Tijdschrift Gezondheid en Politiek jaargang 1985 nr 3

i II;
20 Tijdschrift voor Gezondheid en Politiek - oktober '85
ondergewaardeerd. De laatste tien jaar is daar bij de
medische professie verandering in gekomen, maar nog niet
bij de patiënten. Als een patiënt een snijwond krijgt loopt
hij het liefst meteen door naar het ziekenhuis, omdat daar
de faciliteiten beter zijn. Met een snee willen ze al de
hoogst mogelijke medische hulp. Die medicalisering van
de maatschappij is een hoogst ongewenste ontwikkeling.
Er zijn huisartsen die dit een verschraling van hun
werkzaamheden vinden. Door het bemannen van de
eerstehulppost door de huisartsen proberen we tegengas
te geven'.
Hans Brugman opbouwwerker in het
wijkopbouworgaan Oud-West: 'Het grote probleem met
de patiënten is dat zij gewoon gezond willen worden, meer
niet. Het patiëntenbestand is een wisselende club, die
alleen geholpen wil worden. Daardoor kunnen de medici
bepalen hoe ze de zorg organiseren. Besparingen en
versterking van de positie van de huisarts zijn de primaire
belangen die worden gediend. Het heeft in dit geval niets
met de emancipatie van de patiënt te maken."
Gerrit Salemink: 'Als je wilt komen tot de emancipatie
van de huisarts dan moet je volgens mij twee dingen doen.
Ten eerste de eerstehulpposten sluiten en ten tweede de
eerstehulp vanuit de praktijk verbeteren. De patiënt kan
evengoed in de huisartpraktijk geholpen worden. Als de
eerstehulpposten weg zijn dan gaan ze gewoon naar de
huisarts. En er kunnen best eerstehulpposten weg in de
ziekenhuizen. Die zijn daar alleen ontstaan om klanten te
trekken. Het is daarmee nog geen noodzakelijke
voorziening' .
Consultatief
'Tachtig procent van de eerstehulp is huisartsenwerk',
zegt de heer Boerlijst. 'Slechts twintig procent stuurt de
huisarts door naar de tweede lijn, waarvan twee-vijfde
deel door de tweede lijn wordt teruggestuurd, omdat ze
niets vindt. Een klein percentage komt in het ziekenhuis.
De overigen worden poliklinisch door de specialisten
behandeld. We hopen echter dat de specialisten meer
consultatief gaan behandelen. Als er bijvoorbeeld een
patiënt met een huidaandoening bij mij komt, dan stuur
ik hem door als ik niet weet wat het is. De specialist kan
hem daarna weer terug verwijzen. Maar op dit moment
komt de patiënt vaak jarenlang op de polikliniek terug.
Dat is niet goed. Ik kan toch net zo goed de behandeling
overnemen. Dat is een van de dingen die we hopen te
bereiken, dat de gewoonte verdwijnt dat mensen altijd
naar een ziekenhuis willen. Of de specialisten dat leuk
vinden weet ik niet'.
B. van Goor, directeur van de Amsterdamse Specialisten
vereniging: 'Natuurlijk vinden wij dat een goed beleid. We
zitten er niet om huisartsenwerk te doen. Er zijn gevallen
die de huisarts kan behandelen. Er moet dan een goed
overleg zijn tussen huisarts en specialist, dat de arts de
patiënt, meteen na het stellen van een diagnose door de
specialist, terugvraagt'.
Experiment
'Een eerstehulppost in deze vorm is een experiment. Een
vorm als deze bestaat volgens mij alleen in Den Haag.
Daar is tijdens de oorlog een eerstehulppost ingericht
waaraan alle huisartsen in die stad meewerkten. Dat is
op dit moment nog steeds zo. We hebben bij het maken
van onze plannen dan ook goed naar die eerstehulppost
gekeken', aldus de heer Boerlijst. 'Het werken op de
eerstehulppost betekent voor de huisartsen dat ze
concessies moeten doen. Iedere arts heeft zijn eigen
systeem van behandelen. Op de hulppost zullen afspraken
gemaakt moeten worden over de toe te passen methoden.
