2013-138 Br. molenaars poldermolen Oudegein - Gemeente ...

Aan de gemeenteraad van Nieuwegein
Postbus 1
3431 LZ Nieuwegein
Onderwerp: Poldermolen Oudegein
2ÖÏ3 -1;
r-
Ontvangen d,d.
Zaaknummer
Berichtnummer
Afdeling
Gedeponeerd d.d.|
2-2^0^3
Utrecht, 4 maart 2013
Geachte gemeenteraad,
m Iconic KCAC^
Graag willen wij - als molenaars - uw aandacht vragen voor de vrij treurige lotgevallen van de
Oudegeinse Poldermolen in uw gemeente. Oorspronkelijk stond hij bij de Doorslagbrug. Op 10
september 2006 stelde burgemeester De Vos de molen, herbouwd in het Natuurkwartier bij de
kinderboerderij IJsselstee, in gebruik. De molen kon worden verplaatst door financiering door een
lokale stichting met financiële steun van onder meer bevolking en bedrijfsleven. De Stichting De
Utrechtse Molens betaalde de restauratie.
De molen had in 2006 nog geen scheprad en evenmin had hij water om te malen. Ondanks
dat eigenaar Stichting De Utrechtse Molens en de gemeente Nieuwegein (eigenaar van de grond
rondom) sindsdien een groot aantal plannen hebben gemaakt (als molenaars zijn we wat dit betreft
allang de tel kwijt), zijn zij er niet in geslaagd ook maar één van die plannen uit te voeren. Na zes
jaar maalt de molen nog steeds alleen mi ir lucht.
Mor enteel ligt er een herinrichtingsplan van de gemeente dat 250.000 euro kost. Dezelfde
gemeente en de Stichting komen echter ruim 100.000 euro tekort om dit plan uit te voeren. Een
medewerker van de gemeente heeft meegedeeld dat de molen, als dit geld niet wordt gevonden, het
maar zonder water moet doen. Wij vinden het ongelooflijk dat dit het enige resultaat is van zes'en
een halfjaar nadenken.
Wij herinne a u aan de omstandigheden die maken dat het maalvaardig maken van de
molen op deze plek zo complex en duur is:
(1) Er zitten nabij de molen verschillende leidingen in de grond.
(2) De ruimte tussen de Doorslag en het Geinoord is te krap voor een molen EN waterlopen,
zo krap dat de Doorslagkade indertijd deels is afgegraven en vervangen door een houten
damwand (inmiddels tot ongenoegen van het Hoogheemraadschap).
(3) De molen staat zo laag dat hij met enige regelmaat van binnen onder water loopt en de
kelderruimte zelfs permanent onder water staat.
(4) Het scheprad zit aan de verkeerde kant en zit eveneens te laag.
Beide laatste handicaps bestaan doordat men ooit van plan was de molen water in het (laaggelegen)
Park Oudegein te laten rondmalen. Maar inmiddels weten we dat de capaciteit van de molen daar
veel te groot voor is: 30 kubieke meter water per minuut in plaats van per uur, zoals men
aanvankelijk dacht. De andere logische optie, uitmalen op de Doorslag, bleek bij een eerder plan
technisch gezien moeilijk en te duur, evenals het opvijzelen (hoger zetten) van de molen.
Begrijpt u ons alstublieft niet verkeerd. Als molenaars beseffen we terdege dat lussen 2006
en nu de kredietcrisis heeft plaatsvonden, met ook financiële gevolgen voor zowel de gemeente als
de Stichting. Dat maakt het overigens weer extra treurig dat de gemeente Nieuwegein zo veel geld
lijkt uit te geven aan het maken van plannen die niet worden uitgevoerd.
