Jaarthema: Buiten is troef - Scouts en Gidsen Vlaanderen

Buiten is troef
Openluchtleven is de grootste troef van scouting. We zijn er goed in en de
combinatie van natuur en avontuur oefent een grote aantrekkingskracht
op ons uit.
Scouts en gidsen herleven in de buitenlucht. We blijven niet in onze luie zetel hangen. Een dak
boven ons hoofd is noodzakelijk, maar spelen doen we vooral buiten. Je vindt ons in bossen, steden,
pleinen, parken, of ergens tussenin, altijd onderweg. We zien steeds weer een avontuurlijke
uitdaging in kampen bouwen, tochten maken, op vlottentocht gaan of torens sjorren.
Doorheen de verschillende takken leren scouts en gidsen respectvol omgaan met natuur en avontuur.
Kapoenen ontdekken het bos of de stad, jonggivers leren hun eigen potje koken op een
houtvuur, givers trekken op patrouilletocht, jins organiseren mee hun eigen kamptrektocht.
Met dit jaarthema benadrukken we de meerwaarde die het openluchtleven aan scouting biedt.
We onderstrepen het belang en de noodzaak van het buiten zijn, het respectvol leven in harmonie
met de natuur. In de marge vragen we ook dat het openluchtleven ons in de toekomst
niet onmogelijk zou worden gemaakt. We willen graag onze grote troef zorgeloos kunnen blijven
uitspelen.
Onze kampen zijn het beste voorbeeld van het jaarthema: met een minimum aan comfort samenleven
op het ritme van de natuur en ‘overleven’ met de gekende scouts- en gidsentechnieken.
Geen extreme omstandigheden maar slapen in een tent, eten onder een shelter, koken op een
houtvuur, wegdromen aan een kampvuur, greppels graven als de regen uit de hemel gutst.
Buiten is troef!
Filip Preckler
VVKSM vzw - Lange Kievitstraat 74 - B 2018 Antwerpen
Tel. 03 231 16 20 - Fax 03 232 63 92 - e-mail: info@vvksm.be
Jaarthema
Buitenlingen- 5 en 6 april 2003
De nationale actie Buitenlingen nodigt je uit om je als
scouts- en gidsengroep te tonen en de wereld te laten
zien waar we goed in zijn: het openluchtleven.
Buitenlingen daagt groepen uit om op 5 en 6 april
2003 een weekend, kamp of activiteit in de buitenlucht
te organiseren: op klassieke plaatsen, maar ook
op het gemeenteplein, in het stadspark, op de sportvelden
van het gemeentelijk sportcentrum, in de tuin
van de burgemeester. We laten de buitenwereld kennismaken
met onze grootste troef! Hou Over & Weer
goed in de gaten voor meer informatie.
Met een minimum aan comfort samenleven op het ritme van de natuur.
Foto: Sabine De Schutter
Pagina 7
Nr 1, jaargang 27

Een gids is ouder dan een jonggids. Ze beleven
het leven in een groep anders. Dat verschil
bezorgt elke tak een andere stijl, verschillende
leefregels en een andere benadering. Die
evolutie noemen we progressiewerking.
Daarmee bedoelen we rekening houden met
wat kinderen en jongeren willen; kunnen en
niet kunnen. Progressie betekent ook dat we
scouting spannend willen blijven houden, en
dat het ook telkens in een volgende tak spannend
moet blijven. Geen reden om je te
haasten, dus. Sleur je kabouters niet mee op
een zware dagtocht, dat ‘pleziertje’ blijft voorbehouden
aan jonggivers. Verwacht van je
givers niet dat ze hun eigen werkjaar in mekaar
kunnen boksen, die betrokkenheid is net
typisch voor jins. Toch is elke tak even intens
met scouting bezig. En dit jaar stellen we het
openluchtleven centraal. Ook binnen dat thema
is er voor elke tak wat wils. Reken maar.