Zo kom je op de post tot onderlinge toetsing'. Het is de
bedoeling van het EEHWG dat in de toekomst de
patiënten makkelijker naar de huisarts gaan en niet
meteen specialistische hulp willen. De heer Boerlijst : 'De
specialist moet specialistischer worden. Als we gerichter
gaan werken wordt de gezondheidszorg een stuk
goedkoper. Als huisartsen moeten we wel oppassen dat
we onszelf niet gaan overschatten. Als je iets niet kunt
moet het aan iemand anders overlaten. Alleen in uiterste
nood geldt dat niet. Maar dat wordt je tijdens je opleiding
ook geleerd: toetsing en zelfkritiek'.
Jan Publiek
Naast Gerrit Salemink staat ook een andere huisarts uit
Amsterdam nogal sceptisch tegenover de plannen van het
EEHWG; huisarts Foppen. Hij schreef onlangs in Het
Parool: 'Het zal zo worden geregeld dat een permanente
door huisartsen bemande eerstehulppost wordt opgezet,
waar ook een röntgenfotootje kan worden gemaakt, een
bloedbepaling kan worden gedaan, een cardiogrammetje
kan worden gedraaid. En dan staan huisartsen in die acute
situaties naar de resultaten te kijken. Hoe kunnen die dat
zonder röntgenloog, internist, cardioloog en chirurg op de
achtergrond? Ikzelf zou de verantwoording niet durven
nemen. Het gevolg zal zijn, dat elk twijfelgeval in een met
ronkende motor klaar staande ambulance wordt
geschoven en naar het AMCwordt vervoerd. Jan Publiek
zal spoedig in de gaten hebben dat deze eerstehulp nieuwe
stijl niets anders is dan een doorvoerstation naar het AMC'.
Hans Brugman hield zich, toen het fusieziekenhuis nog
een mogelijkheid was, veel bezig met ondersteuning van
bewonersorganisaties, en patiënten-, ouderen- en
vrouwenorganisaties: 'Het vertrek toendertijd van de
eerste-harthulp was voor de bewoners in de wijk Oud West
een hele klap. Maar het duurt nu al verschrikkelijk lang
voor er iets voor in de plaats komt. De
overgangsvoorziening gaat ook al te laat van start. Het is
frustrerend om zolang te moeten wachten op een
ziekenhuis of een overgangsvoorziening. De bewoners
hebben weinig inzicht in hoe het gaat werken maar ze zijn
in ieder geval blij dat er iets komt. De patiënt redeneert
toch; als ik maar geholpen kan worden:" Maar of het
allemaal gaat werken, ik weet het niet. Ik hoop het wel,
maar als ze één op de vijf patiënten echt door moeten
verwijzen dan knalt de boel volgens mij in elkaar'.
Feit is dat er in het Wilhelmina Gasthuis gemiddeld
twintig eerstehulp-patiënten per dag specialistische hulp
nodig hadden. Daarbij moet aangetekend worden dat een
belangrijk deel daarvan bestand uit zware
ongevalspatiënten. Toch blijft de vraag of de polikliniek
bij de eerstehulppost dat aanbod aankan. Een aantal
patiënten zullen toch worden doorverwezen naar het
Andreas-ziekenhuis, dat overigens maar een kilometer uit
het centrum ligt. De kans is daarom groot dat de mensen
meteen naar het ziekenhuis gaan. Of het plan slaagt is
daarom koffiedik kijken, zo vindt de heer Boerlijst. 'We
kunnen pas op langere termijn bepalen of het effect heeft'.
Maar op niet zo'n lange termijn staat het
Andreas-ziekenhuis op het WG-terrein. Wat gaat er dan
met de eerstehulppost gebeuren? 'Tja, ik weet het niet.
Moet je zo iets nu al vastleggen dan?', aldus de heer
Boerlijst. 'Als het goed gaat moeten we hard vechten dat
het blijft. Wordt het een sof dan moeten we het Andreas
de eerstehulppost niet opdringen'.
Gerrit Salemink: 'Het Andreas ziekenhuis is een
traditionele tweede-Zijns instelling. Ik heb dan ook sterk
het vermoeden dat wanneer het Andreas op het
WG-terrein komt de eerstehulppost in die vorm zal
verdwijnen. Ik zou me niet inspannen om ten behoeve van
het Andreas-ziekenhuis te zorgen dat patiënten naar het
WG-terrein blijven komen. Dat leidt niet tot structurele
veranderingen' .••