26.09.2013 Views

Verzakkingsoperaties met vaginale MESH (matjes) [104kb] - Tergooi

Verzakkingsoperaties met vaginale MESH (matjes) [104kb] - Tergooi

Verzakkingsoperaties met vaginale MESH (matjes) [104kb] - Tergooi

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Patiënteninformatie<br />

<strong>Verzakkingsoperaties</strong><br />

<strong>met</strong> <strong>vaginale</strong> <strong>MESH</strong><br />

(<strong>matjes</strong>)<br />

Informatie over de (reden van) operatie en<br />

eventuele, alternatieve mogelijkheden


Inhoudsopgave Bladzijde<br />

Algemeen 4<br />

2. Hoe voeren we de ingreep uit? 6<br />

3. Complicaties specifiek gerelateerd aan de ingreep<br />

<strong>met</strong> een vaginaal matje 7<br />

4. Na de operatie 9<br />

5. Zijn er alternatieve behandelingen mogelijk? 10<br />

6. Vragen en antwoorden <strong>vaginale</strong> implantaten (‘<strong>matjes</strong>’) 11<br />

7. Tot slot 16<br />

8. Vragen aan de arts en ruimte voor aantekeningen 16<br />

9. Verantwoording tekst 20<br />

3


<strong>Verzakkingsoperaties</strong> <strong>met</strong><br />

<strong>vaginale</strong> <strong>MESH</strong> (<strong>matjes</strong>)<br />

Informatie over de (reden van) operatie en eventuele,<br />

alternatieve mogelijkheden<br />

Algemeen<br />

Een verzakking van de vagina en/of baarmoeder is een veel voorkomende<br />

aandoening welke diverse klachten kan veroorzaken, zoals een drukkend<br />

gevoel in de vagina, een ‘bal’-gevoel, moeite <strong>met</strong> uitplassen of problemen<br />

<strong>met</strong> de ontlasting en rugpijn. Soms heeft een verzakking negatieve<br />

effecten op seksuele beleving. Een verzakking is in het algemeen geen<br />

levensbedreigende aandoening, maar diverse verzakkingsklachten<br />

kunnen de kwaliteit van leven negatief beïnvloeden. Eén van de<br />

behandelingsmogelijkheden voor een <strong>vaginale</strong> verzakking is een operatie.<br />

Ten minste elf procent van de vrouwen ondergaat gedurende haar leven<br />

een operatie vanwege een verzakking en/of urine-incontinentie. Een<br />

verzakking ontstaat als gevolg van een beschadiging aan of verzwakking<br />

van het ondersteunende/ophang weefsel van de baarmoeder en/of vagina.<br />

Bij een verzakkingsoperatie verstevigt de gynaecoloog dit ondersteunde<br />

weefsel weer. Het doel van de operatie is om uw klachten te verhelpen.<br />

Veel bekkenbodemklachten vinden hun oorzaak in een verzakking. Soms<br />

kunnen klachten, zoals bijvoorbeeld buikpijn, ook een andere oorsprong<br />

hebben.<br />

1. Waarom een verzakkingsoperatie <strong>met</strong> een implantaat (matje)?<br />

Klinisch wetenschappelijke onderzoeken laten zien dat een <strong>vaginale</strong><br />

verzakking kan terugkeren na een operatie waarbij het ondersteunende<br />

weefsel is verstevigd <strong>met</strong> eigen weefsel (conventionele of klassieke<br />

operatie). Dat risico is het grootst na een operatie voor een<br />

blaasverzakking en bedraagt ongeveer 20-30%.<br />

4


Andere risicofactoren zijn overgewicht, chronische longziekten zoals<br />

astma en beroepen waarbij zwaar wordt getild.<br />

U kunt een operatie <strong>met</strong> een vaginaal implantaat overwegen wanneer<br />

we bij u het risico op het terugkeren van de verzakking als verhoogd<br />

inschatten, of als er eerder een conventionele operatie is verricht en de<br />

verzakking is teruggekeerd. Het implantaat (matje) vervangt uw eigen<br />

(verzwakte) weefsel. Na een operatie <strong>met</strong> een vaginaal matje is de kans<br />

op terugkeer van dezelfde verzakking kleiner dan na een conventionele<br />

operatie. De effecten op de lange termijn zijn nog niet geheel bekend.<br />

Echter, er zijn problemen gemeld, niet alleen bij de zorgverleners maar<br />

ook via meldingen bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Sommige<br />

van deze klachten gaan over complicaties die het leven van de patiënten<br />

soms ernstig in negatieve zin beïnvloeden. De meldingen hebben geen<br />

directe relatie <strong>met</strong> één bepaald merk implantaat, maar het is ons bekend<br />