Buiten is troef: ook voor kapoenen en zee-
Jaarthema
Openluchtleven:
voor elk wat wils
Het jaarthema voor alle takken
Een loopbaan bij de scouts en gidsen leidt je doorheen een waaier aan
verschillende takken, elk met zijn eigen accenten en activiteiten. En als
leid(st)er blijf je maar beter goed op de hoogte van wat je gasten bezighoudt…
Pagina 8
Nr 1, jaargang 27
honden. Laat je kapoenen kennismaken met
het openluchtleven: organiseer een originele
picknick, maak een buitenspel voor een regendag,
speel op kamp in een beekje of een vijver.
Het buitenleven kan zeer zintuiglijk zijn,
zeker voor kapoenen. Laat hen proeven, voelen
en kijken naar wat zich, zelfs in het kleinste
grasperkje, aan leven afspeelt. Misschien
vinden ze het ook leuk om de jongverkenners
te bekijken terwijl die een tent aan het rechtzetten
zijn. Maar verlies natuurlijk het belangrijkste
niet uit het oog: hou het speels.
De overgang van kapoen naar het eerste jaar
kabouters of (zee) welpen is een grote stap.
Het zoeken naar een eigen plaats in de grotere
groep is een uitdaging die dapper wordt
aangevat. Bij kabouters/(zee)welpen draait
het om: avonturen beleven, kampen bouwen,
fantaseren, kikkers zoeken, nieuwsgierige vragen
stellen, leergierig zijn, blindelings opgaan
in een spel en stoutmoedig beweren alles te
Laat kapoenen proeven van en kijken naar wat zich, zelfs in het
kleinste grasperkje, aan leven afspeelt.
kunnen. Waarna ze tot de vaststelling komen
dat ze al veel kunnen, maar toch nog niet alles.
Veters knopen zal al lukken, maar sjorren , dat
is nog te moeilijk, hoewel met grote ogen
wordt gekeken naar de laatstejaars die van de
leiding een eenmalig voorproefje krijgen op
de jonggivers of scheepsmakkers.
De overgang van kabouters-welpen naar jonggidsen,
jongverkenners en scheepsmakkers
gaat zo mogelijk met nog meer spektakel
gepaard. Jonggidsen- en jongverkennerpatrouilles
zoeken, gewapend met stafkaart en
kompas, aarzelend zelf de weg op tocht.
Onderweg knutselen ze met twee sjorbalken
Foto: Goele De Beuckeleer
een wankel brugje over een beek.
Scheepsmakkers gaan voor het eerst echt
varen met hun boten. En jonggivers doen nog
wel meer dingen voor het eerst: voor het eerst
tien dagen in tenten slapen, voor het eerst een
tafel sjorren en voor de eerste, maar zeker niet
laatste keer, tomatensoep laten overkoken.
Sleur je kabouters niet mee op een zware
dagtocht, dat ‘pleziertje’ blijft voorbehouden
aan jonggivers.
‘s Ochtends proefondervindelijk vaststellen dat
kleren die je in het gras hebt laten liggen, ‘s
nachts nat worden. Al doende, met vallen en
opstaan op eigen benen leren staan. Dat is
openluchtleven bij jonggivers.
Gidsen en (zee)verkenners genieten met vol-

le teugen van het buitenleven. Dit jaarthema
is hen op het lijf geschreven. Het kamp is het
hoogtepunt van het jaar, maar het mag geen
doorslagje zijn van vorig jaar. Je kan kiezen uit
een heel gamma verschillende kampen: fietskamp,
trekkamp, een bijzonder kamp met speciaal
gesjorde constructies… Ook tijdens het
jaar kan je de buitenlucht opsnuiven: een
weekendje Ardennen tijdens de herfstvakantie,
een avonturenkamp met Service Open
Lucht Leven of een winterse tweedaagse. Het
kan allemaal bij givers. Openluchtleven mag
echter niet beperkt blijven tot vakantiewerk.
Je kan speels te werk gaan met technieken of
tochten. Een creatief stadsspel, tijdens de examens
een gezelschapspel met stafkaart in
plaats van een ganzenbord, een sauna bouwen
achter het lokaal en een speeltuin sjorren
tijdens het groepsfeest…
Jins en Loodsen hebben bij de jongere takken
al veelvuldig kunnen proeven van allerlei
VVKSM vzw - Lange Kievitstraat 74 - B 2018 Antwerpen
Tel. 03 231 16 20 - Fax 03 232 63 92 - e-mail: info@vvksm.be
Jaarthema
Openluchtleven mag bij givers niet beperkt blijven tot vakantiewerk.
