Verloskundige - KNOV

18
zonder klinische aanwijzingen dan ook geen meerwaarde.
Een Hb < 5,6 mmol/l is natuurlijk wel reden voor
verdere diagnostiek naar de mogelijke oorzaak hiervan.
Bij een Hb van die hoogte moet uitgesloten zijn dat er
niet meer achter zit dan alleen ijzergebreksanemie. Is er
geen sprake van pathologie bij de moeder? Zeker voor
een optimale behandeling. Literatuur uit de oude standaard
geeft aan dat een Hb< 5,6 mmol/l samen gaat met een
grotere kans op pathologie. De zwangere wordt hiervoor
naar de huisarts verwezen.
Er is in de literatuur geen verband gevonden tussen een
erg laag Hb en de verhoogde kans op een fluxus of de
veiligheid bij een thuisbevalling. De werkgroep is van
mening dat bij een ernstige anemie in het derde trimester
individueel beoordeeld moet worden of de bevalling
nog thuis gepland kan worden. Zowel de plaatselijke
omstandigheden, de obstetrische anamnese en mogelijke
risicofactoren voor ruim bloedverlies dienen te worden
meegenomen in de beslissing of een thuis bevalling
verantwoord is. Aanbevolen wordt om het nageboortetijdperk
van een barende vrouw met ijzer gebreksanemie
actief te leiden.
Voeding als preventie
Bij de preventie van anemie ligt altijd veel nadruk op het
voorschrijven van ijzerrijke voeding. Veel verloskundigen
geven lijstjes mee met ijzerrijke voeding en adviezen over
wat wel en niet bij de maaltijd te gebruiken om de ijzeropname
te stimuleren. Het voedingsadvies is in de herziene
standaard een stuk vereenvoudigd. Het advies komt neer
op een gezonde en met name gevarieerde voeding waarbij
zoveel mogelijk producten uit de zogenaamde ‘schijf
van vijf’ worden genuttigd. Op het moment dat de
voeding gevarieerd is, zijn de remmende en bevorderende
factoren die een rol spelen bij de ijzerabsorptie in
evenwicht. Een glas melk heeft bijvoorbeeld nauwelijks
invloed op de ijzerabsorptie bij een gevarieerde maaltijd.
Een aangetoonde ijzergebreksanemie is met uitsluitend
goede voeding niet of nauwelijks op te lossen. Goede
voeding is daar in tegen wel een uitstekende preventie.
Medicatie verlaagd
Een van de belangrijkste veranderingen in het beleid
rondom anemie is de aanbeveling om de voorgeschreven
medicatie te verlagen. Het advies is nu om bij een ijzergebreksanemie
in de zwangerschap slechts 1 tablet ferrofumaraat
200 mg per dag voor te schrijven. De ernst van
de aandoening weegt niet op tegen de aanzienlijke bijwerkingen
die vrouwen ervaren bij de medicatie
waardoor tevens de therapietrouw beïnvloedt wordt. In
het afgelopen jaar werd een trial gepubliceerd waarbij
bleek dat met een lagere medicatie de ijzergebreksanemie
even goed behandeld kan worden en daardoor veel
TvV januari 2011 • KNOV
KNOV
minder bijwerkingen veroorzaakt (Zhou et al., 2009).
Aangezien de absorptie van de ijzermedicatie bij inname
tijdens de maaltijd met wel 30-50% kan afnemen, is het
advies om de tablet vóór de maaltijd in te nemen. Bij
aanhoudende klachten, kan dit eventueel na de maaltijd.
In de verloskundige praktijk worden nog veel multi -
vitaminen of alternatieve (kruiden)medicatie als Floradix
voorgeschreven. Voor de therapeutische waarde hiervan
bij de behandeling van ijzergebreksanemie is geen
bewijs. De ijzerabsorptie is afhankelijk van de samen -
stelling van het middel. De samenstelling van deze
middelen is niet altijd duidelijk en wisselt per fabrikant.
De hoeveelheid ijzer in een dergelijke tablet of kruidendrank
is daarbij niet voldoende om een ijzergebreks -
anemie te behandelen. Bovendien zijn deze middelen
vaak duur en worden ze niet vergoed door de zorg -
verzekeraar.
Aandacht voor hemoglobinopathie
Het opsporen van (dragerschap van) hemoglobinopathie
ten behoeve van reproductieve keuzes alleen, hoort in
principe niet in de anemie standaard thuis. Gezien de
relatie met anemie is het wel belangrijk om extra aandacht
aan vrouwen met deze aandoening te besteden.
De samenstelling van de Nederlandse bevolking bestaat
steeds meer uit mensen met verschillende etnische
achtergronden waardoor meer kennis over hemoglobinopathie
noodzakelijk is. In de gehele standaard is daarom
meer aandacht voor de zwangere met (verdenking van)
hemoglobinopathie of met name dragerschap daarvan.
Patiënten met een ernstige hemoglobinopathie zullen
over het algemeen niet door de verloskundige gezien
worden. Zij bevinden zich al in het medische circuit van
specialisten en zijn waarschijnlijk direct verwezen naar
de gynaecoloog. De risicogroep voor dragerschap op
hemoglobinopathie bestaat uit mensen die zelf of wiens
(voor)ouders oorspronkelijk afkomstig zijn uit Afrika,
Zuidoost-Azië, Suriname, Antillen, Middellandse
Zeegebied(Turkije, Marokko), het Midden-Oosten: samenvattend
vrouwen van niet-Noord-Europese afkomst.
Zowel preconceptioneel als tijdens de zwangerschap
dient de verloskundige alert te zijn op mogelijk hemoglobinopathiedragerschap
bij een laag Hb bij vrouwen
afkomstig uit de risicogroep. Indien tijdens de eerste
controle een laag Hb wordt gevonden bij vrouwen uit de
risicogroep voor hemoglobinopathie, is dragerschaps -
diagnostiek geïndiceerd. De diagnostiek van ijzergebreksanemie
dient bij deze groep uitgebreid te worden met
een ferritine bepaling. In tegenstelling tot wat vaak
gedacht wordt, is de verloskundige bevoegd om dragerschapsdiagnostiek
voor hemoglobinopathie aan te vragen.
Zij dient echter wel bekwaam te zijn om de uitslag te
kunnen inter preteren. Tevens is de aanbeveling om