'Het is ons een eer en een genoegen' - Vrije Universiteit Amsterdam
'Het is ons een eer en een genoegen' - Vrije Universiteit Amsterdam
'Het is ons een eer en een genoegen' - Vrije Universiteit Amsterdam
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Inleiding<br />
De datering van het verschijnsel eredoctoraat <strong>is</strong> niet <strong>e<strong>en</strong></strong>voudig vast te<br />
stell<strong>en</strong>. Het doctoraat zelf <strong>is</strong> wel tamelijk nauwgezet in de tijd te plaats<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> wel in de Middeleeuw<strong>en</strong>. De term ‘doctor’ werd voor het <strong>eer</strong>st<br />
in onze betek<strong>en</strong><strong>is</strong> gebruikt door de recht<strong>en</strong>faculteit van de universiteit<br />
van Bologna, één van de <strong>eer</strong>ste universiteit<strong>en</strong> van Europa. Er werd <strong>e<strong>en</strong></strong><br />
rechtsgel<strong>eer</strong>de mee aangeduid, die niet noodzakelijkerwijs doc<strong>eer</strong>de.<br />
In de twaalfde eeuw verschoof de betek<strong>en</strong><strong>is</strong> langzamerhand <strong>en</strong> werd<strong>en</strong><br />
dieg<strong>en</strong><strong>en</strong> ‘doctor’ g<strong>en</strong>oemd, die burgerlijk recht doc<strong>eer</strong>d<strong>en</strong>. E<strong>en</strong><br />
eeuw later veranderde de betek<strong>en</strong><strong>is</strong> opnieuw. Doctor werd <strong>e<strong>en</strong></strong> academ<strong>is</strong>che<br />
graad voor h<strong>en</strong> die in burgerlijk <strong>en</strong> kerkelijk recht war<strong>en</strong><br />
geschoold. Buit<strong>en</strong> Bologna werd de term gebruikt om iemand aan te<br />
duid<strong>en</strong> die doc<strong>eer</strong>de. In Parijs, die andere oude Europese universiteit,<br />
<strong>is</strong> de term doctor vermoedelijk door theolog<strong>en</strong> geïntroduc<strong>eer</strong>d. E<strong>en</strong><br />
eeuw later kwam de term ook in andere faculteit<strong>en</strong>, zoals die van g<strong>en</strong>eeskunde,<br />
voor. 1<br />
E<strong>en</strong> beroemd doctor in de late Middeleeuw<strong>en</strong> was de op 4 september<br />
1506 gelauwerde Desiderius Erasmus, die in Turijn de doctorshoed<br />
verwierf. Dankzij mediëv<strong>is</strong>t Jan van Herwaard<strong>en</strong> <strong>is</strong> bek<strong>en</strong>d hoez<strong>eer</strong><br />
de gel<strong>eer</strong>de zich al jar<strong>en</strong> tevor<strong>en</strong> op het doctoraat had verheugd<br />
<strong>en</strong> speciaal naar Italië re<strong>is</strong>de om de bul af te hal<strong>en</strong>. Erasmus had to<strong>en</strong><br />
al <strong>e<strong>en</strong></strong> gedeg<strong>en</strong> studie theologie achter de rug aan onder m<strong>eer</strong> de universiteit<br />
van Parijs. Aanvankelijk dacht hij in Bologna te promover<strong>en</strong>,<br />
maar dat zat er niet in. Dankzij de hoogste baas van de universiteit van<br />
Turijn, <strong>e<strong>en</strong></strong> achterneef van de door Erasmus overig<strong>en</strong>s later veel bekrit<strong>is</strong><strong>eer</strong>de<br />
paus Julius ii (1503-1513), werd het deze stad. De Torinese inspanning<strong>en</strong><br />
Erasmus aan zich te verbind<strong>en</strong>, wez<strong>en</strong> er op dat het hier<br />
om <strong>e<strong>en</strong></strong> prestigieuze kandidaat ging. Erasmus verdedigde zich afdo<strong>en</strong>de<br />
teg<strong>en</strong>over de theolog<strong>is</strong>che faculteit ter plaatse <strong>en</strong> werd het doctoraat<br />
waardig bevond<strong>en</strong>. De promotor verrichtte de to<strong>en</strong> gebruikelijke promotierituel<strong>en</strong><br />
door Erasmus <strong>e<strong>en</strong></strong> op<strong>en</strong> <strong>en</strong> geslot<strong>en</strong> boek te ton<strong>en</strong>, hem<br />
<strong>e<strong>en</strong></strong> vredeskus te gev<strong>en</strong> <strong>en</strong> vaderlijk te zeg<strong>en</strong><strong>en</strong>. En al toonde Erasmus<br />
11