Je kan speels te werk gaan met technieken of tochten. Foto: Stephanie Van Mol
uitdagingen in open lucht. Probeer dus samen
met hen op zoek te gaan naar nieuwe prikkels
om dit jaarthema op een originele manier in
te kleuren. Je kan in openlucht elk seizoen iets
doen dat niet zo voor de hand ligt. Een ‘beachparty’
en barbecue tijdens de winter, een dagje
ijsschaatsen of skiën tijdens de lente, zandkastelen
bouwen op het strand van Bredene
tijdens de herfst, een zomerse wandeling in
de Ardense bossen waarbij je op zoek gaat naar
uitzonderlijke blad- en paddestoelsoorten. Jins
zijn ook wel te vinden voor een geëngageerde
activiteit. Zo kan je daklozen gaan bezoeken,
een boer helpen op zijn akkers, een luchtzuiveringsstation
bouwen aan je lokaal…
Tom Van Poppel
Openluchtleven is…
winnen bij het sluipspel
en ’s anderendaags een teek achter je oor vinden
je waterdichte schoenen uittesten
en ontdekken dat de plas toch dieper was dan je dacht
te voet naar Scherpenheuvel gaan
en de volgende dag de trap niet meer af kunnen
twee dagen sjorren aan een vlot
en dan merken dat het ding niet in de camionette past
met z’n twaalven voetbal spelen op een pleintje
en op het eind ontdekken dat je met 20 man op het veld staat
de trein missen
en er samen een leuke voettocht van maken
een HUDO graven
en ontdekken dat de vorige groep op net hetzelfde plekje…
’s winters een mooi kampterrein vinden
en je kamp beginnen met brandnetels kappen
tijdens een dropping givers een wei laten doorkruisen
en daarna de fluobandjes van de koeienpoten komen halen
de vroegmarkt bezoeken
en een verse partij olijven op de kop tikken
het speelbos opruimen
en er een geschikte kast voor in het lokaal vinden
je eigen potje koken
en jezelf als chef-kok ontdekken
Tekening: Bart Schoofs
Pagina 9
Nr 1, jaargang 27

Vossen in
de bossen
Tips voor een bosspel
Tussen de bomen ontwaart Nel een paddestoel.
De juiste naam van het ding kent ze
niet, maar ze weet wel dat een paddestoel in
acht dagen tijd 500 miljard sporen of voortplantingscellen
vormt. Elke spore is slechts
0,012 millimeter breed. Wie ze allemaal achter
elkaar legt, vertrekt in Brussel en belandt
op de evenaar… Stel je voor.
Doetips
Je kan zelf paddestoelen kweken. Leg een rottende
sinaasappel of stukje vochtig brood
onder een stolp, ergens op een warm plekje.
Na een viertal dagen is het effect adembenemend.
Wist je dat een banaan die je te rot-
Pagina 10
Nr 1, jaargang 27
Jaarthema
Tijdens het startweekend van VVKSM Vliegenzwam, heeft de groepsleiding
iedereen een halfuurtje op pad gestuurd. Nel heeft gekozen voor een
boswandeling.
ten legt na een poos een knalroze schimmel
krijgt?
Je kan een paddestoel plukken en de steel
eraf snijden. Leg de hoed op een blad papier.
Licht de hoed na enkele uren voorzichtig op
een je krijgt een prachtige afdruk van een
paddestoelenhoed.
Alarm in het bos
Onderweg botst Nel op een bordje, waarop
‘speelzone’ geschreven staat. Ook in dit bos
zijn er stukjes die speciaal voor jeugdbewegingen
gereserveerd zijn. Je mag er zoveel
spelen als je wil. En je moet er niet op de
paden blijven, zoals in andere openbare bossen.
Nel denkt aan volgende week. Er staat
een bosspel op het programma. Als het van
haar afhangt, wordt het een spel met alle dieren
van het bos.
