'Het verplaatsen van hekken is niet toegestaan' - Pius Floris ...

Bouw opgeleverd;
Bomen dood! Knap werk!
Redden van
beschadigde bomen
goed mogelijk
Project Ekobomen
Ceders komen bij van
stress
Spectaculaire
’ARBORDAY’ in Assen
Donald Marx’ inzichten
in geslaagde workshop
’Het verplaatsen
van hekken
is niet toegestaan’
Bouwschade aan bomen eenvoudig te voorkomen
De majestueuze eikenboom
stond prachtig op de tekening
van de architect. Hij gaf
grandeur, kleur en sfeer. Maar
toen de bouw werd opgeleverd,
had de boom ondergronds forse
schade opgelopen. Een paar jaar
later moest men hem kappen.
Eenvoudige, uiterst goedkope
maatregelen hadden onnodige
boomsterfte kunnen voorkomen.
Onwetendheid
‘Het zal toch wel meevallen?’, ‘Waar
maak je je druk over, die paar takken
kan die boom toch wel missen?’,
‘Waarom zouden we onder die boom
niet mogen parkeren?’ ‘Waar moet ik
mijn bouwmaterialen anders laten?’....
Het is een greep uit de vele
argumenten die op bouwplaatsen
jaargang 6
NR.2 2002
worden aangevoerd. Het zijn evenveel
uitingen van onwetendheid. Onwetendheid
die de dood van gezonde bomen
tot gevolg heeft.
Bomen maken vaak een onverwoestbare
indruk, onkwetsbaar, onsterfelijk,
ver verheven boven onze bedrijvigheid.
Maar die schijn bedriegt. Ze hebben
geweldig veel last van veranderingen in
hun leefomgeving. Het is dus zaak
daarmee rekening te houden.
Bodemverdichting erg schadelijk
Bouwverkeer, opslag van materiaal en
parkerende auto’s kunnen bodemverdichting
veroorzaken. Daardoor loopt
het wortelstelsel veel schade op. Zo
veel, dat zelfs de oudste en sterkste
boom binnen vijf jaar sterft. Let op: het
gaat daarbij om bomen die bij het
bouwproject gespaard moesten blijven!
Van de honderd te sparen bomen op
een bouwplaats overleven er in praktijk
slechts vijftien!

Afschermen, signaleren en
voorlichten
Met behulp van bouwhekken
kan bodemverdichting eenvoudig
worden tegengegaan.
Het beste is de
hekken rondom de
boomkruin op te
stellen, op de
rand van de
kruinprojectie.
Men moet ze wel
goed stevig vastmaken,
liefst aan palen in
de grond. Bouwhekken
worden gewoonlijk in betonblokken
geplaatst. Die voldoen in
de praktijk niet omdat iedereen ze
Bij een auto-ongeluk gaat de
aandacht in eerste instantie uit
naar de inzittenden. Terecht.
Maar ook bomen lopen vaak
schade op. Specialisten kunnen
die goed behandelen, als ze
tenminste snel kunnen ingrijpen.
Zolang het wondvlak nog
donker en vochtig is, is de kans
op herstel vrij goed. Niet alle
boomsoorten reageren even
goed op de ingreep. Heldere
communicatie met de opdrachtgever
over mogelijkheden en
onmogelijkheden voorkomt
teleurstellingen.
Aanmaak nieuw cambiumweefsel
Horst Stobbe werkt als onderzoeker
voor het Institut für Baumpflege in
Hamburg. Hij deed onderzoek naar de
herstelmogelijkheden van bomen die
bij een aanrijding letsel oplopen. Stobbe
concludeert dat de meeste boomsoorten
vanuit de mergstralen (radiaal
parenchym) weer nieuw cambiumweefsel
kunnen aanmaken. Meestal
blijft er namelijk wel wat cambiumweefsel
achter als een boom door een
aanrijding beschadigd is.
