121 - Nederlandse Bridge Bond

WekoWijzer
1. Voorwoord
1. Uitspraken van de Protestcommissie
7. Vragen aan het bondsbureau
9. Dupliceermachines
17. Met de computer spellen schudden
19. Het CLB-examen van 14 mei
31e jaargang
nr. 121
zomer 2011

Beste lezer,
Het zomernummer is deze keer hoofdzakelijk
gewijd aan dupliceermachines. Steeds meer
verenigingen overwegen om een machine
aan te schaffen en het bondsbureau krijgt regelmatig
bezoekers over de vloer die zich
willen informeren over de huidige stand van
zaken. Er is sinds de komst van de eerste
Protest nr. 11-05
Tweede Divisie parencompetitie
Spel 24 ♠ V 8 4
W / — ♥ 10 6 5 2
♦ H 5 3
♣ 10 5 2
♠ 9 6 5 2
♥ B
♦ V 9 4 2
♣ A V B 3
Biedverloop
♠ A H 7
N
♥ H 8
W O
♦ B 10 7 6
Z
♣ H 8 6 4
♠ B 10 3
♥ A V 9 7 4 3
♦ A 8
♣ 9 7
West Noord Oost Zuid
pas pas 1SA A 2♣ A
doublet A pas 2♦ pas
2♠ pas pas pas
Uitkomst: ♥3 (een vreemde kaart want noord
heeft die niet).
Tafelresultaat: 2♠ =.
1SA belooft 14-16 punten (en hoeft dan niet
te worden gealerteerd, dat hoeft pas als 1SA
13 punten of minder kan bevatten); 2♣ toont
één lange kleur; doublet (ook ten onrechte
gealerteerd) wordt door oost uitgelegd als negatief.
Voor de uitkomst corrigeert west de uitleg van
het doublet. Volgens hem toont het klaveren
en punten. NZ noch OW roepen de arbiter
(hoewel west dat volgens art. 20F5b2 na de
afsluitende pas ‘moet’ doen) en het spel wordt
gespeeld. Noord zegt dat hij na de uitleg
zoals die door west gegeven werd misschien
wel geboden zou hebben.
Voorwoord
door Ad Cosijn
Uitspraken van de Protestcommissie
Spelbeschrijvingen door Marc van Beijsterveldt
modellen een hoop veranderd; Marc van
Beijsterveldt praat u helemaal bij. Verder dit
nummer de vaste rubrieken: protestuitspraken
en vragen aan het bondsbureau. We ronden
af met het commentaar van de examencommissie
op het CLB-examen van afgelopen
voorjaar. Ik wens u veel leesplezier en een
plezierige vakantie, met of zonder bridge.
De wedstrijdleider consulteert vier andere
spelers en stelt hun de vraag wat ze doen met
de noordhand als de uitleg is dat het klaveren
en punten belooft. Drie spelers passen, een
overweegt redoublet maar past toch. De wedstrijdleider
ziet daarom geen uit de overtreding
voortkomend nadeel en laat de score
staan.
Daartegen gaan NZ in protest. Zij voeren aan
dat noord zeker zou hebben geboden. Volgens
hen kan van zuid niet worden verwacht
dat hij na 2♦ nog 2♥ biedt nu hij verwacht dat
OW samen ten minste zes hartens hebben.
Verder voeren ze nog aan dat ze ‘om het afspelen
niet te beïnvloeden eerst het spel hebben
afgespeeld’.
De Protestcommissie komt tot de volgende
uitspraak:
Protest aangetekend tegen de behandeling
van een biedverloop met een onjuiste uitleg.
Door de protesterende partij wordt geclaimd
dat noord bij een juiste uitleg altijd zou hebben
geboden.
Het protest wordt afgewezen omdat de arbiter
de arbitrage op de correcte wijze heeft behandeld.
De wedstrijdleider heeft vastgesteld dat OW
een overtreding hebben begaan door het
doublet van west onjuist uit te leggen.
De arbiter heeft vastgesteld dat geconsulteerde
noordspelers bij een juiste uitleg niet
geneigd zijn om in de bieding te komen.
Daaruit voortvloeiend heeft de arbiter geconcludeerd
dat er geen verband is tussen de
overtreding en het geclaimde nadeel.
De beslissing van de arbiter wordt gehandhaafd.
WekoWijzer 121 1

Het protestgeld wordt niet geretourneerd.
Noot 1: Het feit dat de noordspeler in kwestie
meent altijd te hebben geboden is geen
maatstaf. Het gaat erom of er vergelijkbare
noordspelers zijn die dat zouden
doen.
Noot 2: De PK heeft voor de zekerheid nog
spelers geconsulteerd die in ieder geval
dezelfde conventie hanteren als de NZ in
kwestie maar ook deze vonden redoublet
met de noordhand te gevaarlijk.
Protest nr. 11-06
Tweede Divisie parencompetitie
Spel 18 ♠ B 6 2
O / NZ ♥ H V 7 5
♦ B 7 6 5
♣ H 3
♠ A V 8 4 3
♥ 9 2
♦ A H 10 2
♣ V B
Biedverloop
♠ H 9 5
N
♥ B 3
W O
♦ V 8 3
Z
♣ 9 8 7 4 2
♠ 10 7
♥ A 10 8 6 4
♦ 9 4
♣ A 10 6 5
West Noord Oost Zuid
— — pas pas
1♠ pas 2♠ pas
3♣ pas 3♠ pas
pas pas
Uitkomst: niet vermeld.
Tafelresultaat: 3♠ C.
Het 3♣-bod is niet gealerteerd. In de uitlegperiode
is het door oost uitgelegd als echt,
door west als help suit.
Na het spelen roept noord de wedstrijdleider.
Hij vindt dat de gegeven uitleg niet past bij
wests bezit in klaveren.
De systeemkaart vermeldt long suit trials.
De WL ondervraagt de vier spelers afzonderlijk
over de gang van zaken maar is nog niet
100% zeker wie wat heeft gezegd. Voor hem
blijft onduidelijk wat oost heeft gezegd over de
betekenis van 3♣. Verder zegt west tegen
hem met andere partners help suit te spelen
en de WL concludeert daarop dat de afspraak
met deze partner dus kennelijk niet beklijfd is.
Na de ♥H-uitkomst, overgenomen met het
aas speelt zuid ♣A en klaveren na. Als be-
2
WekoWijzer 121
kend is dat west korte klaveren heeft, zou
zuid een kleine klaveren kunnen naspelen en
dan gaat het contract wellicht een down. Op
grond daarvan besluit de WL tot 3♠ -1.
OW voeren aan dat het bod onjuist was maar
dat de uitleg wel conform zijn bod was.
De Protestcommissie komt tot de volgende
uitspraak:
Protest aangetekend tegen de behandeling
van een biedverloop zonder alert en met uitleg
correctie voor de uitkomst.
Door de protesterende partij wordt verwezen
naar het feit dat zij voor de uitkomst alle informatie
heeft verstrekt die noodzakelijk was
voor een correcte voortzetting van het spel.
De wedstrijdleider heeft vastgesteld dat oost
een bod van west niet heeft gealerteerd terwijl
het zowel volgens oost als volgens west
alerteerbaar was. Deze overtreding hebben
beide spelers op initiatief van west proberen
te corrigeren bij de uitkomst, een op zich
juiste gang van zaken zij het dat in artikel
20F5b staat dat in een dergelijk geval de arbiter
ontboden dient te worden. De wedstrijdleider
heeft vastgesteld dat OW geen goede
afspraak hebben over de betekenis van het
gedane 3♣-bod. De PK is het hiermee eens.
Het verdere bieden na het 3♣-bod staat niet
ter discussie. Wel claimen NZ dat zij de beste
verdediging hebben gemist doordat zij de uitleg
van met name west onvoldoende hebben
begrepen.
Indien er bij een onregelmatigheid aan tafel
geen wedstrijdleider wordt ontboden dan zijn
beide partijen even verantwoordelijk voor de
daaruit voortkomende gevolgen.
West heeft gepoogd om aan te geven dat hij
geen vierkaart of langer in klaveren heeft,
hoewel dit niet per se overeenkomt met de
afspraken gemaakt met oost. Hierdoor beschikken
NZ in principe over alle informatie
waar zij recht op hebben.
Al met al ziet de PK geen reden voor scorecorrectie.
De beslissing van de arbiter wordt niet gehandhaafd.
De score op dit spel wordt vastgesteld
op het aan tafel behaalde resultaat;
OW 3♠ contract, NZ -140.
Het protestgeld wordt geretourneerd.
Noot 1: De spelregels schrijven voor dat bij
een onregelmatigheid de wedstrijdleider
behoort te worden ontboden. Indien men

