HYDRAULICA - FFC - Constructiv
HYDRAULICA - FFC - Constructiv
HYDRAULICA - FFC - Constructiv
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid<br />
BouwplaaTsmachinisTen<br />
ToegepasTe Technieken<br />
hydraulIca
Situering<br />
VOORWOORD<br />
Er bestaan al verschillende uitgaven over bouwplaatsmachines, maar de meeste zijn verouderd. Daarom is de<br />
vraag naar een modern handboek, waarin ook de nieuwe technieken aan bod komen, enorm groot.<br />
Het ‘Modulair handboek Bouwplaatsmachinisten’ werd geschreven in opdracht van fvb-ffc <strong>Constructiv</strong> (Fonds<br />
voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid). De dienst Gemechaniseerde beroepen (MECA) van het fvb vormde het<br />
redactieteam. De verschillende boekdelen werden in samenwerking met de opleidingsinstellingen uitgewerkt.<br />
Dit handboek werd opgebouwd uit verschillende boekdelen en verder opgesplitst in modules. De structuur en<br />
inhoud werden aangepast aan de nieuwe technieken in de bouw- en machinewereld.<br />
In het naslagwerk werd tekst zoveel mogelijk afgewisseld met afbeeldingen. Hierdoor krijgt de lezer het<br />
leermateriaal meer visueel aangeboden.<br />
Om goed aan te sluiten bij de realiteit en de principes van competentieleren is een praktijkgerichte beschrijving<br />
het uitgangspunt van elk onderwerp. De boekdelen bevatten ook praktijkoefeningen.<br />
Opleidingsonafhankelijk<br />
Het handboek werd zo ontwikkeld dat het voor verschillende doelgroepen toegankelijk is.<br />
We streven naar een doorlopende opleiding: zo kan zowel een leerling bouwplaatsmachinist als een<br />
werkzoekende in de bouw of een werknemer van een bouwbedrijf dit handboek gebruiken.<br />
Een geïntegreerde aanpak<br />
Veiligheid, gezondheid en milieu zijn thema’s die de redactie hoog in het vaandel draagt. Het is voor<br />
een bouwplaatsmachinist uitermate belangrijk dat hij daar de nodige aandacht aan besteedt. Om de<br />
toepasbaarheid te optimaliseren werden deze thema’s zoveel mogelijk geïntegreerd in het handboek.<br />
Robert Vertenueil<br />
Voorzitter fvb-ffc <strong>Constructiv</strong><br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
3
4<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
InHOuD<br />
1. inleiding ........................................................................4<br />
1.1. Wat is hydraulica? ........................................................7<br />
1.2. toepassingen..................................................................7<br />
1.3. Voor- en nadelen ..........................................................8<br />
2. algemene werking ......................................9<br />
2.1. Energieoverdracht in hydraulische systemen .9<br />
2.2. Druk en debiet ............................................................10<br />
3. opBouw Van een hydraulische<br />
insTallaTie ...............................................................15<br />
3.1. De pompgroep ..........................................................16<br />
3.2. De besturingsgroep ................................................16<br />
3.3. De conditioneringsgroep ....................................16<br />
3.4. De motorgroep ..........................................................17<br />
3.5. Open centersysteem ..............................................17<br />
3.6. Gesloten centersysteem .......................................17<br />
4. FuncTieschema ...............................................19<br />
4.1. Overzicht van de meest voorkomende<br />
schemasymbolen .................................................... 20<br />
5. hydraulische oliën ...............................21<br />
5.1. Eisen aan hydraulische vloeistoffen ..............21<br />
5.2. De viscositeitindex ...................................................22<br />
5.3. Indeling hydraulische vloeistoffen .................22<br />
5.3.1. Minerale olie .......................................................22<br />
5.3.2. Moeilijk ontvlambare vloeistoffen .............22<br />
5.3.3. Biologisch afbreekbare vloeistoffen..........23<br />
5.4. Levensduur van een olie ......................................23<br />
6. oliereserVoir ....................................................25<br />
7. koelers ..........................................................................27<br />
7.1. Doel ...................................................................................27<br />
7.2. soorten ...........................................................................28<br />
7.3. koeling met water en met lucht .....................29<br />
8. FilTers ..............................................................................31<br />
8.1. Doel ...................................................................................31<br />
8.2. soorten filters ..............................................................31<br />
8.2.1. Zuigfilter ...............................................................31<br />
8.2.2. persfilter ................................................................32<br />
8.2.3. Retourfilter ...........................................................32<br />
8.3. Aandachtspunten ....................................................33
InHOuD<br />
9. andere onderdelen Van een<br />
hydraulisch sysTeem .........................35<br />
9.1. Bedienings- en regelorganen ...........................35<br />
9.1.1. Bedieningsmethoden .....................................35<br />
9.2. pompen ..........................................................................36<br />
9.2.1. Het verdringerprincipe ...................................36<br />
9.2.2. soorten pompen ..............................................37<br />
9.3. Hydraulische motoren ...........................................44<br />
9.3.1. Werking .................................................................44<br />
9.3.2. De radiaalplunjermotor ..................................44<br />
9.3.3. Hydraulische cilinders .....................................45<br />
9.4. Accumulatoren ..........................................................48<br />
9.4.1. types.......................................................................48<br />
9.4.2. Werking .................................................................49<br />
9.5. Hydraulische leidingen en slangen ...............50<br />
9.5.1. pijpen .....................................................................50<br />
9.5.2. slangen .................................................................51<br />
9.5.3. Leidingverbindingen .......................................51<br />
9.5.4. snelkoppelingen ...............................................52<br />
10. load sensing ..................................................53<br />
11. caViTaTie ..................................................................55<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
12. onderhoud .......................................................57<br />
12.1. Enkele belangrijke aandachtspunten bij<br />
het uitvoeren van onderhoud ........................57<br />
12.1.1. Vullen van een hydraulische tank met<br />
ontluchting .......................................................57<br />
12.1.2. Vullen van een hydraulische tank in een<br />
druksysteem .....................................................58<br />
12.1.3. Ontluchten van een installatie .................58<br />
12.1.4. Oliepeil ................................................................59<br />
12.1.5. Wanneer olie verversen? .............................59<br />
12.1.6. Lekolieleidingen .............................................60<br />
12.1.7. Filters ....................................................................60<br />
12.1.8. Filters schoonmaken .....................................61<br />
12.1.9. pompen en motoren ....................................61<br />
13. sToringen .............................................................63<br />
13.1. storingen aan pompen ......................................63<br />
13.1.1. Geen of te weinig pompopbrengst .......63<br />
13.1.2. pomp maakt te veel lawaai ........................63<br />
13.1.3. pomp en olie worden te warm ................63<br />
13.2. storingen aan hydromotor ..............................64<br />
13.2.1. Hydromotor draait niet ................................64<br />
13.2.2. Hydromotor loopt slecht of te langzaam 64<br />
13.3. storingen aan hydraulische aandrijvingen 65<br />
13.3.1. Lawaai .................................................................65<br />
13.3.2. Machine rijdt maar in één richting .........65<br />
13.3.3. Hydraulisch gedeelte wordt te warm ....65<br />
5
© fvb•ffc constructiv, Brussel, 2012<br />
Alle rechten van reproductie, vertaling<br />
en aanpassing onder eender welke vorm,<br />
voorbehouden voor alle landen.<br />
n009BM - versie augustus 2012.<br />
D/2011/1698/21<br />
6<br />
Contact<br />
Voor opmerkingen, vragen en suggesties kun je terecht bij:<br />
fvb•ffc <strong>Constructiv</strong><br />
koningsstraat 132/5<br />
1000 Brussel<br />
tel.: +32 2 210 03 33<br />
Fax: +32 2 210 03 99<br />
website : fvb.constructiv.be
1. inleiding<br />
1.1. Wat is hydraulica?<br />
1.2. toepassingen<br />