2
gemakkelijk opzij kan zetten. Bevestig
aan die hekken goed zichtbaar
waarschuwingsbordjes met de
boodschap: ‘Het verplaatsen
van bouwhekken is niet
toegestaan!’. Als aanvulling
kunnen in de
schaftkeet eenvoudigeposters
worden
opgehangen die
uitleg geven over
de gevaren die bomen
lopen door de bouwactiviteiten.
In de praktijk is
gebleken dat deze maatregelen
heel veel effect hebben.
Het is echter noodzakelijk snel te handelen,
liefst binnen enkele uren na de
aanrijding. Dan is er een gerede kans
dat de gehele wond binnen één jaar is
overdekt met een nieuwe cambium- en
bastlaag. Is het wondvlak eenmaal
uitgedroogd, dan heeft de behandeling
geen zin meer. Zolang het wondvlak
echter donker en vochtig blijft, is de
kans groot dat het cambiumweefsel
nog aangroeit.
Hoe te handelen?
De behandeling is eenvoudig. Laat de
beschadiging ongemoeid, ga niet
snijden aan randen en schraap het
wondvlak niet af. Alleen losse delen
mogen worden weggesneden. Dek
daarna het wondvlak af met een stuk
zwart plastic en wikkel de stam in met
krimpfolie. Na een jaar kan de folie
worden verwijderd. Als er zich binnen
die tijd geen nieuwe bastlaag vormt, is
de behandeling te laat geweest.
Actief beleid
Voordat een gemeente een bouwvergunning
afgeeft, moet ze nagaan
welke bomen op de bouwplaats
gespaard moeten blijven. Een volgende
stap in een actief beleid is om de
vergunninghouder te stimuleren de
bomen daadwerkelijk te ontzien. Dat
voorkomt beelden zoals op de foto op
de voorpagina.
Pius Floris Boomverzorging heeft
voorlichtingspakketten met waarschuwingsbordjes
en voorlichtingsposters
op voorraad. De prijs bedraagt
€ 43,- (incl. btw en verzendkosten).
Redden van beschadigde
Na een aanrijding: bomen goed mogelijk
Na verwijderen van de bast is de nieuwe
cambiumgroei vanuit de mergstralen al binnen
enkele weken zichtbaar.
Foto: Pius Floris
Pius Floris:
sommige bomen reageren slecht
“De conclusies van Horst Stobbe komen
overeen met die van andere onderzoeken”,
vult Pius Floris aan. “Bomen
met weinig mergstralen zoals populieren,
elzen en wilgen hebben meestal
geen baat bij deze behandeling. Eiken,
iepen, linden, beuken, platanen en
esdoorns daarentegen, genezen in de
regel goed.”

Opmars van de biologische boomteelt
De biologische boomteelt staat
aan het begin van een ware
opmars. Dat is althans de
mening van het Bestuur van de
provincie Noord-Brabant. De
Brabantse Milieufederatie en de
Provincie hebben dan ook met
veertien(!) partners afgesproken
om biologisch geteeld plantmateriaal
te gebruiken. Het
initiatief volgt uit het provinciale
plan van aanpak Biologische
Landbouw 2000–2004.
Project EKOBOMEN
Teelwijze van de toekomst
Biologisch kweken zonder kunstmest
en zonder bestrijdingsmiddelen. Volgens
de provincie Noord-Brabant is dat
de teelwijze van de toekomst. Met deze
teelwijze is in ons land nog niet zoveel
ervaring opgedaan. Het Provinciebestuur
stimuleert daarom projecten
die de vraag naar biologische boomteelt
verhogen.
Goed voorbeeld
De vier grote Brabantse steden (Den
Bosch, Tilburg, Eindhoven en Breda)
hadden al eerder besloten om biologisch
gekweekt plantmateriaal te
gebruiken. Nu volgen andere gemeenten,
waterschappen en terreinbeheerders
hun goede voorbeeld. Veel
gemeenten hebben het gebruik van
bestrijdingsmiddelen al uitgebannen.
Voor hen is het nog maar een kleine
stap om ook biologisch plantmateriaal
te gebruiken.
