Rondkomen in Leiden, 1850-2000 - Historische vereniging Oud ...

Rondkomen in Leiden
1850-2000
eOR SMITI
Moderne armoede in historisch perspectief
Het was in 1854, toen de discussie over een nieuwe Armenwet haar ontknoping
naderde, dat de Leidse econoom, hoogleraar, liberaal raadslid en latere
minister Vissering opmerkte dat armoede een rijke materie was. Dat betekent
dan ook dat de stad Leiden een rijke geschiedenis kent, aangezien armoede
daar toch als aan rode draad doorheen loopt. Wanneer het gaat om de
zeventiende eeuw staat de armoede, waarin toch het grootste deel van de
Leidse bevolking leefde, in de schaduw van de bloei van de wolnijverheid.
Van de achttiende tot in de twintigste eeuw - een periode die niet bepaald
wordt door stralende economische perspectieven - dringt armoede zich wel
op de voorgrond. Ze was echter, uitgezonderd in het proefschrift van Peter
Pot over de periode tot 1854, niet of nauwelijks onderwerp van historisch
onderzoek, hoogstens het decor voor geschiedschrijving van de industrie of
de arbeidersbeweging.
Ruim 140 jaar na het landelijk debat waaraan Vissering deelnam, stond
armoede weer op de politieke agenda. Het begrip armoede was sinds de
Tweede Wereldoorlog en zeker in de jaren zestiglzeventig uit beeld geraakt,
in ieder geval als fenomeen dat hier en nu zou bestaan. Armoede was iets
uit een zwart verleden of een verschijnsel waar grote groepen in de Derde
Wereld onder zuchtten, geen verschijnsel van de moderne welvaartsstaat.
Maar dat veranderde in 1995. In de Troonrede kreeg armoede ineens weer
de nodige aandacht. Armoedebestrijding werd weer actueel en ook in Leiden
nam het onderwerp in de Raadsdiscussies weer een prominente plaats in.
Het College van B&W had in 1995 enthousiast een motie van de Socialistische
Partij (sr-) overgenomen om in Leiden een armoedeonderzoek te
houden. In 1996 werden de resultaten daarvan bekend en het rapport 'Rond-