Tijdschrift Gezondheid en Politiek jaargang 1985 nr 3

Chris van der Veen, ex-voorzitter VNO Foto: Ger Dijkstra & Zn. B.V.
Hennan Bode, ex-voorzitter FNV Foto: Oer Dijkstra & Zn. B.V.
Tijdschrift voor Gezondheid en Politiek - oktober '85 23
van degenen die aan de gezondheidszorg verdienen uitgeschakeld
of tenminste beheerst worden. Als men kostenbeheersing
serieus neemt is er geen plaats voor commerciële verzekeraars
en medische professie. De conclusie die we nu moeten trekken
is opmerkelijk: de overheveling van de vrijwillige vezzekering
naar de partic::aliere markt is in strijd met de kostenbeheersing
en dus in wezen iets waar grootondememend
Nederland niet bij gebaat is. Van der Reyden contra het VNO.
Nu zijn die twee al eerder in botsing geweest, zoals Herman
'Bode in het vorig nummer uit de doeken deed. Het VNO zag
diezelfde Bode zelfs liever als voorzitter van het VNZ dan de
CDA-er de Vries, juist vanwege de noodzaak om de kosten in
vooral de tweede lijn te beheersen. Bode pleit voor een door
werkgevers en werknemers beheerd stelsel van ziektekostenverzekeringen.
Ligt een monsterverbond tussen FNV en VNO
in het verschiet? zal het VNO bereid zijn in ruil voor kostenbeheersing
op lange termijn, de belangen van de particuliere
verzekeraars te laten vallen? Vooralsnog heeft zo'n verbond
mijn voorkeur boven het gekruidenier van van der Reyden met
de specialisten en de particuliere verzekeraars. Die coalitie
lapt immers zowel solidariteit alsdemocratisering volledig aan
haar laars. Zeker zolang de vakbeweging volledig buiten spel
staat.
Overigens lijkt het CDA bereid. de solidariteit in het stelsel
te handhaven en te herstellen, waar die verloren is gegaan.
Tegelijkertijd is zij vreselijk beducht voor nadelige invloeden
op de hogere inkomens. Men hoeft de middelen voor herstel
van de solidariteit echter niet alleen in de portemonnee van
de hogere inkomens te zoeken. Bij goed florerende bedrijven
kun je een deel van de solidariteit financieren door een groter
werkgeversaandeel in de premie-afdracht afte dingen. Verder
lijkt bij de beter betaalde werknemers een verhoging van het
werknemersaandeel, in ruil voor verbeteringen in de sfeer van
de secundaire arbeidsvoorwaarden, onderhandelbaar. Iets
voor de Unie BLHP?Maar als de overheid er aan vasthoudt om
op korte termijn haar aandeel (van ongeveer 2 miljard) zo veel
mogelijk terug te trekken, zullen de inkomenseffecten toch zo
groot zijn, dat geen enkele grote politieke partij deze optie aan
zal durven;
De meest reeële politiek lijkt mij de volgende. De overheid
handhaaft voorlopig haar aandeel en breidt het eventueel tijdelijk
uit om inkomenseffecten op te vangen. Zoiets wordt nu al
voorgesteld bij de opheffing van de vrijwillige verzekering.
Hand in hand met de FNV en het VNO wordt dan het ziekenfondssteJsel
geherstructureerd (artsen en andere medewerkers
eruit) en worden de particuliere verzekeraars ontmanteld.
De belangrijkste politiek-economische barriéres voor kostenbeheersing
zijn dan geslecht. De regering komt tegelijk met
echt goede initiatieven om de productie in de gezondheidszorg
te beheersen. In ruil voor de medewerking van de ondernemers
bij het herstel van de solidariteit tussen lage en hoge inkomens,
blijft de overheid voorlopig fiks bijdragen in het verzekeringspotje.
Hierdoor hoeven de premies niet acuut omhoog en wordt
voorkomen dat allerlei bedrijven in de problemen komen. Als
de overheid goed haar best doet en de kostenbeheersing op
gang komt, kan haar bijdrage verminderd worden; zij ontvangt
dan loon naar werken. En als werknemers en werkgevers zich
als fondsbestuurders goed van hun taak kwijten, kunnen de
premies laag blijven; daar profiteren zij allebei van.
Het is te hopen dat de Tweede Kamer dergelijke Grote Politiek
aankan. Pessimisme daarover is wel op z'n plaats .••