Tijdschrift Gezondheid en Politiek jaargang 1985 nr 3

I ~
~
(
'<
Tijdschrift voor Gezondheid en Politiek - oktober '85 21
Volksverzekering, nu
of nooit
De overheveling van 800.000 vrijwillige
verzekerden naar particuliere ziekenfondsen heeft
al menige pen in beroering gebracht. De financiële
gevolgen voor de betrokken verzekerden zijn
nauwelijks te overzien. De gevolgen van deze
operatie voor de realisering van een
volksverzekering zijn zomogelijk nog
ondoorzichtiger.
Denhard de Smit schetst de economische
motieven van staatssecretaris van der Reijden, en
betoogt dat de overheid uiteindelijk zichzelf in de
vingers zal snijden. Uithet oogpunt van werkelijke
kostenbeheersing biedt een volksverzekering
duidelijke voordelen.
Voorlopig lijkt de staatssecretaris zich nog te
laten leiden door de particuliere
ziektekostenverzekeraars en de medische
professie. Het wordt tijd dat de sociale partners
tegengas gaan geven. Reden voor een
monsterverbond tussen FNV en VNO?
Denhard de Smit, afgestudeerd in de vrije
studierichting Sociale Geneeskunde.
VNO en FNV contra van der Reijden
De op hand zijnde overheveling van 800.000vrijwillig verzekerden
van het ziekenfonds naar de particuliere markt, beschouwen
velen als een aanslag op het streven naar een echte volksverzekering.
Kabinet en Tweede Kamer houden zich momenteel
echter nauwelijks bezig met de volksverzekering; zij concentreren
zich op de voorgestelde opheffing van de vrijwillige
fondsverzekering. In de discussie hierover vliegen de hondereden
miljoenen en vele procenten premieverhoging over tafel.
Bijna niemand kan er meer een touw aan vast knopen.
Op 14 juni vond in hotel Krasnapolsky te Amstêrdam een
forumbijeenkomst plaats, onder het motto 'Volksverzekering
Nu'. De bijeenkomst was belegd door de initiatiefgroep 'Stop
het Eigen Risico'. Deze meent dat de vele ad hoc maatregelen
rond het ziektekostenverzekeringsstelsel voortvloeien uit de
chaotische structuur ervan. Voor een definitieve regeling, die
aan de noodzakelijke solidariteit recht doet, ziet zij heil in een
volksverzekering. Op de bijeenkomst kregen de voorstellen
rond de vrijwillige fondsverzekering grote aandacht.
De CDA-er Lansink deed daar de volgende, verhelderende
uitspraak: 'Er moet de absolute garantie zijn, dat de opheffing
van de vrijwillige verzekering géén blokkade is op weg naar
een volksverzekering'. Als die garantie er niet komt weigert
hij met van der Reyden in zee te gaan. Het gelegde verband
tussen actuele wijzigingen en de toekomstige structuur van het
stelsel, is cruciaal. De ontmanteling van het vrijwillige fonds
heeft alles te maken met de toekomstige structuur en heel
weinig met het wegwerken van knelpunten in het huidige stelsel.
Helaas is de aandacht na 14juni weer sterk verschoven naar
de korte termijn effecten op de privé-inkomens en de financiële
positie van de particuliere verzekeraars. Deze zouden het
momenteel financieel moeilijk hebben. Bovendien wordt de
indruk gewekt dat met de opheffing of sanering van de vrijwillige
verzekering, de problemen in het hele stelsel van de baan
zijn. Welk spelletje wordt er eigenlijk gespeeld? Hebben van
der Reyden, de particuliere verzekeraars en de medische professie
echt de alleenheerschappij of is er nog tegengas te
verwachten van de sociale partner-s, vakbeweging en VNO?
Staatskas en premies
De wetsvoorstellen met betrekking tot de opheffing van de
vrijwillige verzekering zijn niet anders dan een poging van de
overheid om zich los te wringen uit een net waarin zij zich zelf
heeft verstrikt. Sinds de oliecrisis streeft de overheid twee
doelstellingen na: terugdringen van het financieringstekort en
verbeteren van het investeringsklimaat. Uit de laatste doelstelling
vloeit voort dat de premiedruk voor het bedrijfsleven
omlaag moet. Sinds het midden van de 70-er jaren is daarom
de premie voor het verplichte fonds zo laag mogelijk gesteld.
Hierdoor zijn de reserves bij dit fonds uitgeput en is een negatief
vermogen ontstaan dat voor 1985 rond de 1.3 miljard ligt. De
AWBZ, die ook door de ZFR wordt uitgevoerd, kent echter
nog een positieve kapitaalspositie van zo'n 900 miljoen, waardoor
het totaal negatief vermogen nu rond de 400 miljoen ligt.
Directe betalingsproblemen hebben de fondsen nog niet want
ze kunnen genoeg lenen (tegen fikse rente uiteraard). Maar
ieder jaar dat de premie niet lastendekkend is zal het negatieve
vermogen oplopen. De gunstige situatie bij de AWBZreserves
is vooral te danken aan de premie verhoging uit 1983. Toen
stegen de reserves in één klap van 781 miljoen naar 1407miljoen,
om meteen daarna weer tot 900 miljoen te dalen. De
slechte situatie bij het verplichte fonds is vooral voor de overheid
een probleem. Want wie moet er anders bijspringen als
het misgaat? Waarmee de eerste doelstelling, het terugdringen