Bovendien zijn in het gebied rondom de molen, in het Natuurkwartier, de afgelopen jaren
wel andere werkzaamheden verricht waarvan wij ons als molenaars (en wij niet alleen) het nut
afvragen. Zo zijn er in de nabijgelegen boomgaard kronkelige, hooggelegen graspaden aangelegd,
voorzover wij weten bedoeld voor rolstoelen en/of kinderwagens. Die kunnen er echter niet op
rijden en doen dat ook niet. Bovendien is de bodem van de (vrij toegankelijke) boomgaard van
nature al vrij hard en zijn dergelijke paden dus overbodig, zeker nu schapen van de kinderboerderij
het gras kort houden, zodat ook kinderen overal kunnen komen.
13
u "
H
-r-a.

Overbodig lijken ons ook de twee merkwaardige, diepe sloten (een soort tankgrachten) die op
liefdeloze wijze in de boomgaard zijn gegraven. Voor deze sloten, die geen enkele natuurwaarde
hebben en die voor kinderen redelijk gevaarlijk zijn (steile oevers), moest een aantal fruitbomen
wijken. Om de sloten van water te voorzien, dienen twee ongetwijfeld prijzige betonnen duikers.
Door deze sloten kan een deel van de boomgaard niet, zoals de rest, door schapen worden begraasd
(vanwege dezelfde steile oevers). Wil dit geen wildernis worden, dan moet het blijvend een aantal
malen per jaar worden gemaaid. Alweer een extra kostenpost.
Als molenaars hel ?en wij dit gerommel met het landschap met verbazing en afgunst
aangezien vanuit onze gehandicapte molen. Terwijl we al steeds moedelozer werden van de
worstelpartijen over de molen zelf tussen de gemeente en de Stichting en van de gebrekkige manier
waarop wij op de hoogte werden gehouden. En bezoekers elke keer weer moesten vertellen dat de
molen ooit wel water zal krijgen, maar wanneer...? Het bord bij de molen, waarop eerst stond dat
het in 2011 zou gebeuren, is inmiddels vervangen door een ander bord zonder jaartal. Dat wel.
Langzamerhand zijn we als molenaars zo ver dat we het een beter idee zouden vinden, de
molen te verplaatsen naar een plek waar hij echt welkom is en waar de maatregelen om hem, hoe
dan ook, te laten malen, minder ingrijpend en duur zijn. In een eerder stadium is daar ook al eens
sprake van geweest. In Abcoude was de molen in de jaren neger g welkom in de polder
Donkervliet. De gemeente Nieuwegein stak er een stokje voor. Wij maken ons sterk dat er nog
steeds Utrechtse polders zijn die een molen kunnen gebruiken.
Een gemeente die moet bezuinigen. Die ondertussen veel geld besteedt aan het maken van
onuitvoerbare plannen voor de molen. Die er in de praktijk tot dusverre - in zes en een halfjaar tijd!
- a en toe hebt n gel :id d er we en paar fruitbomen werden omgezaagd - in een boomgaard
die er verder, op initiatief van één van de molenaars, juist weer zo mooi bij staat. Aanleg van
zinloze en dure kronkelpaden en tankgrachten.
Wij vragen ons in alle eerlijkheid soms af of u er als gemeenteraad wel voldoende op de
hoogte bent van wat de gemeentelijke organisatie - samen met de S chting De Utrechtse Molens -
aan het doen is met dit bijzondere monument binnen de gemeentegrenzen. Of beter: NIET aan het
doen is. Na zes jaar moeten we de werking van een poldermolen nog altijd aan schoolkinderen
uitleggen met een molen zonder scheprad en zonder water. Moeten we, na een flinke regenbui, de
molen nog steeds eigenhandig droog dweilen. Moeten we honderden gasten per jaar nog steeds
uitleggen dat wij nog steeds niet weten wanneer in dit alles eindelijk verandering komt. Terwijl we
ons als molenaars nog zo goed herinneren hoe wethouder Van den Berg ons in het najaar van 2012,
tijdens een bestuurdersuitje, in aanwezigheid van de oude en de nieuwe burgemeester, op het hart
drukte dat het geld er was.