dat de oudere typen implantaten meer complicaties hebben gegeven dan<br />

de nieuwere typen. Internationaal gezien gebruiken we implantaten voor<br />

meerdere aandoeningen succesvol en de betrokken toezichthoudende<br />

instellingen hebben geen reden gezien om de bekkenbodem <strong>matjes</strong> van<br />

de markt te halen. De techniek (<strong>vaginale</strong> manier van inbrengen) kent<br />

haar eigen complicaties die we, maar ook door de Inspectie voor de<br />

Gezondheid, nauwlettend in de gaten houden.<br />

Er zijn diverse soorten implantaten, welke te verdelen zijn in biologische<br />

oplosbare (lossen op in de loop van de tijd) en onoplosbare kunststof<br />

<strong>matjes</strong> (blijven permanent in het lichaam). De onoplosbare kunststof<br />

<strong>matjes</strong> (polypropyleen) blijken effectief te zijn en de informatie in deze<br />

folder beperkt zich tot het gebruik van dit materiaal.<br />

5


- Links: blaasverzakking<br />

- Rechts: matje tussen blaas en vagina<br />

(Bron IUGA (international Urogynaecological Association)).<br />

2. Hoe voeren we de ingreep uit?<br />

We voeren de operatie vaginaal uit. We maken een incisie (snede) in<br />

de vagina, waarna we het <strong>vaginale</strong> slijmvlies <strong>met</strong> het ondersteunende<br />

bindweefsel van het onderliggende orgaan (blaas, baarmoeder of darm,<br />

afhankelijk van het verzakte orgaan) scheiden. Het matje plaatsen we<br />

vervolgens onder het slijmvlies en ondersteunende bindweefsel van de<br />

vagina. We gebruiken diverse technieken om het matje te positioneren. Dit<br />

varieert van fixatie-‘armpjes’welke via kleine incisies in de liezen of de<br />

bil naar buiten komen tot speciale fixatie-‘ankertjes’die we fixeren in het<br />

kleine bekken.<br />

In Nederland is in een Kwaliteitsstandpunt van de Nederlandse<br />

Vereniging voor Obstetrie & Gynaecologie/NVOG vastgelegd (Nota:<br />

Gebruik van kunststofmateriaal bij <strong>vaginale</strong> prolapschirurgie) dat<br />

operaties <strong>met</strong> een vaginaal matje alléén worden uitgevoerd door<br />

specialisten die hierin voldoende getraind zijn en hun vaardigheden<br />

onderhouden. Uw arts is ook verplicht om in een landelijk register te<br />

6


egistreren welk implantaat (matje) u krijgt. Mocht u bezwaar hebben<br />

tegen het feit dat uw gegevens geregistreerd worden, meld dit dan aan<br />

uw behandelende arts. Voor de ingreep moet uw arts u uitleggen wat de<br />

procedure precies inhoudt, wat de voordelen en risico’s op complicaties<br />

van de ingreep zijn en welke alternatieven er mogelijk zijn.<br />

3. Complicaties specifiek gerelateerd aan de ingreep <strong>met</strong> een vaginaal<br />

matje<br />

Na elke verzakkingsoperatie kunnen er complicaties optreden. Echter<br />

na het gebruik van een vaginaal matje kunnen er specifieke complicaties<br />

optreden.<br />

- Blootliggen van het matje in de vagina (exposure), hetgeen zonder<br />

klachten kan optreden, maar ook gepaard kan gaan <strong>met</strong> afscheiding<br />

of bloedverlies, en/of pijn bij u of uw partner tijdens seksuele<br />

gemeenschap kan geven. Een exposure komt voor in vijf tot tien<br />

procent van de operaties. Risicofactoren voor het krijgen van een<br />

exposure zijn roken, overgewicht en minder ervaring van degene die de<br />

operatie verricht. In het algemeen is een exposure goed te behandelen<br />

<strong>met</strong> <strong>vaginale</strong> hormooncrème en/of het (operatief) verwijderen van een<br />

deel van het matje.<br />

- Infectie van het implantaat (<strong>met</strong> de huidige materialen zéér zeldzaam).<br />