Groot alarm in het bos. Enkele dieren zijn ontsnapt
uit de naburige dierentuin en hebben
zich in het bos verstopt. Er wordt gevreesd
dat de zoodieren het bos zullen inpalmen. De
ontsnapte dieren moeten zo snel mogelijk
gevangen worden. Er is één probleem: de dieren
hebben zich verschanst en zijn gecamoufleerd.
Het onderscheid tussen de indrin-
Eenmaal het dier gevangen is,
toont het zijn kaartje.
gers en de natuurlijke bosbewoners is dus niet
meteen zichtbaar.
De spelleiding zorgt voor een aantal kaartjes
waar de naam of tekening opstaat van een
dier: op de ene helft van de kaartjes staan bosdieren,
op de andere helft zoodieren. Je kan
de kinderen zelf laten kiezen of ze een bosdier
of een zoodier willen zijn of de bewaker
een handje willen helpen. De kinderen tooien
zich met bosmateriaal en verstoppen zich
in het bos. De hoofdbewaker en zijn helpers
Tekeningen: Bart Schoofs en Jan Van Lierde
gaan op zoek naar de dieren. Volgens de
bewaker zijn er heel gevaarlijke dieren bij.
Daarom moeten de bewakers in groep lopen.
Als ze een dier ontdekken, moeten ze het proberen
herkennen als bos- of zoodier. Als het
een bosdier is, mag het dier met de bewakers
mee op zoek naar de wilde dieren. Als het een
dier van de zoo is, moeten ze het dier proberen
vangen door er een grote cirkel rond te
vormen (door elkaar de hand te geven).
Eenmaal het dier gevangen is, toont het zijn
kaartje. Daarna brengen ze het dier terug naar
de kooi (een vooraf afgesproken open plek in
het bos). De gevangen zoodieren kunnen wel
terug ontsnappen. Dat kan als een niet-gevan-

gen zoodier tot bij de kooi kan komen. Dan
zijn alle gevangen dieren in een klap vrij en
kunnen ze zich opnieuw verstoppen in het bos.
Nel gaat terug naar het leidingslokaal. Binnen
zitten Steven en Filip over een boek gebogen.
“Kijk,” zegt Filip, “dit is het Kiekebosboek, de
bijbel van alle bosspelen. Je vindt er bosspelen
voor alle seizoenen in terug.” Nel is aangenaam
verrast en schuift een stoel bij. Samen
bladeren ze in het boek.
Miss en Mister Bos verkiezing
Ieder jaar worden een Miss en Mister Bos verkozen.
De verkiezingen bestaan uit een aantal
proeven en bosdisciplines. Wie slaagt in
VVKSM vzw - Lange Kievitstraat 74 - B 2018 Antwerpen
Tel. 03 231 16 20 - Fax 03 232 63 92 - e-mail: info@vvksm.be
Foto: Koen Broos
een opdracht, krijgt een decoratie uit het bosdiploma.
Wie als eerste alle decoraties verzameld
heeft, mag zich de nieuwe Miss of
Mister Bos van het jaar noemen. Een korte
quiz met bosvragen, een schoonheidswedstrijd,
waarbij twee kandidaten elkaar met
humus en modder schminken, en een groenekappersbezoek
staan op de opdrachten lijst.
Je kan je spelers belonen met ‘natuurlijke’
decoraties: een broche van boomschors, een
ganzenveer of een bladerkroontje.
Te koop
Het boek Kiekebos is te koop in de
Scoutsshop voor 2,60 euro. Je kan het ook
lenen uit het documentatiecentrum van
VVKSM. Meer informatie over bosvriendelijk
spelen (o.a. een video) zijn te verkrijgen
bij het Educatief Bosbouwcentrum
Groenendaal, Duboislaan 2, 1560 Hoeilaart,
02 657 93 64. Ook met vragen over speelzones
kan je daar terecht.
Joeri Vanbelle
Leesvoer
Seizoen in, seizoen uit
Op het eerste zicht is dit een boekje voor kapoenen en hun leiding. Een klein boekje, met veel
kleuren, veel prenten en weinig tekst. Op het tweede zicht is het een boekje vol verrassingen
waarin iedereen wel wat kan vinden. Het is ideaal voor de leider of leidster die op zoek is naar
een thema om aan te werken maar niet veel tijd heeft om er tientallen boekjes op na te slaan.