Vrijwel elk vakgebied heeft te maken met hydraulica:<br />
• algemene werktuigbouw<br />
• voertuigtechniek<br />
• landbouwtechniek<br />
• scheepsbouw<br />
• …<br />
1. inleiding<br />
Het woord “hydraulica” komt uit het Grieks:<br />
hydro = water aulos = pijp<br />
hydraulica is de wetenschap die bestudeert hoe krachten en bewegingen door middel van vloeistoffen<br />
overgebracht en onder controle gehouden kunnen worden bij beperkte snelheden.<br />
hydraulica is een aandrijf-, besturings- en regeltechniek die een niet meer weg te denken plaats<br />
inneemt in de hedendaagse techniek.<br />
kleine hydraulische toepassingen vinden<br />
we vooral in werkplaatsen. Ze worden<br />
vaak met een handbediende pomp<br />
onder druk gezet.<br />
Bouwplaatsmachines werken voor het grootste deel<br />
hydraulisch:<br />
• werktuigen zoals scheppen, hefinrichtingen<br />
• de aandrijving van rupskettingen<br />
• servogestuurde assen<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
7
8<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
1.3. Voor- en nadelen<br />
1. inleiding<br />
Voordelen<br />
• zeer grote krachten mogelijk<br />
• eenvoudige bediening<br />
• beveiligd tegen overbelasting<br />
• bedrijfszeker<br />
• traploos regelbare snelheden en krachten<br />
• nauwkeurige positionering<br />
• zelfsmerend<br />
Nadelen<br />
• dure installatie<br />
• retourleidingen nodig<br />
• energieverlies door opwarming van de hydraulische olie<br />
• lekverliezen<br />
• brandgevaar<br />
• binnendringen van lucht, met stotende bewegingen tot<br />
gevolg<br />
• gevoelig voor vuil
Info<br />
2. algemene werking<br />
2.1. Energieoverdracht in hydraulische systemen<br />
"Hydraustatisch" betekent laag debiet met<br />
hoge druk.<br />
"Hydrodynamisch" betekent hoog debiet<br />
met lage druk.<br />
2. algeMene werking<br />
Een elektro- of verbrandingsmotor drijft een hydropomp<br />
aan. Deze hydropomp zet mechanische energie om in<br />
hydraulische energie, die door de hydraulische vloeistof op<br />
de hydromotor overgebracht wordt en daar omgezet wordt<br />
in mechanische energie.<br />
Een hydromotor drijft een werktuig aan.<br />
Als hydraulische vloeistof worden in de praktijk meestal<br />
minerale hydraulische oliën of synthetische oliën gebruikt.<br />
Bij machines met een hydrostatische aandrijving is de<br />
energie in de vloeistof hoofdzakelijk aanwezig in de vorm van<br />
druk. De snelheid van de oliedeeltjes is gering: de kinetische<br />
energie van de vloeistof is verwaarloosbaar in vergelijking<br />
met de drukenergie.<br />
Hydrostatische aandrijvingen werken in het algemeen met<br />
hoge drukken. Om hoge en lage drukken te definiëren wordt<br />
de onderstaande tabel gebruikt.<br />
lagedruksystemen<br />
Middeldruksystemen<br />
Middelhogedruksystemen<br />
hogedruksystemen<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
0 tot 10 mpa<br />
(100 bar)<br />
10 tot 25 mpa<br />
(100 - 250 bar)<br />
25 tot 35 mpa<br />
(250 - 350 bar)<br />
35 tot 70 mpa<br />
(350 - 700 bar)<br />
9
10<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
2.2. Druk en debiet<br />
2. algeMene werking<br />
Hydraulische systemen werken volgens de wet van pascal:<br />
druk die uitgeoefend wordt op een vloeistof in rust die<br />
zich in een geheel gevuld en gesloten vat bevindt, plant<br />
zich in alle richtingen met dezelfde grootte voort.<br />
In een hydraulisch apparaat zitten twee cilinders (zuigers), die<br />
niet even groot zijn en heen en weer bewegen in buizen. Een<br />
kleine kracht volstaat al om grote druk uit te oefenen.<br />
We drukken met kracht A tegen zuiger 2.<br />
De grote zuiger schuift een klein beetje op. De kleine zuiger<br />
schuift veel op. kracht B is veel groter dan kracht A.<br />
De druk in een hydraulisch systeem wordt bepaald door de<br />
weerstand die de olie op haar weg ondervindt.<br />
De snelheid waarmee hydraulische motoren en cilinders<br />
bewegen, wordt bepaald door de afmetingen van deze<br />
componenten en de hoeveelheid olie die per tijdseenheid<br />
wordt aangeleverd, de zogenaamde volumestroom.<br />
De volumestroom wordt meestal geleverd door een pomp<br />
van het systeem en wordt meestal uitgedrukt in liter per<br />
minuut (l/min).<br />
Hydraulisch vermogen is het vermogen dat de vloeistof<br />
overbrengt of het drukverschil over een component of<br />
leiding. Het opgenomen of geleverde vermogen is evenredig<br />
met het drukverschil.<br />
Wanneer energie omgezet wordt, zullen er altijd verliezen<br />
optreden. Hierdoor is meer vermogen nodig om een pomp<br />
aan te drijven dan het hydraulische vermogen van de pomp.
2. algeMene werking<br />
werking van een krik<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
Wanneer de pomphendel naar omhoog gaat, wordt er olie in<br />
de cilinderpomp getrokken.<br />
Door de aanzuigende werking komt de kleine kogel los en<br />
wordt de grote kogel vastgezogen.<br />
tijdens de neergaande beweging van de pomphendel<br />
wordt de olie in de hoofdcilinder gepompt, waardoor de<br />
zuigerstang naar omhoog beweegt.<br />
Doordat de olie naar omlaag gedrukt wordt, sluit de kleine<br />
kogel de weg af, waardoor de grote kogel loskomt.<br />
De olie die in het roze aangeduid is, staat onder druk.<br />
11
12<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
2. algeMene werking<br />
Verdere bediening:<br />
grote sluitkogel<br />
kleine sluitkogel<br />
De zuiger gaat naar boven en naar beneden. Hoe meer de<br />
pomphendel handmatig bewogen wordt, hoe hoger de<br />
zuiger zich zal bevinden.
2. algeMene werking<br />
De ontsluiter gaat open.<br />
Door het eigengewicht van de zuigerstang en de eventuele<br />
last zakt de zuigerstang.<br />
De krik staat weer in zijn beginstand.<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
13
3. opBouw Van een hydraulische installatie<br />
3. opBouw Van een hydraulische<br />
insTallaTie<br />
De figuur hieronder toont ons een installatieschema van<br />
een eenvoudig hydraulisch systeem dat opgebouwd is uit<br />
verschillende componenten die allemaal een specifieke<br />
functie hebben.<br />
De componenten zijn verdeeld in groepen:<br />
• de pompgroep<br />
• de besturingsgroep<br />
• de conditioneringsgroep<br />
• de motorgroep<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
De hydropomp (2) wordt aangedreven door de elektromotor (1). Ze zuigt olie uit het reservoir en perst deze<br />
olie in het systeem. De overdrukklep (4) of veiligheidsklep zorgt ervoor dat de druk in het systeem niet hoger<br />
wordt dan de maximaal toelaatbare druk. De filter (5) reinigt de olie die het systeem ingaat. De stuurschuif (7)<br />
wordt gebruikt om de hydraulische cilinder (8) in of uit te sturen (afhankelijk van de bedieningsrichting). ten<br />
slotte wordt de olie die vanaf de schuurschuif (7) terugstroomt naar het reservoir (3), eerst nog gekoeld in de<br />
koeler (6).<br />
15
16<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
3.1. De pompgroep<br />
3.2. De besturingsgroep<br />
3. opBouw Van een hydraulische installatie<br />
De pompgroep is de energiebron van het hydraulische<br />
systeem.<br />
tot de pompgroep behoren:<br />
• de aandrijfmotor van de pomp<br />
• de pomp<br />
• het reservoir<br />
• eventuele accumulatoren<br />
De besturingsgroep heeft een sturende en regelende functie:<br />
hij zorgt ervoor dat de hydraulische vloeistof in de juiste<br />
hoeveelheid en onder de juiste druk op de juiste plaats<br />
terechtkomt.<br />
tot deze groep behoren:<br />
• de schuiven (sturende elementen)<br />
• de kleppen (regelende elementen)
3.4. De motorgroep<br />
3. opBouw Van een hydraulische installatie<br />
3.3. De conditioneringsgroep<br />
De conditioneringsgroep zorgt ervoor dat de hydraulische<br />
vloeistof en de installatie optimaal blijven werken.<br />
tot deze groep behoren:<br />
• de filters<br />
• de koelers<br />
• de verwarmers<br />
• sommige stroom- en drukregelkleppen, afhankelijk van<br />
hun toepassing.<br />
stroom- en drukregelkleppen kunnen zowel bij de<br />
besturingsgroep als bij de conditioneringsgroep horen.<br />
De motorgroep (verbruikers) zet de hydraulische energie om in<br />
mechanische energie en zorgt voor de aandrijving van de last.<br />
tot deze groep behoren:<br />
• de hydromotoren<br />
• de cilinders<br />
• de zwenkmotoren<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
17
18<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
3.5. Open centersysteem<br />
3.6. Gesloten centersysteem<br />
3. opBouw Van een hydraulische installatie<br />
Bij een open (hydraulisch) systeem zuigt de pomp olie aan<br />
uit het reservoir. Deze olie wordt in het systeem geperst en<br />
komt vanaf de verbruiker via de retourleiding weer in het<br />
reservoir terecht.<br />
Bij het gesloten systeem verbindt de retourleiding de<br />
verbruiker rechtstreeks met de zuigeraansluiting van de<br />
pomp.<br />
Dit systeem wordt tegen overbelasting beveiligd door twee<br />
overdrukkleppen, die ook gebruikt kunnen worden als<br />
remkleppen voor de hydromotor.<br />
toepassingen:<br />
• rij-aandrijving voor grondverzetmachines<br />
• kranen- en landbouwwerktuigen<br />
• lieraandrijving op kranen, …<br />
• ...
