'Het is ons een eer en een genoegen' - Vrije Universiteit Amsterdam

54
eredoctoraten
schap van de Broederbond lag de senaat zwaar op de maag. De rechtsgeleerde
prof. dr. I. A. Diepenhorst en de theoloog G. C. Berkouwer
beschouwden Van Rooy als een steunpilaar van de Zuid-Afrikaanse
apartheidspolitiek.
Waterink moest alle moeite doen de senaat te overtuigen. In Van
Rooy zou het ‘broedervolk’ worden geëerd. Trouwens, zo voegde Waterink
er fijntjes aan toe, het jaar daarvoor was het geen bezwaar geweest
de rector af te vaardigen naar de Universiteit van Potchefstroom, toch
het centrum van Afrikaner nationalisme. ‘Waarvoor zijn er nu dan
bezwaren tegen nationale figuren?’ De suggestie dat de Broederbond
iets uit te staan had met nationaal-socialisme, werd door Waterink fel
bestreden. De bond was in 1918 opgericht, dus nog voor Hitler (in
1919) toetrad tot de nsdap. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was Van
Rooy lid van een adviescommissie van generaal Smuts, die aan geallieerde
zijde vocht – dus wat kon hem verweten worden?
Waterink zette grof geschut in om zijn opponenten te overtuigen.
Aan de bezwaren viel af te lezen hoe de ‘Engelse propaganda’ werkte.
De Zuid-Afrikaanse regering zou meer per hoofd aan de zwarte bevolking
besteden dan de Engelse regering aan haar protectoraten. Berkouwer
sputterde nog wat na: hij deelde ‘het optimisme van den heer
Waterink aangaande de Kafferpolitiek niet’. Maar het verbale geweld
van Waterink miste zijn uitwerking niet: met uiteindelijk algemene
stemmen werd het eredoctoraat aan Van Rooy verleend.
Op 20 oktober 1952 sprak Waterink zijn laudatio uit. Daarin waardeerde
hij Van Rooy als ‘volksopvoeder’, die, onder meer als voorzitter
van de Federatie van Afrikaanse Kultuurverenigingen, het stamverwante
Afrikanervolk had opgestoten in de vaart der volkeren. Van
Rooy, die aan de vu theologie had gestudeerd, toonde zich dolgelukkig
met het eredoctoraat dat hij met trots en blijdschap in ontvangst zei te
nemen. Het werd een heel feest, met tal van prominenten, onder wie
de burgemeester van Amsterdam, de rector magnificus van de Universiteit
van Leiden en natuurlijk van leden van culturele verenigingen
en commissies voor de betrekkingen tussen Nederland en Zuid-
Afrika. De meesten van hen zullen van de strijd in de senaat niets hebben
meegekregen.