En naar analogie van Over & Weer dit jaar, werkt ook dit boekje met de vier seizoenen. Zoek je
nog wat inspiratie voor een kookwedstrijd? Waarom probeer je niet eens vier gerechten uit,
voor elk seizoen één? Of wil je liever samen met je kampoenen een toneeltje in mekaar steken
over het dierenbos, met “Charlotte de Marmot” als thema?
Je vindt op elk blad wel iets om aan te
draaien of om te plooien.
Seizoen in, seizoen uit is een miniboekje dat het hoe en waarom van de zomer, de winter, de
herfst en de lente in prenten en kleuren beschrijft. Je vindt op elk blad wel iets om aan te draaien
of om te plooien. Er zit zelfs een kast in met een schuif voor elk seizoen. En de wereldreizigers
onder ons vindt er ook een brief uit Spanje. Wedden dat je op een idee komt voor je volgende
vergadering in het bos?
Valérie Guidon, Davidsfonds Uitgeverij, 2000
Veel leesplezier!
David Crabbé
Pagina 11
Nr 1, jaargang 27

Halfzeven is wel erg vroeg voor een zondagochtend.
Het is zelfs nog een beetje donker
buiten. Voorzichtig trekt Ester de gordijntjes
van haar slaapkamer open. Dichte mist en wat
miezerregen beperken het zicht. Half op de
tast zoekt ze haar uniform in de kast. De brief!
Waar ligt die brief nu weer? Ze knipt de
bureaulamp aan en knijpt haar ogen dicht door
het felle licht. Onder haar aardrijkskundeboek
vindt ze de bruine envelop die vorige week in
de brievenbus stak. ‘Voor Ester Verbeeck’, staat
er in een oud schoonschrift opgeschreven. In
de rechterbovenhoek staat in vettig gestempelde
letters ‘STRIKT VERTROUWELIJK’. In de
envelop steekt een handgeschreven brief van
de leiding met een geheimzinnige opdracht:
‘Ga zondagmorgen om zeven uur naar het oorlogskerkhof.
Kom alleen. Zorg dat je niet
gevolgd wordt. Vertel alleen je ouders over
deze opdracht.’ Onrustig eet Ester een boterham
met siroop aan de keukentafel. Ze staart
een beetje wezenloos naar de bruine envelop
die voor haar ligt. Tien minuten later doet
mama de garagepoort dicht als Ester de straat
op fietst. In de verte kraait een eenzame haan.
Jaarthema
Verhaal
zonder eind
Op tocht gaan
Tudududut-tudududut. Ester van de merelpatrouille schrikt wakker uit
een griezelige droom over een vieze oude man met scheve gele tanden
en haar op z’n vingers. Verward veegt ze de slaap uit haar ogen. Ze hoort
papa’s gesnurk in de kamer aan de andere kant van de gang.
Het oorlogskerkhof! Hoe komen ze erbij? Langs
een hobbelig paadje door de velden rijdt Ester
naar het bos. De dauw op het lange gras kriebelt
aan haar onderbenen. In het bos fietst
Ester zich bijna vast in het losse zand van het
bospad. Bij de ingang van het kerkhof ziet ze
iemand op de grond zitten. Shit. Haar hart
klopt in haar keel. Ester knijpt haar remmen
Op het scherm verschijnt een donkere
kelder. Iemand steekt een kaars aan.
Pagina 12
Nr 1, jaargang 27
dicht en duikt vlug achter een natte braamstruik.
Recht met haar gezicht in een spinnenweb.
Dan ziet ze dat het Bram van bij haar
in de klas is. Oef. Bram komt op Ester toegelopen.
Hoi Ester, moest jij naar hier komen? In
mijn brief stond dat ik hier om kwart voor
zeven moest wachten tot er iemand kwam.
Kijk, er hing hier ook een briefje aan de poort:
‘Zoek het graf van soldaat Bauer’. Jawadde. Er
staan hier zeker duizend witte kruisen!