Sterkere bomen
Vergeleken met bomen die op
kunstmest zijn gekweekt, heeft biologisch
plantmateriaal een meer natuurlijk
wortelstelsel. Dat maakt dat biologisch
geteelde bomen in de praktijk
beter en sneller aanslaan. Ook komt er
minder inboet voor dan bij bomen van
reguliere teelt. Vanwege de kosten van
het onkruidbeheer is biologisch
plantmateriaal vooralsnog echter wel
iets duurder in de aanschaf.
Meedoen aan project EKOBOMEN?
Anne Jansen (073 681 21 36) van de
Provincie Noord-Brabant geeft graag
informatie over dit project. Zij zal u op
uw verzoek een brochure toezenden.
Informatie is ook verkrijgbaar bij:
Bronnen (030 692 62 62),
bronnen@sbb.agro.nl;
Ned. Bond van Boomkwekers i.s.m.
ZLTO. (030 657 26 33), info@nbvb.nl;
EKO Plant Partners (034 353 19 45),
mens.en.bos@planet.nl
3
Ecologische bodembewerking
Moeten gemeentelijke boombeheerders
en boomverzorgers álles willen
weten over de ziekten in de kruisbloemigen?
Over het kweken van
andijvie? Wellicht niet. Toch is het
Handboek Ecologisch Tuinieren een
echte aanrader. Het boek begint met
192(!) zeer lezenswaardige bladzijden
over bodem, bodembiologie en bemesting.
De meest recente inzichten over
bodemgezondheid en bodemeisen
kregen in dit standaardwerk hun
terechte plaats.
Als we de bodem alleen beoordelen op
organische stof, dan is dat onvoldoende.
Het Handboek legt in begrijpelijke taal
uit waarom. Zonder humuscomplex in
de bodem loopt het met alle planten
slecht af. De ene soort compost is
namelijk niet gelijk aan de andere. De
verschillen zijn zo groot als die tussen
Parijs en Paterswolde.
Het boek telt ruim 780 pagina’s en is
gedrukt op 100% kringlooppapier. Het
is dermate volledig, dat het wel een
boek móet zijn van de Belgische
vereniging VELT (Vereniging voor
Ecologische Teelt en Leefwijze). Het kost
circa €39,- (incl. verzendkosten) en is
als serviceproduct te bestellen bij Pius
Floris Boomverzorging Nederland BV
(073 656 06 33). Het boek is ook
verkrijgbaar bij de betere boekhandel of
via de website van VELT.
Handboek Ecologisch Tuinieren,
ISBN 90-800626-4-2. www.velt.be

De ceder in Vught
tijdens het snoeien
in april 1998.
Vreemde taferelen in Vught
Plaats van handeling: de tuin van
de buren, zomer 1996. Hun
twintig meter hoge ceder
(Cedrus deodara) liet in september
al zijn naalden vallen en lijkt
dood te gaan. De boom staat pal
naast de erfscheiding en is
beeldbepalend voor onze eigen
tuin en ons huis. Werk aan de
winkel dus. Ik groef, analyseerde,
piekerde, las en vroeg
om raad – tevergeefs. Zelfs een
consult bij de Plantenziektenkundige
Dienst te Wageningen
leverde niets op. De oorzaak van
de ziekte bleef duister. Bij de PD
staan we met een paar mensen
bij mekaar. We denken, praten,
wisselen meningen uit en worden
langzaam wanhopig. Een
oudere man loopt langs, wat
krom, op zijn wandelstok. Hij
stopt, pakt enkele takken van
het bureau, kijkt, en zegt:
“Kopergebrek”. Dan loopt hij
langzaam door.
