download | PDF - Doopsgezinde Gemeente Aalsmeer

DG Aalsmeer | 18-06-2006 | ds. A.G. Hoekema
Schriftlezingen: 1 Kronieken 22 vers 2-16; 2 Korintiers 1:1-2, 2:14 - 3:11
Welkom en mededelingen (kerkenraad)
Aansteken van de kaars, symbool van het licht, dat Christus is in de wereld
Moment van stille inkeer
Samenzang (staande): Lied 320 vers 1,2
Bemoediging
Samenzang (staande): Lied 320 vers 3,4
Psalm 92
Gebed
Samenzang: Psalm 103 vers 1,3,5
Bijbellezing: 1 Kron. 22:2-10, 14-16
Samenzang: Lied 321 vers 1,2,3
Bijbellezing: 2 Korintiers 1:1-2, 2:14-3:11
Samenzang (staande): 'Ons heeft de Heer met liefde neergeschreven' (tekst: Sytze de
Vries, melodie psalm 110)
Ons heeft de Heer met liefde neergeschreven,
Leesbaar voor mensen als zijn erfenis.
Ons leven mag zich voluit laten lezen,
Herkenbaar als zijn eigenhandig schrift.
Wie kan in ons een brief van Christus lezen,
Als niet de Geest ons aan elkander rijgt,
Die ons als dode, levenloze letters
Beademt en tot nieuwe zin herschrijft?
Om woord voor woord zijn liefde te vertalen,
Dat blijft voor ons bestaan het doel, de zin.
Om mensen zijn ontferming te herhalen
Zijn wij gezonden, deze wereld in.
Uitleg en verkondiging
Orgelspel
Open ruimte
Samenzang: Lied 247 vers 1,3
Voorbeden en Onze Vader
Inzameling van gaven
Slotlied (staande): Lied 488B vs 1 t/m 5
Opdracht en bemoediging
Gezongen zegenbede: Lied 456
Beste zusters en broeders,
Twee weken geleden bezochten we een Europese doopsgezinde conferentie in Barcelona,
Spanje. Uit Aalsmeer waren er ook vier deelnemers, zr. Ans Goezinne, Jeltje de Jong en
Mieke en Hylke Wierda. Het was een alleraardigste en inspirerende bijeenkomst; de

ontmoeting met zoveel andere doopsgezinden uit heel Europa geeft je toch het gevoel: we
zijn deel van een groter geheel, dat in zijn totaliteit nog heel vitaal is.
Barcelona is natuurlijk niet zomaar een stad. Het eerste wat ik deed, was: een rondje lopen
om het beroemde Nou Camp voetbalstadion heen, waar zoveel Nederlanders triomfen
gevierd hebben. Niet dat dat nou een heilige plaats is voor mij, maar ach, dat wilde ik toch
wel eens zien. Een kolossaal complex, de Amsterdamse arena is er echt niks bij. Iemand van
u die dat wel eens gezien heeft? Maar, Barcelona is vooral de stad met de gebouwen en
parken van de excentrieke architect Antoni Gaudi. Verreweg het meest beroemd is de
grootse kathedraal, waaraan hij in 1883 begon te bouwen en die bij zijn plotselinge dood in
1926 nog lang niet af was, en ook nu, 80 jaar later, nog steeds niet klaar is. De Sagrada
Familia, de Heilige Familie kerk. Jozef, Maria en Jezus zijn daarmee bedoeld, neem ik aan.
Die hoge, surrealistisch ogende kerk staat vol steigers; grote stukken van het dak ontbreken
nog, en van de twaalf ranke torens van 100 meter hoogte elk, die er uitzien alsof ze door een
banketbakker gemaakt zijn, ontbreken er nog vier. Voor elk van de twaalf discipelen van
Jezus komt er zo'n toren. Met een lift kun je in een van die torens omhoog, om daar te
genieten van geweldige uitzichten over de zee, de stad en over die kerk in aanbouw met z'n
hele fantasierijke torens en transen vol druiventrossen, vreemde ornamenten,
bloemmotieven, beeldhouwwerk, demonische waterspuwers en wat ook. Een kerk in
wording en het is maar de vraag of hij ooit af komt. En als dat ooit wel zo is, dan is het een
groots gebouw waarin je de bouwstijl en de bouwmaterialen van twee eeuwen weerspiegeld
zult zien. Maar eigenlijk hoop ik, dat hij nooit klaar zal zijn; dit gebouw is een monument,
vind ik, juist omdat het eeuwig on-af is!.