Ester en Bram beginnen elk aan een andere
kant van het kerkhof te zoeken. Na de achtste
rij heeft Ester geluk. Hier ligt hij! ‘G. Bauer
1921-1943’ Achter het witte kruis ligt weer
zo’n een bruine envelop. Ester opent hem voorzichtig
en ziet dat er een videoband inzit. Ze
Tekening: Bart Schoofs
loopt er mee naar Bram. Kom, we gaan bij mij
thuis kijken wat erop staat, zegt Bram.
‘Dag meneer’, zegt Ester tegen de papa van
Bram die in zijn ochtendjas koffie staat te zetten.
Bram loopt al naar de living. Op het
scherm verschijnt een donkere kelder. Iemand
steekt een kaars aan. Op de achtergrond speelt
een krakende radio Duitse marsmuziek. Al vlug
herkennen ze leider Willem. Hij zet de muziek
zachter en spreekt hen toe. ‘Bram en Ester. Ik
wist dat ik op jullie kon rekenen!’ Willem heeft
een donkergroen ijzeren kistje bij zich dat hij
gevonden heeft op de zolder van zijn opa. Het
kistje behoorde tot soldaat Bauer en er stak
een brief in. Willem vertelt over de geheime
missie van soldaat Bauer. Het komt erop neer
dat soldaat Bauer een waardevol pakketje over
de grens moest smokkelen, maar dat hij in het
nauw gedreven werd en het pakje moest verstoppen.
Volgens Willem moet dat pakje er
nog altijd liggen. De patrouille die het eerst
dat pakje vindt, staat een serieuze beloning te
wachten. Ester en Bram moeten van Willem
met hun patrouille naar de Lange paddendreef
67 in Everzele voor de volgende opdracht.
Bram belt vlug de rest van de merelpatrouille
uit hun bed. Maar die zijn al wakker. Zij kregen
alle vier een brief waarin stond dat ze zich
zondagochtend klaar moesten houden voor
een speciale opdracht. Ester zoekt met de hulp
van Brams papa op een stratenplan waar de
Lange paddendreef is. Ondertussen is het half
negen. De twee patrouilleleiders fietsen langs
de wijk waar Klaartje en Tobias wonen. Debby
en Arne staan hen even verderop aan het veldkapelletje
op de weg naar Everzele op te wachten.
Ester heeft het stratenplan meegekregen
en zonder al te veel problemen rijden ze een
half uur later de Lange paddendreef in.
Veel huizen staan er niet. Ergens halverwege
verandert het betonbaantje in een grindweg
en draait de paddendreef een groezelig dennenbos
in. Nummer 67 is een wat verwaarloosd
vooroorlogs huis met woekerende jeneverbessen
langs de lange oprijlaan. Voorzichtig
fietst de merelpatrouille naar het huis.
Niemand te zien. Een opgeschrikte kraai vliegt
krijsend op vanuit de dakgoot, voor de rest is
het er akelig stil. Na enig aarzelen belt Bram
aan. De anderen houden hun adem in. Er volgt
wat gestommel achter de deur en een oude
man maakt de deur open. ‘Dag meneer, wij
zijn op zoek naar de schat van soldaat Bauer,”
probeert Bram. “Ah, ik had jullie al verwacht“
zegt de oude man en de hele merelpatrouille
mag binnenkomen.
(wordt misschien vervolgd)
Christophe Vandevoort

VVKSM vzw - Lange Kievitstraat 74 - B 2018 Antwerpen
Tel. 03 231 16 20 - Fax 03 232 63 92 - e-mail: info@vvksm.be
Jaarthema
Alle wegen leiden naar… het lokaal
Tochttechnieken
Volg het spoor
■ Pijlen of tekens maken met natuurmaterialen zoals stenen, takken, zand, vruchten, bloemen ...
■ Je kan die tekens of pijlen ook inkleden in de Indianencultuur en gebruik maken van grasbundels
of indianentekens op bomen (bomen nooit beschadigen).
■ Geuren die je leiden naar je bestemming. Ui, look, azijn, sterk parfum, kruiden, theezakjes, ...
hebben elk hun specifieke geur en kan je gemakkelijk op de schors van bomen aanbrengen. Zorg
ervoor dat de geuren recent aangebracht zijn en beperk de afstand.