het zelf wil oplossen dan zijn de consequenties
voor eigen rekening.
Noot 2: Het is noch voor de wedstrijdleider
noch voor de PK mogelijk om woordelijk
na te gaan wie wat gezegd heeft voor de
uitkomst. Dat was misschien niet zo geweest
indien de wedstrijdleider aan tafel
was ontboden.
Noot 3: OW zijn wel in overtreding wat betreft
het niet goed doorspreken van hun trialbiedingen
maar dit had geen gevolg behoeven
te hebben daar het niet van invloed
was op de bieding en er voor het
uitkomen is aangegeven wat oost dacht
dat west had en wat west dacht aan te
geven. Ook bij een help suit trial is enige
lengte in de geboden kleur waarschijnlijk.
Protest nr. 11-07
Tweede Divisie parencompetitie
Spel 17 ♠ V B
N / — ♥ A B 9 8 7 5 4 2
♦ A H
♣ 4
♠ A 5
♠ H 3 2
N
♥ 3
♥ H V 6
W O
♦ V 7 2
♦ 9 6 5 4
Z
♣ A H B 8 5 3 2
♣ 10 9 7
♠ 10 9 8 7 6 4
♥ 10
♦ B 10 8 3
♣ V 6
Biedverloop
West Noord Oost Zuid
— 1♥ pas pas
2♣ 4♥ doublet pas
pas pas
Uitkomst: ♣10.
Tafelresultaat: 4♥! -2.
De wedstrijdleider omschrijft de reden van de
arbitrage als volgt: ‘Noord stelt dat oost na het
4♥-bod zeker geen tien seconden heeft gewacht
met zijn doublet, waardoor het mogelijk
beïnvloed is. Oost zegt ong. acht seconden te
hebben gewacht. West zegt dat het snelle
doublet hem niet is opgevallen. Het doublet is
voor straf’.
Vervolgens vraagt de WL aan zeven spelers
wat ze met de westhand zouden bieden (uiteraard
als geen ongeoorloofde informatie
beschikbaar is). Daarop antwoorden vijf spe-
lers dat ze zouden passen, twee bieden 5♣.
Op basis daarvan wordt de score vastgesteld
op 5♣ -1 door OW.
OW gaan in protest en schrijven het volgende:
‘West is zich niet bewust geweest van
een snel doublet. Hij heeft de gebruikelijke
denkpauze genomen. Toen er doublet kwam
lag er geen stopkaart meer op tafel. West
heeft helemaal geen stopkaart gezien, heeft
nog nagedacht over 5♣ maar doublet = straf!’
(De tekst van het Wedstrijdreglement: ‘Na een
bod als in lid 1 omschreven is de volgende
speler verplicht ca. tien seconden te wachten
voor hij een bieding doet. Elke bieding binnen
deze periode kan als een ongeoorloofde inlichting
worden aangemerkt.’ Dat de tegenstander
verplicht zou zijn de stopkaart te laten
liggen en dat er geboden mag worden als de
stopkaart is weggehaald zijn wijd verbreide
misverstanden.)
De Protestcommissie komt tot de volgende
uitspraak:
Protest aangetekend tegen de behandeling
van een biedverloop met passen na mogelijk
gebruik van informatie middels een “snel doublet”.
Door de protesterende partij wordt geclaimd
dat west altijd zou hebben gepast. Daarnaast
wordt gesteld dat het doublet wel sneller was
dan na tien seconden, maar toch nog na enig
denken.
Het protest wordt afgewezen omdat de arbiter
de arbitrage op de correcte wijze heeft behandeld.
De wedstrijdleider heeft vastgesteld dat oost
mogelijk ongeoorloofde inlichtingen heeft gegeven
door relatief snel te passen na een
sprongbod met stopwaarschuwing van noord.
West mag geen bod doen dat mogelijk gebaseerd
is op deze informatie. De arbiter heeft
vastgesteld dat geconsulteerde westspelers
na een doublet in het juiste tempo soms geneigd
zijn tot andere acties dan pas.
Daaruit voortvloeiend heeft de arbiter geconcludeerd
dat pas niet was toegestaan en heeft
de score overeenkomstig aangepast.
De beslissing van de arbiter wordt gehandhaafd.
Het protestgeld wordt geretourneerd.
Noot 1: Een snel doublet kan er in deze situatie
alleen maar op duiden dat het zeker
zeer strafgericht is.
WekoWijzer 121 3

Noot 2: Het feit dat de westspeler in kwestie
meent altijd te hebben gepast is geen
maatstaf. Het gaat erom of bijna alle vergelijkbare
westspelers dit zouden doen,
anders is er sprake van een redelijk alternatief.
Noot 3: Wat betreft de verplichte denkpauze
van tien seconden is de PK van mening
dat dit niet strikt gelezen moet worden als
tien seconden op de klok, maar als een
denkpauze die duidelijk langer is dan een
denkpauze in een standaard biedverloop
zonder sprongbiedingen. In dit geval is er
verschil van mening omtrent de exacte
duur van de denkpauze, twee vs. acht seconden.
Meestal mag worden aangenomen
dat de waarheid ergens in het midden
ligt, zo rond de vijf seconden. Het is
nu aan de arbiter om te beoordelen of dit
duidelijk langer is dan normaal. In dit geval
heeft de arbiter aangegeven dat oost
niet bekend staat als snelle bieder en dat
de genomen denkpauze niet voldoet aan
deze norm.
Noot 4: Door oost wordt nog verwezen naar
het direct wegnemen van de stopkaart,
maar alhoewel het laten liggen van deze
kaart door noord totdat hij vindt dat de
vereiste tijdspanne is verstreken een
goed gebruik zou zijn is dit niet in reglementen
opgenomen. Er valt noord in deze
dus niets te verwijten.
Noot 5: Omdat het uiteindelijk vastgestelde
resultaat op het spel niet kan worden
vastgesteld met meenemen van het feit
dat de meerderheid van de westspelers
zou passen kan de PK zich vinden in het
retourneren van het protestgeld.
4
WekoWijzer 121
Protest nr. 11-08
Tweede Divisie parencompetitie
Spel 18 ♠ V 8 5 4
O / NZ ♥ H 9
♦ A 7 5
♣ A V 3 2
♠ B 3
♥ A V B 7 6 5 2
♦ 6 3
♣ 9 5
♠ H 10 2
N
♥ 4 3
W O
♦ H B 10 9 4
Z
♣ 10 8 7
♠ A 9 7 6
♥ 10 8
♦ V 8 2
♣ H B 6 4
Biedverloop
West Noord Oost Zuid
— — pas pas
3♥ … pas pas doublet
pas
pas
4♠ pas pas
Uitkomst: ♥4.
Tafelresultaat: 4♠ C.
Noord heeft nagedacht na wests 3♥-opening.
OW vestigen daar nadat het bieden is gesloten
de aandacht op, NZ zijn het daarmee (in
het bijzijn van de WL) eens. Direct na afloop
van het spel zien OW ervan af de WL om een
oordeel te vragen maar na afloop van de zitting
doen ze dat alsnog.
De WL houdt een enquête onder zes spelers.
Vier daarvan zouden passen, twee doubleren.
De WL stelt dus vast dat ‘pas’ op zijn minst
een voor de hand liggende mogelijkheid is. Hij
besluit daarom de score te wijzigen op basis
van een door west te spelen 3♥-contract. Dat
moet een down maar is in de praktijk alle keren
gemaakt. Hij besluit daarom een gewogen
score vast te stellen op basis van 50% 3♥ -1
en 50% 3♥ C.
Verder merkt hij nog op dat het laten maken
van 4♠ (♠B en ♠10 vielen over elkaar) niet als
een ernstige fout aan te merken valt zodat dat
niet in de arbitrale score hoeft te worden
meegewogen.
NZ zijn het met de beslissing niet eens. Ze
vinden het verdedigbaar dat zuid (in een parenwedstrijd)
na een derdehands 3♥-opening
het bieden openhoudt. Verder zijn ze het niet
eens met de door de wedstrijdleider gebruikte
weging, daarvoor moet de leider twee keer
een HB-beslissing goed doen.

