Rondkomen in Leiden, 1850-2000 - Historische vereniging Oud ...

JAARBOEK DIRK VAN EeK 2001
126
wijk), maar de trek van de hogere inkomensgroepen naar de randgemeenten
bleef klaarblijkelijk bijzonder sterk.
Na de Eerste Wereldoorlog zag de stad een nieuw soort trek uit de oude
binnenstad. Na een wat aarzelend begin zag ook Leiden de nodige arbeidersorganisaties
verschijnen. Naast vak- en politieke organisaties behoorden
daartoe ook consumentencoöperaties én woningbouwverenigingen. Was het
verzorgen van betere huisvesting voor arbeiders eerst een zaak van hogere
standen en armenbesturen geweest, de Woningwet van 1901 maakte subsidiëring
van woningbouwverenigingen mogelijk. Na de Eerste Wereldoorlog
kwamen die subsidies ook los en dan verschijnen nieuwe, betere arbeiderswijken
buiten de singels, met name De Kooi en Tuinstad-Staalwijk. De
huren in de sociale sector lagen echter wel hoger dan die in de oude binnenstad
en deze nieuwbouw werd dan ook vooral benut door de beter geschoolde
en hoger betaalden lagen binnen de arbeidersklasse. De gemeente zag zich
in 1923 dan ook genoodzaakt een eigen woningstichting op te richten om
ook (een deel van) de laagste inkomensgroepen aan een wat betere huisvesting
te helpen. Maar de meeste laagbetaalde en/ofvan steun afhankelijke Leidenaren
bleven achter in de krottenwijken in de binnenstad, zoals De Camp,
rond de Bouwelouwensteeg, de Oranjegracht en omgeving en de Haver- en
Gortbuurt. Die wijken vormden het onderzoeks- en werkgebied van Milikowski.
Het patroon van verhuizen door groepen die zich sociaal-economisch net
boven de laagste groepen bevonden naar nieuwbouwwijken met sociale
woningbouw, was na de Tweede Wereldoorlog meer dan eens opnieuw waar
te nemen. In 1970 bleek dat naast de binnenstad vooral Leiden-Noord
(inclusief De Kooi, ooit een buurt voor de arbeiderselite) bewoond werd
door mensen met de laagste inkomens." Het effect van alle nieuwbouw
rond en binnen Leiden met de bijbehorende verhuisbewegingen was in ieder
geval dat er niet alleen een ruimtelijk-fysieke verdeling tussen de meer
welgestelden en de rest plaats vond, maar dat zoiets ook plaatsvond binnen
de lagere inkomensgroepen. Ook wat dat betreft verdween de amorfe massa
van armen.
STRUCTURELE VERANDERINGEN
Sinds ongeveer 1970 is er heel veel veranderd in Leiden. De industrie, die