4
Ceders komen bij
van stress
Verbaasd loop ik de senior
achterna. “Maar mijnheer”, roep
ik, “als kopergebrek de oorzaak
van de ziekte is, waarom zien we
dat dan niet terug in de
bodemanalyse?” “Ik heb dat al
vaker meegemaakt”, zegt hij
kalm, “en het heeft niets te
maken met het kopergehalte in
de grond. Het gebeurt ineens. Ik
heb het vaker gezien bij bomen
van veertig tot honderd jaar”. Ik
vraag of er mogelijk een verband
is met specifieke mycorrhizae
(schimmels) rond de wortels. Daarop
stopt hij, draait naar mij toe. “Dat ik daar
nooit eerder aan gedacht heb! Dat lijkt
mij een hele goede richting om verder
te zoeken”. Hij groet kort, verdwijnt om
de hoek en uit mijn leven.
Succesvolle ingreep
De volgende dag injecteerde ik met
medewerkers van het bedrijf de grond
met mycorrhizasporen (Plant Health
Care Injectable®) en biologische wortelgroeibevorderaars
BioPak®). De producten
waren toen nieuw op de
Nederlandse markt. Voor alle zekerheid
strooiden we ook 50 gram kopersulfaat
op de wortelzone.
De hele winter van 1996 was de ceder
zo kaal als een larix. Maar begin april
1997 begon de boom te botten en eind
mei stond de ceder volledig getooid in
kerngezonde naalden. De boom kende
weer een goede scheutontwikkeling.
Eind april van het jaar daarop heeft een
medewerker de dode twijgen en takken
uitgesnoeid. Want de boom had zichtbaar
te lijden gehad! Vandaag (mei
2002) staat de boom er weer stralend
en fris bij.
London: Kew Gardens in last
Waren het de mycorrhizae of had het
kopersulfaat de boom weer op kracht
gebracht? Niemand wist het. Tot ik in
het voorjaar van 1998 naar Kew
Gardens in Londen werd geroepen. Er
waren problemen met oude ceders
(deodara en libanon). Drie bomen van
circa 125 jaar oud stonden op diverse
De ceder in mei 2002.

locaties in het park. Zij waren al op de
kaplijst geplaatst. Ik herkende de
verschijnselen. Het viel me op dat het
gras rond de bomen regelmatig kunstmest
kreeg om de kleur goed te
houden.
Met een veldmicroscoop en een bakje
water deed ik onderzoek aan de
wortels. Op vijf plaatsen rond elke
boom nam ik wortelmonsters. Ik
bekeek de schimmelkolonisatie. Het
resultaat was overal gelijk. Ik trof
minder dan 10 procent Telephora
terristris aan, de meest wijdverbreide en
eenvoudigste onder de ecto-mycorrhiza
soorten. Deze schimmelsoort komt zeer
algemeen voor op boomkwekerijen,
golfbanen en in parken waar met
kustmest wordt gewerkt. Kunstmest
is één van de factoren die een
bodemstress bij bomen veroorzaken.
Telephora terristris neemt onmiddellijk
de benen zodra de boom stress krijgt.
De mycorrhizae doen het werk!
Ik stelde voor te strooien met
kopersulfaat en de bodem te injecteren
met PHC Injectable® en BioPak®. Dat
advies zal u bekend voorkomen. In
oktober 1999 kreeg ik foto’s van de
bomen in Kew Gardens. Ze stonden er
fantastisch bij, volledig bedekt met
naalden en de lengtegroei van de
scheuten was hoger dan gemiddeld. De
boomverzorgers van Kew Gardens
hadden echter vergeten om het
kopersulfaat in te zetten. Kopersulfaat
speelt dus kennelijk geen rol in het
herstel.
Alle bomen met een slechtere conditie
worden inmiddels geïnjecteerd met
PHC Injectable® en BioPak®. Nu
groeien ze weer naar behoren. Nieuwe
bomen krijgen bij aanplant standaard
Tree Saver Transplant® toegediend.
Ook de kuipplanten, palmen en
cactussen in Kew Gardens hebben
sindsdien hun portie mycorrhizae
gekregen. Kew Gardens heeft het
gebruik van kunstmest in de nabijheid
van hun bomen afgezworen.
Praktijkmensen overtuigd
De onderzoekers van Kew Gardens
houden hun academische twijfels over
de invloed en functie van mycorrhiza bij
het wortelstelsel. De boomverzorgers
en de Hortulanus van Kew Gardens zien
echter de resultaten met eigen ogen.
