27.09.2013 Views

'Het is ons een eer en een genoegen' - Vrije Universiteit Amsterdam

'Het is ons een eer en een genoegen' - Vrije Universiteit Amsterdam

'Het is ons een eer en een genoegen' - Vrije Universiteit Amsterdam

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Inleiding<br />

De datering van het verschijnsel eredoctoraat <strong>is</strong> niet <strong>e<strong>en</strong></strong>voudig vast te<br />

stell<strong>en</strong>. Het doctoraat zelf <strong>is</strong> wel tamelijk nauwgezet in de tijd te plaats<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong> wel in de Middeleeuw<strong>en</strong>. De term ‘doctor’ werd voor het <strong>eer</strong>st<br />

in onze betek<strong>en</strong><strong>is</strong> gebruikt door de recht<strong>en</strong>faculteit van de universiteit<br />

van Bologna, één van de <strong>eer</strong>ste universiteit<strong>en</strong> van Europa. Er werd <strong>e<strong>en</strong></strong><br />

rechtsgel<strong>eer</strong>de mee aangeduid, die niet noodzakelijkerwijs doc<strong>eer</strong>de.<br />

In de twaalfde eeuw verschoof de betek<strong>en</strong><strong>is</strong> langzamerhand <strong>en</strong> werd<strong>en</strong><br />

dieg<strong>en</strong><strong>en</strong> ‘doctor’ g<strong>en</strong>oemd, die burgerlijk recht doc<strong>eer</strong>d<strong>en</strong>. E<strong>en</strong><br />

eeuw later veranderde de betek<strong>en</strong><strong>is</strong> opnieuw. Doctor werd <strong>e<strong>en</strong></strong> academ<strong>is</strong>che<br />

graad voor h<strong>en</strong> die in burgerlijk <strong>en</strong> kerkelijk recht war<strong>en</strong><br />

geschoold. Buit<strong>en</strong> Bologna werd de term gebruikt om iemand aan te<br />

duid<strong>en</strong> die doc<strong>eer</strong>de. In Parijs, die andere oude Europese universiteit,<br />

<strong>is</strong> de term doctor vermoedelijk door theolog<strong>en</strong> geïntroduc<strong>eer</strong>d. E<strong>en</strong><br />

eeuw later kwam de term ook in andere faculteit<strong>en</strong>, zoals die van g<strong>en</strong>eeskunde,<br />

voor. 1<br />

E<strong>en</strong> beroemd doctor in de late Middeleeuw<strong>en</strong> was de op 4 september<br />

1506 gelauwerde Desiderius Erasmus, die in Turijn de doctorshoed<br />

verwierf. Dankzij mediëv<strong>is</strong>t Jan van Herwaard<strong>en</strong> <strong>is</strong> bek<strong>en</strong>d hoez<strong>eer</strong><br />

de gel<strong>eer</strong>de zich al jar<strong>en</strong> tevor<strong>en</strong> op het doctoraat had verheugd<br />

<strong>en</strong> speciaal naar Italië re<strong>is</strong>de om de bul af te hal<strong>en</strong>. Erasmus had to<strong>en</strong><br />

al <strong>e<strong>en</strong></strong> gedeg<strong>en</strong> studie theologie achter de rug aan onder m<strong>eer</strong> de universiteit<br />

van Parijs. Aanvankelijk dacht hij in Bologna te promover<strong>en</strong>,<br />

maar dat zat er niet in. Dankzij de hoogste baas van de universiteit van<br />

Turijn, <strong>e<strong>en</strong></strong> achterneef van de door Erasmus overig<strong>en</strong>s later veel bekrit<strong>is</strong><strong>eer</strong>de<br />

paus Julius ii (1503-1513), werd het deze stad. De Torinese inspanning<strong>en</strong><br />

Erasmus aan zich te verbind<strong>en</strong>, wez<strong>en</strong> er op dat het hier<br />

om <strong>e<strong>en</strong></strong> prestigieuze kandidaat ging. Erasmus verdedigde zich afdo<strong>en</strong>de<br />

teg<strong>en</strong>over de theolog<strong>is</strong>che faculteit ter plaatse <strong>en</strong> werd het doctoraat<br />

waardig bevond<strong>en</strong>. De promotor verrichtte de to<strong>en</strong> gebruikelijke promotierituel<strong>en</strong><br />

door Erasmus <strong>e<strong>en</strong></strong> op<strong>en</strong> <strong>en</strong> geslot<strong>en</strong> boek te ton<strong>en</strong>, hem<br />

<strong>e<strong>en</strong></strong> vredeskus te gev<strong>en</strong> <strong>en</strong> vaderlijk te zeg<strong>en</strong><strong>en</strong>. En al toonde Erasmus<br />

11

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!