De Protestcommissie komt tot de volgende
uitspraak:
Protest aangetekend tegen de behandeling
van een biedverloop met vragen en denken
gevolgd door passen en de actie van partner
daarna. Daarnaast wordt de hoogte van de
toegekende vervangende score aangevochten.
Door de protesterende partij wordt geclaimd
dat zuid altijd zou hebben geboden. Tevens
claimen zij dat 3♥ altijd down zou zijn gegaan.
Het protest wordt afgewezen omdat de arbiter
de arbitrage op de correcte wijze heeft behandeld.
De wedstrijdleider heeft vastgesteld dat noord
na 3♥ vragen aangaande het bod heeft gesteld
en heeft gedacht alvorens te passen. In
de ogen van de arbiter geeft dit ongeoorloofde
informatie omtrent de kracht van de
noordhand. De PK is het hiermee eens.
De arbiter heeft vastgesteld dat geconsulteerde
zuidspelers bij vlot passen van noord
meestal ook passen.
Daaruit voortvloeiend heeft de arbiter geconcludeerd
dat er mogelijk verband is tussen de
uit de acties van noord voortvloeiende ongeoorloofde
informatie en het uiteindelijke biedverloop.
De arbiter heeft zijn arbitrale score zoals gewenst
gebaseerd op de spelverdeling en de
frequentiestaat.
De beslissing van de arbiter wordt gehandhaafd.
Het protestgeld wordt niet geretourneerd.
Noot 1: Het feit dat de zuidspeler in kwestie
meent altijd te hebben geboden is geen
maatstaf. Het gaat erom of er vergelijkbare
zuidspelers zijn die dat zouden
doen.
Noot 2: Het feit dat 3♥ met open kaarten altijd
down zou gaan is deels relevant voor de
hoogte van de arbitrale score maar in
werkelijkheid behaalde scores dienen
zwaar mee te tellen.
In dit geval werd beide keren 3♥ gehaald
en dus is 50% hiervan nog mild voor NZ.
Protest nr. 11-09
Meesterklasse parencompetitie
Spel 15 ♠ —
Z / NZ ♥ V 8 3
♦ H B 8 5
♣ A H 10 7 5 2
♠ A H 9 7 6 4 2 ♠ V B 8 5
N
♥ 10 9
♥ A B 7 6 5
W O
♦ 6 2
♦ V 9
Z
♣ 6 3
♣ V 9
♠ 10 3
♥ H 4 2
♦ A 10 7 4 3
♣ B 8 4
Biedverloop
niet relevant, zuid speelt 4♦.
Uitkomst: ♠A.
Tafelresultaat: 4♦ +2.
De wedstrijdleider beschrijft het gebeurde als
volgt: ‘Zuid troefde de uitkomst af, speelde
twee maal troef en daarna ♣B uit de hand,
overgenomen met ♣A en daarna ♣H. Met het
vallen van ♣V zei hij: “ik geef nog een harten
af”. 30 seconden later realiseerde hij zich dat
hij 13 slagen had.’
OW vinden dat de afgestane slag niet zomaar
terug kan en vragen de wedstrijdleider om
een oordeel. Die is van mening dat ‘in de
praktijk zuid geen harten zal gaan spelen
maar met klaveren zal vervolgen. De kans dat
♥A niet gelijk genomen wordt is nul (0).’
Dat laatste is een reactie op het argument van
OW dat ze ook op het protestformulier zetten:
‘De leider realiseerde zich pas dat hij al alle
slagen had toen partner er over begon. Toen
waren we al bijna met het volgende spel begonnen.
Als hij denkt nog een slag te verliezen,
kan hij hem gelijk afgeven of met ♥H en
V proberen een slag te stelen. We doen allemaal
wel eens dom dus dat kan zo maar.’
De Protestcommissie komt tot de volgende
uitspraak:
Protest aangetekend tegen de behandeling
van het terugkomen op het afstaan van slagen
door de leider.
Door de protesterende partij wordt geclaimd
dat zuid nog wel een speelwijze zou kunnen
kiezen die leidt tot het verlies van een slag.
Met name het spelen van een harten.
Het protest wordt afgewezen omdat de arbiter
de arbitrage op de correcte wijze heeft behandeld.
WekoWijzer 121 5

De wedstrijdleider heeft vastgesteld dat zuid
twaalf slagen heeft geclaimd met de toevoeging
“ik geef nog een harten af”. De leider
komt daar op tijd op terug om het te veranderen
in een claim voor dertien slagen.
De arbiter heeft vastgesteld dat voor die tijd
de uitstaande troeven waren getrokken en de
lange klaverkleur van de dummy was vrij gespeeld.
Daaruit voortvloeiend heeft de arbiter geconcludeerd
dat elke normale speelwijze volgens
artikel 71 lid twee zal leiden tot dertien slagen.
De PK is het hiermee eens.
De beslissing van de arbiter wordt gehandhaafd.
Het protestgeld wordt geretourneerd.
Noot 1: Het natuurlijke vervolg bij voortzetting
van het spel op het moment van claimen
is het afspelen van de vrije klaverenkleur
van de dummy. De leider zal dan zeker
tot dertien slagen komen.
Noot 2: De PK deelt niet de mening van OW
dat het spelen van een harten voor het
afdraaien van de vrije klaveren uit de
dummy een voortzetting is die acceptabel
moet zijn als “normaal” op het geldende
speelniveau.
Noot 3: Het protestgeld wordt geretourneerd
omdat het begrip “normaal” aanvechtbaar
is mits de verdediging een alternatief voor
het spelen kan verzinnen.
Protest nr. 11-10
Tweede Divisie parencompetitie
Spel 5 ♠ A H V 10
N / NZ ♥ A B 9 7
♦ 7 5
♣ 9 8 7
♠ B 8 6 3
♠ 9 5 2
N
♥ 8 6 4
♥ H V 2
W O
♦ B 9 8
♦ H 6 4 3 2
Z
♣ V B 3
♣ H 2
♠ 7 4
♥ 10 5 3
♦ A V 10
♣ A 10 6 5 4
6
WekoWijzer 121
Biedverloop
West Noord Oost Zuid
— 1♣ pas 2♣
pas 3SA pas pas
pas
Uitkomst: niet vermeld.
Tafelresultaat: 3SA +1.
Het biedverloop lijkt eenvoudig maar is de
reden van de arbitrage. 2♣ is inverted minor,
het 3SA-bod wordt aan de tegenstanders uitgelegd
als ‘18/19 of 15-17 met 5/4’ en na
doorvragen ‘mooie 14 pt is ook mogelijk’. De
wedstrijdleider vraagt noord en zuid afzonderlijk
en komt er verder achter dat er geen specifieke
afspraak is over de kracht van 3SA,
het is om te spelen (zuid is een invaller).
Naar zijn mening beschikken OW dus over
alle relevante informatie, is er geen overtreding
en dus geen scorecorrectie.
Daarmee zijn OW het niet eens. Ze vinden
dat noord in de gelegenheid was ‘de uitleg
juist te maken’ en vinden dat het ‘tegenspel
met zo’n wijde range erg ingewikkeld werd’.
De Protestcommissie komt tot de volgende
uitspraak:
Protest aangetekend tegen de behandeling
van een rommelige uitleg van een biedverloop.
Door de protesterende partij wordt geclaimd
dat NZ onvoldoende hun best hebben gedaan
om een duidelijk beeld van het bieden van de
noordhand te geven wat hen heeft benadeeld
in het tegenspelen.
Het protest wordt afgewezen omdat de arbiter
de arbitrage op de correcte wijze heeft behandeld.
Daarnaast kunnen OW onvoldoende
duidelijk maken wat nu precies de aard van
hun klacht is, zij schetsen mogelijk benadeeld
te zijn door de uitleg maar geven geen concreet
voorbeeld.
De wedstrijdleider heeft vastgesteld dat zuid
in een aantal stappen aan OW heeft uitgelegd
dat noord ergens tussen de 14 en de 19
punten zal hebben met een aantal mogelijke
handverdelingen. Noord heeft aan deze uitleg
verder niet bijgedragen.
De arbiter heeft vastgesteld dat de gegeven
uitleg een getrouwe afspiegeling is van de wel
en niet door NZ gemaakte afspraken.
Dit is precies waar OW recht op hebben, er is
dus geen overtreding.
De beslissing van de arbiter wordt gehandhaafd.

Het protestgeld wordt niet geretourneerd.
Noot 1: Onder de regels in het momenteel
geldende protestreglement moet de protesterende
partij duidelijk aangeven tegen
welke beslissing van de wedstrijdleider zij
protesteert, dit inclusief een duidelijke
motivatie. In dit geval is de klacht dat het
bieden van NZ het tegenspel bemoeilijkt
Volgbod belooft opening
Vraag
Sinds enkele maanden hebben een drietal
paren in onze club afgesproken dat een volgbod
op éénniveau expliciet een opening belooft,
een sprongvolgbod is derhalve altijd
zwak.
Men alerteert deze biedingen niet en de informatie
staat niet op de systeemkaart. Het
niet alerteren komt voort uit het feit dat men
zegt een reële kleur te bieden en dit behoeft
geen alert.
Gezien mijn vraag begrijp je dat wij er zelf niet
uitkomen, sommige denken dat de tegenpartij
op de hoogte moet zijn van speciale afspraken
(zoals expliciet een opening beloven) en
anderen zijn het eens met “een echte kleur
hoeft niet gealerteerd te worden”. Zelfs de
arbiters buiten de club denken er allemaal
verschillend over.
Antwoord
Deze spelers zouden de toelichting alerteerregeling
eens moeten lezen:
Spelers zijn volgens de spelregels verplicht
om volledige uitleg van bied- en speelafspraken
te geven. De juiste wijze om aan deze
verplichting te voldoen is:
- Het voor aanvang van elke ronde overhandigen
van twee duidelijk en volledig ingevulde
systeemkaarten aan de tegenstanders.
- Het voor aanvang van de ronde attent maken
van de tegenstanders op bijzondere
afspraken.
- Het tijdens de ronde alerteren zoals
voorgeschreven in de alerteerregeling.
- Het desgevraagd volledig uitleggen van
bied- en speelafspraken.
Vragen aan het bondsbureau
Onder redactie van Ad Cosijn
te vaag indien hij niet wordt vergezeld van
een duidelijk voorbeeld.
Noot 2: De PK deelt de mening van de wedstrijdleider
dat OW zij het moeizaam uiteindelijk
compleet op de hoogte zijn gesteld
van alle geldende afspraken betreffende
dit biedverloop. Wel vindt de PK dat
noord hier beter ook wat aan bij had kunnen
dragen, maar dat is geen verplichting.
De Weko benadrukt de eigen verantwoordelijkheid
van de spelers om ervoor te zorgen
dat de tegenstanders weten wat er aan tafel
aan de hand is.
We ‘hoeven’ niet te alerteren want het is een
reëel bod is lijnrecht in tegenspraak met bovenstaande.
Of dat komt door pure onwetendheid
kan ik niet beoordelen maar de afspraak
moet zowel expliciet op de systeemkaart
staan als worden gealerteerd.
Je komt vanzelf op de juiste aanpak uit als je
je verplaatst in de positie van de tegenstanders.
Hoe moet je er nu ooit achter komen dat
de tegenstander een opening belooft met een
volgbod als er niet wordt gealerteerd en niks
op de systeemkaart staat? Je gaat toch niet
voortaan aan alle tegenstanders bij elk volgbod
vragen of dat misschien een opening belooft?
Naschrift
Het principe van volledige openheid van zaken
blijft voor sommigen moeilijk naar de
praktijk te vertalen. Van een wedstrijdleider
verwachten we ten eerste dat hij de spelers
kan uitleggen dat volledige openheid van zaken
geven volgens de spelregels verplicht is.
Ten tweede, en daar wordt het al een stuk
moeilijker, hopen we dat de wedstrijdleider dit
naar de praktijk weet te vertalen. Het kan
daarbij helpen om je de vraag te stellen of je
in een gegeven situatie als speler zelf kunt
bedenken wat er aan de hand is. In bovenstaand
voorbeeld is het antwoord overduidelijk
nee. Op grond waarvan zou je als speler
nu kunnen vermoeden dat een volgbod een
opening belooft als daar niks van op de systeemkaart
staat en er niet wordt gealerteerd?
WekoWijzer 121 7

