Voorbeeld van een interactieve PDF

Welkom
Leuk dat je het nieuwe digitale magazine, Typozien, aan het
lezen bent. Op deze pagina lees je wat de mogelijkheden en
voordelen zijn van dit magazine. Buiten de interessante artikelen
en de buitengewone bruikbare inhoud van de komende
pagina’s uiteraard.
Makkelijk bekijken & navigeren
Typozien is speciaal ontworpen om op het scherm te lezen.
Het is horizontaal georiënteerd, dus een pagina vult gemakkelijk
je hele scherm. Je kan inzoomen op de tekst en een close-up
maken van de beelden en screenshots. Onderaan iedere pagina
zitten knoppen met de volgende functies:
Navigeren tussen de pagina’s
Het magazine full-screen weergeven
Terug naar de cover
Naar het NIDUG-forum
Printen
De ingesloten links
Links naar mailadressen, websites en advertenties geven met
één klik toegang tot extra informatie. De cover is één van de
meest unieke kenmerken van dit magazine, het is namelijk de
inhoudsopgave. Om snel naar een specifiek artikel te gaan, klik
je op het getoonde artikel of in de lijst onder Inhoud. Doorzoekbare
inhoud Het is niet nodig om het hele magazine door
te bladeren om iets te vinden in het Typozien. Omdat het een
PDF magazine betreft, kan je gebruik maken van de zoekmogelijkheden
van Adobe Acrobat om snel te vinden wat je zoekt.
Forum functionaliteit
Elk artikel in het Typozien bevat een forum knop, met één klik
op deze knop ga je naar het corresponde en de artikel op het
NIDUG Forum. Daar kan je met anderen verder discussiëren en
specifieke vragen over het artikel stellen aan de auteur.
Neem het mee
Lees Typozien aan je bureau, in de bus, trein of in het vliegtuig.
In feite kan je waar je ook gaat de hele collectie met alle nummers
van het magazine meenemen, omdat ze gewoon staan
opgeslagen op je computer.
Multimedia toebehoren
Aangezien het een PDF magazine betreft, is het mogelijk om
audio en video in te sluiten. Stel je eens voor dat je naar een
korte video zit te kijken over een tijdsbesparende InDesign tip
of dat je luistert naar een audio fragment van een interview
met een bekende grafisch ontwerper.
Milieuvriendelijk
Typozien is milieuvriendelijk, het bespaart papier, inkt en energie
die wordt gebruikt in het drukproces. En je hoeft het niet te
recyclen of weg te gooien in de prullenbak.
Wanneer je het nummer hebt gelezen kan je deze gewoon
verwijderen van de harde schijf of opslaan voor toekomstig gebruik.
En natuurlijk kan het zijn dat je papier boven een scherm
verkiest, dan kan je er voor kiezen of je een pagina, artikel of
het hele nummer uitprint.
Probeer dit allemaal maar eens met een gedrukt magazine!
Ik kijk uit naar de groei van het Typozien en wens je
veel leesplezier!
Martijn van der Meer
Auteur Typozien
Laat je inspireren!

Lettertypen!
kenmerken en
classificatie
Een font of lettertype is een lid van een lettertypefamilie in een bepaalde stijl. Zo is Univers de familienaam en
Univers Roman en Univers Bold zijn twee verschillende lettertypen uit die familie. Als je lettertypen los koopt,
betaalt je meestal per lettertype, dus per stijl. Om bij het vormgeven van tekst in een bepaald lettertype niet direct
vast te lopen, zult je in de meeste gevallen ten minste moeten beschikken over drie of vier leden van die lettertypefamilie:
normaal (romein), cursief, vet en eventueel vetcursief. Overigens duiken die lettertypen na installatie niet
altijd allemaal op in de menu’s en lettertypelijsten van programma’s als InDesign of Illustrator.