- Vaginale pijn bij seksuele gemeenschap. Dit blijkt na elf tot vijftien<br />

procent van de operaties <strong>met</strong> een matje op te kunnen treden. Deze<br />

complicatie treedt in een vergelijkbaar percentage op na een operatie<br />

zonder een matje.<br />

- Verlittekening van de vagina als gevolg van krimp van het matje. De<br />

kans hierop ligt tussen de drie en vijf procent. In sommige gevallen<br />

ontstaat er door deze verlittekening chronische pijn.<br />

- Sommige vrouwen krijgen direct na de operatie pijn in de billen of<br />

liezen, dit gaat vaak vanzelf weer binnen een paar dagen/weken over.<br />

Deze complicaties kunnen vrij snel na de operatie ontstaan, maar soms<br />

ook pas een jaar na de operatie. Soms is het nodig de complicatie te<br />

7


herstellen <strong>met</strong> één of soms meerdere heroperaties (zoals het verwijderen<br />

van (een deel) van het implantaat). Ondanks deze heroperaties lukt het in<br />

zeldzame gevallen niet om de pijnklachten geheel te verhelpen.<br />

Naast de complicaties die specifiek bij het gebruik van een vaginaal matje<br />

voorkomen kunnen er ook algemene complicaties optreden.<br />

- Bij iedere operatie (dus ook bij operaties zonder matje) bestaat de kans<br />

op trombose, een verstopping van een bloedvat door een bloedpropje.<br />

Om dit te voorkomen, krijgt u waarschijnlijk tijdens de opname in<br />

het ziekenhuis iedere dag een injectie in de huid van de buik of het<br />

bovenbeen.<br />

- Daarnaast krijgt u tijdens de operatie meestal antibiotica om een<br />

infectie te voorkomen.<br />

- Soms kan er een blaasontsteking optreden.<br />

- Andere risico’s zijn een nabloeding en/of een beschadiging van de<br />

blaas of de darm. Sommige vrouwen krijgen na de operatie opnieuw<br />

een verzakking.<br />

- Het is ook mogelijk dat de operatie helpt tegen uw klachten, maar dat<br />

u er andere klachten voor in de plaats krijgt. Een klein aantal vrouwen<br />

krijgt bijvoorbeeld last van ongewenst urineverlies (incontinentie) na<br />

een operatie voor een verzakking.<br />

Na de introductie van de <strong>vaginale</strong> <strong>matjes</strong> in 2002 is deze techniek<br />

veelvuldig toegepast, <strong>met</strong> name in het buitenland. Er bleken meer<br />

complicaties op te treden dan verwacht. Dit heeft mede geleid tot<br />

een veiligheidsdocument door de Amerikaanse FDA (Food and Drug<br />

Administration) in 2008 en 2011. Sinds de introductie in Nederland, in<br />

2005, zijn de operatie technieken en de materialen sterk verbeterd. Het<br />

risico op complicaties is hierdoor gedaald. Ook is er een overeenkomst<br />

(consensus) bereikt over de indicaties wanneer wel en niet een vaginaal<br />

matje zou kunnen worden toegepast. Hierdoor worden alleen <strong>matjes</strong><br />

geplaatst bij vrouwen <strong>met</strong> een verhoogd risico op terugkeer van de<br />

verzakking. Zie ook: Nota gebruik van kunststofmateriaal bij <strong>vaginale</strong><br />

prolaps chirurgie.<br />

8


4. Na de operatie<br />

Na de operatie kunt u <strong>met</strong> betrekking tot uw herstel in de eerste<br />

weken na de operatie hetzelfde verwachten als na een conventionele<br />

verzakkingsoperatie.<br />

Na de operatie in het ziekenhuis<br />

Na de operatie blijft u waarschijnlijk een paar dagen in het ziekenhuis.<br />

U kunt dan pijn in de onderbuik en schaamstreek hebben. Vraagt u<br />

gerust om pijnstillers als u hier veel last van heeft. Verder kunt u een<br />

tampon in de vagina hebben die een eventuele bloeding moet stoppen.<br />

De verpleegkundige verwijdert die tampon weer op de ochtend na de<br />

operatie. U kunt ook een slangetje in de plasbuis hebben om de urine uit<br />

de blaas af te voeren. Dit is een blaaskatheter. Deze moet soms een aantal<br />

dagen blijven zitten. Als u na het verwijderen van de katheter niet <strong>met</strong>een<br />

zelf kunt plassen, krijgt u opnieuw een katheter. Soms ontstaat er een<br />

blaasontsteking. Dan krijgt u een kuur <strong>met</strong> een antibioticum. De eerste<br />

dagen na de operatie zijn vaak pijnlijk. U krijgt pijnstillers als dat nodig<br />

