Download deel 2 - Textualscholarship.nl

1262
1263-64
1265
1266-68
1269
I271-72
165
duijsend [...] dusend: dagelijks duizenden mensen. De Ridderzaal was in
gebruik als semi-openbare ruimte; er waren allerlei winkeltjes en er werden
boekenveilingen gehouden; het moet er dikwijls zeer druk geweest zijn (vgl.
Keblusek 1997, i.h.b. p. 64-71).
gekropt [...] Vendelen: overladen zijn met de pracht van Spaanse vendels.
De meeste ervan schijnen te zijn buitgemaakt door Maurits in de slagen bij
Turnhout (1597) en Nieuwpoort (i600) (Staring 1923, p. 96). Zie het schilderij
van de Grote Vergadering door Dirk van Deelen (Mauritshuis, ook door
Zwaan gereproduceerd; tevens in Keblusek 1997, p. 85). De vaandels zijn volgens
Staring in i8o6 naar het Koninklijk Paleis op de Dam overgebracht en
worden tegenwoordig bewaard in het Legermuseum te Delft.
om't beste: D.w.z. vooral. Dit zou dus niet kloppen, vgl. de vorige noot, maar
de `Stedendwinger' had in de optiek van Huygens misschien wel het meest
bijgedragen aan de glorie van de staat. Ook de naam waarmee de rij wordt
besloten (Bij Wilhem andermael') lijkt op het eerste gezicht misplaatst:
Willem II, stadhouder van 1647-1650 (vlak voor en na het sluiten van de
Vrede van Munster), heeft immers niet één veldslag gewonnen of stad veroverd.
Huygens gebruikt de afzonderlijke namen klaarblijkelijk als een soort
pars pro toto, in plaats van `Oranje'.
God [...] quam: God geve niet voor het laatst, als het ooit gebeurde dat de
laatste van dat geslacht geroepen zou zijn tot de teugels van het landsbestuur.
M.a.w.: als het al zo beschikt is dat de Oranjes hun leidende rol in het bestuur
van de Republiek eens zullen verliezen, laat dan déze, laatstgenoemde Willem
(Willem II), niet de laatste zijn geweest. Stel dat moment uit tot de verre toekomst!
Willem II was gestorven op 6 november ióso, als Huygens dit schrijft
is Willem III, geboren 14 november 165o, nog geen jaar oud en is er dus alle
reden tot zorg. Iets was Huygens niet zal bedoelen (maar strikt genomen wel
zegt) is dat hij hoopt dat er nog meer Spaanse vendels zullen worden buitgemaakt:
`God geve dat dat door Willem II niet voor het laatst gedaan is.'
Daer [...] afgesworen: Nog altijd afhankelijk van `het trots gewelf' (r. 1261).
Het besluit van de Staten-Generaal om de trouw aan de koning van Spanje
op te zeggen (aa juli i58i) is overigens niet genomen in de Ridderzaal maar
in Amsterdam. Van een plechtige `afzwering' die Huygens hier suggereert was
ook geen sprake: het besluit werd `zonder eenige plechtigheid', `zonder eenige
enthousiasme' genomen (De Vrankrijker 1933, p. 132).
Daer [...] verbond: waar onlangs de pijlenbundel, die dreigde uiteen te vallen,
opnieuw in een broederlijk verbond aaneen is gebonden. Huygens doelt op
de `Grote Vergadering' van de Staten-Generaal, gehouden in de Ridderzaal
van januari-augustus i65í, waar o.m. de afspraken van de Unie van Utrecht
(1S79) werden bevestigd. Met `der Pijlen knoop' zinspeelt hij op het wapen
van de Unie, een leeuw met een bundel van zeven pijlen die de gewesten symboliseren.
De voorstelling dat deze `knoop' rond i65o `op het slippen stond',