■ Etalagetocht in de stad. Zet vreemde voorwerpen in de etalages en geef zo de richting aan. Je
kan het ook nog iets moeilijker maken door een voorwerp de richting van links of rechts te laten
aangeven. Als de beginletter van het voorwerp tot de eerste dertien letters van het alfabet
behoort, moeten ze naar links. De tweede helft van het alfabet geeft dan rechtsaf aan.
Bij de rijkswacht
■ Vertel een verhaal waarin voldoende aanwijzingen zitten over de te zoeken wandelweg. De groep
mag onbeperkt aantekeningen maken voor onderweg.
■ Je spreekt de wegbeschrijving in op een cassette met heel wat anekdotes, verhaaltjes, liedjes,
enz... Je kan ook een geluidencassette meegeven, hoge tonen geven aan dat je rechtsaf moet,
lage tonen dat je linksaf moet, hoge én lage tonen wil zeggen: rechtdoor. Zorg voor voldoende
rustpauzes tussen de verschillende aanwijzingen. Op de cassette kan je ook stukken van liedjes
zetten die verwijzen naar monumenten, straten of stadsdelen waar de groep naartoe moet, bv.
daar bij die molen, in een klein stationnetje ...
■ Een lijstje met straatnamen helpt je groep van de ene straat naar de andere. Je kan het moeilijker
maken door ze allemaal drie straatnamen te laten onthouden, natuurlijk in de juiste volgorde.
Foto: Jan Raskin
Pagina 13
Nr 1, jaargang 27

Onderweg
Jaarthema
■ Ook met foto’s-, dia’s of tekeningen kan je de weg aangeven die de groep moet volgen. Je
kan telkens kleine details weergeven die de wandelroute van straat tot straat aangeven of
je kan grotere gebouwen of standbeelden laten zien waar de groep dan zelf de weg naartoe
moet zoeken.
■ Geef een lijst van voorwerpen (in de juiste volgorde) mee die je groep tegenkomt op hun
weg: tuinkabouter, gele brievenbus, naakt vrouwenstandbeeld, waterput ...
Kiezen is moeilijk
■ Bolleke-pijl, het bolletje zegt waar je vandaan komt, het pijltje geeft aan
waar je naartoe moet.
■ Bij de visgraatroute geeft de verticale lijn de weg aan waar je loopt, de
dwarse streepjes geven de wegen aan waar je niet naartoe moet. Een streepje
links bijvoorbeeld duidt aan dat je een weg of pad links van je moet laten
liggen. tekening 7
Waar ligt het Noorden?
■ Bolletjestocht. Elk bolletje geeft een kruispunt weer. Het streepje aan het bolletje stelt de
(wind)richting voor van de te volgen weg.
■ Je geeft een vertrekpunt aan op de kaart en dan ook een aantal graden en afstanden. Vanaf
het vertrekpunt begint de groep te rekenen op kaart en kompas en bekomt zo een uitgetekende
route op de kaart.
Iets moeilijker
■ Geef de coördinaten op van vertrek- en aankomstpunt.
■ Geef de coördinaten op van twee rechte lijnen, de kruising van de twee lijnen geeft het aankomstpunt.
■ Volg een beek.
■ Volg een hoogspanningslijn.
Bron: het Tochtenboek van Chiro, te koop in de Scoutsshop voor 11,77 euro of uit te lenen in het VVKSM-documentatiecentrum
te Antwerpen (adres zie onderaan).
Lieve Rutten
Pagina 14
Nr 1, jaargang 27
Een sprong
in het diepe
Activiteiten voor tijdens de overgang
Waar haal je inspiratie voor een bruisende overgang? Uit het jaarthema,
het programmaboekje van drie jaar geleden, je verbeelding… Of uit onderstaand
artikel.
Meestal gebeurt de overgang met de hele
groep. En dat heeft zo zijn voordelen. Exkapoenen
vinden het fijn hun lievelingsleider
van vorig jaar in het oog te kunnen houden
tijdens hun eerste activiteit bij de welpen.