is.<br />

Na de operatie weer thuis<br />

Een operatie is belastend voor uw lichaam. Het duurt een tijd voordat<br />

u zich weer helemaal goed voelt. Dit valt vaak tegen; veel vrouwen<br />

verwachten dat ze snel weer de ‘oude’ zijn. Maar u kunt misschien minder<br />

aan dan u gewend bent. Luister goed naar de signalen van uw lichaam en<br />

ga niet te snel weer te veel doen. Uw lichaam heeft tijd en rust nodig om<br />

helemaal te herstellen. Na een verzakkingsoperatie duurt dit minstens<br />

zes weken. U mag in deze periode geen zware dingen tillen of ander zwaar<br />

werk doen. Overleg <strong>met</strong> uw arts wanneer u weer mag autorijden. Dit is<br />

vaak na twee weken.<br />

Let op de volgende punten:<br />

- belt u uw gynaecoloog of het ziekenhuis als u koorts krijgt of als de<br />

pijn erger wordt;<br />

9


- het is belangrijk dat u niet veel hoeft te persen voor de ontlasting. Eet<br />

daarom vezelrijk en drink minstens anderhalve liter vocht per dag.<br />

Wanneer dat nodig is, kunt u laxerende middelen krijgen;<br />

- na de operatie is vaginaal bloedverlies en afscheiding normaal. Na<br />

ongeveer zes weken moet dit over zijn. Belt u uw gynaecoloog of het<br />

ziekenhuis als het langer duurt;<br />

- hechtingen in de schede lossen vanzelf op. Restjes van de hechtingen<br />

kunnen via de vagina naar buiten komen. Dat is normaal en kan tot<br />

ruim zes weken na de operatie gebeuren;<br />

- de eerste weken na de operatie kunt u beter geen seks hebben. De wand<br />

van de vagina kan daardoor beschadigen. Na ongeveer zes weken is<br />

de wand meestal voldoende hersteld. De gynaecoloog controleert en<br />

bespreekt dit eerst <strong>met</strong> u.<br />

Na de operatie krijgt u een afspraak voor controle bij de gynaecoloog<br />

op de polikliniek. Dit is meestal zes weken na de operatie (of na het<br />

ontslag uit het ziekenhuis). U blijft in elk geval tot één jaar na de operatie<br />

onder controle van uw behandelende arts. Krijgt u klachten van pijn,<br />

bloedverlies of afscheiding, neemt dan contact op <strong>met</strong> uw behandelende<br />

gynaecoloog.<br />

5. Zijn er alternatieve behandelingen mogelijk?<br />

Het is mogelijk om de verzakking niet te behandelen. Als de klachten<br />

voor u acceptabel zijn, is het niet noodzakelijk om de verzakking te<br />

behandelen. U kunt een pessarium laten plaatsen, waarmee u een<br />

operatie kunt voorkomen of uitstellen (zie ook de folder ‘Pessarium bij<br />

verzakking en incontinentie’). Bij geringe of matige verzakking kunnen<br />

bekkenbodemoefeningen soms helpen uw klachten te verminderen (zie<br />

ook folder ‘Bekkenfysiotherapie’). Alternatieve operatiemogelijkheden<br />

betreffen een conventionele operatie via de vagina zonder matje of<br />

een buikoperatie <strong>met</strong> gebruik van een kunststof matje. U kunt al deze<br />

alternatieven <strong>met</strong> uw gynaecoloog bespreken.<br />

10


6. Vragen en antwoorden <strong>vaginale</strong> implantaten (‘<strong>matjes</strong>’)<br />

Waarom worden verzakkingsoperaties <strong>met</strong> een vaginaal implantaat<br />

(matje) verricht?<br />

Bij verzakkingsoperaties zonder een implantaat opereren we <strong>met</strong><br />

bestaand/eigen steunweefsel. De kans dat de verzakking terug komt na<br />

deze operatie is 20-30 procent. Dat komt omdat het eigen steunweefsel<br />

niet van goede kwaliteit is. Bij verzakkingsoperaties <strong>met</strong> een vaginaal<br />

implantaat maakt het lichaam nieuw steunweefsel. De kans dat de<br />

verzakking terugkomt na gebruik van een implantaat is kleiner dan na<br />

een traditionele, d.w.z. <strong>met</strong> eigen steunweefsel, uitgevoerde operatie.<br />

Zijn de ‘<strong>matjes</strong>’effectief in de behandeling van de verzakking en de<br />

klachten die daar soms mee gepaard gaan?<br />

Het doel van de operatie is om uw klachten zo goed mogelijk te<br />

verhelpen. Uit Nederlands en buitenlands onderzoek blijkt dat<br />

een verzakkingsoperatie <strong>met</strong> een vaginaal matje effectief is om de<br />

verzakking te behandelen. De kans op terugkeer van de verzakking of<br />

verzakkingsklachten (zonder dat er al een verzakking zichtbaar is) na een<br />

operatie <strong>met</strong> een matje is veel kleiner dan na een operatie zonder matje.<br />