Vaak verschijnt alleen de familienaam en selecteert het programma
automatisch het juiste lettertype als je een stijl als vet
of cursief toepast. Op de Mac verschijnen lettertypevarianten
overigens vaker afzonderlijk in het menu dan op de pc.
Soms worden lettertypen die ogenschijnlijk tot dezelfde familie
behoren toch om praktische redenen gesplitst in verschillende
families. Zo is Garamond een andere familie dan Garamond
Condensed, de versmalde variant van Garamond.
De anatomie van letters
Ieder lettertype heeft speciale kenmerken die het lettertype
uniek maken. Om die kenmerken te kunnen herkennen, moet je
eerst iets weten over de onderdelen van letters (zie figuur).
Alle letters bestaan uit de volgende onderdelen:
• Stok: Een stok is het naar boven uitstekende deel van
kleine letters zoals b, en k.
• Staart: Een staart is het naar onder uitstekende deel van
kleine letters zoals p en q.
• Schreef: Schreven zijn de dwars uitstekende delen aan
het uiteinde van letters zoals aan het uiteinde van stokken
en staarten.
• Boog: Een boog is een gesloten ronding in een letter,
zoals in de letter B.
• Vlag: Een vlag is een open ronding in een letter, bijvoorbeeld
in de kleine letter f en de hoofdletter J. Verwar een
vlag niet met een stok, staart of boog.
• Pons: Een pons is een opening in gesloten letters, zoals de
letter O. Zo’n opening wordt ook wel oog, binnenruimte of
counter genoemd.
• Stam of romp: De meest opvallende verticale streep in
een letter.
• Arm: Horizontale streep, zoals in T, E en F.
• Oor: Decoratief uitsteeksel, bijvoorbeeld aan de letter g.
• Ape: Het verbindingspunt van twee samenkomende
schuine strepen.
• Diagonaal: Het rechte, diagonale deel van een letter.
• Vlees: Het geheel of gedeeltelijk omsloten deel van een
letter, bijvoorbeeld het midden van een e of de ruimte tussen
de verticale strepen van een n.
De kenmerkende onderdelen van letters

De maatvoering van letters
Nu zijn de anatomische kenmerken van letters besproken, maar
lettertypen hebben ook kenmerken die betrekking hebben op
de maatvoering, de hoogte en breedte van letters (zie figuur).
Veel van deze maten worden gemeten ten opzichte van de
basislijn (ook wel letterlijn genoemd). Dat geldt niet voor de
belangrijkste maat, het corps, dat de lettergrootte aangeeft
uitgedrukt in punten.
Het corps is de afstand tussen de stoklijn en de staartlijn. De
x-hoogte is de hoogte van de kleine letter x. Omdat niet alle
lettertypen dezelfde x-hoogte hebben, lijkt het ene lettertype
in hetzelfde corps soms groter dan het andere (zie figuur). Lettertypen
met een kleine x-hoogte hebben dus relatief langere
stokken en staarten.
Pica
Naast het corps, de hoogte van de letters, speelt ook de breedte
van letters een belangrijke rol. Ieder lettertype heeft een ander
ontwerp en daarom verschilt ook de breedte van lettertype tot
lettertype. De breedte van een lettertype wordt vaak uitgedrukt
in het aantal tekens dat past in één pica (characters per
pica of cpp). Zo heeft het lettertype Times Roman een breedte
van 2,85 cpp. Die waarde is belangrijk als je wilt inschatten of
de tekst in de beschikbare ruimte past of hoeveel ruimte de
tekst zal innemen.
Leesbare lettertypen met een hoge cpp-waarde worden zuinige
of economische lettertypen genoemd. Dergelijke lettertypen
worden veel gebruikt voor woordenboeken, kranten en studieboeken.
Versmalde lettertypen zoals Helvetica Narrow hebben
vanzelfsprekend een grotere cpp-waarde (3,26 cpp).