Dit zijn de omstandigheden waaronder wij ons tot u richten, met het verzoek - of beter
gezegd de smeekbede - aan u, om u hard te maken voor een molen die ook water kan malen. Hoe
ongelukkig de huidige plek waterstaatkundig ook is. De molen is daar indertijd immers neergezet
om aan de inwoners van Nieuwegein te laten zien hoe hun stad honderden jaren lang droog en
bewoonbaar is gehouden.
Namens de molenaars,
Frank van derlrecq
Rob Ruitenbeek
Ton vaf/der/Heiden
Otterstraat 75, 3513 CK Utrecht

%*1 1 r
r> d ^ il \3 i -J
'Een watermolen int oude GeyrT
Over een recent herrezen poldermolen en zijn voorgangers
62
Nadat de oude ondertoren van de Oudegeinsepoldermolen in 2003 was verhuisd
naar een nieuwe plaats aan de Doorslag, zette molenmaker Verbij er het afgelopen
jaar een nieuw bovenhuis op. Daarmee was de molen - na bijna een kwarteeuw -
weer draaivaardig. Volop aanleiding om, in dit Jaar van de Molens, de voorgeschie-
denis op te tekenen van deze herrezen Utrechtse poldermolen.
FRANK VAN DER LECO
Wie over de geschiedenis van de
Oudegeinse poldermolen schrijft,
lijkt te moeten beginnen in 1640.
Alle boeken waarin de molen
staat beschreven, noemen dit als
vereniging Oud*Utrecht
het bouwjaar van de ondertoren,
de piramidevormige onderbouw.
Opvallend is wel dat niemand er
bij schrijft waar dit jaartal vandaan
komt. 1
Vast staat dat de bemalingsgeschiedenis
van de polder Ou-
juni 2007
De Oudegeinse poldermolen in 2007 met de
ondertoren i '1667
Foto: Ton van der Heiden
degein, het gebied tussen de
Doorslag, de Nieuwe Vaart en
de Fokkesteeg in het huidige
Nieuwegein, al ruim een eeuw
vóór 1640 begon. In 1574 schreef
de Geinse pater Buysling in zijn
kroniek over de geschiedenis van
het Gein: 'Ao 1534 worden geset
een watermolen int oude Geyn
aende Yssel, ende daer worden
opt gemeen lant gehaelt 67 gulden,
daert convent ende Gerrit
Rutgers borch voor worden, ende
moeten iaerlicx betalen aen handen
van Claes Gerritz inde drie
scabellen binnen Vtrecht, elcx 2
gulden ter tijt dat dit affgelost
wort.' 2 Deze kroniek is tot dusver
de enige bekende bron waarin
het bouwjaar van de eerste Oudegeinse
poldermolen wordt genoemd.
Waarbij we moeten blijven
gissen naar de precieze rol
van Utrechter Claes Gerritz.
Het lijkt vreemd dat Buysling
schrijft over een molen 'aen den
Yssel'. Immers de Doorslag, het
kanaal dat hij wel moet bedoelen,
mondt in de Hollandse IJssel uit,
maar maakt geen deel uit van het
stroomgebied van die rivier. Toch
is 'Hollandse' of 'gekanaliseerde
IJssel'geen ongebruikelijke naam
voor dit kanaal. Dat blijkt zowel
uit pater Buyslings notitie als uit
het lokale spraakgebruik en veel
plattegronden van nu. 3
Klepduikers en wipmolens
Oudegein was niet de enige polder
die in de 15e en 16e eeuw een
molen in de strijd wierp. Ongeveer
vanaf het jaar 1000 waren de
moerassen in het Utrechts-Hollandse
grensgebii d omgezet in

landbouwgebied en ingedeeld in
kleine waterstaatkundige eenheden,
polders. Inklinking deed de
veenbodem dalen zodra er werd
ontwaterd. Ontwatering gebeurde
eerst alleen door middel van
klepduikers, die voorkwamen dat
de sloten bij hoogwater weer vol
liepen. Maar na enkele honderden
jaren voldeed dat niet meer.
