afstudeerwerkstuk "ingrijpen bij ingrepen - Animal Freedom

7.4 Landbouwhuisdieren
Fysiologische en ethologische veranderingen na castratie
Bij de landbouwhuisdieren worden jaarlijks veel castraties uitgevoerd vanwege de ethologische en fysiologische
veranderingen die een castratie met zich meebrengt. Eerst worden de fysiologische veranderingen
besproken en vervolgens de ethologische veranderingen.
7.4.1 Fysiologische veranderingen
Onderzoek heeft uitgewezen dat de stoffen androstenon en skatol bij varkens de berengeur veroorzaken.
Daarnaast dragen overigens nog andere stoffen bij aan de berengeur, zij het in mindere mate. Omdat bij
gecastreerde varkens geen berengeur voorkomt, is het aannemelijk dat de vorming van berengeur te maken
heeft met de geslachtshormonen die in de testes geproduceerd worden. Voor androstenon is deze relatie
gemakkelijk verklaarbaar, omdat dit een geslachtshormoon is. Metingen hebben uitgewezen dat de
androstenon concentratie in het spek van gecastreerde mannelijke varkens verwaarloosbaar is. Dit hormoon
is tevens verantwoordelijk voor de typische urinegeur bij beren. Voor skatol is de relatie met castratie
echter minder duidelijk. Skatol ontstaat als afbraakproduct van tryptofaan in de dikke darm en wordt
gedeeltelijk door het bloed opgenomen. Dit gebeurt zowel bij beren, als bij borgen (gecastreerde beren)
en zeugen. Na een aantal tussenstappen, waarbij een deel weer afgebroken wordt, wordt het skatol opgeslagen
in het vetweefsel. Skatol zorgt voor de mestgeur en de bittere smaak van het vlees. Het skatolgehalte
in het spek van borgen en zeugen is zeker niet verwaarloosbaar. Bij borgen is het 1,5 tot 2 keer zo
laag als bij beren en bij zeugen ongeveer drie keer zo laag (van Casteren, 1995).
Een slechte hygiëne tijdens de uitvoering van de castratie kan leiden tot het optreden van artritis wat vervolgens
tot de dood van het dier kan leiden. De effecten op lange termijn kunnen de gezondheid van het
dier aantasten. Zo heeft een gecastreerde big meer kans om ontstekingen, zoals longontstekingen, ontstekingen
aan het hart en borstvliesontsteking, te krijgen. Tevens ontstaat er een immunosuppressie bij gecastreerde
beren. Daardoor kunnen wondjes, zoals wondjes die ontstaan door staartbijten, niet snel genoeg
helen waardoor er een ontsteking kan plaatsvinden. Daarnaast wordt de vetophoping na castratie
gestimuleerd en heeft castratie een negatief effect op voedselomzetting (EFSA, 2004).
7.4.2 Ethologische veranderingen
Het is gebruikelijk hengsten te laten castreren wanneer er niet mee gefokt wordt. Dit geldt voor zowel
paarden als ezels. Na castratie zijn de dieren handelbaarder, agressie en seksueel gedrag nemen af. Wanneer
paarden goed getraind worden kan typisch ‘hengstengedrag’ verminderd worden. Dit is vaak moeilijker
bij oudere, en seksueel volwassen hengsten. Over het algemeen zijn hengsten minder gemakkelijk
te hanteren dan ruinen (Stout, 2001 (e) ).
Merries die in oestrus (hengstig) zijn kunnen net als hengsten onhandelbaar en agressief zijn. Ovarioëctomie
kan dan een manier zijn om dit gedrag te veranderen (Stout, 2001 (e) ).
75