Gewicht
Lettertypen verschillen ook van elkaar in gewicht. Het gewicht
heeft betrekking op de dikte van letters en doorgaans
bestaat een lettertypefamilie uit lettertypen in verschillende
gewichten. Het standaardgewicht dat voor gewone tekst
wordt gebruikt, heet romein en heeft benamingen als normal,
regular, roman of book. Veel lettertypen kennen daarnaast
lichtere varianten (aangeduid met bijvoorbeeld light of thin) of
zwaardere varianten (aangeduid met medium, bold of black)
voor de broodnodige variatie. Een goed voorbeeld van een lettertype
dat in vele gewichten beschikbaar is, is Univers. In het
onderstaande figuur zie je enkele varianten van dit lettertype.
In tijdschriften worden extreem lichte of zware varianten nogal
eens gebruikt als blikvangende titel of kop.
Het letter t ype Univers (Adrian Frutiger) in verschillende gewichten
“Een lettertype instellen
kan iedereen, maar het
juiste lettertype of de
juiste combinatie van
lettertypen kiezen
vereist oefening en
ervaring.”
Verbreed of versmald
Hoewel je in de meeste dtp-programma’s lettertypen softwarematig
kunt verbreden of versmallen, zijn voor sommige
lettertypen ook speciaal ontworpen brede of smalle varianten
beschikbaar. Verbrede lettertypen worden meestal aangeduid
met de term extended of wide en versmalde lettertypen met de
term condensed of compressed. Een bekend voorbeeld van een
versmald lettertype is Garamond Condensed, een versmalde
variant van de gewone Garamond die in veel publicaties van
Apple wordt gebruikt.
Contrast
Er is nog een aspect dat een lettertype een kenmerkende
uitstraling geeft, het contrast. Met contrast wordt bedoeld: het
verschil tussen de dunne en dikke delen van letters (zie figuur).
Klassieke lettertypen hebben doorgaans minder contrast – dus
minder verschil tussen dunne en dikke delen – dan moderne
lettertypen, maar het onderscheid klassiek en modern is eigenlijk
achterhaald. Een lettertype als Bodoni heeft veel contrast
en wordt daarom vaak aangeduid als modern, hoewel het al
eeuwen geleden is ontworpen.

Classificatie van lettertypen
Hoe herken je een lettertype?
Vlak na de uitvinding van de boekdrukkunst in de vijftiende
eeuw waren er maar enkele lettertypen in gebruik. Het
ontwerpen en produceren van een nieuw lettertype kostte
veel tijd, soms zelfs jaren. Na de overstap naar modernere
technieken als offset en fotozetten in de tweede helft van de
twintigste eeuw exploodeerde het aantal lettertypen. Er bestaan
tegenwoordig tienduizenden verschillende lettertypen en
dat aantal groeit nog steeds – niet in de minste plaats omdat
met de hulp van software het ontwerpen van een nieuw lettertype
makkelijker is geworden, maar ook omdat steeds meer
bedrijven en organisaties behoefte hebben aan een lettertype
met een eigen identiteit. Met het aantal lettertypen groeide
ook de behoefte de lettertypen in te delen in categorieën om
het ordenen en kiezen van lettertypen eenvoudiger te maken.
De eenvoudigste indeling, gebaseerd op de belangrijkste
kenmerken van lettertypen, verdeelt alle lettertypen in de
volgende vier categorieën:
• Schreeflettertypen.
Lettertypen die schreven hebben. Bekende schreeflettertypen
zijn Times, Garamond en Bookman.
• Schreefloze lettertypen.
Ofwel sans serifs zijn lettertypen zonder schreven.
Bekende schreefloze lettertypen zijn Helvetica (waarvan
het lettertype Arial is afgeleid), Gill Sans en Univers.
• Schriftlettertypen.
Ofwel scripts zijn lettertypen die een handschrift nabootsen.
Bekende schriftlettertypen zijn Ex Ponto en Mistral.
• Symboollettertypen.
