fysiotherapeut - KNGF

3 Deskundigheidsontwikkeling
Deskundigheidsontwikkeling in de fysiotherapie speelt zich
af op twee niveaus: op het niveau van het beroep en op het
niveau van de individuele professional. Op het niveau van het
beroepverwijst het naar een proces van beroepsontwikkeling
met specifi eke kenmerken als de ontsluiting en vorming van een
‘body of knowledge’. Daarnaast verwijst het naar de bewustwording
en erkenning van het eigen deskundigheidsdomein. Op
het niveau van de individuele professional verwijst het naar het
proces waarin de individuele fysiotherapeut zijn kennis, kunde
en professioneel oordeel verder ontwikkelt en nieuwe inzichten
integreert in zijn professioneel handelen.
Beide processen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden maar
richten zich op verschillende doelen. De processen komen
samen in het beroepsprofi el dat voor iedere fysiotherapeut van
kracht is. Deskundigheid wordt daarbij niet meer opgevat als
de optelsom van kennis, vaardigheden en attitudes maar als
geïntegreerde gehelen, tegenwoordig aangeduid met de term
‘competenties’.
3.1 Deskundigheid
De fysiotherapeutische hulpverlening heeft betrekking op het
gebied van cure en care: het gaat om een benadering gericht op
het verminderen van problemen bij het bewegen en van gevolgen
van ziekten, aandoeningen en syndromen. De fysiotherapeut
beoordeelt het gezondheidsprobleem van de patiënt aan de
hand van termen uit de ICF. De ICF biedt een structuur om vanuit
een breder perspectief van het menselijk functioneren gegevens
op zinvolle wijze en in onderlinge samenhang te ordenen
en te presenteren. Zo kunnen problemen worden onderscheiden
naar aard en reikwijdte (eigenschappen, functies, deelname aan
maatschappelijk verkeer etc.) maar ook naar factoren (extern,
persoonlijk) die van invloed zijn op het functioneren. Het
menselijk functioneren en eventuele problemen daarin worden
dan opgevat als de uitkomst van een dynamische wisselwerking
tussen iemands gezondheidsproblemen (ziekten, aandoeningen,
ongevallen, trauma’s etc.) en de context waarin die problemen
zich voordoen (WHO-FIC CC Netherlands 2002).
De fysiotherapeut heeft zich de afgelopen decennia het denken
in termen van de ICF eigengemaakt. Daarnaast heeft evidence
based practice (EBP) zijn intrede gedaan, wat onder andere tot
uitdrukking komt in het gebruik van richtlijnen om het fysiotherapeutisch
handelen op klinisch niveau te ondersteunen.
EBP is een manier van werken die leidt tot de integratie van het
beste bewijs uit wetenschappelijk onderzoek met de klinische
deskundigheid van de therapeut en de waarden van de patiënt.
Dit vergt een kritisch-constructieve houding van de fysiotherapeut
waarbij gestreefd wordt naar de meest effectieve behandeling
(Offringa et al. 2003).
Het gaat bij EBP om het toepassen van wetenschappelijke gegevens
met inachtneming van wat de professional vanuit klinische
ervaring aan betekenisvolle overwegingen inbrengt in relatie tot
de voorkeuren, wensen en verwachtingen van de patiënt. Voor
de afstemming tussen de voorkeuren, wensen en verwachtingen
van de patiënt en de professionele verantwoordelijkheid van de
fysiotherapeut is goede communicatie noodzakelijk. De fysio-
KNGF-het beroepsprofi el van de fysiotherapeut 2005
therapeut komt in samenspraak met de patiënt tot de inhoud
van zijn professioneel handelen.
Vanuit deze visie neemt de fysiotherapeut het gezondheidsprobleem
van de patiënt als aangrijpingspunt, zich daarbij realiserend
dat zowel het uiten van een gezondheidsprobleem als
het interpreteren van een ziektegeschiedenis plaatsvindt in een
samenspel van biologische (conditie en constitutie), psychische
en sociale (omgeving) factoren. De fysiotherapeut vraagt zich
daarbij af of de beleving van de patiënt van invloed is op het
gezondheidsprobleem. De fysiotherapeut onderzoekt wat voor
de patiënt de betekenis is van het probleem met betrekking tot
het bewegen en bij welke taken, vaardigheden en activiteiten
de intentie van de patiënt onvoldoende tot uitdrukking kan
komen. Het meewegen van deze gegevens levert therapeutische
variabelen op.
De fysiotherapeut maakt gebruik van geaccepteerde theorieën
en inzichten ten aanzien van etiologie, diagnostiek en therapie,
van gezond verstand en van algemeen menselijke communicatieve
vermogens. De fysiotherapeut neemt de verantwoordelijkheid
voor zijn interpretaties en legt deze voor aan de patiënt. Hij
wijst de patiënt daarbij op eventuele risico’s. Samen besluiten ze
hoe het gezondheidsprobleem wordt aangepakt.
3.2 Methodische werkwijze
De professionele benadering van de fysiotherapeut wordt gekenmerkt
door een methodische werkwijze. Door deze werkwijze is
de fysiotherapeut in staat zorg op maat te leveren. Daarbij blijft
de patiënt geïnformeerd over de overwegingen, redeneringen en
argumenten die ten grondslag liggen aan de beslissingen van de
fysiotherapeut.
3.2.1 Fasen in het methodisch handelen
In het fysiotherapeutisch methodisch handelen worden de volgende
fasen onderscheiden:
1 aanmelding, oriëntatie op de hulpvraag, screening en
informatie aan de patiënt
2 anamnesegesprek
3 fysiotherapeutisch onderzoek
4 formulering van de fysiotherapeutische diagnose en
indicatiestelling
5 behandelplan
6 uitvoering van de behandeling
7 evaluatie
8 afsluiting
Deze fasen hebben een cyclisch karakter. Tussen de verschillende
fasen vindt een terugkoppeling plaats die gebaseerd is op beslismomenten:
na elke fase besluit de fysiotherapeut of hij doorgaat
naar de volgende fase of dat hij terug moet naar een eerdere
fase. Met de feitelijke behandeling gaat de fysiotherapeut van
start nadat hij een behandelplan heeft opgesteld. Na evaluatie
van de behandeling besluit hij aan de hand van het behaalde
resultaat of de behandelperiode kan worden afgesloten.
In het methodisch handelen vervult de interactie tussen fysiotherapeut
en patiënt een belangrijke rol. Mede dankzij het
13