Het maaiveld in het binnenland
was zo laag komen te liggen dat
er langs de rivieren kaden en dijken
nodig waren. In de 15e eeuw
verschenen de eerste poldermolens,
vermoedelijk wipmolens.4
Afspraken over het onderhoud
van de molen, watergangen
en kaden in een polder legden
de grondeigenaren vast in een
schouwbrief. Van de polder Oudegein
bestaat zo'n schouwbrief
uit 1542, die bevestigt dat Oudegein
toen een molen had. 5 Ook
op een kaart uit het midden van
de 16e eeuw is een molen te zien
aan de Doorslag, ten noorden
van de Fokkesteeg. 6 Dit is, zoals
het uitzii lige
afbeelding van de e e Oudegeinse
poldermolen. Het is een
kleine wipmolen met een open
ondertoren. Dat de molen klein
was, ligt voor de hand. Oudegein
was met zijn 75 hectare geen
grote polder. De open ondertoren
was een eigensc p van veel
wipmolens uit de b( ntijd.7
Ook uit de 17e eeuw zijn documenten
over de Oudegeinse molen
overgeleverd, zoals de resoluties
van de Oudegeinse geërfden
(landeigenaren) over de bouw
van een nieuwe molen in 1627. 8
Voor deze nieuwe molen, de
tweede, leenden de landeigenaren
van de polder/1.550,-, waarna
ze die schuld in tweejaarlijkse termijnen
met rente afbetaalden.
Hoe deze tweede Oudegeinse
poldermolen er 1 t zag, is niet
bekend. Evenmin vermelden de
resoluties waarom er in 1627 een
nieuwe molen adig was. Mogelijk
was brand of een ander
ongeluk de reden of was er toch
een molen nodig met een groter
vermogen. In 1643 kreeg de molen
een we roe en een nieuwe
(boven)a 9 In 1654 en 11555
sloegen de geërfden van Oudegein
geld om voor een nieuw
kamwiel, rondsel, hekkens en
voor het beschieten van de ondertoren.
10 Dat zijn normale reparaties
aan een functionerende
poldermolen.
vereniging Oud.Utrecht -Uk 200;
2 013-130
Van twee molens naar één
Bestuurlijk behoorde het grondgebied
van de polder Oudegein
tot het Dvereind van Jutphaas.
Zuiderbuur van Oudegein was de
Vreeswijkse polder De Wiers beneden
de Vaart. O deze polder
(ruim 135 hectare groot) beschikte
voor de afwatering over een molen,
al is niet bekend wam die
werd gebouwd. Op een.. uit
1599 staat er een aangegeven! 1 en
minstens één i7e-eeuwse kaart
bevestigt dat er een poldermolen
stond op de plek aan de Jutphasestraatweg
waar nu een vijzelgemaal
staat (Leusderschans). 12
Depolders Oudegein
(me len)enDeW>
beneden de Vaart (met
molen tot 1666/1667)
Kaartje Jeroen Tirion
63

64
Uitsnede u 'een
midden­16e­eeuwse
kaart van Utrecht
met oudste afbeelding
Foto: Het Utrechts Archief
Oudegeinse molen draait weer
De in 1666/1667 herbouwde
Oudegeinse poldermol n hee
bijna drie eeuwer gefunctioneerd.
Pas in 19* 5, later d; bij
veel andere poli srmolens, was
het afgelopen met het malen
op de wind. Vanaf 1982 stond de
molen wegens bouwvalligheid
zelfs helemaal stil. Inr ddels
verrees rondom de molenplaats
de nieuwe stad Nieuwegein.
