'Het is ons een eer en een genoegen' - Vrije Universiteit Amsterdam

96
eredoctoraten
Derde Wereld en zocht (en vond) raakvlakken met revolutionaire wereldse
ideologieën – in de eerste plaats met het (neo)marxisme dat in
de jaren zestig en zeventig een grote populariteit genoot onder jeugdige
intellectuelen.
In werkelijkheid ging Helder Camara zover niet. Wel stond hij, zoals
Van Hulst schreef in zijn uitvoerige aanbeveling aan de senaat,
kritisch tegenover het kapitalisme en wenste hij armen een stem te
geven. Het was maar een van de verdiensten die Van Huls toeschreef
aan Helder Camara. Naast armoedebestrijding en bewustmaking van
zijn volk, zette de aartsbisschop zich ook in voor indianenstammen en
bestrijding van analfabetisme. ‘Daartoe is zijn activiteit vooral gericht
geweest op het kind, de jeugd, het gezin’, aldus Van Hulst. Dat moge
waar zijn, de meest waarschijnlijke reden voor zijn voordracht lijkt gelegen
in warme sympathie voor Helder Camara’s strijd tegen onrecht.
Een strijd, die promotor Van Hulst zelf ooit ook voerde: tussen 1940
en 1945 redde hij als directeur van de christelijke kweekschool aan de
Plantage Middenlaan tientallen joodse baby’s het leven uit de crèche
tegenover de Hollandse Schouwburg.
Van Hulst was zich van de politieke implicaties van het eerbetoon
welbewust. ‘Met het eredoctoraat aan u zetten wij een lijn voort na
Martin Luther King en Beyers Naudé’. Met andere woorden: de vu
had opnieuw gekozen – ditmaal voor onderdrukten, voor bevrijdingsbewegingen
en hun voorlieden. De fragiel ogende Helder Camara, bij
binnenkomst in de aula begroet met een stormachtig applaus, hield
een gloedvolle rede, waarin hij de supermachten aanklaagde vanwege
hun bewapeningswedloop en opriep tot een bundeling van ‘morele
krachten’.
In Trouw had ds. J. J. Buskes (zelf sinds 1957 eredoctor van de Universiteit
van Amsterdam) Helder Camara op de dag van de uitreiking
bezongen als ‘de grote klokkenist van Brazilië’. ‘De dag van zijn erepromotie
is voor mij en velen met mij een feestdag.’ Buskes beschreef
zijn strijd en zijn levenswijze. Helder Camara zou soberder leven ‘dan
alle verbi divini ministri en hooggeleerde professoren in Nederland
zich kunnen voorstellen’. Buskes veronderstelde dat de laureaat wel
moeite zou hebben met het aangeboden ‘diner’ in het Amstelhotel,
ook al werd dat aangekondigd als een ‘maaltijd’. Of Helder Camara
daarmee inderdaad moeite had of zich voor deze gelegenheid liet fêteren,
is door de geschiedenis niet overgeleverd.