Bij een verzakking komen ook andere klachten voor zoals problemen <strong>met</strong><br />

ontlasting, problemen <strong>met</strong> plassen en vormen van ongewild urineverlies,<br />

balgevoel en problemen bij het vrijen. Ook op deze klachten zien we<br />

overwegend een positief effect van operatieve correctie.<br />

Zijn de ‘<strong>matjes</strong>’ eigenlijk wel veilig?<br />

In 1997 is de TVT ( polypropyleen-bandje tegen ongewild urineverlies )<br />

geïntroduceerd. Het succes <strong>met</strong> dit onoplosbare bandje heeft geleid tot<br />

introductie van het zogenoemde Bekkenbodem matje (ProliftTM Ethicon<br />

WH&U) in 2002. De Franse TVM (Tension free Vaginal Mesh) Groep was<br />

de eerste, die deze techniek systematisch toepaste en daarover heeft<br />

gepubliceerd. In dezelfde tijd hebben andere firma’s soortgelijke <strong>matjes</strong><br />

op de markt gebracht (BARD, AMS, Boston Scientific etc.) en is het<br />

matje veelvuldig toegepast, vooral in het buitenland. Er bleken echter<br />

11


meer complicaties op te treden dan verwacht. Dit heeft mede geleid<br />

tot een veiligheidsdocument van de Amerikaanse FDA (Food and Drug<br />

Administration) in 2008 en 2011. Sinds de introductie van de <strong>vaginale</strong><br />

<strong>matjes</strong>, in Nederland in 2005, zijn de operatietechnieken en materialen<br />

aanzienlijk verbeterd. Hoewel de risico’s op complicaties na deze<br />

innovaties/verbeteringen zijn verminderd, laten diverse Nederlandse<br />

en buitenlandse onderzoeken zien dat er bij het gebruik van <strong>vaginale</strong><br />

‘<strong>matjes</strong>’ specifieke complicaties kunnen optreden.<br />

1. Blootliggen van het matje in de vagina (exposure). Dit hoeft geen<br />

verschijnselen te geven maar kan ook oorzaak zijn van klachten van<br />

toegenomen afscheiding/bloedverlies en/of pijn bij u of uw partner<br />

tijdens seksuele gemeenschap. Een exposure komt na operatie voor<br />

bij ongeveer vijf tot negentien procent ( gemiddeld tien procent)<br />

van de patiënten. In het algemeen is een exposure goed en zonder<br />

restverschijnselen te behandelen <strong>met</strong> <strong>vaginale</strong> hormoon crème en/of<br />

het (operatief) verwijderen van een deel van het matje. Dit laatste kan<br />

vaak poliklinisch plaatsvinden, soms moet dit op de operatiekamer<br />

gebeuren.<br />

2. Infectie van het implantaat (<strong>met</strong> de huidige materialen zeer zeldzaam).<br />

Bij een geringe infectie kunnen er antibiotica worden gegeven. Bij zeer<br />

ernstige infecties moet het matje verwijderd worden.<br />

3. Vaginale pijn bij seksuele gemeenschap. Dit treedt op na elf tot vijftien<br />

procent van de operaties.<br />

4. Verlittekening van de vagina als gevolg van krimp van het matje. De<br />

kans hierop ligt tussen de drie en vijf procent. In sommige gevallen<br />

ontstaat er door deze verlittekening chronische pijn (minder dan één<br />

procent). De ernst van de pijn is soms heel fors en beperkend voor<br />

patiënten.<br />

5. Een zeldzame, maar mogelijk ernstige, complicatie is dat tijdens de<br />

operatie naburige organen worden beschadigd. Schade aan naburige<br />

organen kan optreden bij elke vorm van chirurgie. De kans hierop is<br />

ongeveer één procent . Over het algemeen onderkennen we dit tijdens<br />

de operatie en heeft het, na tijdig herstel, geen langetermijngevolgen.<br />

12


Sommige complicaties kunnen vrij snel na de operatie ontstaan,<br />

maar ook pas na langere tijd. Soms is het nodig de complicatie te<br />

herstellen <strong>met</strong> één of meerdere heroperaties (zoals het verwijderen<br />

van (een deel)van het implantaat). In een recent groot onderzoek uit<br />

Scandinavië werd een risico van drie procent gerapporteerd dat een<br />

patiënt een hersteloperatie moet ondergaan vanwege een probleem<br />

<strong>met</strong> het implantaat. Ondanks deze heroperaties lukt het niet altijd<br />

