Rondkomen in Leiden, 1850-2000 - Historische vereniging Oud ...

JAARBOEK DIRK VAN EeK 2001
142
meer lage inkomens tellen dan anderen, alleen hebben deze zich verplaatst
van de oude binnenstadswijken naar vooral Leiden-Noord en (een groot
deel van) Zuid-West. De achtergrond van deze verschuiving wordt gevormd
door verhuisbewegingen ten gevolge van nieuwbouw, stadsvernieuwing en
de beschikbaarheid van goedkope woningen.
Het begrip armoede is door een aantal redenen in de afgelopen honderd
jaar langzaam uit beeld verdwenen. Voor een belangrijk deel komt dat,
doordat de voorheen vrij ongedifferentieerde en grote groep armen beleidsmatig
uiteengerafeld is. Voor specifieke groepen (ouderen, gehandicapten,
werklozen, 'onmaatschappelijken') werd specifiek beleid ontwikkeld. Daarbij
speelt de verschuiving van godsdienstig geïnspireerde filantropie naar het
nuttig inzetten van potentiële arbeidskracht een belangrijke rol, c.q. het
bestrijden van werkloosheid. Van belang is evenzeer dat daarbij de nadruk
op het persoonlijke morele tekort plaats maakte voor een bewustzijn van
maatschappelijke samenhang.
Ten slotte verdween het begrip 'armoede' schijnbaar definitief met de
introductie van de Bijstandswet en de ontwikkeling van de welvaart vanaf
de jaren zestig. Echte armoede bestond alleen nog als historische categorie
of in de Derde Wereld, in Nederland was alleen sprake van 'relatieve deprivatie'
.
Toch verdween het begrip niet geheel uit beeld. Niet alleen linkse wetenschappers,
journalisten en actievoerders, maar ook de lokale overheden (waaronder
de Leidse) bleven het begrip gebruiken, vaker vanaf het midden van
de jaren tachtig. Weliswaar speelde het begrip op zich geen hoofdrol in de
Leidse beleidsontwikkeling, toch bleefde aandacht voor de betreffende groepen
aanwezig. Reeds voordat landelijk armoede op de agenda werd geplaatst,
werd het Leidse beleid op dit gebied uitgebreid. Leiden reageerde niet op
de Troonrede van 1995 of bisschop Muskens, men liep erop vooruit. Wel
stimuleerde de toegenomen landelijke aandacht het draagvlak voor vergaande
maatregelen op het gebied van armoedebestrijding.
Creëren van en toeleiden naar betaald werk is naast een sociaal beleid
gericht op lage woonlasten, kwijtschelding van schulden en toelagen voor
minima een belangrijk onderdeel van het totale beleid op dit gebied gebleven.
Rond 2000 drong dit arbeidsmarktaspect de inkomensondersteuning weer
wat naar de achtergrond.