Het succes van de producten van Plant
Health Care heeft bij botanische tuinen
in Europa en daarbuiten een omslag
teweeggebracht. Overal zijn praktijkmensen
nu overtuigd van het effect van
deze oeroude middelen.
Pius Floris Boomverzorging mag voor
de mycorrhiza van Plant Health Care nu
het predikaat voeren ‘endorsed by Kew
Gardens’ (aanbevolen door Kew
Gardens). Onze adviseurs geven u
graag alle informatie waarover ze
beschikken.
Overigens: de identiteit van de senior
met wandelstok heb ik nooit kunnen
achterhalen. Ik zend hem hierbij nogmaals
mijn hartelijke dank!
Pius Floris
5
Pius Floris
Boom en politiek
Wees consequent in je
woorden en daden. Ik
zou het wel van de daken
willen schreeuwen!
Gemeenten eisen van
hun burgers dat ze de
bomen als gemeenschappelijk
eigendom
respecteren. Maar de
burgers zien tegelijkertijd
hoe die gemeente
zelf trouwhartig elk jaar op dezelfde
plaats een boom plant. Een boom die –
net als die van vorig jaar – weer
gewoon crepeert. Dan wil mevrouw
Fanjal met spijt in haar hart in haar tuin
een boom kappen omdat die nu de
hele tuin in beslag neemt. Maar zij krijgt
daar geen vergunning voor! De
gemeenteboom mag weer doodgaan
zonder dat er iets gebeurt, die van
mevrouw Fanjal moet blijven staan...
Dat snappen mensen niet en daar
spreken ze over op verjaardagen en bij
de thee.
Het groen in de stedelijke omgeving
verdient Beleid met een hoofdletter.
Beleid dat de boombeheerders met
opgeheven hoofd kunnen uitvoeren. De
dagelijkse praktijk leert echter dat
wethouders die verantwoordelijk zijn
voor het Openbaar Groen in veel gevallen
hun eigen stokpaardje berijden.
Met hun eigen politieke agenda hobbelen
ze dwars door het boombeleid dat
hun eigen specialistische ambtenaren
hebben uitgezet.
Ik spreek de taal van de gebruikers van
de stad en ook die van de bomen. Ik
doe mijn best om elke gemeente te
helpen consequent te zijn in boombeheer
en boomBeleid. Gemeenten
zouden ruimhartig, streng en rechtvaardig
moeten omgaan met het
collectieve bomenerfgoed. Zolang wethouders
onder politieke druk accepteren
dat bomen in bepaalde wijken
mogen worden gekandelaberd en
zolang er mensen zijn die dit soort werk
uitvoeren, zal het voor de integere
beleidsmedewerkers van een gemeente
erg moeilijk zijn om van de burgers te
verlangen dat zij respect hebben voor
het openbaar groen en de bomen.
Consequent boombeleid dwingt het
respect af dat de boombeheerder nodig
heeft om goed te kunnen werken. En
dan vormen bomen een goedkoop en
effectief groen.

Ploegen of spitten in de
nacht veel effectiever
Het moderne antwoord tegen onkruid
in de tuin zit in een spuit. Maar de
schoffel en de ploeg zijn nog altijd
effectief, weet Vruchtbare Aarde
(nummer 3, 2001). Alleen blijf je bezig,
want bij het omploegen van de grond
worden zoveel slapende onkruidzaden
‘wakker’ gemaakt, dat gemiddeld
tachtig procent van het land binnen
enkele weken weer vol onkruid staat.
Wat nu als je ’s nachts gaat ploegen,
dacht Karl Hartmann van de Erlangen
Universiteit? Slechts twee procent van
het ’s nachts omgewoelde land was
bedekt met onkruid.
Bioloog Peter Ensminger heeft er wel
een verklaring voor. In Life under the
sun (Yale University Press 2001) schrijft
hij dat onkruidzaden vermoedelijk aan
een snippertje licht genoeg hebben om
te ontkiemen. Daarom kun je het beste
’s nachts gaan schoffelen.