De bouw van die gigantische kerk deed me denken aan de bouw van de tempel in
Jeruzalem, zoals beschreven in het boek Kronieken. Koning David, 1000 voor Christus, had
hem willen bouwen, maar er kleefde te veel bloed aan zijn handen van oorlogen waarvoor
God hem geen toestemming had gegeven. En ook, David had tegen de wil van God een
volkstelling laten houden. Zo wilde hij voor zichzelf en voor zijn tegenstanders bewijzen,
hoe sterk en groot zijn volk Israël wel niet was, in plaats van te vertrouwen op Gods kracht
en te erkennen dat de mens, ook als hij koning is, nietig is. En dus mocht en kon hij de bouw
alleen voorbereiden, de beste en duurste bouwmaterialen kopen en klaar leggen: enorme
stammen cederhout uit de Libanon, en gigantische voorraden ijzer voor spijkers en koper
(voor kandelaars en zo) en ook liet hij alvast een enorm leger steenhouwers aanrukken. Die
steenhouwers en sjouwers, niet minder dan 150.000, hoorden tot de niet-joodse bevolking
van het land, de vreemdelingen (waarvoor het joodse volk, zeggen de boeken van Mozes in
het OT, een bijzondere verantwoordelijkheid droeg). Zeg maar, de Palestijnen van die tijd.
Zonder zo'n legioen van geschoolde gastarbeiders kon die tempel niet worden gebouwd, en
ik vind dat gegeven eigenlijk opvallend en fascinerend. Dat je zo'n centraal, heilig gebouw,
feitelijk laat bouwen door niet-gelovigen, dat is toch merkwaardig. Natuurlijk, ook deze kerk
in de Amsterdamse school stijl zal goeddeels gemetseld zijn door niet-gelovige metselaars en
timmerlieden en geschilderd door niet-kerkelijke schilders. En hij is er niet minder om. Maar
de tempel in Jeruzalem, door Palestijnen en Syriërs gebouwd. Dat is toch wel bijzonder.
Maar blijkbaar waren zij gewoon de besten in hun vak, en ook dat telde mee. Om God te
eren moest je het beste van het beste laten zien. En zo dienden die niet-joodse
handwerkslieden feitelijk God! En de Amsterdamse timmerlieden van uw kerkgebouw ook.
Nu, David mocht dus niet zelf de tempel laten bouwen; dat mocht Salomo doen, Davids
zoon, onder wiens regering er rust en vrede heerste in het land.
Tijdens die conferentie in Barcelona kwam het gesprek, in discussies, meditaties, preken,
dikwijls op de grote kathedraal van Gaudi, op de Sagrada familia. Hij flitste voorbij op het

grote beeldscherm dat op het podium stond, in videopresentaties. Je zag die merkwaardige
torens op foto's en posters. En nogal eens gaven de sprekers daar eigenlijk mee aan: wij, hier
in de zaal, wij Europese doopsgezinden, zijn de Heilige familie. Zo zijn we hier bij elkaar, als
één grote, heilige familie. En het is verleidelijk om te zeggen, dat ook wij, vanmorgen, hier
één heilige familie vormen.
Paulus, de man die leer en leven van Jezus heeft verbreid in vele delen van Europa, onder
joden en niet-joden, schreef minstens vier brieven aan de gemeente in Korinte in
Griekenland. Hij had die gemeente zelf gesticht, zo'n 20 jaar na Christus' dood en had er
enkele jaren met vreugde en vrucht gewerkt, maar was toen weer verder getrokken op zijn
missie, naar Efese, in het huidige Turkije, toen een welvarende havenplaats. Vanuit Efese
was hij naderhand nog eens teruggekomen naar Korinte. Dat bezoek was bepaald geen
succes geweest; integendeel, een pijnlijke en verdrietige ervaring was het geworden. Ruzie
tussen hem en de toenmalige kerkenraad in Korinte. Ze verweten hem hooghartigheid,
bazigheid. Terug in Efese schreef hij een brief, om een en ander uit te leggen, om die
gemeente op het goede spoor te houden, en misschien om ze te vermanen en te verzoenen.
Die brief is zoekgeraakt. Hij wordt wel de 'tranenbrief' genoemd. Het moet een brief geweest
zijn die hij in tranen schreef, en die tranen opriep bij de lezers. In elk geval, daarna schrijft hij
opnieuw; dat is (waarschijnlijk) de brief die wij in de bijbel kennen als 2 Korinte. U begrijpt,
dat hij in deze brief heel voorzichtig moet manoeuvreren. Hij moet immer proberen om de
relaties te herstellen - en tegelijk was Paulus wel iemand die niet wilde sjoemelen met de
boodschap van het geloof. Hij vond het beter om niet in eigen persoon te komen. Dat had
ook gekund. Zo ver was het niet van Efese naar Korinte. Maar dat had waarschijnlijk teveel
weerstand opgeroepen en dus schrijft hij een nogal lange brief die ze, misschien wel 's
zondags na de kerkdienst, of bij de mededelingen, in de open ruimte, hebben voorgelezen.