4. FuncTieschema<br />
4. functiescheMa<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
Het installatieschema geeft nauwelijks informatie over de functie van het systeem en de verschillende<br />
componenten.<br />
Voor ieder component bestaat wel een schemasymbool, dat enkel de functie van het component voorstelt en<br />
niet de werking. Het uit symbolen opgebouwde schema is een functieschema.<br />
Voor onderhoudswerkzaamheden en om storingen op te sporen en te verhelpen, is het van groot belang dat je<br />
een functieschema kan begrijpen.<br />
De onderstaande afbeelding toont ons het functieschema van het installatieschema op de vorige pagina.<br />
Ook in hydraulische schema’s wordt deze groepsindeling gebruikt. Onderaan in het schema vinden we een<br />
pompgroep, met daarbij de conditioneringsgroep. Daarboven wordt de besturingsgroep getekend, meestal in<br />
het midden van het schema. ten slotte wordt bovenaan in het schema de motorgroep weergegeven.<br />
19
20<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
4. functiescheMa<br />
Overzicht van de meest voorkomende schemasymbolen
5. hydraulische oliën<br />
5. hydraulische oliën<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
Om een hydraulisch systeem goed te laten werken, is het<br />
belangrijk de juiste hydraulische vloeistof te kiezen. Deze<br />
vloeistof zorgt namelijk voor het transport van energie.<br />
De olie zorgt ook voor:<br />
• de smering van de bewegende onderdelen<br />
• de corrosiebescherming van de metaalonderdelen<br />
• de afvoer van verontreinigingen<br />
• de afvoer van de warmte<br />
5.1. Eisen die gesteld worden aan hydraulische vloeistoffen<br />
Hydraulische olie moet aan volgende eisen voldoen:<br />
• niet samendrukbaar<br />
• juiste viscositeit (dikte), zowel bij hoge als bij lage<br />
temperaturen<br />
• lange levensduur, goede bestandheid tegen veroudering<br />
• bescherming tegen corrosie<br />
• antislijtage-eigenschappen<br />
• goed lucht- en waterafscheidend vermogen<br />
• goede filtreerbaarheid<br />
• afdichtingen die niet aangetast worden<br />
Welke olie in een systeem moet worden gebruikt, wordt<br />
voorgeschreven door de leverancier van de installatie.<br />
Hij heeft dat meestal in overleg met een oliefabrikant<br />
vastgelegd.<br />
21
22<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
5.2. De viscositeitindex<br />
5. hydraulische oliën<br />
De viscositeit van een vloeistof hangt af van:<br />
• de vloeistoftemperatuur: hoe hoger de temperatuur, hoe<br />
lager de viscositeit<br />
• de druk in de vloeistof: hoe hoger de druk, hoe hoger de<br />
viscositeit<br />
Om de viscositeit van de olie minder temperatuurgevoelig<br />
te maken worden er viscositeitverbeteraars aan toegevoegd<br />
(dopes).<br />
De viscositeitindex wordt uitgedrukt in VI, soms wordt ook<br />
het DIn-getal vermeld.
5. hydraulische oliën<br />
5.3. Indeling hydraulische vloeistoffen<br />
Hydraulische vloeistoffen kunnen onderverdeeld<br />
worden in drie groepen:<br />
5.3.1. Minerale olie<br />
Minerale olie wordt verkregen uit ruwe aardolie, waaraan<br />
additieven of dopes worden toegevoegd. Dit zijn stoffen die<br />
de olie de gewenste eigenschappen geven of de gunstige<br />
eigenschappen ervan versterken, bijvoorbeeld:<br />
• betere bescherming tegen oxidatie<br />
• groter luchtafscheidend vermogen<br />
• hogere weerstand tegen slijtage<br />
Minerale olie is geschikt voor alle hydraulische systemen, van<br />
licht belaste tot en met zeer zwaarbelaste systemen.<br />
5.3.2. Moeilijk ontvlambare vloeistoffen<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
Om veiligheidsredenen worden deze vloeistoffen gebruikt op<br />
plaatsen met explosiegevaar.<br />
5.3.3. Biologisch afbreekbare vloeistoffen<br />
Milieuvriendelijke oliën worden meer en meer gebruikt voor<br />
hydraulische systemen.<br />
Voordeel:<br />
• vrij hoge viscositeitsindex ten opzichte van minerale olie<br />
nadelen:<br />
• lage thermische en verouderingsstabiliteit<br />
• onvermengbaarheid van sommige soorten met minerale<br />
oliën<br />
23
24<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
5.4. Levensduur van een olie<br />
5. hydraulische oliën<br />
De levensduur van een olie (of vloeistof) is afhankelijk van de<br />
bedrijfsomstandigheden waarin ze moet werken. Bij zware<br />
omstandigheden zullen bepaalde dopes sneller uitgewerkt<br />
raken.<br />
Onder zware omstandigheden verstaan we:<br />
• maximaal belaste systemen<br />
• systemen die werken bij hoge of lage temperatuur<br />
• vervuiling door stof, metaaldeeltjes en water<br />
Hoe sterk olie verontreinigd raakt, wordt deels bepaald door<br />
de kwaliteit van het filtersysteem. Daarom zijn de plaats,<br />
de kwaliteit en de fijnheid van de toegepaste filters in een<br />
systeem van groot belang.<br />
Om te controleren of een vloeistof of olie nog aan de eisen<br />
voldoet, kan een olieanalyse uitgevoerd worden.