Op 22 mei 2003 leek het tij te
keren. De ondertoren verhuisde
naar een nieuwe plaats aan de
Doorslag, circa 850 meter verder
naar het zuidwesten bij de
boerderij De Warsenho^ck. Het
duurde nog tot 2006 )ordat
de officiële ingebru cstelling
volgde. Scheprad en waterloop
ontbraken nog,
Vanaf 2005 beheert Het Utrechts
Landschap deze molen als een
van de 23 molens van de Stichting
de Utrechtse Molens. Naast
14 polderm ans behee Het
Utn Landschap negen korenmolens.
De nieuwe b heerder
beoogt de molens allemaal
draai­ en maalvaardlg te maken.
Molens zijn immers werktuigen
en moeten doen waarvoor ze
vereniging Oud«Utrecht
giavKtisantii
zijn gebouwd: graan malen of
water uitslaan.
is niet vreemd dat Het ■
Uti » Landschap deze bijzondere
monumenten beheert. Immers,
molens en landschap horen
ij elkaar. Zonder poldi ïolens
zou het Utrechtse veen /eldendschap
er heel anders uitzien.
En naast kerktorens bepalen korenmolens
al eeuwen hi silhouet
van dorpen en steden.
Om de relatie tussen molen,
landschap en natuur te illustreren,
vroeg Het Utrechts Landschap
21 binnen­ en buitenlandse
kunstenaars, onder wie
de Utrechters Jeroen H nkens
en Charles Donker, de olens
in het landschap te schilderen,
teken en aquarelleren. De
resuH :n staan in een rijk geïllustreerd
boek: H ken, Wind en
Weidevogels. Zie www.utrechtslandschap.nl
of bel Het Utrechts
Landschap, afdeling Communicatie
(030) 220 55 55. Prij;
634,50 e

Molentermen
(boven)as: bijna horizontale as in het bovenhuis,
waarop het wiekenkruis zit gemonteerd. Nu van
gietijzer, maar in de 17e eeuw van hout. Op de
bovenas zit het bovenwiel bevestigd, dat via de
verticale koningsspil het scheprad aandrijft.
bovenhuis: houten bovenbouw van een wipmolen,
die rust op de ondertoren.
hekkens, heklatten: de houten latten die in de
roe zijn gestoken. Ze dienen om het zeil op vast
te leggen.
kamwiel, kam: soort tandwiel dat bestaat uit
één ronde houten plaat met hardhouten kammen,
die in de kammen van een ander wiel grijpen.
kruien: het wiekenkruis op de wind zetten om te
kunnen malen.
mantelstijl: verticale balk in de ondertoren.
ondertoren: piramidevormige onderbouw van
wipmolen. Nu meestal met riet gedekt, bij de
oudste wipmolens vaak open of alleen betimmerd
met planken.
roe: het wiel nkruis van een molen bestaat nu
(meestal) uit twee s1 ilen roeden. In de 17e eeuw
waren roeden nog van hout en braken ze regelmatig
rondsel: rr iwiel dat best it uit twee ronde
houten platen (schijven) met daartussen hardhouten
staven, waarin de kammen van een kamwiel
kunnen grijpen. Andere naam voor rondsel:
schijfloop.
vangstukken: sikkelvormige stukken hout in het
bovenhuis die dienen als rem. Om te vangen
(remmen), gebruikt de molenaar een vangtouw
bij de staart van de molen. Daarmee bedient hij
een zware eikenhouten balk (vangbalk) die de
vangstukken om het bovenwiel trekt.
vlucht: de lengte van de roeden. Indicator van de
capaciteit van dé molen.
wipmolen: molen met piramidevormige onderbouw,
houten bovenhuis en - in de molen - een
verticale houten koker, waar de koningsspil in
draait. Die wordt, via bovenas en bovenwiel,
aangedreven door het wiekenkruis en drijft het
scheprad aan. Een wipmolen heet overigens
wipmolen omdat het bovenhuis bij stevige wind
behoorlijk schudt.