Volgbod op een vierkaart
Vraag
Daar ik al enkele jaren met plezier bridge in
twee verenigingen het volgende.
Op een speelavond tegen twee spelers die al
jaren samen spelen gebeurde het volgende:
West Noord Oost Zuid
— — 1♣ pas
1♠ 2♥
Oost vraagt aan zuid of 2♥ een vijfkaart belooft
waarop zuid zegt 'ik weet het niet'.
Achteraf is het een vierkaart (♥A1098). Ik vind
dat raar.
Wij komen in het verkeerde contract door hun
bieding en het blijkt dat ze dat veel doen.
Kan de arbitrage hier iets aan doen of moet
het ieder zelf maar weten? Ik vind het niet
eerlijk, ze moeten zich maar aan de regels
houden.
Antwoord
Zolang de tegenstanders correct hun afspraken
uitleggen mag je gewoon 2♥ bieden op
een vierkaart. Of dat verstandig is speelt in
het kader van de spelregels geen rol. We
moeten niet de fout maken de regels die we
van de bridgeleraar geleerd hebben inzake
correct bieden te verwarren met de spelregels.
In uw voorbeeld wringt de schoen dat
tegenstanders blijkbaar van elkaar wel weten
wat ze aan het doen zijn maar die informatie
niet met u willen delen. Dat is een ernstige
inbreuk op de spelregels. Het bieden van 2♥
op een vierkaart is zonder meer toegestaan.
Naschrift
In feite een vervolg op de eerste vraag. Spelers
moeten volledige openheid van zaken
geven. Als ze dat doen is er verder geen probleem,
je mag bieden wat je wilt (voor zover
geen bruinesticker-conventie natuurlijk). Essentie
van bridge is nu eenmaal dat je niet
alleen zelf het beste contract wil bereiken
maar ook de tegenstanders wil beletten hún
beste contract te bereiken. Veel spelers
gooien de spelregels en de bied- en speelregels
van de bridgeleraar op één hoop en dat
is niet juist. Een ander punt is hier dat je als
wedstrijdleider niet te snel moet geloven dat
spelers echt geen idee hebben wat het bieden
van hun partner betekent. Artikel 40B1b van
de spelregels bevat immers de volgende be-
8
WekoWijzer 121
paling: 'Of het nu impliciet of expliciet is, een
afspraak tussen partners maakt deel uit van
het systeem van de partners'. En afspraken
moeten desgevraagd volledig worden uitgelegd.
Kleine strafkaart?
Vraag
Kan een strafkaart volgens artikel 45E (vijfde
kaart in een slag) als het geen honneur is een
kleine strafkaart worden of is het altijd een
grote strafkaart?
Antwoord
Nee, dat kan niet, een vijfde kaart in een slag,
voor zover die door de wedstrijdleider niet als
voorspelen wordt aangemerkt, wordt altijd een
grote strafkaart.
Naschrift
Een vijfde kaart in een slag is een zeldzaamheid.
Als het zich voordoet moet de wedstrijdleider
wel goed opletten en kijken of het
niet een (voortijdig) voorspelen in de volgende
slag betreft. Een en anders staat expliciet in
artikel 45E uitgewerkt. Voor wat betreft de
strafkaart, blijkbaar levert de formulering
'doelbewust spelen' uit artikel 50B verwarring
op. Ook als je er met je gedachten niet bij
bent en per abuis een vijfde kaart in een slag
speelt is er in de zin van de spelregels toch
sprake van een doelbewust spelen. En dat
betekent dat er altijd sprake is van een grote
strafkaart. Artikel 50B geeft twee expliciete
voorbeelden van een mogelijke kleine strafkaart,
bij het per ongeluk laten vallen van een
kaart of bij het spelen van twee kaarten in één
slag.
Gezag van de wedstrijdleider
Vraag
Een vriendin (arbiter) vertelde me het volgende
verhaal.
Op een clubavond wordt er al drie minuten in
een volgende ronde gespeeld als een speler
de arbiter benadert met de mededeling dat zij
nog niet aan haar tafel kan spelen omdat er
nog spelers zitten die het laatste spel van de
vorige ronde aan het spelen zijn. De arbiter
gaat naar de bewuste tafel en ziet nog net dat
de dummy zijn kaarten op tafel neerlegt. De
arbiter zegt aan tafel tegen de spelers dat zij
de kaarten terug moeten steken en zij biedt
aan dat de spelers het spel aan het einde van

de avond als nog mogen afspelen. Een van
de spelers vraagt aan de andere spelers wat
zullen we doen? De arbiter zegt nogmaals
tegen de spelers het spel terug te steken
maar (je gelooft het niet) de spelers beslissen
om door te spelen. De arbiter voelde zich
machteloos en voelde zich in haar hemd gezet
temeer daar de aanliggende tafels getuige
waren van dit voorval. Zes minuten over tijd
konden de spelers die de arbiter gevraagd
hadden om op te treden aan hun eerste spel
van de volgende ronde beginnen. Voor de
goede orde de spelers waren geen beginners
maar ervaren rotten (laag niveau).
Hoe dient er tijdens of achteraf volgens de
spelregels van de NBB tegen de overtreders
opgetreden te worden? Welk artikel hebben
de bewuste spelers overtreden en volgens
wel artikel dienen zij "gestraft" te worden?
Antwoord
Het is in wezen heel eenvoudig. Artikel 90B8
van de spelregels luidt:
Voorbeelden van overtredingen die onderworpen
zijn aan een procedurele straf, zijn
onder meer:
8. het niet dadelijk voldoen aan de wedstrijdbepalingen
of aan voorschriften van
de wedstrijdleider.
Een WL heeft dus de bevoegdheid om op te
treden en straf uit te delen. Je zou in dit geval
Dupliceren van spellen bestaat al zo lang als
duplicate bridge wordt gespeeld. Om meerdere
tafels dezelfde spellen te kunnen laten
spelen, moeten vaak meerdere exemplaren
van hetzelfde spel beschikbaar zijn omdat
spellen lenen van een andere tafel niet altijd
meer mogelijk is.
Ook het achteraf (of voor de wedstrijdleiding
al tijdens de wedstrijd) beschikbaar zijn van
de spelverdelingen kan erg prettig zijn.
In het boek ‘Van smoking tot spijkerbroek’
door André Boekhorst wordt verslag gedaan
van het eerste Nederlandse kampioenschap
(in 1931):
’44 tafels staan keurig in het gelid … . Op elke
tafel zijn de zitplaatsen genummerd 1,2,3 en 4
met de klok mee; steeds met plaats 1 naar
het zuiden. Er liggen vier spellen kaarten op
Dupliceermachines
door Marc van Beijsterveldt
hebben kunnen zeggen: Je hebt nog tien seconden
om de kaarten terug te steken en op
te staan, anders volgt een volle top straf.
Deze straf zou nu voorzien van een preek
achteraf alsnog uitgedeeld kunnen worden.
Stelt u zich eens voor dat een voetballer die
een rode kaart krijgt weigert het veld te verlaten
en dat we dan uit arren moede maar
gewoon doorvoetballen alsof er geen rode
kaart is gegeven.
Het moet voor iedereen duidelijk zijn dat beslissingen
van de wedstrijdleider – ook al zijn
ze voor spelers onwelgevallig – moeten worden
opgevolgd. Daarmee kan niet worden
gemarchandeerd en besturen moeten wedstrijdleiders
in deze onvoorwaardelijk steunen.
Naschrift
We horen vaker dat wedstrijdleiders moeite
hebben om hun gezag te doen gelden en zich
afvragen op welke grond ze kunnen optreden
tegen spelers die zich niet aan de aanwijzingen
van de wedstrijdleider houden. Kennis
van artikel 90 zou verplichte kost moeten zijn
voor zowel bridgers als wedstrijdleiders. Ook
als je ervan overtuigd bent dat de wedstrijdleider
een onjuiste of onbillijke beslissing
neemt, je hebt je op dat moment naar die beslissing
te voegen. Eventueel kun je na afloop
nog verhaal proberen te halen of in protest
gaan.
iedere tafel, bij elke zitplaats één. Maar het
meest opvallend zijn de vier schermen op iedere
tafel. Ze zijn nog het best te omschrijven
als een klein model tafelscherm, met drie opstaande
zijden en van karton vervaardigd.
Achter deze schermen kan iedere speler de
dertien kaarten van elke gift uit zijn spel bij
elkaar zoeken. De overgebleven 39 kaarten
zijn zo niet te zien voor zijn tafelgenoten.’
Dit systeem bevalt kennelijk niet helemaal.
Even verderop schrijft Boekhorst: ‘Boards
werden in 1931 nog niet gebruikt. Om toch
alle paren dezelfde spellen te laten spelen
ging men als volgt te werk: op elke tafel lagen
vier spellen kaarten in vier verschillende kleuren.
Men moest met het groene spel beginnen.
Na het geven schreef elke speler zijn
nummer 1, 2, 3, 4 (naargelang de windrich-
WekoWijzer 121 9