6. oliereserVoir<br />
schemasymbool<br />
cilinder in cilinder uit<br />
6. oliereserVoir<br />
Het reservoir is een stalen of kunststof vat van waaruit een<br />
aanzuigleiding vertrekt via een aanzuigfilter.<br />
Het doel van het reservoir is:<br />
• de olie ‘op voorraad’ houden<br />
• vuildeeltjes opvangen<br />
In dit vat zit een filter om vuil zoveel mogelijk tegen te<br />
houden.<br />
De retourleiding moet altijd onder het vloeistofpeil blijven,<br />
want anders ontstaat er zeer gemakkelijk schuim.<br />
Een luchtfilter zorgt ervoor dat zuivere buitenlucht vlot kan<br />
toestromen en ontluchten.<br />
Het reservoir kan zonder problemen gevuld en afgetapt worden.<br />
De bovenstaande afbeelding toont ons een reservoir waarbij<br />
de pomp in het reservoir ingebouwd is en de elektromotor<br />
op het reservoirdeksel bevestigd is. Aan de voorkant van het<br />
reservoir zien we het oliepeilglas.<br />
Opgelet<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
Aandachtspunt :<br />
Als je het oliepeil wil bepalen, moet je de cilinders eerst in<br />
de juiste stand zetten.<br />
25
7. koelers<br />
7.1. Doel<br />
7. koelers<br />
het rendement van een hydraulische installatie ligt tussen 60 en 85%, met als gevolg dat er zich veel<br />
warmte ontwikkelt.<br />
deze warmte wordt opgenomen door de olie, die de warmte weer afgeeft aan:<br />
• componenten<br />
• leidingen<br />
• reservoir<br />
• …<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
koeling is nodig, want anders wordt de olie te warm.<br />
Warme olie wordt te dun, smeert niet goed en dicht<br />
niet goed af. Als de temperatuur te hoog wordt, is het<br />
mogelijk dat de installatie slecht gaat werken. Om dit te<br />
voorkomen worden oliekoelers gebruikt. Deze koelers<br />
begrenzen de olietemperatuur van de retourleiding via een<br />
thermostatische regeling.<br />
27
28<br />
7.2. soorten<br />
koelers bestaan in verschillende vormen en kunnen met lucht of met water werken.<br />
Oliekoeler met lucht<br />
Oliekoeler met water<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
7. koelers
7.3. koeling met water en met lucht<br />
water:<br />
• goed koelmiddel dat veel warmte kan opnemen<br />
• compacte koeler mogelijk die weinig plaats inneemt<br />
• geen lawaai<br />
• goede antivriesbehandeling nodig ‘s winters<br />
• waterlekken met ernstige gevolgen mogelijk<br />
lucht:<br />
• veel kleiner warmteopnemend vermogen dan water<br />
• dure radiator nodig<br />
7. koelers<br />
• veel luchtgeruis (lawaai)<br />
• minder geschikt voor werk bij hoge temperaturen<br />
• geen bevriezingsproblemen<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
• luchtlekken mogelijk, maar meestal zonder gevolgen<br />
29
8. FilTers<br />
8.1. Doel<br />
8. filters<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
De filter dient om de olie schoon te houden. Vuil is de<br />
grootste vijand van het hydraulische systeem. Door het<br />
aantal vuildeeltjes tot een minimum te beperken kan de<br />
levensduur van de hydraulische installatie aanzienlijk worden<br />
verlengd.<br />
Mogelijke oorzaken van verontreiniging:<br />
• de opbouw van de installatie<br />
bv. metaalspanen, slijpsel en stof<br />
• het (bij)vullen van het reservoir<br />
bv. grondverzetmachines in een stoffige omgeving<br />
• beluchting<br />
bv. wanneer het olieniveau daalt, zuigt het reservoir lucht<br />
aan<br />
• normale slijtage van de componenten, O-ringen en<br />
afdichtingen<br />
• abnormale slijtage van de componenten, O-ringen en<br />
afdichtingen<br />
31
32<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
8.2. soorten filters<br />
8. filters<br />
Afhankelijk van de plaatsing in het systeem<br />
onderscheiden we:<br />
8.2.1. Zuigfilter<br />
De zuigfilter bestaat meestal uit een papieren<br />
wegwerpelement dat rechtstreeks aan de zuigleiding wordt<br />
geschroefd onder het olieniveau. Deze filter wordt vooral<br />
gebruikt bij kleinere systemen omdat hij tamelijk grof is.<br />
8.2.2. persfilter<br />
De persfilter of hogedrukfilter zit in het hogedrukgedeelte<br />
(de persleiding) van het hydraulische systeem. Deze filter,<br />
die een zeer kleine maaswijdte kan hebben, houdt alle<br />
vuildeeltjes tegen die van de pomp komen. Hij wordt vooral<br />
geplaatst in installaties met veel kleppen. Bij servosystemen is<br />
altijd een persfilter nodig.<br />
nadeel:<br />
De constructie is zwaar en duur, want het filterhuis moet<br />
weerstand kunnen bieden aan hoge systeemdrukken.
8.2.3. Retourfilter<br />
8. filters<br />
De retourfilter wordt meestal in het reservoir gemonteerd. Hij<br />
filtert de oliestroom net voor deze het reservoir binnenkomt.<br />
In een hogedruksysteem met een klein reservoir, zoals<br />
in veel wegenbouwmachines, is een retourfilter nodig.<br />
Meestal bevat een retourfilter ook een magneetfilter die fijne<br />
metaaldeeltjes tegenhoudt.<br />
pers- en retourfilters hebben meestal een ‘bypass’.<br />
Als het filterelement vervuild is, wordt het drukverschil in de<br />
filter groter.<br />
gevolgen:<br />
• Het filterelement wordt in elkaar gedrukt.<br />
• De druk in het filterhuis wordt te groot.<br />
doel van de bypass<br />
De bypass dient om de olie om het filterelement heen te<br />
leiden wanneer een bepaald drukverschil overschreden<br />
wordt.<br />
Filters met vuilindicator<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
Deze filters geven de verstoppingsgraad aan, meestal met<br />
een wijzertje, dat de volgende signalen kan geven:<br />
• filter is clean (schoon)<br />
• needs cleaning (moet worden schoongemaakt)<br />
• by-passing<br />
De signaalgever hoeft niet altijd een wijzer te zijn. Ook dit zijn<br />
mogelijkheden:<br />
• drukcontact<br />
• lamp<br />
• claxon<br />
33
34<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
8.3. Aandachtspunten<br />
8. filters<br />
Filters moeten op tijd vervangen worden, want een verstopte<br />
filter filtert niet meer. In de onderhoudsvoorschriften van de<br />
leverancier van de installatie staat vermeld na hoeveel tijd<br />
de filters vervangen moeten worden (vervangingstermijn).<br />
Meestal wordt dit uitgedrukt in bedrijfsuren. Om de installatie<br />
goed te laten werken moeten we rekening houden met<br />
enkele aandachtspunten:<br />
• Zorg dat het element op tijd vervangen wordt.<br />
• gebruik schone bussen, slangen, trechters, …<br />
• Bekijk de vuile filter zorgvuldig, want sommige soorten<br />
vuildeeltjes kunnen erop wijzen dat er iets mis is met de<br />
installatie.<br />
• Bv.: rubberen snippertjes: een afdichting die stukgaat /<br />
metaaldeeltjes: te hoge slijtage<br />
• Vul het tekort aan olie altijd aan met nieuwe olie.<br />
• ontlucht de filter goed en zorg dat alle moeren en<br />
bouten goed vastzitten.<br />
• laat de pomp niet draaien voor alle filters weer goed op<br />
hun plaats zitten.<br />
• Behandel de filters voorzichtig om beschadigingen te<br />
voorkomen.
9. andere onderdelen Van een hydraulisch systeeM<br />
9. andere onderdelen Van een<br />
hydraulisch sysTeem<br />
9.1. Bedienings- en regelorganen<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
Deze organen worden onderverdeeld in vijf groepen:<br />
a. stuurkleppen en schuiven<br />
b. terugslag-, wissel- en ontluchtingskleppen<br />
c. drukregelkleppen<br />
d. stroomregelkleppen<br />
e. afsluiters<br />
De begrippen schuif, klep en ventiel worden vaak door elkaar<br />
gebruikt. In de hydraulica worden de termen schuif en klep<br />
gebruikt, terwijl het woord ventiel de voorkeur geniet in de<br />
pneumatiek.<br />
schuiven zijn apparaten waarmee we olie onder druk van<br />
en naar allerlei toestellen en verbruikers kunnen laten lopen.<br />
Meestal gaat het hierbij om cilinders of motoren.<br />
De regelende apparaten, zoals veiligheidskleppen,<br />
stroomregelkleppen, terugslagkleppen, enz. worden kleppen<br />
genoemd, ook al is de constructie vaak als schuif uitgevoerd.<br />
35
36<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
elektronisch bediende schuifklep<br />
regelbare overdrukklep<br />
9. andere onderdelen Van een hydraulisch systeeM<br />
9.1.1.1. schuiven<br />
schuiven kunnen bediend worden met:<br />
• spierkracht, bv. drukknop, hefboom, pedaal<br />
• mechanische kracht, bv. rol, veer<br />
• elektrische kracht<br />
• pneumatische kracht een combinatie van deze<br />
• hydraulische kracht krachten<br />
}<br />
9.1.1.2. De overdrukklep<br />
Een hydraulisch systeem wordt ontworpen voor een<br />
bepaalde maximumwerkdruk. Als deze druk overschreden<br />
wordt, kan er ernstige schade optreden en komt de<br />
veiligheid van het systeem in gevaar.<br />
Als de druk in het systeem hoger wordt dan de veerdruk<br />
op de kogel, wordt de olie daarom rechtstreeks naar het<br />
reservoir afgevoerd via de overdrukklep.