vereniging Oud*Utrecht
2013 ... 1 o B
:vs6
Fragment uit een 16e-eeuwse kroniek met stich gsjaar. Foto: Universh Motheek Utrecht
molen onder meer nieuwe kammen,
vangstukken en heklütten
en werd er het een en ander vertimmerd
aan het bovenhuis. 16
Waarschijnlijk heeft poldermolendeskundige
J. den Besten
echter gelijk en hebben deze reparaties
te maken met de Franse
bezetting van i672/i673. 1 7 In de
buurt van de Oudegeinse molen,
op een afstand van 400 meter,
wierpen ze op het huidige
Henkelterrein een schans op. 18
Mogelijk stond de Oudegeinse
molen tijdens de Franse bezetting
s il en werd ij ontdaan
van makkelijk uitneembare,
voor brandhout geschikte onderdelen,
wat na het vertrek van
de Fransen weer moest worden
gerepareerd.
Als het reparatiebestek inderdaad
van na 1666/1667 dateert,
dan vormt het een mooie afron­
%
juni 20o7
ding van deze bijdrage over de
voorgeschiedenis van de Oudegeinse
molen. Met de bemaling
van een gecombineerde Jutphase/Vreeswijkse
polder was
die een nieuwe levensfase ingegaan.
Het is niet zonder symboliek
dat de molen in 2006 wéér
aan een nieuw leven is begonnen,
vlakbij de (voormalige)
grens tussen dezelfde twee gemeenten.
Met dank aan Piet van Os (houtzaagmolen
e Ster, Utrecht), Peter Sprangers, Paul
Vesters (H :t Utrechts Landschap) en de
medewerkers van het Streeka ief Rijn­
streek, de Historische Kring Nieuwegein,
het Museum Meermanno-Westreenianum
en niet in de laa ste plaats'. :hts
Archief.
Frank van der Lecq is vrijwillig molenaar
op de Oudegeinse poldermolen.

Dit is niet de eerste O,
geinsepoldermolen, mat
was mi chienwe\in
verte, v t boven­
uis van die molen te zi
Deteker, %komtn
Utn
schrift uit het r, Idenvai
de 16e eeuw (vandaar de
carnavalsi ng). Het
wipmolentje, dat moge­
lijk in het Overeind van
Jutphaas stond, heeft i
U*­ gak nderton
verder isJBf van hetzi
type ah de Oudegeinse
molen van 1534. Foto:
Museum Meermanno­
Westreenianum
zie noot 19)
R^Hfc ­
IftK^? ■ y ■ '■■­■ ■ k­ : '­' ■■ ; s^%«EM
■WK:'­ ­­U... t\V.. 1^* • v •­■■•A­v
i>
>.A;.Ï"*;.'H' ''
'■- ! - ' ■ ^&$lÉi!&É
«rw^f! ■■-■:.-.> ■• -. . .,■■«■■■,■■.
,. ■■*■ ' ­Vv. ­ :/ ■ f. ■
^ ■ ■ ­..­ mè ■' ■!­■­ ... ■■ ' ­v'
mJm
ie: Nieu Utrechts Molenhoek
Voorbeeld: Falkplan Nieuwegein,
(Utrecht 1991), 221; C. Kolman e.a.,
13e druk. Vergelijkbaar is de naam
Monumenten in Nederland ­ Utrecht (Va ie) Rijn voor het kan ia! tussen
(Zeist/Zwolle 1996), 177; T. Fafianie
Utrecht en Vreeswijk.
e.a., Ni :in ­ Geschiedenis en ar­ 4 De eerste Hollandse poldermolen
chitectuur (Zeist 2002), 315. Henk Star, stond vermoedelijk in 1407/1408
kleinzoon van oud­molenaar Willem in Alkmaar (zie A. Bicker Caar­
lij de officiële ingebruikten, Middeleeuwse watermolens in
stelling van de molen op 10 september Hollands polderland (Wormerveer
06 wel dat er in de voormalige spek 1990), 44). De polder Laagraven
schoorsteen van de ondertoi
kreeg in 1445 een molen (zie
steentje met jaartal zat.