(Uit: ODE, 41, november 2001)
6
Spectaculaire
’Arborday’ in Assen
Op zaterdag 13 april verzamelden
zich in Assen ruim 200
boomverzorgers en leden van
de KPB (Kring Praktiserende
Boomverzorgers). Vanuit het
hele land brachten ze kranen
mee en allerlei machines zoals
verplantingsmachines, beluchtingsmachines
en houtversnipperaars.
De specialisten toonden
hun kunnen op het terrein van
GGZ Drenthe, voormalig ”Licht
en Kracht” te Assen. Het werd de
grootste demonstratiedag die
ooit in Europa is gehouden. Zo’n
250 belangstellenden maakten
kennis met de stand van zaken
op ons vakgebied.
Hartverwarmende activiteit
Op het terrein van GGZ Drenthe te
Assen vond elk bedrijf en elke activiteit
een eigen werkplek. De bedoeling van
de dag was namelijk: niet praten maar
dóen! Dus werden bomen gesnoeid,
geveld en verplant.
boomverplanting met kantelbak.
De openheid tussen collega’s en
concurrenten was hartverwarmend. Er
werd gepraat, gewerkt, gekeken,
uitgewisseld, gediscussieerd en gelachen.
De deelnemende boomverzorgers
en hun bedrijven trokken alles
uit de kast om zich te presenteren. Pius
Floris Boomverzorging uit Amsterdam
zette een telekraan en de vermaarde
‘kantelbak’ aan het werk. Daarmee
werd een eik van veertig centimeter
doorsnede verplant. Iedereen kon en
mocht bij elkaar in de keuken kijken.
Belangeloze deelname
Alle werkzaamheden werden belangeloos
verricht. Zou GGZ Drenthe voor
deze diensten hebben moeten betalen,
had dat vele tienduizenden Euro’s
gekost. Bij wijze van officieel moment
werd met de boomverplanter van
Arcadis een boom verplant. Dat
gebeurde onder het goedkeurend en
dankbaar oog van de directie.
Veilig en vlekkeloos
De organisatie was in handen van
collegabedrijf Quercus en zijn directeur,
Rogier van Dijk. De dag verliep even
veilig als vlekkeloos. Rogier en zijn
mensen hebben een fantastische
prestatie neergezet. Namens alle deelnemende
boomverzorgers en namens
de KPB alle lof, eer en dank!
Oproep: Deze dag verdient in 2003 zeker navolging.
Welke gemeente stelt een groot park ter beschikking?

Rotterdam:
Groeiende vestiging,
grote projecten
Henk Werner en Marco Voogt
staan samen aan het hoofd van
Pius Floris Boomverzorging
Amsterdam. In de afgelopen
jaren hebben ze hun werkterrein
uitgebreid in de richting van
Rotterdam. Marco Voogt besteedt
in zijn rol van commercieel
directeur een belangrijk
deel van zijn tijd aan de opbouw
van de nieuwe vestiging. In
Rotterdam zijn nu vijf mensen
fulltime in dienst.
Carrièrestappen
Marco werkte al vanaf zijn zestiende in
dienst van de gemeente Rotterdam,
dertien jaar lang. In die tijd leerde hij het
vak van boomverzorger en boombeheerder
in de praktijk. Hij haalde alle
denkbare vakdiploma’s en bekwaamde
zich in praktische vaardigheden. Marco
Voogt klom op tot meewerkend
voorman, maar zijn ambitie reikte
verder. Hij wilde zich ontplooien in een
commerciële richting en zocht meer
verantwoordelijkheid. Na enkele omzwervingen
trad hij zeven jaar geleden
in dienst van Pius Floris Boomverzorging
Amsterdam. Verantwoordelijkheid
heeft hij nu volop. Een van zijn
belangrijkste taken is het werven van
voldoende opdrachten. Dat gaat hem
buitengewoon goed af.
