Rondkomen in Leiden, 1850-2000 - Historische vereniging Oud ...

RONDKOMEN IN LEIDEN
wonen. Dat heeft echter te maken met een ander aspect van de woonlasten,
namelijk de gemeentelijke belastingen. Via die belastingen doet Leiden aan
een verkapte vorm van inkomenspolitiek.
Het impliciete uitgangspunt daarbij is dat de rijkeren in duurdere (koop)huizen
wonen en de armere burgers in goedkope (huur)woningen. Belangrijkste
onderdelen van de gemeentelijke heffingen zijn de Afvalstoffenheffing,
die als vast bedrag per huishouden wordt geheven, en de Onroerende Zaakbelasting
(OZB), die afhankelijk is van de waarde van het huis. Door de
Afvalstoffenheffing laag te houden en de kosten van de afvalverwerking en
inzameling te dekken uit de OZB wordt de meeste belasting betaald door
bewoners en eigenaren van dure huizen.
Deze benadering heeft wel ter discussie gestaan. In het begin van de jaren
negentig stegen de kosten voor de verwerking van afval zeer snel. Bij veel
partijen in de Leidse gemeenteraad bestond geen bereidheid dit hele bedrag
door te berekenen in de O ZB . Aan de ene kant vonden diverse raadsleden
het principe 'de vervuiler betaalt' belangrijker dan 'de sterkste schouders
moeten de zwaarste lasten dragen'. Aan de andere kant vonden velen de
O ZB te hoog, vooral voor de middengroepen. Op een gegeven moment wilde
slechts een enkeling vasthouden aan het doorrekenen van de afvalkosten in
de OZB. Wel werd onderscheid gemaakt russen één- en meerpersoonshuishoudens:
de financiële positie van alleenstaanden was namelijk duidelijk slechter.
In 1996 bleek echter dat vasthouden aan de bestaande verdeelsleutel
zou leiden tot hogere lasten voor de goedkoopste woningen en lastenverlichting
voor de dure. Er werd een nieuwe belastingmix gemaakt, waarbij de
Afvalstoffenheffing weer verder werd teruggebracht. Uiteindelijk keerde
alleen de VVD zich nadrukkelijk tegen deze belastingmix." Kortom, met een
aarzeling in de periode 1990-1994 koos de Leidse gemeenteraad voor een
verkapte vorm van inkomenspolitiek, waarbij de laagste inkomens gespaard
werden.
Tegelijkertijd werden in de loop der tijd de mogelijkheden om kwijtschelding
te verlenen voor dergelijke heffingen verruimd. Leiden zit daarmee
praktisch op de grens van de wettelijke mogelijkheden. Overigens steunde
ook de VVD deze verruiming en mede door de inzet van de toenmalige VVDleider
Geensema werden ook de kwijtscheldingsmogelijkheden bij het Hoogheemraadschap
van Rijnland in 1997 uitgebreid.
137