ting) in medaillons op de achterzijde van de
hem toebedeelde dertien kaarten.
Na het spelen - de slagen werden nog in stapeltjes
van vier kaarten gelegd bij het paar dat
de slag had gewonnen - zocht elke speler zijn
eigen genummerde kaarten weer terug en
deed er een elastiekje om. De vier bundeltjes
gingen in een doos en men kon overgaan tot
het volgende spel, dat met de rode kaarten.
In de volgende ronde troffen de twee nieuwe
paren dus een doos met zestien bundeltjes
(vier spellen voor vier spelers).
Een kleine wijziging in dit systeem was het
zogenoemde stempelen in plaats van schrijven
van de nummers op de kaarten; was het
schoongummen soms te lastig?’
Al snel werden betere manieren gevonden om
de spellen vaker dan een maal te laten spelen.
‘Het is juni 1934 als de eerste boards verschijnen
en dat ging niet zonder heftige beroering.’
In het buitenland werd nl. volgens het
Howell-systeem gespeeld en daarbij ‘gebruikte
men ook boards om de kaarten in op
te bergen voor de volgende ronde. Het bondsbestuur
gaf een uitvoerige gebruiksaanwijzing
voor de boards in het bondsblad: een houten
board vervangt niet alleen de elastiekjes,
maar men moet tijdens het spelen het board
op tafel laten liggen en de gespeelde kaarten
bij zich houden - en dus niet meer op een
stapeltje midden op tafel leggen. Nu was dat
laatste een zo grote inbreuk op de vertrouwde
gang van zaken dat van alle kanten klachten
over deze ‘nieuwlichterij’ kwamen en er zelfs
inschrijvingen werden ingetrokken. Het bestuur
haastte zich de deelnemers de keuze te
laten tussen inschrijving in de Howell-afdeling
- met boards - en de Scheveningen-afdeling
- op de vertrouwde manier met stempelen en
elastiekjes.’
In Boekhorsts boek is voor hen die geïnteresseerd
zijn in de geschiedenis van bridge in
Nederland nog veel meer lezenswaardigs te
vinden. In dit artikel schakelen we (snel) over
naar de huidige tijd. Hoewel; in de zesde editie
van The Official Encyclopedia of Bridge
(2001) wordt het handmatig dupliceren van
spellen uitgebreid besproken onder het
lemma twinning. Dat is vergelijkbaar met de
manier zoals het zeker tot in de jaren tachtig
bij de grote parentoernooien in Nederland
gebruikelijk was. Althans, als geen vooraf gedupliceerde
spellen beschikbaar waren. Op
10
WekoWijzer 121
tafel A1 lag drie keer spel 1, op B1, drie keer
2 en op C1 drie keer 3. De spelers kregen de
spelverdeling van een spel (dat uiteraard niet
werd gespeeld) en maakten daarvan drie duplicaten.
In een zitting van 21 spellen waren
dus drie groepen van zeven tafels nodig om
het dupliceren te verzorgen. Waren de aantallen
anders of geen veelvoud van 21 dan
zorgde de organisatie vooraf voor de ontbrekende
spellen.
In dezelfde encyclopedie daagt al wel de
nieuwe tijd. Onder het lemma duplimate vinden
we het volgende:
‘Modern dealing machine consisting of computer
software that governs a card-sorting
machine. Each card, usually after selection by
means of a random dealing program, is
placed in the North, South, East or West slot
of a duplicate board at a speed of approximately
7 seconds for 52 cards. It is also possible
to load selected deals (not computergenerated)
that the machine will duplicate into
boards.’
In de eerdere editie van de Encyclopedia is
nog niets te vinden over een dupliceermachine.
Het boek is kennelijk niet zo up-to-date
of de met name Amerikaanse samenstellers
moeten niet zo veel hebben van deze nieuwe
ontwikkelingen. De eerste dupliceermachine
is nl. al in 1969 in Zweden gebouwd. Volgens
fabrikant Jannersten (inderdaad, dezelfde als
van de bidding boxen) is dit apparaat nog
steeds operationeel.
Volgens dezelfde bron werden voor het eerst
in 1982 bij een WK de spellen m.b.v. een duplimate
gedupliceerd. Waren de machines
aan het eind van de vorige eeuw te duur
- wellicht was het te kostbaar grote hoeveelheden
boards met spellen aan te schaffen - of
vertrouwde men de apparatuur niet? Nog lang
was het zo dat in een viertallenwedstrijd de
spellen van de ene naar de andere tafel
moesten worden gebracht maar inmiddels
staan er bij een EK of WK vaak wel zes machines
die volcontinu in gebruik zijn opdat
elke tafel zijn eigen set met spellen heeft en
er niet meer gewisseld hoeft te worden. De
aantallen gedupliceerde spellen op zo’n kampioenschap
zijn gigantisch. Om een idee te
geven: bij het open EK 2009 in Sanremo werden
ruim 100.000 spellen gespeeld (waarbij
moet worden aangetekend dat in parenwedstrijden
een board wel vaker dan een keer
gebruikt wordt).

De moderne dupliceermachine
De dupliceermachines die op dit moment verkrijgbaar
zijn, werken allemaal volgens het
zelfde principe. De onderste kaart uit een stapel
wordt herkend en met die informatie wordt
een klepjessysteem bediend waardoor de
kaart in het juiste vak valt. In de machine kan
een board worden ingeschoven dat, als alle
52 kaarten verdeeld zijn, uit de machine wordt
genomen. De meestal openklappende deksel
wordt gesloten en het spel is gereed voor gebruik.
Er zijn vier gangbare systemen op de markt
die hier besproken worden.
1. Duplimate (Jannersten, Zweden)
2. BridgePartner (Danmarks Bridgeforbund,
Denemarken)
3. Dealer 4 (PlayBridgeWorld, Australië)
4. Ge&ar Tronic (DistriBridge, Nederland)
Het belangrijkste verschil tussen enerzijds de
machines 1 en 2 en anderzijds de machines 3
en 4 is dat de eerste twee gebruik maken van
kaarten met een zgn. barcode. Elke kaart
heeft een unieke barcode waarmee de kaartlezer
in de machine de kaart herkent. Oorspronkelijk
bestond de code uit drie strepen
(en dus twee witte tussenruimten), nu wordt
gebruik gemaakt van vijftien posities die zwart
of wit kunnen zijn.
Het drukken van de barcodes komt erg nauw.
Als de code niet klopt, wordt de kaart niet
herkend en zal het dupliceren snel onbetrouwbaar
worden. In Europa is maar een beperkt
aantal fabrieken dat kaarten met barco-
des produceert en barcodekaarten zijn altijd
duurder dan gewone kaarten.
De machines 3 en 4 maken gebruik van
kaarten zonder barcode. Mits aan bepaalde
voorwaarden wordt voldaan, kunnen in principe
alle soorten kaarten worden gebruikt.
In principe werken alle machines hetzelfde.
Aan de rechterkant van de machine is een
houder voor een aantal stokken kaarten (ten
minste twee, vaak worden drie stokken gebruikt).
Aan de linkerkant bevinden zich vier
vakjes waarin de kaarten terecht zullen komen.
Onder de vakjes is ruimte om een leeg
board in te schuiven waarin de kaarten terecht
zullen komen. Onderin de houder wordt
kaart voor kaart naar links geschoven. De
doorgeschoven kaart wordt herkend en de
machine bepaalt d.m.v. een klepjessysteem in
welk vakje de kaart wordt gedeponeerd.
Als een board wordt ingeschoven, gaat de
machine automatisch draaien en wordt het
volgende spel gesorteerd.
Onder normale omstandigheden duurt het
dupliceren van één spel (machinetijd) ongeveer
zeven seconden. Omdat ook tijd nodig is
om het board uit de machine te halen en het
nieuwe er weer in te stoppen, zullen meestal
vier spellen per minuut worden gedaan. In de
praktijk blijkt dat voor twee series van 24
spellen ongeveer een kwartier nodig is omdat
ook de koffers nog moeten worden uitgepakt,
gecontroleerd moet worden of de spellen op
volgorde liggen en de spellen terug in de koffer
moeten. Een ervaren dupliceerder zal er
waarschijnlijk in slagen om zes spellen per
minuut te halen.
De ervaring leert dat een stok
kaarten ongeveer een jaar
meegaat. Dat is uiteraard afhankelijk
van het aantal keren
dat een stok gebruikt wordt. Zijn
de kaarten vervuild dan is dat
niet alleen voor de spelers minder
prettig maar ontstaan ook
problemen omdat de doorvoer
in de machine hapert.
Mocht het voorkomen dat er in
een stok een dubbele kaart zou
zitten dan wordt dat uiteraard
herkend. Een kaart die op zijn
kop in de stapel zit, wordt uiteraard
niet herkend en in beide
gevallen wordt een foutmelding
WekoWijzer 121 11