om de pijnklachten geheel te verhelpen. Gezien deze specifieke<br />

complicaties is het dus belangrijk dat de indicatie voor de operatie<br />

weloverwogen en goed is. Er is (internationale) consensus bereikt<br />

over de indicaties wanneer wel en niet een vaginaal matje kan<br />

worden toegepast. Op dit moment worden <strong>matjes</strong> alleen geplaatst<br />

bij vrouwen <strong>met</strong> een verhoogd risico op terugkeer van de verzakking,<br />

bij patiënten waarbij de verzakking is teruggekomen na eerdere<br />

operatie of bij vrouwen die als proefpersoon vrijwillig deelnemen aan<br />

wetenschappelijk onderzoek. Wetenschappelijk onderzoek wordt door<br />

medische ethische commissies alleen toegestaan als er potentieel<br />

voor de patiënt gezondheidwinst te behalen valt. Het vermoeden<br />

dat toevoeging van een kunststof matje bijvoorbeeld leidt tot een<br />

duurzamer operatieresultaat en daarmee het risico van een heroperatie<br />

verlaagt, is daar een voorbeeld van. Sinds de toepassing van de <strong>matjes</strong><br />

in Nederland zijn er een aantal studies in verschillende ziekenhuizen<br />

gestart naar de effectiviteit en veiligheid van de <strong>vaginale</strong> <strong>matjes</strong>.<br />

Hieruit blijkt dat de <strong>matjes</strong> op korte termijn veilig en effectief lijken te<br />

zijn. Complicaties kwamen in deze studies wel voor, maar de ernstige<br />

complicaties zoals chronische pijn werden zelden gezien.<br />

Heeft de beroepsgroep van de Nederlandse gynaecologen een richtlijn<br />

voor deze vorm van chirurgie?<br />

De beroepsvereniging voor gynaecologen heeft een Nota opgesteld <strong>met</strong><br />

eisen en aanbevelingen voor de toepassing van kunststof <strong>matjes</strong>. Er worden<br />

eisen gesteld aan het minimaal aantal ingrepen per centrum per jaar<br />

en kwaliteitseisen gedefinieerd waaraan gynaecologen en ziekenhuizen<br />

13


moeten voldoen. Alleen getrainde gynaecologen mogen de ingreep uitvoeren<br />

en er is een wetenschappelijke commissie die beoordeelt welke <strong>matjes</strong><br />

veilig zijn. Daarnaast is er een verplichte registratie gestart van alle<br />

ingrepen waarbij <strong>vaginale</strong> meshes worden gebruikt. Dit alles is vastgelegd<br />

in de Nota ‘Gebruik van kunststofmateriaal bij <strong>vaginale</strong> prolaps chirurgie’<br />

(http://nvog-documenten.nl/richtlijn/item/pagina.php?richtlijn_id=924).<br />

Is de toepassing van dit materiaal nieuw in de geneeskunde?<br />

Nee, gebruik van implantaten in het lichaam bestaat al tientallen jaren.<br />

Voorbeelden zijn de standaard toepassing van kunststofmateriaal bij<br />

operaties voor liesbreuken, buikwandbreuken en ernstige(r) verzakkingen<br />

waarbij een matje wordt ingehecht via de buikholte. Bij operaties voor<br />

ongewenst urineverlies bij inspanning (‘stressincontinentie) wordt<br />

hetzelfde materiaal al meer dan ‘vijftien jaar vaginaal toegepast <strong>met</strong> hoge<br />

succespercentages (85-90 procent) en een laag complicatierisico (kleiner<br />

dan één procent). Er is dus uitgebreide ervaring <strong>met</strong> het gebruik van<br />

kunststof materiaal op andere gebieden.<br />

Bij mij is een vaginaal implantaat (‘matje’) geplaatst. Is het nodig dat<br />

deze gecontroleerd of verwijderd worden?<br />

Als u geen last of klachten zoals pijn, afscheiding, bloedverlies heeft<br />

dan hoeft uw implantaat niet verwijderd of gecontroleerd te worden.<br />

Wanneer u zich ongerust maakt, kunt u vanzelfsprekend een afspraak<br />

maken bij uw gynaecoloog voor een extra controle. Natuurlijk moet u<br />

ook contact opnemen als u één van de genoemde klachten in de toekomst<br />

ervaart. Vanaf 1 december 2012 is het een gebruik (Nota: gebruik van<br />

kunststofmateriaal bij <strong>vaginale</strong> prolaps chirurgie) dat de gynaecoloog u<br />

ook een jaar na de operatie onderzoekt en de anatomische bevindingen en<br />

eventuele klachten en complicaties registreert in het landelijke register.<br />

Ik heb klachten (pijn, bloedverlies, forse afscheiding of andere<br />

problemen), wat moet ik nu doen?<br />

Maak in dit geval een afspraak <strong>met</strong> uw gynaecoloog.<br />

14


Hoe weet ik nu of mijn vaginaal implantaat (‘matje’) goed zit?<br />

Als u geen klachten ervaart kunt u ervan uitgaan dat uw <strong>vaginale</strong> implantaat<br />