9. andere onderdelen Van een hydraulisch systeeM<br />
9.2. pompen<br />
De hydropomp (of hydraulische pomp) is het hart van<br />
de hydraulische installatie. Bijna alle pompen die in<br />
de hydraulica worden gebruikt, werken volgens het<br />
verdringerprincipe.<br />
9.2.1. Het verdringerprincipe<br />
Hydropompen leveren bij iedere slag, omwenteling of cyclus<br />
een bepaalde hoeveelheid olie op. terwijl de olie door de<br />
pomp loopt, wordt ze in een of meer kamertjes opgesloten<br />
en vervolgens van de zuigzijde naar de perszijde verplaatst.<br />
Wanneer ze de perszijde bereikt, wordt ze uit het kamertje<br />
geduwd zonder dat ze kan terugvloeien. De pomp ‘duwt’<br />
de olie als het ware weg. Als deze olie zonder meer naar<br />
het reservoir zou kunnen terugstromen, zou er geen druk<br />
ontstaan. Als er echter een weerstand in de leiding geplaatst<br />
wordt, ontstaat er wel druk.<br />
Een pomp levert geen druk, maar vloeistof. Druk ontstaat als<br />
de vloeistofstroom gehinderd wordt bij het wegstromen. Een<br />
pomp zet mechanische energie om in hydraulische energie.<br />
9.2.2. soorten pompen<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
Eén van de bekendste pompen is de handpomp, die gebruikt<br />
wordt bij kleine toestellen zoals een hydraulische krik, een<br />
manuele hefkraan (‘giraffe’), kleine hydraulische werktuigen,<br />
… In hoofdstuk 2 is al uitvoerig besproken hoe dit soort<br />
pomp werkt.<br />
Bij een hydropomp of -motor moet altijd de hoogst gelegen<br />
lekaansluiting gebruikt worden, zodat het pomphuis volledig<br />
met olie gevuld blijft. Dit is belangrijk voor de smering en de<br />
koeling.<br />
In functie van hun uitvoering kunnen pompen<br />
onderverdeeld worden in:<br />
• tandwielpompen<br />
• schottenpompen<br />
• plunjerpompen<br />
37
38<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
1. tandwiel<br />
2. tandring met inwendige vertanding<br />
3. sikkelvormig hulpstuk<br />
4. pomphuis<br />
9. andere onderdelen Van een hydraulisch systeeM<br />
Tandwielpompen<br />
1. Tandwielpomp met uitwendige vertanding<br />
werking:<br />
• De olie wordt meegenomen tussen de tanden aan de<br />
buitenomtrek.<br />
Voordelen:<br />
• vast slagvolume<br />
• geen slijtage<br />
• eenvoudig en goedkoop<br />
nadelen:<br />
• drukpieken<br />
• lawaai<br />
toepassingen:<br />
• voertuigtechniek<br />
• algemene machinebouw<br />
• landbouwhydraulica<br />
2. Tandwielpomp met inwendige vertanding<br />
• Aan punt a draaien de tanden uit elkaar. Door de ontstane<br />
druk wordt olie uit het reservoir gezogen.<br />
• Aan punt b draaien de tanden in elkaar en wordt de olie in<br />
de persleiding verdrongen.<br />
• Het sikkelvormig hulpstuk zorgt ervoor dat de pers- en de<br />
zuigzijde van elkaar gescheiden blijven.<br />
Voordelen:<br />
• gelijkmatige opbrengst<br />
• weinig lawaai<br />
toepassingen:<br />
• motoren met montage op krukas
9. andere onderdelen Van een hydraulisch systeeM<br />
Schottenpomp<br />
werking:<br />
De aangedreven rotor van de pomp is excentrisch geplaatst<br />
in de stator (het huis). In de rotor zijn schotten (plaatjes)<br />
geplaatst, die door veren en/of hydraulische druk tegen de<br />
stator naar buiten worden gedrukt. Er worden dus telkens<br />
kamers gevormd tussen de rotor, de stator en de schotten.<br />
Deze kamers worden tijdens het roteren groter en kleiner en<br />
verpompen zo de hydraulische vloeistof.<br />
kleiner persen<br />
groter zuigen<br />
De schottenpomp bestaat uit een rond of ovalen huis.<br />
Een rond pomphuis heeft één perszijde en één zuigzijde. Een<br />
ovaal pomphuis heeft twee perszijden en twee zuigzijden.<br />
Voordelen:<br />
• gelijkmatige opbrengst, rustige loop<br />
• geringe geluidsproductie<br />
• relatief goedkoop<br />
toepassingen:<br />
• werktuigmachines<br />
• land- en wegenbouwmachines<br />
• mobiele hydraulica<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
39
40<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
9. andere onderdelen Van een hydraulisch systeeM<br />
Plunjerpomp<br />
Deze pomp wordt ook wel zuigerpomp genoemd. Voor<br />
systemen vanaf 25 Mpa (250 bar) worden hoofdzakelijk<br />
plunjerpompen gebruikt.<br />
werking:<br />
plunjerpompen bestaan altijd uit plunjers die heen en weer<br />
gaan in een geboord gat. Bij de intrekkende beweging wordt<br />
de vloeistof aangezogen, bij de uitgaande beweging wordt<br />
deze weggeperst.<br />
In functie van de stand van de plunjers ten opzichte van de<br />
aandrijfas onderscheiden we:<br />
• lineaire plunjerpompen met vaste opbrengst<br />
• radiale plunjerpompen met vaste en regelbare opbrengst<br />
• axiale plunjerpompen met vaste en regelbare opbrengst<br />
1. Lineaire plunjerpomp<br />
Deze pomp wordt weinig gebruikt voor hydraulische<br />
toepassingen. Ze wordt vooral toegepast bij hogedrukreinigers.<br />
kenmerken en aandachtspunten:<br />
• lange levensduur op voorwaarde dat de vloeistof goed<br />
gefilterd wordt<br />
• ontluchting van de pomp: belangrijk
9. andere onderdelen Van een hydraulisch systeeM<br />
2. Radiale plunjerpomp<br />
Deze pomp wordt gebruikt in de algemene machinebouw,<br />
op grondverzetmachines, …<br />
Bij radiale plunjerpompen zijn de plunjers stervormig<br />
geplaatst ten opzichte van de aandrijfas. Ze bewegen in de<br />
richting van de straal van de aandrijfas.<br />
De plunjers zijn in het rood<br />
aangeduid, de roterende as in<br />
het groen.<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
De radiale plunjerpompen kunnen we in twee groepen<br />
indelen:<br />
a. radiale plunjerpomp met stilstaand cilinderblok<br />
Veren drukken de plunjers tegen de slagplaat. De pomp<br />
heeft zuig- en perskleppen.<br />
b. radiale plunjerpomp met draaiend cilinderblok<br />
Doordat het excentrisch geplaatste cilinderblok ronddraait,<br />
schuiven de plunjers in en uit hun boringen. Door de<br />
centrifugale kracht worden ze naar buiten tegen de loopring<br />
gedrukt. Wanneer het cilinderblok verder draait, drukt deze<br />
loopring de plunjers weer naar binnen voor de persslag. De<br />
opbrengst en de slag van de pomp zijn afhankelijk van de<br />
grootte van de excentriciteit.<br />
kenmerken en aandachtspunten:<br />
• geschikt voor hoge werkdrukken (700 bar)<br />
• korte inbouwlengte<br />
• minder gevoelig voor vuil dan andere plunjerpompen<br />
• duur<br />
• schone en goed gefilterde olie nodig<br />
• lange levensduur<br />
• weinig geluid<br />
• korte reactietijden<br />
41
42<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
9. andere onderdelen Van een hydraulisch systeeM<br />
3. Axiale plunjerpomp<br />
Dit zijn pompen waarbij de plunjers in een cilinderblok heen<br />
en weer schuiven in de richting van de as (axiaal). Deze<br />
heen-en-weergaande beweging wordt veroorzaakt door een<br />
schuine flens op de aandrijfas, de slagplaat.<br />
We kunnen axiale plunjerpompen in drie groepen<br />
onderverdelen:<br />
a. rechte pomp met stilstaand cilinderblok en<br />
draaiende slagplaat<br />
Deze pomp is ontwikkeld als kipperpomp voor vrachtwagens<br />
en is uitgevoerd met vrij sterke rollagers.<br />
b. rechte pomp met roterend cilinderblok en<br />
stilstaande slagplaat<br />
Deze constructie heeft het voordeel dat er geen zuig- en<br />
perskleppen nodig zijn.<br />
Het cilinderblok loopt tegen een spiegelplaat aan.<br />
c. pomp met roterend cilinderblok en roterende<br />
slagplaat (knietype)<br />
Bij deze pomp draait zowel de slagplaat als het<br />
cilinderblok. Het cilinderblok wordt aangedreven door een<br />
tandwieloverbrenging, een cardanas of plunjers. Er zijn geen<br />
kleppen nodig.