Beproefde technieken
Marco Voogt: “Hoewel we pas beginnen
in Rotterdam, halen we toch interessante
projecten binnen. We hebben zo’n
tweeduizend bomen gesnoeid in de wijk
Feyenoord. Vergelijkbare klussen deden
we ook in Kralingen en elders. Langdurige
projecten waarin we profiteren
van onze beproefde methodes voor het
werken in stedelijke gebieden.”
De gemeente Rotterdam had onderzoek
gedaan naar de kastanjepopulatie
op de Bentincklaan. Het bleek dat de
bomen topzwaar waren, hun zwaartepunt
lag te ver naar buiten. De
gemeente gaf daarop opdracht een
uitdunsnoei uit te voeren. Marco legt
uit: “We hebben de bomen zoveel
aandacht gegeven, dat ze er weer tien,
vijftien jaar tegen kunnen. Met de
snoeimethodes van Pius Floris hebben
we de bomen weer in balans gebracht.”
Ook op het Weena klaarde de
Rotterdamse vestiging dit voorjaar een
grote klus. Daar verbeterden de
specialisten de groeiplaats van 137
lindebomen. “We hebben elke boom
zo’n 15 kubieke meter extra doorwortelbare
ruimte gegeven. Dat is nog
maar zo kort geleden gedaan, dat het
nog te vroeg is om iets te zeggen over
het resultaat. Gezien onze ervaringen
tot nu toe hebben wij daar echter geen
twijfels over.”
Bodembeluchting met de TFI 4000
De Rotterdamse projecten mogen niet
heel spectaculair ogen, ze waren wel
groot. En vergden veel expertise omdat
ze werden uitgevoerd in drukke wijken,
met een hoge parkeerdruk. In de Le
Fevre de Montignylaan staan negentig
monumentale kastanjes. In opdracht
van de gemeente zijn hun groeiplaatsen
verbeterd.
“We gebruikten daarbij onze TFI 4000”,
aldus Marco. “Deze machine is in staat
grote hoeveelheden organisch materiaal
in de grond te brengen. Met een
zachte luchtdruk injecteert het apparaat
de groeiverbeteraar in de grond. Dat is
net alsof je een dekbed opschudt.”
Soortgelijke apparaten bestaan al langer,
maar die werken met een veel
grotere luchtdruk. “De grond komt van
de oude plofmachines zó onder druk te
staan, dat de wortels en de bestrating
7
V.l.n.r.: Henk Werner en Marco Voogt.
makkelijk schade oplopen. Met die
apparaten kan ook maar een beperkte
grondverbetering worden gerealiseerd.
Bij de TFI 4000 ligt de nadruk op het
verbeteren van de bodembiologische
omstandigheden en het creëren van
doorwortelbare ruimte.”
Groot vertrouwen in de methode
Pius Floris heeft een exclusief
meerjarencontract met de fabrikant van
de TF1 4000. “Dat geeft aan hoe groot
ons vertrouwen is in deze methode!”,
legt Marco Voogt uit. “Maar het schept
ook de verplichting om te presteren. Op
deze wijze blijven de expertise èn
ontwikkeling van de TFI 4000 bij één
bedrijf.”

Op 8 en 9 april van dit jaar vond
in Vught een workshop plaats
rond het thema bodembiologie.
De workshop stond onder
leiding van Donald Marx, een
internationale autoriteit op het
vlak van de bodembiologie.
Dertien van de beste boomverzorgers,
adviseurs en specialisten
in Nederland namen deel.
Zij schreven zich in na een
oproep in de Boomwijzer van
najaar 2001.
8
enkele jaren voortgaan. Toch lijkt het er
steeds meer op dat bomenzand en
bomengrond niet tegemoet komen aan
de behoefte van de bomen.