Nieuwegein in 1832 ­ Grondgebied en
1 Afg iep.65)iseenfragi ntuit eigendom ([Utrecht] 2003,26).
een 1 /s afschrift de 5 Het Utrechts Archief (HUA),
(1565­1641 :'Oorspronckl :nde Gemeentearchii Nieuwegein,
voortganck, vo< ders wat fundateurs
archief Vreeswijk, inventarisnr. 575.
overste ende regeerders dattet convent 6 Kaart westelijke helft provincie
int Geijn buijten Vtrecht gehadt heeft
Utrecht en gedeelte Holland (...),
bijeen vergadert door Io. Buysli
ca. 1554, HUA, Topografische Atlas
aids raol574'(A. ] chelius, Ci nea (TA), inventarisnr. 132­1 (ookuit­
varia, Universitei ek Utrecht, snei it de
inventarisnr. 1251 snr. hs. 7 E10,
Fol. 96­106). L.G. Visscher gaf de tekst
in druk uit (Utrecht 1843). De originele
kroniek ging ven )ren.
vereniging Oud>Utrecht
molen aan het water. Dat bevestigt
Buyslings formulering 'aen den Yssel',;
Natuurlijk past terughoudendheid
wat betreft de topografische nauw­
% juni 20oj
keurigheid van deze kaart. De His­
torische Kring Nieuwegein vermeldt
bovendier, een gerecht ke uitspraak
uit 1603, waaruit zou blijken dat de
molen naar het westen is verplaatst
[Cronyk de Geyn oktober 2002,76).
e gerechtelijke uitspraak is tot dus­
ver echter onvindbaar, evenals andere
aanwijzii en voo plaatsing.
7 icker Caarten, a.w., 237.
8 HUA, archief kapittel St. Jan, inventa­
risnr. 1531.
9 1 Kopie I ekarchiefRijn­
/Voerden, archief polder Oude­
gein, inventarisnr. 19.
10 Ibidem.
Kaart provincie Utrecht, 1599, car­
tograaf CA. Hornhovius, HUA, TA,
inventarisnr. 11­1. Zie ook uitsnede (4).
12 Kaai :ie Utrecht, 628,carto­
graaf Balthazar Florisz van Berken­
)de, HUA, TA iventarisnr. 16.
13 Vergelijk'Nieuwegein in 1832 ­ Grond­
en eigendom, kadastrale kaarten
15 (Oudegein) en 21 (De Wiers bene­
den de Vaart).
14 HUA, arcl fkapitti :. Jan, ir nta­
i33.
15 S. van Daalen, Dendrochronologisch
inse mi len.
's­Hertogenbosch/Deventer 2006
(BAAC Onderzoeks­ en Advies­
bureau). Project 0 5­393 in opdracht
van c hting H Utrechts
Landschap. Vier boringen in ver­
schillende mantelstijlen wijzen
Westfaal :nhout, geoogst in 1664.
'at maakt gebruik voor bouw in
1666, 67 zeer aannemelijk.
In een e­mail van 21 februari 2007
dateert Va sn ook een vijfd
mantelstijl op Westfalen 1664.
16 HUA, archief kapittel St. Jaj nta­
risnr. 1535.
17 Ii chting bij zijn transcriptie
van di :paratiebestek, die berust bij
de Historische Kring Nieuwegein.
18 Fafianie e.a., a.w., 40. De Utrechtse
kunstena n schetste
chans vanuit het zuiden, waardoor
de molen buiten beeld blijft. Dat is
ammei it anders had Saftlevens
bezoek aan Jutphaas de oudste af­
beelding van deze molen kunnen op­
leveren! Nu zij den
afbeeldingen ansichtkaarten.
19 Museum Meermanno­Westreenianum
Den Haag, plaatsnr. 10 C 26, fol. 10.