Tijdschrift Gezondheid en Politiek jaargang 1985 nr 3

6 Tijdschrift voor Gezondheid en Politiek - oktober '85
Concurrentie onder
Kan de huidige werkloosheid onder medici structurele
artsen
verbeteringen van de zorg voor patiënten en consumenten opleveren?
Een op het eerste gezicht wat merkwaardige gedachte. Meestal wordt
het werkgelegenheidsprobleem immers benaderd vanuit het
gezichtspunt van de werkzoekende dokters. Oplossingen draaien
voornamelijk om het scheppen van meer banen; de belangen van
patiënten komen daarbij slechts zijdelings aan bod.
Martien Boumans, Andrée van Es en Gerard Goudriaan vinden het
huidige artsenoverschot helemaal niet zo ongezond. Een opbloeiende
concurrentie tussen de dokters kan, zo stellen zij, bijdragen tot door
patiënten verlangde veranderingen van de gezondheidszorg. Samen
met werkloze dokters en ziekenfondsen moeten patiënten de krachten
bundelen om het monopolie van de medische beroepsgroepen te
doorbreken.
Mamen BOUWDléIJIS, fractiemedewerker bij de 2e Kamerfractie van
de PSP
Jlndrée van Es, lid van de 2e Kamerfractie van de PSP
Gerard Goudriaan, ondersteunt de PSP-fractie op het terrein van de
gezondheidszorg.
Van de nood
eèn deugd maken
Veranderingen in de gezondheidszorg
voltrekken zich maar langzaam.
Hoeveel pogingen zijn er niet ondernomen
om de beslissingsmacht te verschuiven
van degenen die gezondheidszorg
aanbieden naar degenen
die er gebruik van maken? Hoeveel
van die pogingen hebben feitelijk
succes gehad? Het bepleiten en bevorderen
van veranderingen door medici
bijvoorbeeld, betekende niet dat ze
ook gerealiseerd werden. Evenmin
werden patiënten mondiger en verantwoordelijker
door dat als doelstelling
op papier vast te leggen. En
planning en beheersing van de
gezondheidszorg vereisen greep op
álle factoren die kosten veroorzaken.
Verschuivingen in de machtsverhoudingen
binnen de gezondheidszorg
hebben tot nu toe nauwelijks of
niet plaats gevonden. De gezondheidszorg
blijkt een hecht gesloten
bolwerk, waarin maar moeilijk openingen
te creëren zijn. In dit artikel
willen we de vraag aan de orde stellen
hoe de verdeeldheid die door de
werkloosheid in de beroepsgroep van
medici aan het ontstaan is, gebruikt
kan worden om veranderingen in de
gezondheidszorg te bewerkstelligen.
Werkloosheid onder medici kwam
tot voor kort niet voor. Toch zijn het
nu ook de artsen die hiermee geconfronteerd
worden. En zij zijn het ook,
die moeten ervaren hoe hecht hun
beroepsgroep in elkaar zit, hoe moeilijk
het is daardoorheen te breken.
Want het probleem is niet dat er geen
werk is, maar dat de zittende artsen
niet bereid zijn een klein stukje van
hun comfortabele positie op te geven
en ruimte te maken voor hun werkloze
collega's. Uit t'5erekeningen
blijkt dat de werkloosheid onder artsen
in één klap opgelost is, als er een
40-urige werkweek voor alle artsen
gerealiseerd wordt.
De praktijk is anders: concurrentie
om een arbeidsplaats blijkt noodzaak
te zijn. Onze stelling is dat deze concurrentie
binnen het artsenberoep
onvermoede positieve gevolgen voor
patiënten en gebruikers kunnen hebben.
Omdeze stelling te onderbouwen
willen we ons eerst richten op de
manier waarop dokters zich economisch
georganiseerd hebben en hoe
deze economische ordening tot stand
is gekomen.
HISTORIE
Marktprincipes en liberale economische
verschijnselen zijn, ook al lijkt
dat op het eerste gezich niet het geval,
van oudsher gemeengoed geweest in
de medische wereld. Medici behoren
in de meeste gevallen tot de "vrije
beroepen", ze zijn. dus zelfstandige
ondernemers die een zaak runnen.
Economische principes zijn daarbij
van oudsher in het geding. Toch heeft
Dit artikel is een bewerking van de inleiding gehouden door
Andrée van Es op het symposium "Commercialisering van de
gezondheidszorg" (de Aemstelhorn, 29-3-1985).