor zorgt dat de bloedcellen niet meer aangemaakt worden door het beenmerg, met
als gevolg een bloedarmoede, maar ook stollingsproblemen en een verminderde weerstand. De fret kan
hier uiteindelijk aan overlijden (Zalinge en Smeding, 2001).
Bij voedsters is de kans op baarmoederkanker aanwezig als er niet (meer) mee wordt gefokt. Op een leeftijd
van zes à zeven jaar is de kans hierop 75%. Het is daarom aan te raden om de vrouwtjes te castreren
op een leeftijd van zes maanden tot twee jaar (Rosenthal (e) ). Bij toename van de leeftijd treden er langzaam
voortschrijdende veranderingen op in het slijmvlies van de baarmoeder, onder andere een afname
van de hoeveelheid cellen en een toename van bindweefsel. Het gezwel dat hierdoor kan ontstaat heet
adenocarcinoma en groeit erg langzaam. Vrij vroeg in zijn ontwikkeling kan de kanker zich uitbreiden in
de baarmoederwand en de directe omgeving van de baarmoeder. Uitzaaiingen naar andere plaatsen in het
lichaam, zoals naar de lever en de longen kunnen één tot twee jaar op zich laten wachten.
De eerste verschijnselen zijn vaak: bloed bij de urine aan het eind van de plas en een bloederige vaginale
uitvloeiing. Bij uitbreiding van de ziekte worden de voedsters suf, hebben een verminderde eetlust, vertonen
een sterke vermagering en zijn benauwd. Meestal wordt de diagnose gesteld doordat er een onregelmatig
vergrote baarmoeder in de buik is te voelen. Verder onderzoek bij deze bevindingen kan dan bestaan
uit het maken van röntgenfoto’s van buik- en borstholte of een echo-onderzoek van de buik.
In een vroeg stadium van de ziekte zal het chirurgisch verwijderen van de aangetaste baarmoeder veelal
genezend zijn. Chemotherapie voor deze vorm van kanker bestaat niet (www.ottenhorst.nl).
7.3.2 Ethologische veranderingen
Er zijn drie fasen tijdens het leven waarin testosteron een bepalende invloed heeft op seksueel dimorf
gedrag bij honden, te weten de prenatale fase ofwel de embryonale fase, de neonatale fase, dat is de fase
in de eerste weken na de geboorte en tijdens de puberteit, bij de hond is dat op een leeftijd van zes maanden.
Bij de hond is vastgesteld dat tijdens de late prenatale periode testosteron wordt geproduceerd, dit
heeft invloed op de hersenontwikkeling. Bij de neonatale periode treedt er een zelfde effect op als bij de
late prenatale periode. Tijdens de puberteit worden de meeste gedragingen pas definitief seksueel dimorf.
Door de invloed van de geslachtshormonen is er bij reuen en andere mannelijke dieren sprake van een
continue seksuele activiteit, bij vrouwelijke dieren is de seksuele activiteit een cyclisch gebeuren. Vanwege
deze continue seksuele activiteit vindt castratie meer plaats bij mannelijke dieren (Colenbrander et
al., 1998).
71