gegeven.
Hieronder zullen we de diverse machines beschrijven
en proberen zowel de pluspunten
als de eventueel mindere kanten duidelijk te
maken.
De Duplimate
De huidige Duplimate is de opvolger van de
allereerste dupliceermachine. De Zweedse
firma Jannersten heeft jarenlange ervaring
met het bouwen van machines en bekend is
dat deze zeer betrouwbaar zijn.
Voor de herkenning wordt gebruik gemaakt
van een laseroog dat de barcode leest. Een
pusher zorgt ervoor dat de kaarten één voor
één langs de laser worden getransporteerd.
In geval van een foutmelding stopt de machine.
Klein bezwaar van de Duplimate is dat
de kaart die de foutmelding veroorzaakt al wel
langs de laser is gegaan en in een van de
vakjes is gedeponeerd. Na een foutmelding
moet altijd het spel opnieuw in de machine
worden gestopt.
De kaarten zijn vrij gevoelig voor vervuiling.
Niet alleen kan dan de barcode niet meer
worden gelezen maar ook zullen plakkende
kaarten niet worden doorgevoerd omdat de
opening bij de lezer zo is ingesteld dat er
maar één kaart tegelijk door kan.
12
WekoWijzer 121
Bij de Duplimate wordt een
zeer uitgebreid pakket software
meegeleverd. Dit
wordt op de computer geïnstalleerd
onder de naam
BOS (Bridge Operating
System). Deze software
bestuurt niet alleen de dupliceermachine
maar kan
daarnaast ook allerlei andere
taken uitvoeren die
met spelverdelingen te maken
hebben. Zo kan de
nieuwste versie, sinds begin
juni in gebruik op het
bondsbureau, tijdens het
dupliceren een analyse maken
van de spellen.
Op de afdruk van de spelverdelingen
kunnen dan per
spel diverse gegevens worden
vermeld. Op dit voorbeeld
ziet u:
- linksboven het spelnummer, de gever en
de kwetsbaarheid, daaronder het optimale
resultaat
- linksonder het aantal honneurpunten dat
elke hand heeft
- rechtsboven het aantal slagen dat in de
noord- of zuidhand in elke speelsoort kan
worden behaald, met daarbij het maximum
te behalen aantal punten
- rechtsonder idem voor de oost- en westhand
In het bovenste spel kunnen OW tien slagen
in sans atout halen, de bijbehorende score
(OW +430) is ook het optimale resultaat want
voor NZ zijn maar acht slagen in ruiten te maken.
Zouden ze over 3SA willen redden dan
gaat een ruitencontract (gedoubleerd) teveel
down.

Het tweede spel toont
een voorbeeld waarbij
redden wel winnend is.
NZ halen maximaal
+110 in 3♣, OW maximaal
+110 in 2♥. Het is
dus voor OW nog lucratief
3♥ te bieden
want dat zal (gedoubleerd)
één down gaan
en dan is de score
+100 voor NZ.
Overigens moet wel in
acht worden genomen
dat alle resultaten
double dummy worden
weergegeven. De
computer zal alle
secce koningen slaan,
nooit een slag verliezen
aan een vrouw als
hij moet kiezen tussen
slaan of snijden en er meerdere alternatieven
zijn. Maar het geeft wel een goede indicatie
van wat er op een spel mogelijk is.
In BOS is ook een conversieprogramma ingebouwd.
Dat is m.n. makkelijk omdat met het
NBB-Rekenprogramma de spelverdelingen
uitsluitend in het zgn. csv-formaat kunnen
worden ingelezen. Dat is een soort bestand
die door dupliceermachines niet wordt gebruikt
en dus is altijd die extra omzetting nodig.
BridgePartner
De tweede machine die gecodeerde kaarten
gebruikt is de BridgePartner van de Deense
bridgebond. Deze machine is, voor zover bekend,
in Nederland niet in gebruik. Ook internationaal
wordt vrijwel uitsluitend van de
Zweedse en de Australische machine (nr. 3)
gebruik gemaakt. Er is daarom ook geen andere
informatie beschikbaar dan die op de
website van de leverancier te vinden is. We
verwijzen daarom noodgedwongen naar die
website. De links vindt u aan het einde van
het artikel.
WekoWijzer 121 13

Dealer4
Machine nr. 3 is de Dealer4. Deze machine
komt oorspronkelijk uit Australië en wordt in
Europa verkocht door een in Groot Brittannië
gevestigd bedrijf. De machine is nog niet zo
erg lang verkrijgbaar (ik zag er zelf voor het
eerst een in bedrijf in 2008, in Polen) maar
heeft inmiddels in Nederland een groot gedeelte
van de markt veroverd. Voor zover bekend
zijn vrijwel alle machines die de laatste
jaren aan Nederlandse clubs zijn verkocht van
dit model.
Het grote voordeel van deze machine is dat
de kaarten worden herkend door een camera.
Ook hier wordt daarna een systeem van
klepjes bestuurd dat ervoor zorgt dat elke
kaart in het juiste vakje valt. Het transport van
de kaarten gebeurt d.m.v. een systeem van
rubberen rollers die wat minder kwetsbaar zijn
dan de transportband en de pusher van de
Duplimate.
Een extra mogelijkheid is dat de machine
door middel van stickers met een barcode het
spelnummer kan herkennen van het board dat
in de machine wordt geschoven. Dit is een
extra beveiliging om te voorkomen dat een
verkeerde spelverdeling in een board terecht
kan komen. Lang niet altijd immers zijn de
boards na het vorige gebruik in de juiste volgorde
opgeborgen en degene die het dupliceren
uitvoert, moet dat dan ook altijd goed
14
WekoWijzer 121
controleren.
De Dealer4 kan inmiddels diverse soorten
kaarten herkennen. Er zijn instellingen voor
het herkennen van kaarten met Engelse aanduidingen
(AKQJ) maar ook de Nederlandse
kaarten (AHVB) en zelfs Franse, Duitse en
Deense maar die worden in Nederland waarschijnlijk
nooit gebruikt. Ook kaarten die voorzien
zijn van een zgn. outside frame (de bekende
kaarten met Nederlandse bezienswaardigheden)
vormen geen probleem. Ook
is er een instelling waarmee gekozen kan
worden voor normaal, dikker of juist dunner
gedrukte kaartaanduidingen. Kortom, in de
praktijk zijn vrijwel alle soorten kaarten bruikbaar.
Uitzondering zijn fantasykaarten maar
de vraag is of het überhaupt prettig is met
dergelijke kaarten te bridgen.
Het gebruiksgemak van de machine is vergelijkbaar
met de Duplimate. De dupliceersnelheid
is vrijwel gelijk. Een verschil is dat bij een
foutmelding de verkeerde kaart nog niet wordt
doorgevoerd maar in de houder blijft liggen.
De oorzaak van de foutmelding kan worden
verholpen en de machine kan verder. Hoewel
fouten hopelijk niet vaak voorkomen, is dit
een klein voordeel t.o.v. de Duplimate.
Een nadeel van deze machine is de enigszins
gebrekkige software die wordt meegeleverd.
De bediening van de machine verloopt daarmee
zonder problemen maar het schudden
van de spellen, dat
immers ook per
computer gedaan
wordt, is voor Wekobegrippen
niet betrouwbaar.
Bij het
schudden zijn nl.
enkele opties ingebouwd
om de geproduceerde
spellen
te controleren. Het
gaat om ‘reject odd
shapes’, ‘check
inner similarity’,
‘check history file’.
Dat betekent dat de
mogelijkheid bestaat
om ‘wilde’ spellen
over te slaan en dat
gekeken wordt of
een bepaald soort
spel al eerder is
voorgekomen, in de

