Rondkomen in Leiden, 1850-2000 - Historische vereniging Oud ...
Rondkomen in Leiden, 1850-2000 - Historische vereniging Oud ... Rondkomen in Leiden, 1850-2000 - Historische vereniging Oud ...
De 1e Haverstraat, gezien van Gerenaar Kraaierstraat, omstreeks 1940. Milikowski voerde zijn onderzoek vooral in deze buurt uit. GAL, PV 4594-6. RONDKOMEN IN LEIDEN de ogen van veel negentiende-eeuwers de tekortkomingen die de armoede veroorzaakten of bestendigden. "D e vrouwen, vooral zij, die van jongs af aan het fabrieksleven gewoon waren, zijn slechte hui smoeders", schreefCoronel, en daarin lag zijn inziens een belangrijke oorzaak voor de slechte toestand van de arbeidersklasse. " De beweging om fabrieksarbeid van vrouwen tegen te gaan, zodat goede huismoeders het verval tot armoede tegen zouden gaan, was dan ook sterk. We zien dat bij Coronel, maar opvallend is ook dat in de fabriek van Le Poole géén vrouwen werkten. In dit kader is het niet vreemd dat men aan opvoeding van de arbeiders - en vooral de vrouwen - een belangrijke rol hechtte. In Leiden zijn op dit gebied al betrekkelijk vroeg concrete initiatieven genomen. Vanuit christelijk- 111
JAARBOEK DIRK VAN EeK 2001 112 orthodoxe hoek begon mejuffrouw M.A. de Vriese in 1867 met haar volksontwikkelingswerk voor fabrieksmeisjes. Vanuit meer vrijzinnige richting was het in de jaren negentig Emilie Knappert die zich daar in het bijzonder mee bezighield." Het element van het morele (of zedelijke) tekort en de noodzaak van begeleiding en opvoeding heeft nog lang een belangrijke rol gespeeld in de benadering van armoede. Het Maatschappelijk Werk is hier uit voortgekomen. Het betrof echter steeds sterker een specifieke groep, die men als "onmaatschappelijken" of "asocialen" zou aanduiden. Daarvoor werden in den lande zelfs speciale woonvoorzieningen getroffen. Zo werden in Leiden na de Tweede Wereldoorlog mensen die men gewone huurwoningen "ontoelaatbaar" achtte, ondergebracht in de "Caecilia-barakken"." Die benadering is ook de achtergrond van het onderzoek dat de socioloog Milikowski eind jaren vijftig naar bewoners van de Leidse 'krottenwijken' uitvoerde. Dat onderzoek markeerde echter ook een breekpunt. Voor Milikowski had een dergelijk tekort geen verklarende waarde meer voor de armoede waarin deze 'krotbewoners' zich bevonden. In zijn proefschrift keerde hij zich tegen het gebruik van het "algemeen gangbare sociale gedrag" als toetssteen" en (dus) tegen heropvoeding, omdat daarin altijd een levens- en maatschappijbeschouwing is geïntegreerd." Vanaf de tweede druk droeg dit proefschrift de bijna programmatische titel Lofder onaangepastbeid. Elementen van deze opvatting keren nog steeds regelmatig terug in de maatschappelijke discussie. De opmerkingen van raadslid Vlasveld over de schuldproblematiek, maar ook het pleidooi van minister Van Boxtel (D66) van Grote Steden Beleid in 2001 voor 'bemoeizorg' lijken hier in hoge mate op terug te vallen. ARBEID Naast de morele benadering, maar ook vaak ermee gecombineerd, bestond die, waarin het ging om de potentiële bruikbaarheid van de armen als arbeidskracht. Het idee dat armen best wat terug mochten doen voor hun ondersteuning, namelijk werken, is natuurlijk al veel ouder en werd voor het eerst in de zestiende eeuw op papier gezet." Dit soort gedachten vermengden zich met ideeën over 'verheffing' van de armen en het economisch belang van de arbeidskracht.
- Page 1 and 2: JAARBOEK DIRK VAN EeK 2001 104 De S
- Page 3 and 4: JAARBOEK DIRK VAN EeK 2001 106 kome
- Page 5 and 6: JAARBOEK DIRK VAN EeK 2001 108 een
- Page 7: JAARBOEK DIRK VAN EeK 2001 110 op h
- Page 11 and 12: JAARBOEK DIRK VAN Ee K 2001 114 wer
- Page 13 and 14: JAARBOEK DIRK VAN EeK 2001 116 Zo r
- Page 15 and 16: JAARBOEK DIRK VAN EeK 2001 118 lend
- Page 17 and 18: JAARBOEK DIRK VAN EeK 2001 120 de j
- Page 19 and 20: JAARBOEK DIRK VAN EeK 2001 122 een
- Page 21 and 22: JAARBOEK DIRK VAN EeK 2001 124 inge
- Page 23 and 24: JAARBOEK DIRK VAN EeK 2001 126 wijk
- Page 25 and 26: JAARBOEK DIRK VAN EeK 2001 128 In d
- Page 27 and 28: JAARBOEK DIRK VAN EeK 2001 130 voor
- Page 29 and 30: JAARBOEK DIRK VAN EeK 2001 132 Een
- Page 31 and 32: JAARBOEK DIRK VAN EeK 2001 134 groe
- Page 33 and 34: JAARBOEK DIRK VAN EeK 2001 136 Leid
- Page 35 and 36: JAARBOEK DIRK VAN EeK 2001 138 SOCI
- Page 37 and 38: JAARBOEK DIRK VAN EeK 2001 140 Opva
- Page 39: JAARBOEK DIRK VAN EeK 2001 142 meer
- Page 42: RONDKOMEN IN LEIDEN INKOMENS PER IN
- Page 45 and 46: JAARBOEK DIRK VAN EeK 2001 148 pers
- Page 47 and 48: JAARBOEK DIRK VAN EeK 2001 150 vrou
- Page 49: JAARBOEK DIRK VAN EeK 2001 152 en M
De 1e Haverstraat, gezien van Gerenaar<br />
Kraaierstraat, omstreeks 1940.<br />
Milikowski voerde zijn onderzoek vooral<br />
<strong>in</strong> deze buurt uit. GAL, PV 4594-6.<br />
RONDKOMEN IN LEIDEN<br />
de ogen van veel negentiende-eeuwers de tekortkom<strong>in</strong>gen die de armoede<br />
veroorzaakten of bestendigden. "D e vrouwen, vooral zij, die van jongs af<br />
aan het fabrieksleven gewoon waren, zijn slechte hui smoeders", schreefCoronel,<br />
en daar<strong>in</strong> lag zijn <strong>in</strong>ziens een belangrijke oorzaak voor de slechte toestand<br />
van de arbeidersklasse. " De beweg<strong>in</strong>g om fabrieksarbeid van vrouwen tegen<br />
te gaan, zodat goede huismoeders het verval tot armoede tegen zouden gaan,<br />
was dan ook sterk. We zien dat bij Coronel, maar opvallend is ook dat <strong>in</strong><br />
de fabriek van Le Poole géén vrouwen werkten.<br />
In dit kader is het niet vreemd dat men aan opvoed<strong>in</strong>g van de arbeiders<br />
- en vooral de vrouwen - een belangrijke rol hechtte. In <strong>Leiden</strong> zijn op dit<br />
gebied al betrekkelijk vroeg concrete <strong>in</strong>itiatieven genomen. Vanuit christelijk-<br />
111
Change language