Dit zijn lettertypen die geheel bestaan uit speciale tekens
en symbolen. Bekende symboollettertypen zijn Symbol,
ZapfDingbats en Wingdings.
Een schreefletter t ype
Een schreefloosletter t ype
Een schriftletter t ype
Een symboolletter t ype
Herken een lettertype
Ieder lettertype heeft unieke kenmerken waaraan u het
lettertype kunt herkennen. Sommige lettertypen lijken op
elkaar, maar bijna altijd zijn er kleine verschillen. Soms maken
producenten voor hun eigen bibliotheek bewust een namaaklettertype
– een kloon – om het auteursrecht op het oorspronkelijke
lettertype te ontlopen. Die klonen verschillen vaak in
details van het oorspronkelijke ontwerp, maar een leek ontdekt
die verschillen meestal niet eens. Als je probeert te achterhalen
welk lettertype voor een bepaalde tekst is gebruikt, kijk dan
eerst naar kenmerkende letters (zie figuur). Vaak zijn dit klinkers
– vooral de kleine letters a en e – letters met staarten zoals
de g of bijvoorbeeld het cijfer 1. Sommige ontwerpers geven
letters die weinig worden gebruikt – zoals de letter q, de letter
x of het teken & (en-teken of ampersand) – een eigen signatuur
zodat u het lettertype vaak aan die letters kunt herkennen
(zie figuur).
De ene is de andere niet
Het en-teken is soms de ‘handtekening’ van de ont werper
Gelukkig zijn er vele publicaties te vinden die u kunnen helpen.
Een goed voorbeeld is Name this font (www.namethisfont.
com), een tweedelige encyclopedie voor het herkennen van
lettertypen. Deze encyclopedie toont bijvoorbeeld de letter a
in een groot corps en gezet in de meest uiteenlopende lettertypen.
Door een of meer kenmerkende letters te vergelijken
met de voorbeelden in de encyclopedie kun je snel de naam van
het gezochte lettertype achterhalen.

2
9 T
Verbinding maken
Je kunt woorden op drie manieren met
elkaar verbinden of van elkaar scheiden:
met een koppelteken (divisie) -, met
een en-streepje –, iets langer dan het
koppelteken, en met het nog langere
em-streepje —. Het normale koppelteken
is eenvoudig in te voeren omdat
ieder mac- of pc-toetsenbord daarvoor
een toets heeft. Voor het en-streepje
moet je op de mac zowel de toets option
als het koppelteken indrukken. Voor
het em-streepje moet u op de mac de
toetsen option, shift en het koppelteken
indrukken. Op de pc typt u de code alt-
150 voor het en-streepje en de code alt-
151 voor het em-streepje. Het gebruik
van deze streepjes is mede afhankelijk
van huisstijl en traditie. Het em-streepje
zonder spaties rondom wordt meestal
y p o g r a f i e T i p s
1
Een KAPITALE fout
Gebruik nooit KAPITALEN om woorden in de lopende tekst te benadrukken. Kapitalen zijn veel te OPVALLEND en verstoren
het beeld van de kolom of de pagina. Gebruik liever cursief. En als je onverhoopt toch woorden in hoofdletters
moet plaatsen, gebruik dan echte kleinkapitalen, met of zonder beginhoofdletter.
gebruikt om gedachten—zoals in dit
geval—te scheiden van de lopende
tekst, maar door de lengte van het
em-streepje valt het streepje teveel op
in de lopende tekst. Bovendien is het in
Nederland gebruikelijk spaties rond het
gedachtestreepje te plaatsen. Gebruik
liever het en-streepje omgedachten te
scheiden – zoals in dit geval – met een
spatie voor en na het en-streepje. Enstreepjes
zonder spatie worden ook wel
gebruikt tussen cijfers en in samenstellingen:
de winkel is open van 10–18 uur.
3
“ & ”
Een duidelijk voorbeeld van onprofessionele
typografie is het verkeerd gebruik
van aanhalingstekens of apostrofs.
