'Het is ons een eer en een genoegen' - Vrije Universiteit Amsterdam

98
eredoctoraten
josé miquez bonino (1980)
Op 26 november 1979 kwam de staf van de Faculteit Godgeleerdheid
bijeen om te vergaderen over de eredoctor die zij bij het eeuwfeest
in 1980 zou voordragen. Het werd de Argentijn José Miquez Bonino
(1924), hoogleraar aan het Oecumenisch Theologisch Seminarie te
Buenos Aires. Bonino was een zogeheten bevrijdingstheoloog en dat
verklaart waarom de keuze op hem viel. In de jaren zeventig en tachtig
maakte de vanuit Latijns-Amerika overgewaaide bevrijdingstheologie
furore in West-Europa. Zij vond ook weerklank in theologisch Nederland,
waar in die jaren een opmerkelijke solidariteit heerste met de
verworpenen der aarde.
Hoogleraar dogmatiek prof. dr. J. Veenhof somde in een brief aan
het College van Decanen vier redenen op waarom Bonino het eredoctoraat
zou verdienen. Hij functioneerde als protestant in een overwegend
rooms-katholieke wereld, hij was een pleitbezorger van de dialoog
met zowel de roomse kerk als met de snel groeiende evangelicalen
in Zuid-Amerika. Veenhof besteedde apart aandacht aan Bonino’s
‘behandeling van het marxisme’, wel beseffend dat dit in de achterban
van de Vrije Universiteit een heet hangijzer zou zijn. ‘Een direkte
koppeling van christelijk geloof en marxisme’ legde Bonino niet.
Zijn waardering zou verbonden zijn met kritiek. Het eredoctoraat aan
Bonino kon, zo beklemtoonde Veenhof, geen vrijblijvende zaak zijn.
‘Het zou richting kunnen geven aan ons zoeken naar een relevante
theologie’, temeer omdat Bonino toegankelijke boeken schreef, die geschikt
waren voor een breder publiek. Ten slotte dacht Veenhof aan de
positie van Bonino zelf. Het eredoctoraat zou hem, en de protestantse
minderheid in Argentinië, ‘een steun in de rug’ bieden. ‘Het is de bedoeling
dat prof. dr. H. M. Kuitert als promotor zal optreden’, zo besloot
Veenhof zijn aanbevelingsbrief.
Dat hoogleraar ethiek Kuitert de erepromotor van bevrijdingstheoloog
Bonino zou worden, zal destijds menigeen de oren hebben doen
spitsen. Behoudende gereformeerden zagen er een nieuw bewijs in
van de nieuwlichterij van Kuitert, die al eerder voor heftige controverses
had gezorgd door openlijk te twijfelen aan de onfeilbaarheid
van de bijbel. Maar ook linkse gereformeerden hadden zo hun bedenkingen:
was Kuitert, geducht criticus van een al te nauwe verbinding
tussen geloof en politiek, wel de aangewezen man Bonino de bul te