Download deel 2 - Textualscholarship.nl

onderkent Huygens de eisen van de `rede' (die `recht' voorschrijft), maar ook
die van het `nut' (dat de onderbreking van rechte lijnen kan voorschrijven). Vgl.
ook al hiervoor, r. 89-9o: daar is sprake van `de kunst' en `mijn lust.' Huygens
wil niet zeggen dat hij `eigenlijk' niet van rechte lijnen houdt, maar dat hij,
op het relatief kleine Hofwijck, wat meer wilde realiseren dan waar volgens de
strikte regels van de kunst plaats voor was. Vandaar het passen en meten, en de
excuses als men een hoek om moet (vgl. hierna, r. II65-I170; zie ook de inleiding
van De Vries, par. i.i).
iooó 'tgemackelick (...J aerdigh: de gerieflijkheid en de schoonheid. De bekende
vitruviaanse basisprincipes commoditas en venustas (zie ook r. Ion).
1007 'Tgeschickt' [...] dienstighe: de juiste orde en de bruikbaarheid (chiastisch
geplaatst t.o.v de vorige regel).
onder een: dooreen
1008 Soo [...] reen: dan was het nut `getrouwd' (=onlosmakelijk verbonden) met
de rede. De `rede' staat hier dus voor de regels van de kunst, het `nut' voor
Huygens' persoonlijke behoeften.
1009 en 1...] Speelman: en nodigde Post (de architect, vgl. r. 6i2-6i6) uit als `speelman'.
Onduidelijk: het wrtT geeft als betekenis van `speelman alleen `muzikant'
(speciaal op huwelijken), maar hier is klaarblijkelijk zoiets als `huwelijksmakelaar'
bedoeld, bemiddelaar bij het sluiten van het contract. Misschien
moet gedacht worden aan `de man die het spel (nl. van afspraken maken,
wikken en wegen) leidde'.
Imo d' ondertrouw: het huwelijkscontract
quam [...] van: als bij het overleg wat onenigheid ontstond
IOII geslist: bijgelegd. M.a.w op de bouwtekeningen kwam alles goed.
naex 1...] gekijf: na een plezierig soort meningsverschil
I0I2 'rgemack 1...]fraeij: Vgl. r. I006-I008.
1013-1048: Nog bij één bedenking staat Huygens stil voordat hij zijn gasten daadwerkelijk de
tuin binnenleidt. Het ontwerp was gemaakt, vertelt hij, het graven begon. Maar daarmee ging
een stuk goede weidegrond verloren. Zonde? Huygens bestrijdt het. Niet alleen ons lichaam
moet gevoed worden, maar ook onze geest, en daar is Hofwijck voor. En hij heeft er zijn
vermogen niet voor op het spel gezet: zijn kinderen zullen er onbezorgd van kunnen genieten.
1013 Dais uijt: genoeg daarover
I014 Zoo: zode
1015 haer 1...] mocht: zich vol aan hadden kunnen eten
IOIÓ taeijen: zuinige
I017 Soo 1...] scheuren: zo'n kostbaar `staal' (weer de beeldspraak van r. 1001-1004)
zo `kunstig' te scheuren. De boer klaagt dat een goede lap stof alleen maar
voor decoratie wordt gebruikt; `scheuren' is tegelijk een woord voor omploegen
van grasland.
152