Aanhalingstekens zijn er in verschillende
vormen. Meestal zien ze er “zo” uit en je
kunt de beginaanhalingstekens onderscheiden
van de eindaanhalingstekens
door ze te vergelijken met “66” en “99”.
Je typt dubbele beginaanhalingstekens
op de mac door de toets option en de
vierkante beginhaak in te drukken. Je
typt dubbele eindaanhalingstekens
door option, shift en de vierkante
beginhaak in te drukken. Op de pc typ je
respectievelijk de code alt-0147 en alt-
0148. De apostrof is niet meer dan een
omhooggeschoven komma, in de meeste
lettertypen de vorm van een ’9. De apostrof
is identiek aan het enkele eindaan-
halingsteken, terwijl het enkele beginaanhalingsteken
lijkt op een ‘6. Je typt
een enkel beginaanhalingsteken op de
mac door de toets option en de vierkante
eindhaak in te drukken. Je typt een enkel
eindaanhalingsteken door option, shift
en de vierkante eindhaak in te drukken.
Op de pc typje respectievelijk de code
alt-145 en alt-146. Op de mac vindt je in
het menu Apple het hulpprogramma Key
Caps: je kunt een lettertype instellen en
het gewenste teken selecteren. Windows
heeft een vergelijkbaar hulpprogramma
in het menu Start: Speciale tekens.

7
9
Niet uitvullen
Probeer zo min mogelijk uit te vullen.
De meeste dtp-programma’s maken
uitgevulde tekst door stiekem woorden
en spaties op te rekken of in te drukken.
Het kost vaak erg veel tijd uitgevulde
tekst te perfectioneren en optimaal
leesbaar te maken. Om die reden geven
de meeste professionele typografen
de voorkeur aan vrije regelval, met of
zonder afbrekingen, afhankelijk van de
toegestane variatie in regellengte. Door
niet uit te vullen ontstaat een rustiger
en gelijkmatiger beeld en is de tekst
beter leesbaar, omdat alle spaties tussen
woorden dezelfde breedte hebben.
4
5
De boel ontcijferen
De betere lettertypen hebben ‘old style’ of mediaevalcijfers – 1234567890 – in plaats van tabelcijfers – 1234567890. Tabelcijfers
zijn oorspronkelijk ontworpen voor gebruik in combinatie met hoofdletters. Mediaevalcijfers vallen minder op in de
tekst omdat ze het uiterlijk hebben van onderkastletters met stokken (6 en 8) of staarten (3, 4, 5, 7 en 9) of aansluiten bij
de x-hoogte (1, 2 en 0). Hoewel ze goed in de tekst passen, heeft dat fraaie uiterlijk een nadeel: ieder cijfer heeft een unieke
breedte zodat ze in kolommen of tabellen niet netjes onder elkaar staan. Bij een te kleine interlinie kunnen de staarten bovendien
botsen met stokken, iets dat geregeld voorkomt in tabellen. Tabelcijfers hebben allemaal dezelfde breedte, hetgeen
resulteert in een onregelmatig tekstbeeld omdat de 1 evenveel ruimte in beslag neemt als de 8, maar in tabellen zijn ze
daardoor makkelijker netjes onder elkaar te plaatsen.
De krachten bundelen
Een ligatuur is de visuele of formele
samensmelting van twee of drie letters
tot een enkel teken. Ligaturen bestaan
soms voor lettercombinaties als ff, fi, ffi,
ae... Ligaturen voorkomen dat letters
elkaar overlappen, benadrukken de kern
van het woord en verbeteren de leesbaarheid.