huidige set of in een eerdere. De Weko is van
mening dat geen enkele selectie op geschudde
spellen mag plaatsvinden en raadt het gebruik
van deze software om te schudden dus
met klem af. Hoe dat op te vangen vindt u
verderop.
Ook printen van de spelverdelingen is mogelijk
maar we zijn niet enthousiast over de geleverde
uitvoer. In de praktijk kunnen spelverdelingen
ook m.b.v. het NBB-Rekenprogramma
worden geprint.
Ge&ar Tronic
De vierde en laatste machine die hier wordt
beschreven is de Ge&ar Tronic. Deze ma-
chine is in Nederland gebouwd. De machine
is pas sinds enkele maanden leverbaar en er
is nog weinig ervaring in de praktijk. Tijdens
een korte presentatie op het bondsbureau
maakte de machine een betrouwbare indruk.
De software die wordt meegeleverd leek eenvoudig
maar voldoende. Het schudden van de
spellen gebeurde door middel van Big Deal
(zie verder), het daadwerkelijk gebruik leek
vergelijkbaar met de beide andere machines.
Deze machine werkt uitsluitend met boards
die door de leverancier worden verkocht.
Omdat de boards enkele millimeters kleiner
zijn dan de gangbare hard plastic boards, is
het niet mogelijk de machine te gebruiken in
combinatie met boards die de gebruiker al in
bezit heeft. Er kan ook slechts een soort
kaarten worden gebruikt (ook verkocht door
de leverancier) maar naar verluidt wordt er
gewerkt aan het herkennen van andere
soorten kaarten. Omdat de gangbare boards
te groot zijn, lijkt daarvoor geen oplossing
mogelijk.
Bij alle apparaten is het uiteraard mogelijk de
gedupliceerde kaarten om te zetten naar
andere boards. Dit is echter een foutgevoelige
extra actie en wordt daarom afgeraden. Is dat
toch nodig, bijvoorbeeld omdat veel spellen
gedupliceerd moeten worden maar er onvoldoende
hard plastic
boards beschikbaar
zijn, dan zijn er twee
mogelijkheden. Bij de
eerste mogelijkheid
wordt een board
gebruikt om de
kaarten op te vangen,
ze worden daarna met
de hand in het andere
board geplaatst. De
andere mogelijkheid is
om een soort schuifmechanisme
(Duplimate) of plastic
blok (Dealer4) aan te
brengen. Het contact
in de machine zorgt er
voor dat er toch
gedupliceerd kan
worden, ook dan
moeten handmatig de
kaarten worden
overgezet.
Ook kunnen met alle machines spellen worden
gedupliceerd die op een alternatieve manier
zijn gemaakt. Gedacht kan worden aan
spellen voor bridgelessen, trainingen e.d.
Daarvoor is het vaak juist wel belangrijk dat
ze zijn uitgezocht om te voorkomen dat de
spellen niet bruikbaar zijn.
Ten slotte beschikken de machines over de
mogelijkheid om gespeelde spellen in te lezen
en om te zetten naar een digitale spelverdeling.
Als om een of andere reden een keer
met handgeschudde spellen is gespeeld,
kunnen dan toch spelverdelingen worden gemaakt
die alsnog op de NBBportal kunnen
worden bekeken.
WekoWijzer 121 15

Een aantal van de belangrijkste kenmerken in tabeloverzicht.
16
naam
barcode
kaarten
software schudden
WekoWijzer 121
spelverdeling
gebruiks-
gemak
prijs
BridgePartner ja ? ? ? ? € 2.900 *
Dealer4 nee + nee ja + € 3.802
Duplimate ja ++ ja ja! + € 3.802
Ge&ar Tronic nee + ja ja ? € 3.326
* ex BTW (Denemarken)
Op de website van Jannersten http://www.jannersten.se/html/order.html (klik op Supermarket) staat
niet alleen een filmpje van de Duplimate, ook de Dealer4 wordt daar uitgebreid getoond. (U moet
wellicht eerst een ander filmpje bekijken, daarna krijgt u een keuzemenu.)
Meer informatie over de diverse machines kunt u vinden via de volgende websites:
BridgePartner:
http://www.bridgepartner.dk/Default.aspx?ID=2839
Dealer 4:
http://www.esd.com.au/Dealer4/index.htm
Duplimate:
http://www.duplimate.com/Duplimate.html
Ge&ar Tronic:
http://www.distribridge.com/Gear-Tronic-dupliceermachine
Bent u geïnteresseerd? De Dealer4 (niet het nieuwste model) en de Duplimate zijn bij de NBB in
gebruik. Na het maken van een afspraak kunnen ze worden gedemonstreerd.
Beide machines worden verkocht door de Bridge- en Boekenshop. De vermelde prijs is incl. BTW,
op aanschaf van een machine wordt geen korting verleend. Meer informatie door een e-mail aan
info@bridgeshop.nl of 030-2759977.
Voor de machine van Ge&ar Tronic kunt u contact opnemen met leverancier Distribridge,
info@distribridge.com, telefoon 0495-585099.
En mocht u meer willen weten over de ervaringen van de NBB dan kunt u uiteraard ook contact
opnemen met het bondsbureau: wekowijzer@bridge.nl.

Over het schudden van spellen is al sinds de
beginjaren van de NBB rumoer. In het artikel
over de dupliceermachines elders in deze
WekoWijzer wordt geciteerd uit het boek ‘Van
Smoking tot Spijkerbroek’ van Boekhorst.
Over hetzelfde NK van 1931 schrijft hij:
‘En dan die geprepareerde spellen! In het
eerste bondsblad had wel gestaan dat alle
spellen door normaal geven waren verkregen
en niet speciaal waren gecomponeerd - uit
300 spellen waren er 36 overgebleven door
het overslaan van rondpas- en spinaziespellen
- maar zouden ze niet hier en daar gerommeld
hebben? Het was toch de bedoeling
van de bond dat de spellen het mogelijk zouden
maken de zwakke spelers van de sterke
te onderscheiden?’
Met de computer spellen schudden
door Marc van Beijsterveldt
Nadat de computer zijn intrede deed bij het
dupliceren, werd het ook makkelijker om
spellen te schudden en die digitaal vast te
leggen. Zonder op de details in te gaan, bleek
dat de gebruikelijke programma’s om spellen
te schudden niet voldeden. De oorzaak daarvan
was in hoofdzaak dat niet alle mogelijkheden
beschikbaar waren omdat er niet willekeurig
genoeg geschud kon worden. Om
hieraan een eind te maken, besloot de Nederlander
Hans van Staveren een nieuw programma
te schrijven. Hij noemde het BigDeal,
het is sinds 2000 in gebruik en werd ook in
dat jaar gebruikt om de spellen van de Bridge
Olympiade in Maastricht te schudden. Mede
door de duidelijke documentatie werd het
programma algemeen geaccepteerd en is het
WekoWijzer 121 17

sindsdien het enige programma dat gebruikt http://www.kolumbus.fi/sackab/kgb/ (> Own
wordt om spellen voor Europese en wereldkampioenschappen
te schudden.
Pages, linksboven).
Zoals elders al vermeld is het programma
In de DOS-versie van BigDeal kan worden
geïmplementeerd in de software van Dupli- ingesteld dat diverse soorten bestanden wormate
en Ge&ar Tronic. Gebruikers van de den gemaakt. De dupliceermachine maakt
Dealer4 die een betrouwbaar programma
gebruik van de zgn. dup- of pbn-bestanden,
zoeken om hun spellen te schudden, kunnen voor inlezen in het NBB-Rekenprogramma is
(gratis!) gebruik maken van BigDeal.
een csv-bestand nodig en BigDeal maakt ze
Alle informatie over BigDeal is te vinden op de allemaal.
website van Hans van Staveren:
Helaas is dat niet zo met de Windows-versie
http://sater.home.xs4all.nl/. De oorspronke- van BigDeal. De uitvoer is uitsluitend pbn en
lijke versie werkt in DOS en dat is voor de dus moet er nog wat gebeuren willen de spel-
modernere computers vaak een probleem. verdelingen uiteindelijk op de nbbportal ge-
Daarom kan gebruik worden gemaakt van toond kunnen worden. Backas schreef ook
een zgn. Windows front-end dat te vinden is het programma BatchConverter, te vinden op
op de website van de Fin Kaj Backas:
dezelfde website als hierboven genoemd. Dit
18
WekoWijzer 121