9. andere onderdelen Van een hydraulisch systeeM<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
Voor welke toepassingen dit type pomp gebruikt zal worden,<br />
hangt af van een aantal factoren:<br />
• vermogen<br />
• drukbereik<br />
• volumestroom<br />
• toerental<br />
• constructieve eisen, zoals werkomstandigheden,<br />
afmetingen, levensduur, aard en nauwkeurigheid van de<br />
regeling<br />
• geluidsproductie<br />
• kostprijs<br />
43
44<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
9.3. Hydraulische motoren<br />
1. cilinder<br />
2. zuiger (plunjer)<br />
3. drijfstang met glijschoenen<br />
4. excentriek<br />
5. uitgaande as<br />
9. andere onderdelen Van een hydraulisch systeeM<br />
In functie van de beweging die de hydromotor uitvoert,<br />
wordt er een onderscheid gemaakt tussen:<br />
• roterende motoren of hydromotoren<br />
• lineaire motoren, die in de praktijk hydraulische cilinders<br />
genoemd worden<br />
9.3.1. Werking<br />
Onder hoge druk wordt olie naar de hydraulische motor<br />
toegevoerd, zodat de pompdelen in beweging komen en<br />
de uitgaande motoras begint te draaien. Deze motoras is<br />
gekoppeld aan een werktuig dat door de hydromotor wordt<br />
aangedreven.<br />
De olie die uit de motor komt, loopt terug naar het reservoir,<br />
van waaruit ze weer door de pomp wordt opgezogen.<br />
De werking van deze roterende motoren komt volledig<br />
overeen met de werking van pompen, die we al eerder<br />
gezien hebben. Ook een hydropomp kan als hydromotor<br />
werken, op voorwaarde dat er geen kleppen in de pomp<br />
zitten.<br />
Als je bij een draaiende hydromotor de slagplaat<br />
terugzwenkt en dus het slagvolume verkleint, neemt het<br />
toerental toe.<br />
9.3.2. De radiaalplunjermotor<br />
Vooral bij zware aandrijvingen worden radiaalplunjermotoren<br />
gebruikt. Deze motoren leveren een hoog koppel bij een<br />
laag toerental.<br />
In de mobiele hydraulica worden radiaalplunjermotoren<br />
ook gebruikt als wielmotoren: de hydromotor is in het wiel<br />
geïntegreerd, waardoor een compacte aandrijving ontstaat.<br />
Het cilinderblok van deze motor staat stil en het huis, dat als<br />
wielnaaf is uitgevoerd, draait.
9. andere onderdelen Van een hydraulisch systeeM<br />
9.3.3. Hydraulische cilinders<br />
De hydraulische cilinder is de bekendste motor. Hij maakt<br />
de hydraulische krachtwerking en de verschillende<br />
arbeidsbewegingen duidelijk zichtbaar. Omdat hij een<br />
rechtlijnige beweging produceert, wordt hij ook lineaire<br />
motor genoemd.<br />
Dankzij de eenvoudige constructie, de grote krachtdichtheid<br />
en de verschillende bevestigingsmethodes in combinatie<br />
met hefbomen en/of scharnieren, is de cilinder een veelzijdig<br />
constructie-element.<br />
9.3.3.1. toepassingen<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
De cilinders zijn de uitvoerende delen van het hydraulische<br />
systeem in:<br />
• de werkuitrusting van een machine<br />
• het stuursysteem bij voertuigen op luchtbanden<br />
45
46<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
9.3.3.2. soorten cilinders<br />
9. andere onderdelen Van een hydraulisch systeeM<br />
Bij grondverzetmachines zal het type cilinder bepaald worden in functie van de bedieningsuitrusting.<br />
• cilinders met zuigers:<br />
• enkelwerkende cilinder<br />
}<br />
• dubbelwerkende cilinder Deze cilinders maken een rechtlijnige beweging.<br />
• telescoopcilinder<br />
• cilinders met schotten of schoepen deze cilinders maken een rotatiebeweging.<br />
Enkelwerkende cilinder<br />
Deze cilinder levert alleen kracht tijdens de uitgaande slag.<br />
Een veer zorgt voor de teruggaande slag. Aan het einde van<br />
de slag worden de zuigers afgeremd.<br />
De toevoerleiding voor de olie bevindt zich gewoonlijk aan<br />
de onderkant van de cilinder. Langs het andere uiteinde van<br />
de cilinder wordt geen olie aangevoerd.<br />
Dubbelwerkende cilinder<br />
Deze cilinder kan zowel kracht leveren tijdens de in- als de<br />
uitgaande slag. Door langs de bodemzijde olie in de cilinder<br />
te persen wordt de cilinder uitgestuurd en wordt de olie<br />
aan de stangzijde van de cilinder via de stuurschuif naar het<br />
reservoir afgevoerd.<br />
Door vervolgens langs de stangzijde olie toe te voeren, wordt<br />
de cilinder weer ingestuurd. De zuigermanchetten zorgen<br />
ervoor dat er geen olie van de bodemzijde naar de stangzijde<br />
of omgekeerd kan lekken. De stangafdichting zorgt er<br />
dan weer voor dat er geen olie van de stangzijde naar de<br />
buitenlucht lekt. De vuilafstrijker houdt de zuigerstang<br />
schoon.<br />
Omdat het oppervlak waarop de druk werkt, groter is aan de<br />
bodemzijde dan aan de stangzijde, is de maximale kracht die<br />
geleverd kan worden, kleiner bij de ingaande beweging dan<br />
bij de uitgaande beweging.
