SPEL En SPELEn OP de HU - Tilburg University, The Netherlands

pag
7
hoofdstuk 1
Inleiding
1 / InLEIdIng
lectoraat
Spel
onderwerp
Spel en spelen
op de HU
Spel wordt als zodanig herkend wanneer het zich voordoet.
Kenmerkend is dat spelen vrijwillig is: het gaat om nietverplichtende
bezigheden die de speler zelf kiest.
In belangrijke mate neemt de spelende zelf het initiatief tot
deze bezigheden. Het kan ze ook controleren. Spel dient geen
extern doel. Het individu is gericht op het spelproces. Spelen
gaat gepaard met plezier: het individu wil vanuit zichzelf
spelen. Het hoeft er niet toe worden aangezet. Spel kent eigen
regels: die regels worden gevormd door de spelers, tijdens
het spelen. Spel vindt plaats binnen een kader dat het scheidt
van de realiteit van alledag (Fromberg & Bergen, 2006;
Kwakkel-Scheffer, 2006).
Voor jonge kinderen is spelen de enige manier om zich het leven
eigen te maken: door te spelen verkennen ze hoe de omgeving
zich tot hen verhoudt. Spelen en ontwikkelen is synoniem bij
jonge kinderen. Bij rollenspel of verbeeldend spel zie je hoe
kinderen proberen de wereld naar hun hand te zetten. Ze gaan na
wat er gebeurt als ze zelf de winkeljuffrouw zijn en aan de kassa
staan of zelf de treinconducteur zijn die kaartjes knipt in de trein.
Zo beleven ze eigen ervaringen opnieuw en ze proberen deze te
bevatten. Ze stellen ook vast wat hun invloed op de omgeving is
als ze ervaringen aanpassen door andere regels te laten gelden.
Ze maken zich zo de omgeving eigen en duiden hun plaats in
die omgeving. Daarvoor krijgen ze veel ruimte. Spel wordt erg
belangrijk gevonden. De afgelopen jaren is het accent in de voor­
en vroegschoolse opvang en educatie echter steeds meer komen
te liggen bij het ontluikend leren met het oog op latere lees­ en
rekenvaardigheid. De ruimte en tijd voor spel in de klas is in
groep 3 van de basisschool aanzienlijk beperkter dan in groep 2.
Professionals die met kinderen werken constateren dat zelf ook.
Spel heeft een vanzelfsprekende plaats in de opleiding van
professionals die met kinderen gaan werken: ze krijgen theorieën