Ik moest aan die grote kathedraal van Gaudi in Barcelona denken, toen ik me verdiepte in dit
gesprek tussen Paulus en die gemeente in Korinte. Paulus, vast en zeker geen gemakkelijke
man in de omgang, misschien wel een beetje betweterig overkomend, maar met een heilige
opdracht - en die gemeente een club waar ook notoire ruziezoekers in zaten; en mensen die
hun eigen geloofsrichting wilden opgaan; die met het gezag van een apostel Paulus niets te
maken hadden, en misschien met Jezus maar een beetje, wie weet. Om twee redenen moest
ik aan die fascinerende kerk in Barcelona denken. Aan de ene kant omdat ik dacht: dit is dus
de heilige familie; een clubje relschoppers en egotrippers. De gemeente van Christus, vanaf
het allereerste begin, is een gemeente waarin twijfel, onenigheid en zelfs egoïsme een plek
hebben. En toch, dat is de heilige gemeente, de familie waar Christus het mee moet doen.
En aan de andere kant, dat grote kerkgebouw van Gaudi is nog lang niet af. Hij staat al
decennia lang in de steigers. Soms is het geld op, dan stokt de bouw. En soms weten de
architecten niet hoe ze verder moeten en dan zie je, dat de oostkant er heel anders en
strakker uit ziet dan de veel barokkere westgevel, want de architecten die de bouw na
Gaudi's dood verder leidden, kregen andere inzichten; je zou kunnen zeggen: het inzicht van
het geloof verandert in de loop van de tijd. De heilige familie, Gods gemeente, staat nog in de
steigers, verandert, is alleen op weg maar nooit af.
Het klinkt raar, maar die twee kanten hebben mij altijd moed gegeven! Wat moet het toch
een liefdevolle God zijn, die het aandurft om met zulke twijfelende en ruziënde mensen zijn
rijk van vrede te stichten. En wat is het toch rustgevend, dat het gebouw van de kerk niet af
hoeft te zijn, klaar, maar dat je altijd bezig bent met verder te bouwen. En of je nu een grote
of een kleine gemeente bent: zo werkt het. U hebt net een bouwfase achter de rug, en een jaar
of tien, vijftien geleden is de kerkzaal weer in de frisse, oorspronkelijke kleuren geschilderd.

Maar ook hier bent u eigenlijk altijd bezig te bouwen aan de gemeenschap, en al heb ik van
mijn broer gelukkig nooit iets gehoord over ruzies of over grote ego's hier, ook hier zullen
het feilbare mensen zijn die samen de gemeente vormen. En ook bij u is het zo, dat de
vormen van ons geloofsvertrouwen er in de 21e eeuw anders uitzien dan in de 19e eeuw.
Denk alleen maar aan de sobere, stemmige klederdracht van uw doopsgezinde
overgrootmoeders; of aan de hele sobere houten banken in de oude, al lang verdwenen kerk
van uw gemeente. Om niet te spreken van de openhartigheid in onze eigen tijd om over je
geloofstwijfel te praten! En niettemin, God gebruikt u en ons! We moeten ook nooit
teleurgesteld raken als de harmonie er eens een keertje niet is, als bepaalde broeders, of
zusters, toch wel erg eigenwijs lijken te zijn, als een kerkbestuur in de verte, zoals de ADS in
Amsterdam, toch wel erg op zijn strepen lijkt te staan. Of wat ook. God gebruikt zulke,
feilbare, veranderlijke mensen. Die vormen samen de sagrada familia, de heilige familie van
God.
En nu noem ik tenslotte nog één andere beeldspraak uit het stukje van Paulus' brief dat ik
voorlas. Wat er ook mis was met die gemeente, toch zijn jullie, schrijft Paulus, mijn
aanbevelingsbrief. Een brief van Christus, door Paulus zelf opgesteld, maar niet met inkt,
nee, met de geest van de levende God. Opgetekend in het hart van mensen. Paulus bedoelt
dit. Als hij ergens anders komt en ze vragen hem, laat dan eens een voorbeeld zien van zo'n
nieuwe gemeenschap in Christus, waar jij je zo voor inzet, dan wijst hij op die gemeente in
Korinte. Alsof Paulus dan een officiële aanbevelingsbrief tevoorschijn haalt om de
vraagstellers tevreden te stellen. Al schieten ze tekort, al zit het tussen hen en Paulus niet
helemaal goed, toch zijn zij, in Korinte, de aanbevelingsbrief van Christus. Misschien een
brief met doorhalingen en inktvlekken, onbeholpen geschreven, maar toch!
De heilige familie, permanent in de steigers; met een voortdurend veranderend bestek van
de architect; bestaande uit twijfelende mensen die het soms hartgrondig oneens zijn met
elkaar. Daarmee moet God het doen. En dat wil hij! Zo grootmoedig en vol liefde is God, dat
hij het waagt met zulke onvolkomen mensen. Die kerk in Barcelona staat er over eeuwen
nog. En die feilbare, wankele gemeente van Christus als aanbevelingsbrief van zijn kant, in
de samenleving, zal er over eeuwen ook nog zijn. Ook, hoop ik, deze gemeente.
Amen