9. andere onderdelen Van een hydraulisch systeeM<br />
Telescoopcilinder<br />
Deze cilinder bestaat uit een aantal in elkaar geschoven<br />
cilinders. Hij is speciaal ontwikkeld om een grote werklengte<br />
te verkrijgen bij een korte inbouwlengte en wordt toegepast<br />
bij liften, telescoopkranen en vrachtwagens met een kipbak.<br />
Cilinders met schotten of schoepen<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
Dit cilindertype maakt een wisselende draaibeweging.<br />
De maximale rotatiegroep bedraagt 360°. Dat is bijna een<br />
volledige omwenteling.<br />
Deze motoren hebben een hoog koppel en een lage<br />
hoeksnelheid.<br />
toepassing:<br />
• het draaiwerk van grondverzetmachines<br />
• de bediening van hefbomen<br />
• kleinere graafmachines: de grijperbak over een bepaalde<br />
hoek verdraaien<br />
47
48<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
9.4. Accumulatoren<br />
9. andere onderdelen Van een hydraulisch systeeM<br />
accumulatoren dienen om hydraulische energie op te<br />
slaan en weer af te geven.<br />
Ze worden gebruikt:<br />
• als hulpenergiebron in systemen waar kortstondig<br />
een grote volumestroom nodig is. De pomp en de<br />
accumulator werken dan samen.<br />
• als noodenergiebron, zodat de begonnen cyclus<br />
afgemaakt kan worden als het systeem uitvalt.<br />
• als energiebron om een systeem op druk te houden bij<br />
eventuele lekverliezen.<br />
• om drukpieken en drukwisselingen die veroorzaakt<br />
zijn door schakelhandelingen of onregelmatige<br />
pompopbrengst, af te vlakken.<br />
• om remenergie op te slaan en terug te winnen.<br />
9.4.1. types<br />
balgaccumulator<br />
membraanaccumulator<br />
zuigeraccumulator
9. andere onderdelen Van een hydraulisch systeeM<br />
9.4.2. Werking<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
De verschillende types accumulatoren werken allemaal<br />
volgens hetzelfde principe.<br />
Als voorbeeld nemen we de balgaccumulator, die bestaat<br />
uit een stalen vat met daarin een rubberen balg. De balg is<br />
gevuld met stikstofgas waarvan de druk afhankelijk van de<br />
toepassing tussen 35 en 90% van de maximale werkdruk<br />
bedraagt. Omwille van het explosiegevaar bij een eventueel<br />
lek mag de balg niet met lucht gevuld worden.<br />
De balg heeft een ventiel dat aan de bovenzijde van<br />
de accumulator naar buiten steekt en waarmee de<br />
stikstofvoordruk ingesteld of veranderd kan worden.<br />
De onderzijde van de accumulator wordt aangesloten op<br />
het hydraulische systeem. De pomp perst de olie in de<br />
accumulator, waardoor de balg samengeperst wordt en de<br />
stikstofdruk oploopt.<br />
Als de accumulator bijvoorbeeld op een hydromotor<br />
aangesloten wordt (via de besturing), drijft de<br />
samengeperste stikstof de olie uit de accumulator en wordt<br />
de hydromotor aangedreven zonder dat de pomp van het<br />
systeem olie hoeft te leveren.<br />
De geëxpandeerde balg drukt de klep onderaan in de<br />
accumulator dicht, zodat de balg de leiding niet kan<br />
indrukken en beschadigen.<br />
49
50<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
9.5. Hydraulische leidingen en slangen<br />
9. andere onderdelen Van een hydraulisch systeeM<br />
De verschillende componenten van de hydraulische installatie worden met elkaar verbonden door leidingwerk.<br />
Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen:<br />
• starre leidingen pijpen<br />
• Flexibele leidingen slangen<br />
9.5.1. pijpen<br />
Voor hydraulische toepassingen worden vooral naadloze<br />
stalen precisiepijpen gebruikt.<br />
Voordelen:<br />
• Ze kunnen koud gebogen worden.<br />
• Bij het buigen vormt zich geen ‘hamerslag’, wat bij een<br />
warm gebogen pijp wel het geval is.<br />
De afmetingen van de pijpen zijn genormaliseerd.<br />
pijp Ø 12 x 1,5 betekent:<br />
pijpbuitendiameter: 12 mm inwendige diameter:<br />
Wanddikte: 1,5 mm 12 – (2 x 1,5) = 9 mm<br />
}<br />
Voor speciale toepassingen worden soms ook andere<br />
materialen gebruikt, zoals:<br />
• roestvast staal<br />
• koper<br />
• messing<br />
• aluminium<br />
• …
9. andere onderdelen Van een hydraulisch systeeM<br />
9.5.2. slangen<br />
slangen worden gebruikt om twee aansluitingen te<br />
verbinden die bewegen ten opzichte van elkaar. slangen<br />
kunnen snel los- en vastgemaakt worden aan apparaten.<br />
opbouw van een slang<br />
Een slang bestaat uit een rubberen of kunststof binnenslang,<br />
die afhankelijk van de werkdruk versterkt wordt met één<br />
of meer staalgaas- of koordinlagen, die op hun beurt<br />
beschermd worden door een buitenmantel.<br />
eisen waaraan slangen moeten voldoen:<br />
• flexibel zijn<br />
• licht zijn<br />
• bestand zijn tegen hoge werkdrukken<br />
• bestand zijn tegen chemische aantasting<br />
nadelen:<br />
• snelle veroudering<br />
• gevoeligheid voor drukstoten, scherpe knikken en<br />
torsiekrachten<br />
9.5.3. Leidingverbindingen<br />
naadloze stalen precisiepijpen met een diameter van 38<br />
mm of minder worden met schroefverbindingen aan elkaar<br />
verbonden. Bij een diameter van meer dan 38 mm worden<br />
flensverbindingen gebruikt, maar die komen hier niet aan bod.<br />
Veelgebruikte verbindingsmethoden zijn:<br />
• snijringkoppeling<br />
• flarekoppeling<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
51
52<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
9. andere onderdelen Van een hydraulisch systeeM<br />
Snijringkoppeling<br />
Het principe van deze koppeling is dat de snijring in de pijp<br />
snijdt, waardoor de pijp vastgehouden wordt nadat de wartel<br />
aangedraaid is. De afdichtende werking ontstaat op de conus<br />
en tussen de snijring en de leiding.<br />
Flarekoppeling<br />
In vergelijking met een snijringkoppeling kan een<br />
flarekoppeling vaker gemonteerd en gedemonteerd worden.<br />
nadat de wartel en de kraag over de pijp zijn geschoven,<br />
wordt een trompetvormige conus geforceerd met behulp<br />
van speciaal gereedschap. De afdichting vindt plaats aan het<br />
conische gedeelte. Ook als de pijp niet helemaal in lijn ligt<br />
met de koppeling, is er geen gevaar voor lekken.<br />
9.5.4. snelkoppelingen<br />
snelkoppelingen zijn bedoeld om allerlei werktuigen, zoals<br />
sloophamers, trilmotoren, enz. snel aan en los te koppelen.<br />
In het losgekoppelde deel van een slang kan wel een flinke<br />
hoeveelheid energie zijn opgehoopt, waardoor dat deel kan<br />
gaan ‘slaan’. slangen die onder druk staan, moeten dan ook<br />
voorzichtig en met overleg losgekoppeld worden.<br />
Opgelet<br />
Aandachtspunt :<br />
De beide koppelingshelften van ontkoppelde<br />
snelkoppelingen moeten afgesloten worden met<br />
stofkappen, zodat er geen vuil kan binnendringen.
10. load sensing<br />
load sensing snelkoppeling<br />
10. load sensing<br />
Bij werkzaamheden met hydraulische componenten kan erg<br />
veel vermogen verloren gaan. Dit probleem kan opgelost<br />
worden met load sensing of constante volumeregeling.<br />
De belasting van het hydraulische systeem bepaalt de<br />
oliestroom en de systeemdruk die nodig zijn. Met load<br />
sensing kunnen de oliestroom en de systeemdruk van de<br />
pomp voortdurend aangepast worden aan wat het systeem<br />
nodig heeft, dus aan de belasting.<br />
Zodra de maximaal vereiste druk bereikt is, stemt het debiet<br />
zich automatisch af op de waarde van de gemanipuleerde last.<br />
Voordelen:<br />
• energiebesparing, want de systeemdruk wordt geregeld in<br />
verhouding met de belasting<br />
• langere levensduur van de hydraulische componenten,<br />
want de gemiddelde belasting is lager<br />
• snelle en nauwkeurige regeling van de oliestroom, zowel<br />
bij hoge als bij lage belasting<br />
• minder warmte-ontwikkeling, zodat een kleinere<br />
oliekoeler gemonteerd kan worden of er zelfs geen<br />
oliekoeler meer nodig is<br />
• minder pompen nodig in systemen waarvoor vroeger<br />
meer pompen nodig waren<br />
• minder lawaaihinder<br />
werking:<br />
Het lastsignaal (de druk) wordt gemeten of geregistreerd<br />
tussen een variabele doorlaat en de belasting. Het signaal<br />
gaat naar de pompregeling, die de oliestroom zo regelt dat<br />
het drukverlies over de variabele doorlaat constant blijft.<br />
Deze doorlaat kan bestaan uit een proportionele afsluiter of<br />