is een krachtig (ook gratis) programma dat
ruim twintig verschillende soorten bestanden
om kan zetten naar een andere. In de praktijk
zult u er daarvan maar een of enkele gebruiken,
de belangrijkste is van pbn naar csv. Het
geproduceerde csv-bestand is klaar voor gebruik
in het NBB-Rekenprogramma.
Voor de spelverdelingen op de NBB-uitslagensite
doen we dan echter nog een laatste
stap. De honneurs in het csv-bestand worden
weergegeven als AKQJT. Geen bezwaar,
iedereen begrijpt dat maar vaak zijn de Nederlandse
kaarten op een computerscherm
net iets beter te lezen. De oplossing is het
csv-bestand (bijv. via de verkenner) te openen
met kladblok en d.m.v. zoeken en vervangen
de honneurs te wijzigen. En als u dan
toch bezig bent, doe dan niet alleen K > H, Q
> V en J > B maar vervang ook even alle T
door 10. Dat leest echt een stuk prettiger.
Commentaar CLB-examen van 14 mei
door de Examencommissie
Op 14 mei is het CLB-examen weer afgenomen.
De opgaven en antwoorden kunt u vinden
op www.bridge.nl >Publicaties >Oude
Examens.
Eerst een opmerking over de benodigde tijd:
veel kandidaten en soms ook docenten klagen
over de grote hoeveelheid examenstof.
De examencommissie is van mening dat de
tijdsdruk een essentieel onderdeel is van het
examen.
De examencommissie relateert de tijd waarbinnen
een kandidaat de examenopgaven af
moet hebben aan de tijd waarin je aan tafel
een arbitrage moet kunnen afhandelen. De 90
minuten die voor het examen staan komen
neer op ongeveer vijf minuten per vraag. (Er
zijn 55 punten te verdienen in 90 minuten.
Voor een gewone vraag krijg je drie punten.)
Vijf minuten voor een tafelarbitrage is echt
behoorlijk lang, zeker wanneer de WL geen
gegevens meer hoeft te verzamelen.
Een aantal van de moeilijkste opgaven lichten
we er hier nog even uit.
Opgave 3
West Noord Oost Zuid
1♣ pas pas pas
1SA pas pas pas
Er wordt 1SA gespeeld, west maakt acht slagen.
Pas nadat het spel gespeeld is wordt de
onregelmatigheid opgemerkt en wordt de WL
geroepen. Wat is zijn beslissing?
Bij een onregelmatigheid komen doorgaans
twee aspecten aan de orde: herstel en rechtzetting.
In de Spelregels is de bevoegdheid
voor het toepassen van deze twee zaken ge-
legd bij de wedstrijdleider (zie art. 81C lid 3 en
4, nader gepreciseerd in art. 82 en 84). Deze
twee aspecten (herstel en rechtzetting) moeten
dus beide in het antwoord terug te vinden
zijn, net zoals de wedstrijdleider dat aan tafel
aan de spelers moet overbrengen.
Als de onregelmatigheid was ontdekt vóór het
spelen, waren de biedingen vanaf 1SA geannuleerd
(art. 39A) en zou er verder geen
rechtzetting (art. 39B) zijn geweest. Aan tafel
laat je dan de biedingen vanaf 1SA weghalen,
1♣ wordt gespeeld en je zegt zoiets als: 'verder
is er niets aan de hand (en je verlaat als
WL de tafel)'.
In het onderhavige geval is herstel niet meer
mogelijk en is er ook geen rechtzetting. De
WL moet natuurlijk wel gebruik maken van
zijn bevoegdheid ex. art. 84D om een arbitrale
score ex. art. 12 toe te kennen. Art. 39A volgend
zal hij een A.S. baseren op het 1♣ contract.
Art. 39 A en B moeten dus beide genoemd
worden, 39C is niet van toepassing en
mag dus niet genoemd worden.
Opgave 4
Zuid is leider in 3SA. West komt uit met ♦8, de
dummy gaat open en de leider denkt lang na
alvorens ♦6 van tafel te spelen. Oost heeft zijn
concentratie verloren en denkt dummy te zijn.
Hij legt ♦HV952 op tafel maar voordat de overige
kaarten volgen wordt hij gelukkig tegengehouden
door de leider, die vervolgens in
een lachbui de WL roept. Wat beslist deze?
Een belangrijk aspect van het arbitreren is het
vaststellen van de feiten. Bij een CLB-examen
wordt een kandidaat daar niet op getoetst: de
feiten worden gegeven. Zo ook in deze opgave:
de oostspeler denkt dummy te zijn en
begint zijn kaarten te etaleren. Er is dus geen
WekoWijzer 121 19

sprake van dat de oostspeler denkt een kaart
te spelen. De mindset van de oostspeler is die
van dummy: die speelt zelf niet (art. 41D). Art.
58B is dus niet van toepassing, maar wel art.
50 aanhef. De getoonde ruitens worden dus
grote strafkaarten (art. 50B) en de leider bepaalt
welke gespeeld moet worden (art. 51A
of art. 50D1). Terzijde: als de getoonde kaarten
in slag één bijvoorbeeld klaveren waren
geweest, had niemand toch hebben kunnen
beweren dat het de bedoeling van de oostspeler
was om één van die vijf klaveren te
spelen?
Opgave 10
♠ 9 3
♥ H B 7 2
♦ 8 7 6 2
♣ H 9 6
20
♠ H B 8 5 2
♥ V 10 8 6 4
♦ V
♣ 3 2
N
W O
Z
♠ V 10
♥ 5
♦ A 10 9 4 3
♣ A V 8 7 5
♠ A 7 6 4
♥ A 9 3
♦ H B 5
♣ B 10 4
Zuid speelt 2♠. West komt uit met ♦7 voor de
V, H en A. Dan een harten naar de 10 en A.
Nu speelt oost ♠A en dan ♠4 waarop zuid de
V speelt, west de 9 en in dummy vraagt zuid
om de boer maar dat wijzigt hij onmiddellijk (in
één adem) in “de koning natuurlijk”. Zuid wil
de heer spelen. Mag dat van de WL?
Wat er precies in het hoofd van de leider omging,
is moeilijk vast te stellen. Wel is het duidelijk
dat er sprake is van een “change of
mind”: de leider wil blijkbaar meteen in
dummy zijn en ziet nu dat hij daar alleen komt
door de V over te nemen met de H. Bij
een“change of mind” is wijzigen van de gespeelde
kaart niet toegestaan.
Opgave 17
West Noord Oost Zuid
1SA 1♣
Noord had 1SA niet gezien. Oost accepteert
het onvoldoende bod niet en noord vervangt
vervolgens 1♣ door doublet; dat gebeurt vol-
WekoWijzer 121
gens afspraak vanaf een punt of 16. De 1♣opening
bij NZ is ‘2+’.
Mag deze vervanging plaatsvinden zonder
rechtzetting? Als er wel rechtzetting is volgens
artikel 27B1b geef dan een hand die de
beslissing rechtvaardigt.
De betekenis van de vervangende bieding
(doublet) moet vervat zijn in de mogelijke betekenissen
van het onvoldoende bod (1♣).
Een tegenvoorbeeld wordt dus gegeven door
een hand waarmee je wel doubleert, maar
niet 1♣ opent, bijv.
♠A V x ♥H x x ♦H V B 10 x ♣x x.
Je moet als WL dus niet kijken naar de actuele
hand maar naar het biedsysteem van de
speler.
De resultaten van dit CLB-examen waren
vergelijkbaar met vorige jaren, met aantekening
dat het percentage geslaagden voor het
Spelregelgedeelte met 54% iets hoger lag
dan ‘normaal’ en voor het deel Rekenen en
Organisatie met 65% iets lager.

Addenda bij artikel in WekoWijzer 121 over dupliceermachines
Diverse leveranciers hebben gereageerd op de al eerder verschenen gedrukte versie van
WekoWijzer 121. Hieronder een (ingekort) overzicht.
Duplimate (Jannersten)
• Jannersten wijst er op dat de gevoeligheid voor vervuiling voor alle machines geldt. Dat is
zo, plakkerige kaarten worden door geen enkele machine goed verwerkt. Wat bedoeld werd
was dat juist de barcode, die in principe veel fijngevoeliger is dan de hoek van de kaart die
door de andere machines gelezen wordt, kwetsbaar is voor vervuiling.
• Jannersten verkoopt hoge kwaliteit kaarten met barcodes die even duur zijn als dezelfde
kwaliteit kaarten zonder barcodes. Wat bedoeld wordt is dat barcodekaarten vrijwel altijd
gekocht zullen moeten worden, i.t.t. gewone kaarten die vaak gratis beschikbaar zijn via een
sponsor.
• De nieuwste versies van de transportband en pusher zijn volgens de fabrikant van een
betere kwaliteit dan voorheen en geven minder problemen.
BridgePartner
De leverancier laat weten dat zeer onlangs is besloten deze machine niet meer te leveren.
Dealer4
Naar aanleiding van de gemaakte opmerkingen laat de leverancier weten dat hij met spoed gaat
werken aan het uitbreiden van de software, m.n. het implementeren van BigDeal.
Ge&ar Tronic
Ook de leverancier van de laatst behandelde machine reageerde.
• De machine kan een barcode, die met een sticker op de buitenkant van de boards is
aangebracht, herkennen. Op die manier is het vrijwel uitgesloten dat de kaarten in een
verkeerd bord terechtkomen. (Dealer4 beschikt ook over deze optie, MvB.)
• Gewerkt wordt aan een aanpassing aan de machine waardoor het ook mogelijk wordt
andere borden (dus iets grotere) te gaan gebruiken.
Diverse
• Bij de productie van de geprinte versie is op het laatste moment iets misgegaan. Daardoor is
het kopje van de tabel op pagina 16 linksonder op pagina 15 terechtgekomen.
• De op pagina 18 beschreven software (Windows frontend) blijkt niet meer via de genoemde
webpagina te downloaden. Als alternatief wordt BOS aangeraden (dat is de software die bij
de Duplimate wordt meegeleverd).
• Jannersten wijst erop dat hij ook de zgn. Handydup verkoopt. De prijs daarvan is ongeveer
1/10 van zijn grote broer. Met de Handydup kunnen kleinere hoeveelheden spellen worden
gedupliceerd of uitgelezen. Het apparaat heeft geen motortje en wordt met de hand bediend.
Hiermee zouden, bijvoorbeeld, de spellen voor de clubavond met de hand kunnen worden
geschud, daarna ingelezen en op die manier op de website worden gezet. Of je kunt juist wel
de spellen vooraf met de computer schudden en daar dan een of twee duplicaten van
maken. Meer informatie op www.handydup.com.