(‘matje’) goed zit. De meest voorkomende complicatie is dat na de operatie<br />

het implantaat gedeeltelijk zichtbaar/voelbaar is. Een aantal patiënten,<br />

ongeveer drie procent, moet daarvoor een nieuwe operatie ondergaan.<br />

In bijna alle gevallen is deze operatie minder ingrijpend dan de operatie<br />

waarbij het implantaat is geplaatst en daarmee goed op te lossen.<br />

Er zijn mensen bij wie het ‘matje’ grote problemen heeft veroorzaakt.<br />

Kan dit bij mij ook gebeuren?<br />

Ernstige problemen zijn relatief zeldzaam. Echter, wanneer deze<br />

voorkomen, ontstaan ze meestal in het eerste jaar na het plaatsen.<br />

Vaak is zelfs in de eerste maanden na de operatie al duidelijk dat de<br />

wondgenezing niet optimaal verloopt. U hoeft zich geen zorgen te maken<br />

dat problemen <strong>met</strong> het matje door u niet worden opgemerkt. U krijgt dan<br />

namelijk klachten. Als u een jaar na de operatie nog geen klachten <strong>met</strong> het<br />

matje heeft ondervonden, dan is de kans heel klein dat dit later alsnog<br />

gaat gebeuren.<br />

Hoe is het in Nederland eigenlijk geregeld <strong>met</strong> de wettelijke eisen m.b.t.<br />

<strong>matjes</strong>/medische hulpmiddelen?<br />

Er is Europese regelgeving <strong>met</strong> betrekking tot toelating van medische<br />

hulpmiddelen, waartoe ook de <strong>vaginale</strong> implantaten behoren. De<br />

Nederlandse gynaecologen gebruiken geen <strong>matjes</strong> die niet voldoen aan de<br />

Europese regelgeving. Meer informatie hierover kunt u vinden op de site<br />

van de IGZ, via bijgevoegde link (http://www.igz.nl/actueel/veelgesteldevragen/vragen_over_bekkenbodem<strong>matjes</strong>/).<br />

Bij mij is een incontinentie operatie verricht <strong>met</strong> een bandje. Is dit<br />

hetzelfde?<br />

Nee, dat is iets heel anders. Sinds ongeveer vijftien jaar is er een bandje<br />

beschikbaar dat gebruikt wordt bij inspanningsincontinentie. Deze<br />

bandjes hebben, afhankelijk van de exacte operatiewijze, verschillende<br />

15


namen waarvan TVT, TVT-O en TOT de meest voorkomende zijn. Deze<br />

bandjes zijn van hetzelfde kunststof gemaakt als de eerder genoemde<br />

<strong>matjes</strong> voor verzakkingen. Deze bandjes hebben een uitstekend effect<br />

op de inspanningsincontinentie en hebben minimale risico’s. Dit maakt<br />

dat deze bandjes de voorkeursbehandeling zijn geworden voor de<br />

behandeling van inspanningsincontinentie.<br />

Bij mij is een implantaat geplaatst via de buik. Is dit hetzelfde?<br />

Nee, dat is niet hetzelfde. Sinds tientallen jaren wordt voor ernstige en<br />

vaak terugkerende verzakkingen een mat ingebracht ter ophanging van de<br />

aangedane organen. Deze ingreep heet een abdominale sacrocolpopexie<br />

en is effectief in de behandeling van een terugkerende baarmoeder-/<br />

vaginatopverzakking.<br />

Bij mij is een oplosbaar matje geplaatst. Is dit hetzelfde?<br />

Nee, dat is niet waar de discussie over gaat. Er zijn diverse soorten<br />

implantaten, welke zijn te verdelen in biologische, oplosbare (lossen op in<br />

de loop van de tijd) en onoplosbare kunststof <strong>matjes</strong> (blijven permanent<br />

in het lichaam). De onoplosbare kunststof <strong>matjes</strong> (polypropyleen) blijken<br />

effectiever te zijn dan de oplosbare <strong>matjes</strong>.<br />

7. Tot slot<br />

De gynaecologen van <strong>Tergooi</strong>ziekenhuizen hopen u <strong>met</strong> deze brochure<br />

voldoende informatie te hebben gegeven voor een weloverwogen keuze.<br />

Heeft u nog aanvullende vragen of opmerkingen, belt u dan <strong>met</strong> de polikliniek<br />