8
Maak er een punt van
Gebruik voor opsommingen altijd een
ronde bullet (•) of een gecentreerde
punt (·) in plaats van een streepje (-). De
ronde bullet en gecentreerde punt zijn
onderdeel van de standaardtekenset en u
vindt ze op de volgende locatie:
• option-8 (mac), alt-0149 (win)
· option-Shift-9 (mac), alt-0183 (win)
6
Snakken naar lucht
Typografen gebruiken vaak geen punt
(10.000) of apostrof (10’000) als scheidingsteken
in getallen. In plaats daarvan
gebruiken ze een halve spatie die niet
daadwerkelijk als teken bestaat op een
computer. Gebruik daarom een gewone
spatie en stel die in op de halve puntgrootte:
10000.
9
In den vreemde
De hacek geeft een sisklank aan in
Slavische talen of een beklemtoonde
fricatief: c en 2. De standaardtekensets
op de mac en de pc bevatten alleen de
meest gangbare accenttekens (optionshift-z),
maar u kunt het gewenste
accentteken in een handomdraai
construeren door gebruik te maken van
letterspatiëring en basislijnverschuiving.

Je kunt daar alleen maar mee winnen. Je klant krijgt het via zijn
eigen personeel te horen dat je hebt gebeld en hij of zij zal je
nauwkeurigheid op prijs stellen. Plus: als het telefoonnummer niet
blijkt te kloppen zijn ze je nog dankbaarder!
Figuur 2
De oorspronkelijke Alineastijlen
van Word zijn
automatisch meegekoe -
men bij het plaatsen van
het Word bestand. Ze zijn
te herkennen aan het
kleine diskette icoon.
De onderdelen die vaak vergeten worden zijn de Index en de
Inhoudsopgave | Table of Contents. Deze wordt aangeleverd door
de klant zonder de juiste paginanummers. (Je moet immers de
opmaak nog maken). Tijdens het opmaakproces wil er nog wel
eens geschoven worden met secties, hoofdstukken en dergelijke.
Met als gevolg dat de inhoudsopgave die je in eerste instantie
maakte niet meer klopt! Controleer ook meteen ook of alle
paginanummers kloppen. Heb je gebruik gemaakt van een automatisch
gegenereerde inhoudsopgave, selecteer dan in het menu
Layout > Inhoudsopgave bijwerken | Layout > Update Table of Contents.
Na de kleuren en teksten is het tijd om de afbeeldingen te
controleren. DPI’s check ik niet handmatig, dat doet Live Preflight
van InDesign wel voor je. Een korte uitleg over Live Preflight kun
je hier bekijken. Wél kijk ik of alle afbeeldingen wel dezelfde X en
Y schaal hanteren en probeer ik zoveel mogelijk gebruik te maken
van RGB-beelden (uitgangspunt is een RGBworkflow). Heel soms
zit er een oude CMYK afbeelding in je document. Kijk dan even
wat voor soort ICC-profiel er aan zit en of de inktdekking niet veel
te hoog is. Informatie over de afbeelding bekijk je in InDesign in
Venster > Info | Window > Info.
Inktdekking controleer je bij Venster > Uitvoer > Voorvertoning
Scheidingen | Window > Output > Separations Preview. Kies in dit
venster Weergave: Inktlimiet | View: Ink Limit. De rood oplichtende
delen bevatten te veel inkt en kunnen problemen geven bij het
drukken. Het probleem van te veel inktdekking in Photoshop-
CMYK beelden kun je het beste oplossen in Photoshop zelf,
door bijvoorbeeld de kanalen te bewerken of door de verzadiging
aan te passen.
Figuur 3
De foto ziet er in InDesign prima uit.
Maar de rood oplichtende delen
bevatten meer inkt dan voor dit
document toegestaan.
Nu je zeker bent van je kleuren, de teksten en afbeeldingen
controleer je de lay-out zelf. Heb je gewerkt op een horizontaal
basislijnraster? Deze zijn in te stellen via inDesign > Voorkeuren >
Rasters | InDesign > Preferences > Grids. Het is aan te raden een
lay-out te maken op basis van een horizontaal grid dat gelijk is
aan de interlinie van je standaard tekst. Op die manier creëer je
rust in je lay-out en geef je jezelf handvaten om elementen op
uit te lijnen. Te denken valt aan fotobijschriften, kaders, quotes,
paginacijfers, koppen en dergelijke. Het raster is zichtbaar te
maken door in de Voorkeuren > Rasters, ‘Rasters op de achtergrond’
| Preferences > Grids, ‘Grids in Back’ uit te vinken.