Grond moet behalve aan chemische en
fysische eisen ook voldoen aan biologische
eisen. De grond moet voldoende
mineralen bevatten, moet doorwortelbaar
zijn en er moet voldoende bodemleven
zijn. Als er te weinig biologisch
leven in de bodem zit, zal de grond
zeer snel verdichten. De boom neemt
dan de mineralen slechter op. Bodembiologie
is nooit een thema geweest in
het vele onderzoek naar bomengrond
C O L O F O N
De Boomwijzer is een periodieke uitgave van Pius
Floris Boomverzorging Nederland BV. Het blad biedt
interessante informatie voor iedereen die heeft te
maken met boomaanplant en onderhoud. Niets uit
deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of
openbaar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke
toestemming van de uitgever.
Redactie-adres
Pius Floris Boomverzorging Nederland BV
Postbus 2030, 5260 CA Vught
Tel: (073) 656 06 33, fax: (073) 656 31 02
Concept:
Hoogsteder Marketing Communicatie Groep,
Eindhoven
Opmaak & illustraties:
PAG | Reclame- en Ontwerpburo, Maastricht
De deelnemers aan de workshop.
Donald Marx deelt
inzichten in geslaagde workshop
Standaard grondanalyses
onvoldoende
Dr. Marx kreeg in Zweden de hoogste
onderscheiding op het terrein van de
bosbouw. Hij beschikt dan ook over een
indrukwekkende kennis van de bodembiologie.
Daarbij verstaat hij de kunst
om zijn kennis over te brengen. Dat
stond bij voorbaat garant voor een
succesvolle workshop.
De deelnemers leerden zeer genuanceerd
te denken over de bodem en de
eigenschappen daarvan. De nieuwe
inzichten maken het werk voor boomverzorgers
en adviseurs niet makkelijker.
Maar de resultaten worden wel
beter!
Bodembiologie verdient
meer aandacht
Aan het einde van de eerste dag zagen
alle deelnemers in dat de standaard
grondanalyses ons onvoldoende informatie
geven. Die analyses moeten
aantonen of een boom op een
plantplaats gezond kan groeien. Maar
er is méér tussen wortels en grond dan
deze analyses laten zien. Eén ding is
zeker. In welk mengsel je een boom
ook plant: als de biologische factoren
onvoldoende zijn, zal die boom nooit
gezond opgroeien.
In Tuin en Landschap werden deze
winter al kanttekeningen gezet bij de
toepassing van bomenzand. De
discussie over dit thema zal nog wel
en bomenzand. Het zal nog wel even
duren voordat de biologische bodemeisen
als standaard worden meegenomen
in een beoordeling.
Pioniers
Er waren minder deelnemers dan
verwacht. Voor de afwezigen heeft
wellicht de voertaal, het Engels, een
drempel opgeworpen. Gelukkig waren
de echte pioniers op boomverzorgingsgebied
wel present. Zij beleefden
twee inspirerende dagen. Hun opdrachtgevers
zullen daarvan de vruchten
plukken!
Pius Floris Boomverzorging Amsterdam
Machineweg 13, Halfweg
Postbus 58371, 1040 HJ Amsterdam
Tel: (023) 538 06 30, fax: (023) 538 29 44
Pius Floris Boomverzorging Bunde
Pasweg 25, Postbus 24, 6240 AA Bunde
Tel: (043) 365 25 19, fax: (043) 364 82 00
Pius Floris Boomverzorging Leiderdorp
Bospolder 15, Postbus 189, 2350 AD Leiderdorp
Tel + fax: (071) 501 20 93
Pius Floris Boomverzorging Rotterdam
Olivier van Noortstraat 4, 3124 LA Schiedam
Tel: (010) 233 05 76
Pius Floris Boomverzorging Veenendaal
Castor 64, Postbus 11, 3900 AA Veenendaal
Tel: (0318) 55 50 17, fax: (0318) 54 03 40
Pius Floris Boomverzorging Vught
Baarzenstraat 17, Postbus 2021, 5260 CA Vught
Tel: (073) 656 72 35, fax: (073) 656 94 35
Pius Floris Boomverzorging Zeeland
Lindestraat 14, 4436 AJ Oudelande
Tel: (0113) 54 83 90, fax: (0113) 54 85 10
ISSN: 1568-976X