Gynaecologie zowel voor locatie Blaricum als locatie Hilversum,<br />

T 088 753 11 30<br />

8. Vragen aan de arts en ruimte voor aantekeningen<br />

In onderstaande ruimte kunt de antwoorden op noodzakelijke en nadere<br />

vragen van of aan de arts en/of uw aantekeningen plaatsen.<br />

16


Vragen die u kunt/moet stellen aan uw arts<br />

Naast de informatie die u kunt lezen in de voorlichtingsfolders, zou u<br />

de volgende vragen moeten bespreken <strong>met</strong> uw gynaecoloog voordat u<br />

akkoord gaat <strong>met</strong> een operatie.<br />

- Waarom adviseert u in mijn specifieke geval een operatie <strong>met</strong> een matje<br />

of juist een klassieke operatie zonder matje?<br />

- Wat zijn de alternatieven?<br />

- Hoe groot is de kans op succes bij het gebruik van een matje en bij<br />

alternatieve ingrepen zoals een klassieke verzakkingsoperatie?<br />

- Wat zijn de voor - en nadelen van het gebruik van een matje, inclusief<br />

de complicaties/bijwerkingen en wat zijn de voor- en nadelen van<br />

alternatieven zoals bij klassieke verzakkingsoperaties?<br />

- Welke seksuele problemen kunnen optreden na een verzakkingsoperatie<br />

<strong>met</strong> een matje en welke na een klassieke verzakkingsoperatie?<br />

17


- Hoeveel ervaring heeft u <strong>met</strong> het gebruik van deze <strong>matjes</strong>?<br />

- Hoe zijn de resultaten bij de vrouwen die u heeft geopereerd?<br />

- Hoeveel ervaring heeft u <strong>met</strong> het oplossen van complicaties die kunnen<br />

optreden bij operaties <strong>met</strong> een matje?<br />

- Wat als de operatie <strong>met</strong> een matje mijn probleem niet oplost?<br />

- Welke alternatieve behandelingen zijn er beschikbaar?<br />

- Wat kan ik voelen na de operatie en hoe lang kan dat duren?<br />

18


- Als ik een complicatie krijg die <strong>met</strong> het matje samenhangt, kan het<br />

matje dan worden verwijderd en wat zijn de consequenties hiervan?<br />

Nadere vragen en/of aantekeningen<br />

19


9. Verantwoording tekst<br />

Auteurs: Werkgroep Bekkenbodem © 2012 NVOG<br />

Het copyright en de verantwoordelijkheid voor deze folder berusten bij<br />

de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG) in<br />

Utrecht. Leden van de NVOG mogen deze folder, mits integraal, onverkort<br />

en <strong>met</strong> bronvermelding, zonder toestemming vermenigvuldigen. Folders<br />

en brochures van de NVOG behandelen verschillende verloskundige<br />

en gynaecologische klachten, aandoeningen, onderzoeken en<br />

behandelingen. Zo krijgt u een beeld van wat u normaliter aan zorg en<br />

voorlichting kunt verwachten. Wij hopen dat u <strong>met</strong> deze informatie<br />

weloverwogen beslissingen kunt nemen. Soms geeft de gynaecoloog<br />

u andere informatie of adviezen, bijvoorbeeld omdat uw situatie<br />

anders is of omdat men in het ziekenhuis andere procedures volgt.<br />

Schriftelijke voorlichting is altijd een aanvulling op het gesprek <strong>met</strong><br />

de gynaecoloog. Daarom is de NVOG niet juridisch aansprakelijk voor<br />

eventuele tekortkomingen van deze folder. Wel heeft de Commissie<br />

Communicatie van de NVOG zeer veel aandacht besteed aan de inhoud.<br />

Dit betekent dat er geen belangrijke fouten in deze folder staan, en dat<br />

de meerderheid van de Nederlandse gynaecologen het eens is <strong>met</strong> de<br />

inhoud. Andere folders en brochures op het gebied van de verloskunde,<br />

gynaecologie en voortplantingsgeneeskunde kunt u vinden op de<br />

website van de NVOG: www.nvog.nl, rubriek voorlichting.<br />

20


Ruimte voor aantekeningen<br />

21


<strong>Tergooi</strong>ziekenhuizen<br />

Blaricum – Hilversum – Weesp<br />

T 088 753 17 53<br />

www.tergooiziekenhuizen.nl<br />

© <strong>Tergooi</strong>ziekenhuizen<br />

750297 18032013


www.tergooiziekenhuizen.nl

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!