Rondkomen in Leiden, 1850-2000 - Historische vereniging Oud ...

RONDKOMEN IN LEIDEN
kwijtschelding). Deze vraag is vooral van belang in het kader van het arbeidsmarktbeleid,
dat zo'n belangrijke plaats had gekregen binnen (of in plaats
van) de oude armoedebestrijding. De vrees bestaat dat door deze armoedeval
werklozen onvoldoende prikkel (in modern Nederlands incentive) krijgen
om werk te aanvaarden. Inderdaad bleek deze armoedeval op te treden, in
het bijzonder voor alleenstaanden. De belangrijkste 'boosdoener' in het
geheel bleek daarbij de huursubsidie te zijn, een landelijke regeling waar de
lokale overheid geen invloed op heeft.
Ook is onderzocht of een laag inkomen leidt tot een lage sociale en
maatschappelijke participatie. Huishoudens uit de laagste inkomensklasse
blijken minder vaak contacten buitenshuis te hebben met vrienden en bekenden,
familie en buren dan anderen. De onderzoekers wijzen daarbij echter
ook op andere factoren naast het inkomen. Gemene deler in beide onderzoeken
blijkt het opleidingsniveau en de psychische gezondheid. De conclusie
van de onderzoekers is dan ook dat die factoren van groter belang zijn dan
een laag inkomen op zich.
Bij deze nuancering wil ik echter de kanttekening te plaatsen dat deze
zaken nauw met elkaar samenhangen. Lage opleiding en laag inkomen vallen
vaak samen, terwijl de laagst opgeleiden ook oververtegenwoordigd zijn
onder de werklozen. Werklozen hebben ook vaker allerlei malaiseklachten,
zo meldde de Leidse arts Spruit in 1983. Door de sociale druk die het
werkloos zijn niet accepteert, en door het ontbreken van een toekomstperspectief,
is de werkloze als het ware gedoemd tot het opzetten van een
begrafenisgezicht, zo lichtte zij indertijd haar onderzoek toe. " Een deelneemster
aan een stadsgesprek over armoede in 1996 schetste de houding van
haar omgeving tegenover mensen zoals haar als volgt: "Eén van de grote
problemen bij armoede is het onbegrip van de omgeving. Niet echt kunnen
meedoen, waarbij je - als je dat wel wilt - bijna moreel verplicht bent om
je financiële handel en wandel op tafel te leggen."?"
Hoe dan ook, er lijkt hier sprake van een tot op zekere hoogte samenhangend
complex, dat enerzijds tot de financiële problemen leidt en anderzijds
tot een groter risico op sociaal isolement.
Naast sociale participatie gaat het ook om maatschappelijk participatie
in de zin van gebruik van voorzieningen als bibliotheek, bioscoop, zwembad
ofculturele instellingen. Ook hiervan maken mensen uit de laagste inkomens-
133