Jonggidsen kijken maar wat graag naar wat
de gidsen ervan bakken. Bovendien is zo’n
gezamenlijk startmoment waarin het jaarthema
of het jaarlied centraal staan, gewoon
leuk. En ook ouders kunnen, naar het einde
toe, een kijkje komen nemen. Redenen
genoeg dus om van de overgang een uitgelezen
groepsmoment te maken. Al maak je best
ook tijd en ruimte zijn voor een paar rustige
momenten per tak. Want afscheid nemen van
de oude tak en kennismaken met de nieuwe,
het vraagt allemaal wat aanpassen.
Kort of lang
Een overgang van
ongeveer een halfuurtje
Maak werk van een gewoon openingsmoment
maar laat op het einde alle leden die
overgaan, een scouts- en gidsengroet geven
aan de leiding van vorig jaar en aan hun nieuwe
leiding. Waarna ze (vol trots) naar hun
nieuwe tak wandelen. Hierna kan je gewoon
iets met je nieuwe tak gaan doen.
Een overgang van ongeveer een uur
Bouw een A-brug (zie tekening). Laat de leden
één voor één op het dwarsbalkje (dat de twee
lange sjorbalken bij elkaar houden) gaan zit-
ten en kantel hen symbolisch over. Maak de
A-brug niet te hoog en sjor het zitbalkje niet
te hoog, het overzetten op zich is al spannend
genoeg. Zorg ook dat de bovenste palen van
het A-frame ver genoeg uitsteken, zodat diegene
die op het balkje zit voldoende houvast
heeft. En gebruik een touw van min. 8 mm
dik om het frame over te trekken.
Voorzie na de overgang ook nog wat tijd om
met de nieuwe tak kennis te maken.
Kennismakingsspelletjes zijn hier zeker op
hun plaats. En al ben je als leid(st)er misschien
al wel aan je duizendste ’k zit in het groen
toe, voor de kabouters ligt dat wellicht even
anders….
Redenen genoeg dus om van de overgang
een uitgelezen groepsmoment te maken.
Een overgang van een hele dag
Het voordeel van een hele dag is dat je in de
voormiddag een tocht kan organiseren of een
massaspel kan spelen in groepjes met alle takken
door elkaar. Bouw bv. een symbolisch
obstakel waar de nieuwelingen in groepjes
overheen moeten. De tweede- en derdejaars
mogen dan voorwaarden bedenken voor de
nieuwelingen. Bv. in groepje één mogen twee
mensen het obstakel niet raken of in groepje
twee moet de helft geblinddoekt zijn. Na
het massaspel is er tijd voor een gezellige
picknick, waarna je de hele namiddag met je
eigen tak bezig kan zijn. Op die manier wordt
de stap naar de volgende vergadering misschien
minder groot…

Een overgangsweekend
Voor wie er onmiddellijk wil invliegen… Je
kan gebruik maken van de voorgaande tips.
Andere ideeën zijn : workshops inrichten –
een ‘mystery guest’ ten tonele voeren – het
jaarlied aanleren – een openingsshow opvoeren
- opdrachtjes rond het jaarthema verzinnen
– de ouders ontvangen - een misviering
in mekaar steken
Een dessertje voor
je eigen leidingsploeg
Misschien kan je, voor of na de overgang, een
kleine receptie voor je leidingsploeg organi-
VVKSM vzw - Lange Kievitstraat 74 - B 2018 Antwerpen
Tel. 03 231 16 20 - Fax 03 232 63 92 - e-mail: info@vvksm.be
Jaarthema
seren, waar je, in één beweging, het nieuwe
jaarlied kan aanbrengen. Het is ook een goed
moment om je leiding met andere kleine verwennerijtjes
te verrassen, zodat ook zij met
veel enthousiasme aan het nieuwe jaar beginnen.
Je kan voor beginnende leid(st)ers ook
op zoek gaan naar een peter of meter bij de
oudere leiding bij wie ze terecht kunnen met
hun vragen en problemen. Het kan de last die
op de schouders van de groepsleiding ligt,
eventueel wat verminderen.
Karen Vanderwaeren
Foto : Lieven De Vriendt
Pagina 15
Nr 1, jaargang 27