'Het is ons een eer en een genoegen' - Vrije Universiteit Amsterdam

158
eredoctoraten
hoogleraar oecumenica, merkte toen op dat alleen al Oosterhuis’ eucharistische
gebeden genoeg waren om hem voor een eredoctoraat in
aanmerking te laten komen. Maar de ongehoorzame Oosterhuis was
voor de bisschoppen onverteerbaar, zeker in 1983 toen een straffe restauratieve
wind door de Nederlandse kerkprovincie waaide.
Anno 2001, een jaar voordat de uitreiking daadwerkelijk plaatsvond,
richtte prof. dr. M. E. Brinkman, decaan van de theologische
faculteit, zich tot het College van Decanen met een tweeledige motivatie
om Oosterhuis te onderscheiden. Brinkman liet zijn aanvraag
vooraf gaan door een politiek statement. De theologische faculteit had,
schreef hij, buiten de lustra wel vaker een eredoctoraat uitgereikt. Het
bekendste voorbeeld was het eredoctoraat voor ds. Beyers Naudé in
1972 – hem overhandigd vanwege zijn ‘theologische weerlegging’ van
de apartheidsideologie. Nu, dertig jaar later, zou opnieuw een ‘kairos’
moment zijn aangebroken: Huub Oosterhuis, door de katholieke kerk
‘in een heretisch daglicht’ geplaatst, diende een eredoctoraat te krijgen.
Dat zou van ‘oecumenische moed’ getuigen, aldus Brinkman, die
niet schroomde het werk van Oosterhuis te beschrijven als een eigentijdse
voortzetting van de Statenvertaling van de bijbel in 1619.
Oosterhuis had, aldus Brinkman, ‘als geen ander vorm gegeven aan
de intentie van het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965) om de aloude
liturgie in de eigen landstaal te vertalen’. Hij had daarbij ‘een
voortrekkersrol’ vervuld. Brinkman beklemtoonde in zijn aanvraag
dat Oosterhuis’ liederen ook in protestantse kerken een warm onthaal
hadden gekregen. Een eredoctoraat voor Oosterhuis zou ook de theologische
faculteit dienen. Die was, schreef Brinkman, immers van
zins zich de komende jaren te ‘profileren als een open, oecumenische
faculteit die werkzaam wil zijn op het grensgebied van geloof en cultuur.
Binnen dit nieuwe profiel past een eredoctoraat wonderwel.’
Glasheldere taal waar prof. dr. N. Schuman, erepromotor van Oosterhuis,
nog wat van had kunnen leren. Diens meegestuurde toespraak
blonk, zacht gezegd, niet uit in bevattelijkheid. Hij schreef zinnen als:
‘Begon het bij O. vooral met een creatieve impuls voor vernieuwing
van de liturgie per se, meer en meer is zijn werk uitgegroeid tot een
voorname bijdrage aan de inculturatie van de liturgie. Anders gezegd:
naast het transculturele aspect van de liturgie, waarin constanten overheersen,
heeft het contextuele aspect ervan bij O. alle aandacht gekregen,
doordat hij cultus en cultuur met elkaar heeft geconfronteerd.’