Verloskundige - KNOV

KNOV
Anemie in de verloskundige praktijk:
de eerste KNOV standaard herzien
Mieke Beentjes, Suze Jans
In 2000 werd de eerste KNOV standaard
gepubliceerd. Dit was de standaard Anemie
in de eerstelijns verloskundige praktijk.
Aangezien anemie veel aandacht kreeg in de
verloskundige praktijk en weinig controverse
opriep, werd dit onderwerp destijds gekozen
voor de start van het richtlijnenbeleid van de
KNOV. De eerste standaard is inmiddels tien
jaar oud. Hoogtijd dus voor een herziening.
Tijdens de ontwikkeling van de standaard, toen nog
onder auspiciën van TNO, bleek dat anemie tijdens de
zwangerschap in de Westerse wereld helemaal niet zo
veel voorkomt en ook geen ernstige consequenties heeft
voor zowel moeder als kind. Het probleem leek aanwezig
omdat men tot dan toe onvoldoende oog had voor de
fysiologische aanpassingen van het zwangere lichaam
waardoor de diagnose ijzergebreksanemie vaak ten
onrechte werd gesteld.
De standaard zorgde voor een kleine revolutie. Vóór het
verschijnen van de standaard in 2000 werd gemiddeld
drie maal tijdens de zwangerschap het hemoglobine -
gehalte bepaald en kreeg 72% van de zwangeren ijzer
voorgeschreven. De standaard gaf inzicht in de fysio -
logische aanpassingen van het lichaam aan de zwangerschap
en in de achterliggende processen met als doel
de preventie, diagnosestelling en behandeling van ijzergebreksanemie
aanzienlijk te verbeteren. De verloskundige
wist met behulp van wetenschappelijk onderbouwd
beleid onderscheid te maken tussen een laag Hb veroorzaakt
door fysiologische hemodilutie of door een werkelijke
ijzergebreksanemie. Dit leidde tot zwangerschapsduurspecifieke
referentiewaarden waarbij het 5e
percentiel als normaalwaarde voor het Hb werd aangehouden
en waarbij het Hb in principe nog maar twee
maal in de zwangerschap wordt bepaald.
Evaluatie
De standaard werd in 2003 geëvalueerd door het Centre
for Quality of Care Research (WOK) (Offerhaus et al,
2003). Hieruit bleek dat de standaard in principe goed
Mieke Beentjes en Suze Jans hebben als beleidsmedewerkers van
de KNOV het herzieningstraject van de standaard Anemie geleid.
16 TvV januari 2011 • KNOV
KNOV-standaard
Auteurs:
Suze Jans
Mieke Beentjes
KONINKLIJKE NEDERLANDSE
ORGANISATIE VAN VERLOSKUNDIGEN
Anemie in de verloskundige praktijk
Aanbevelingen voor preventie,
diagnostiek en behandeling
was geïmplementeerd. Wel kwamen er een aantal knelpunten
naar voren die gebruikt zijn als uitgangsvragen bij
het literatuuronderzoek (vanaf 2000) voor de herziening
van de standaard.
Nadat de VAS (Verloskundige Adviesraad Standaarden,
zie TvV nov. 2010) in 2006 opdracht gaf de standaard te
herzien, is in 2008 een nieuwe werkgroep geïnstalleerd.
Deelnemers aan deze werkgroep waren onder andere
twee verloskundigen die in het verleden deel hebben uitgemaakt
van de oorspronkelijke werkgroep, een verloskundig
actieve huisarts en een tweedelijns verloskundige.
Op basis van de conclusies uit het literatuuronderzoek en
de discussies in de werkgroep over de knelpunten uit de
eerste versie van de standaard, zijn sommige aanbevelingen
uit de oorspronkelijke standaard aangepast en waar
nodig nieuwe aanbevelingen geformuleerd.
Daarbij is ook het format van de standaard zo goed
mogelijk aangepast aan de huidige opzet van de KNOV
standaarden.