Rondkomen in Leiden, 1850-2000 - Historische vereniging Oud ...

JAARBOEK DIRK VAN EeK 2001
124
ingenom en. T egen de Twentse en T ilburgse concurrent ie bleek men uiteindelijk
niet of nauwelijks opgewassen.
De Kam er van Koophandel en Fabrie ken voor Zuid-Holland dacht in
1947 dat deze situatie wel gunstig was. De Economi sch-technologische
dienst van de Kamer stelde dat "de neergang van de Leidse textielindustrie
tot op zekere hoogte ertoe mede heeft gewerkt, dat een gunstig arbeidsaanbod
ontstond [...]. Een gunstig arbeidsaanbod in dubbelen zin, n.l. een ruime
arbeidsmarkt tegen betrekkelijk lage lonen."?'
Deze ruime arbeidsmarkt verdween in de jaren vijftig, zoals ze in heel
Nederland verdween . Via de geleide loonpolitiek werden de lonen in heel
Nederland echter nog lang laag gehouden. Dat zou pas na 1960 veranderen,
maar ook toen stegen niet alle lonen even snel. In het bijzonder in de
krimpende, maar in Leiden nog lange tijd omvangrijke textiel- en confectieindustrie
bleven de lonen "extreem laag", zoals een rapport van de Vereniging
van Nederlandse Gemeenten uit 1971 meldde." Datzelfde rapport stelt met
betrekking tot de inkomensontwikkeling tot 1965 vast dat "Leiden [...] ten
opzichte van alle gewestgemeenten zowel als Nederland het laagste gemiddelde
inkomen [heeft en had] . Bovendien was het tempo waarin dit inkomen
zich ontwikkelde laag, zodat de achterstand ten opzichte van de meeste
gewestgemeenten en Nederland alleen nog maar groter werd. "63
... RIJK(ER) DE (BINNEN)STAD UIT
Deze verpaupering van Leiden werd echter niet louter en alleen bepaald
door het achterblijven van lonen of uitkeringen. Nog sterker dan elders was
er in Leiden sprake van een trek van de meer draagkrachtigen uit de centrumgemeente
naar de randgemeenten."
Dat Leiden voor de meer welgestelden geen aantr ekkelijke stad was om
zich te vestigen en dat rijkere Leidenaren naar buiten de stad trokken , was
geen nieuw fenomeen. Toen de Leidse gemeenteraad in 1880 discussieerde
over het al dan niet bouwen van herenhuizen in het Plantsoen, betoogde
het raadslid Cock: "Leiden is geen stad, waar men voor zijn pleizier gaat
wonen." Burgemeester De Laat de Kanter verdedigde het voorstel, door er
op te wijzen dat verschillende (welgestelde) families juist van vestiging in
Leiden hadden afgezien, omdat er voor hen geen geschikte woningen waren. "
De herenhuizen in het Plantsoen werden uiteindelijk gebouwd en trokken