Het basislijnraster maak je zichtbaar middels Weergave > Rasters
en Hulplijnen > Basislijnraster weergeven | View > Grids & Guides
> Show Document Grid te activeren. Omdat de rasters magnetisch
zijn springen tekst- en afbeeldings-kaders er automatisch naar toe.
Zodoende voorkom je kleine witte kiertjes in je lay-out omdat
kaders niet goed aansluiten. Mocht je niet op een basislijnraster
werken zorg er dan in ieder geval voor dat je op coördinaat werkt.
Wat ik daarmee bedoel is dat je objecten niet ‘zomaar op het oog’
neerzet maar dat je de X- en Y-coördinaat netjes afrond naar een
‘heel getal’. Niet ‘X = 10,34521 mm’ en ‘Y = 14,5633 mm’ bijvoorbeeld.
Tenslotte kijk je of er voldoende afloop aanwezig is. Zelf gebruik ik
altijd standaard 5 mm afloop omdat dat makkelijk rekent. Mocht je
de afloop vergeten zijn in te stellen bij het maken van een nieuw
bestand dan kan dat achteraf alsnog via Bestand > Documentinstelling
> Meerdere opties > Afloop | File > Document Setup >
More Options > Bleed. Vervolgens controleer je de kleurvlakken en
beelden die tot aan de paginarand lopen of deze voorzien zijn van
voldoende afloop.
Als laatste is het verstandig de lagen op te ruimen. Tijdens het
ontwerpen was het wellicht handig objecten te verspreiden over
verschillende lagen. En door het plakken van onderdelen uit andere
InDesign-documenten krijg je nog meer lagen. Het is natuurlijk
persoonlijk, maar een goed InDesign-document heeft niet al te veel
lagen nodig. Vaak is er een laag voor kleurvlakken en foto’s die zich
onderop bevinden, een laag voor foto’s en inzetjes daarop eentje
voor wat losse dingen als logo’s, quotes, decoratieve elementen
e.d. en tenslotte is de bovenste laag gereserveerd voor de teksten.
Teksten wil je namelijk bovenop plaatsen, omdat je bij tekst het
risico loopt dat het omgezet wordt naar outline als een transparant
element zoals een vrijstaand beeld er bovenop staat. Dit zou
inhouden dat de tekst die het kader van het vrijstaande beeld raakt
zichtbaar ‘vetter’ gedrukt zou worden dan de andere teksten. Plaats
daarom, indien mogelijk, teksten altijd in de bovenste laag.

Wanneer je deze aandachtspunten in gedachte houdt als je een
document gaat aanleveren aan je drukker, zul je de meest voorkomende
fouten elimineren. Je drukker (en net zo belangrijk: je
klant!) zullen je er dankbaar voor zijn. Mocht je nu onder druk
staan omdat de deadline nadert en je klant of je drukker aan de
telefoon hangt, onthoud dan de volgende spreuk:
“Soms lijkt het wel of er nooit
genoeg tijd is om het goed te
doen. Maar als het fout gaat…
is er altijd tijd om het over te
doen!”
Met andere woorden: Neem je tijd, ook voor deze laatste stappen.
Liever een goed document dan een snel document.
Things 2 do:
Stalen
Scheidingen
Alineastijlen
Tekenstijlen
Zoek/Vervang dubbele Spaties, Spatie+Punt
Check url, mailadres, telefoonnummer
Inhoudsopgave bijwerken
Index bijwerken
Beeld resolutie en proporties
Inktdekking
Basislijnraster
Afloop
Lagen
Typografie is hoe
taal er uit ziet...
Laat je inspireren!