een hydraulische stuureenheid.<br />
Opgelet<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
Aandachtspunten :<br />
• Zorg dat de oliestroom niet wordt gehinderd door<br />
vernauwingen in de leiding.<br />
• De instelbare hydraulische schuiven moeten correct<br />
afgesteld zijn.<br />
53
11. caViTaTie<br />
11. caVitatie<br />
Cavitatie is een gevaarlijk verschijnsel dat regelmatig<br />
voorkomt en grote schade kan veroorzaken aan<br />
hydropompen en hydromotoren. Door plotse plaatselijke<br />
drukverlagingen ontstaan dampbellen in de vloeistof. Door<br />
de dampspanning van de vloeistof daalt de druk. Als de druk<br />
dan toeneemt, imploderen de dampbellen.<br />
gevolgen:<br />
• ratelend geluid<br />
• hevige slijtage<br />
• trillen van de machine mogelijk<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
Bij de implosies ontstaan drukgolven met plaatselijke<br />
drukken die de pomp erg grote schade toebrengen. In<br />
enkele uren tijd kan een pomp volledig vernield worden.<br />
Mogelijke beschadigingen:<br />
• uit- en afbrokkelen van het materiaal<br />
• houtwormachtige aantasting van de metalen<br />
Mogelijke oorzaken van cavitatie:<br />
• plaatselijk hoge vloeistofsnelheden als gevolg van<br />
vernauwingen, lucht in het systeem of plotselinge<br />
drukstoten<br />
• hoge vloeistoftemperatuur (dampspanning)<br />
• weerstand, met als gevolg drukverlaging in het<br />
zuiggedeelte van het systeem doordat de zuigleiding te<br />
nauw is, de zuigfilter verstopt is of het oliereservoir slecht<br />
belucht wordt.<br />
55
12. onderhoud<br />
Om goed te blijven werken moet een installatie regelmatig onderhouden en geïnspecteerd worden. Ook vroeg<br />
reageren op vreemde geluiden kan problemen voorkomen.<br />
Onder onderhoud verstaan we:<br />
• alle reinigingswerkzaamheden<br />
• het regelmatig nemen van oliemonsters<br />
• het vervangen van bepaalde componenten, zoals filters en olie<br />
De omvang en frequentie van de inspecties en het onderhoud worden voorgeschreven door de leverancier<br />
van de installatie.<br />
12.1. Enkele belangrijke aandachtspunten bij het uitvoeren van onderhoud<br />
Opgelet<br />
Als de tank lager ligt, moet de pomp of<br />
de hydromotor gevuld worden om de<br />
aanvangssmering te verzekeren.<br />
12. onderhoud<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
Bij het uitvoeren van onderhoudswerkzaamheden is het heel<br />
belangrijk om veilig te werken.<br />
• plaats de machine in de onderhoudsstand.<br />
• Zet de hydraulische vergrendeling aan (ingeschakelde stand).<br />
• stop de motor.<br />
• parkeer de machine op een vlakke ondergrond en laat de<br />
bak op de grond zakken, zodat de graafarm vertikaal staat.<br />
• Draai de vulstoppen altijd langzaam los om eventuele druk<br />
te ontlasten.<br />
12.1.1. Vullen van een hydraulische tank met<br />
ontluchting<br />
• Vul de tank tot aan het bovenste merkteken van de<br />
peilstok of het peilglas. Zorg wel dat alle cilinders in de<br />
ingetrokken stand staan.<br />
• Maak de vuldop goed schoon voor je hem teruggeplaatst.<br />
Anders kunnen achtergebleven zandkorrels de pomp<br />
beschadigen. Als de installatie geen vulfilter heeft, moet je<br />
een trechter gebruiken met een zeef.<br />
57
58<br />
12.1. Enkele belangrijke aandachtspunten bij het uitvoeren van onderhoud<br />
Opgelet<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
Lekken moeten zo snel mogelijk gedicht<br />
worden.<br />
12. onderhoud<br />
12.1.2. Vullen van een hydraulische tank in een<br />
druksysteem<br />
• Een druksysteem mag alleen in koude toestand bijgevuld<br />
worden.<br />
• Zorg ervoor dat alle cilinders in de uit-stand staan om<br />
schade te vermijden.<br />
12.1.3. Ontluchten van een installatie<br />
• start de dieselmotor met alle bedieningshendels van<br />
het werktuig in de middenstand. Zo wordt de olie<br />
rondgepompt.<br />
• Laat de pomp enkele minuten draaien.<br />
• Controleer het oliepeil in de tank en vul eventueel olie bij.<br />
• schakel vervolgens één van de bedieningsventielen<br />
afwisselend in de beide eindstanden tot de zuiger van<br />
de geschakelde cilinder in de uit-stand staat. Alle zuigers<br />
staan nu in de uit-stand en ook de hydromotoren zijn<br />
gevuld.<br />
• Het oliepeil in de tank staat nu iets boven het<br />
minimumpeil.<br />
• schakel gedurende 10 tot 15 minuten alle cilinders en<br />
motoren heen en weer.<br />
• normaal is alle lucht nu uit de installatie verwijderd.<br />
Mocht er toch nog lucht aanwezig zijn, merk je dat aan:<br />
• rukachtige bewegingen van de motoren en cilinders<br />
• abnormaal geruis<br />
• schuimvorming (luchtbellen) in de tank
Opgelet<br />
Lekken moeten zo snel mogelijk gedicht<br />
worden.<br />
Vul een eventueel olietekort altijd<br />
onmiddellijk aan.<br />
Opgelet<br />
Hete olie kan verwondingen veroorzaken.<br />
Laat deze olie dus niet in contact komen<br />
met de huid.<br />
12.1.4. Oliepeil<br />
12. onderhoud<br />
• Het oliepeil moet elke dag worden gecontroleerd terwijl<br />
de pomp stilstaat en de olie bedrijfswarm is.<br />
sommige fabrikanten schrijven voor dat de olie gepeild<br />
moet worden terwijl de machine koud is. Volg altijd de<br />
voorschriften van de fabrikant.<br />
• Controleer altijd de O-ringafdichting van de vul-/<br />
ontluchtingsstop. Vervang de afdichting als ze beschadigd is.<br />
• Reinig de vul-/ontluchtingsstop altijd voor je hem<br />
terugplaatst.<br />
12.1.5. Wanneer olie verversen?<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
Voor nieuwe wegenbouwmachines geldt dat de olie voor het<br />
eerst ververst moet worden na 50 draaiuren van de pomp.<br />
Deze eerste verversing is een voorzorgsmaatregel, omdat er<br />
na de bouw van de installatie vaak metaaldeeltjes, rubber en<br />
andere stoffen die afkomstig zijn van het inloopproces, in het<br />
systeem achterblijven.<br />
Ook na een volledig of gedeeltelijk nazicht of een lange<br />
stilstand (2 maanden) moet de olie na 50 uur worden<br />
ververst.<br />
• Gebruik altijd het soort olie dat de fabrikant<br />
voorgeschreven heeft.<br />
• Draai de vulstop van de hydraulische tank pas los als de<br />
motor stilstaat. De vuldop moet koel genoeg zijn om hem<br />
met de blote hand te kunnen aanraken.<br />
59
Opgelet<br />
60<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
Als er een storing of slijtage is geweest aan<br />
een pomp, motor, klep of schuif, moeten<br />
de oliefilters schoongemaakt worden.<br />
12. onderhoud<br />
Om de vervuilingsgraad van de olie te bepalen, letten we op<br />
de volgende elementen:<br />
• zuurtegraad (controle door kleurindicatie met filterpapier)<br />
• kleur (zwarte olie bevat veel oxidatieproducten, troebele<br />
of melkachtige olie bevat water)<br />
• vuildeeltjes<br />
• metaaldeeltjes<br />
Een analyse van een chemisch laboratorium verschaft heel<br />
wat correcte gegevens over de toestand van de olie.<br />
12.1.6. Lekolieleidingen<br />
Om geen risico te lopen op schakelvertragingen en<br />
drukveranderingen moet je:<br />
• er wanneer je lekolieleidingen aanlegt, voor zorgen dat de<br />
pompen en motoren volledig gevuld blijven;<br />
• ervoor zorgen dat de lekolie drukloos kan worden afgevoerd.<br />
12.1.7. Filters<br />
Het is zeer belangrijk voor de machine dat de filters proper<br />
zijn. Voor een goed onderhoud moeten de filters tijdig<br />
vervangen worden:<br />
• persfilters: gemiddeld na 200 tot 250 draaiuren<br />
• zuigfilters: bij normaal gebruik één keer per week<br />
Een regelmatige inspectie is nodig. De mate waarin de filter<br />
zwart wordt, maakt duidelijk wanneer de filter ververst moet<br />
worden.<br />
Als er metalen worden aangetroffen in het filterelement, kan<br />
een magneet worden gebruikt om ijzerhoudende deeltjes te<br />
onderscheiden van niet-ijzerhoudende deeltjes.
12. onderhoud<br />
• IJzerhoudende deeltjes kunnen erop wijzen dat de stalen<br />
en gietijzeren onderdelen versleten zijn.<br />
• niet-ijzerhoudende metalen kunnen erop wijzen dat de<br />
aluminium onderdelen van de motor, zoals hoofdlagers,<br />
drijfstanglagers, enz. versleten zijn.<br />
Het filterelement kan kleine hoeveelheden deeltjes bevatten.<br />
Dit komt door wrijving of door normale slijtage.<br />
Als de filter te veel deeltjes bevat, moet je een analyse laten<br />
uitvoeren door een chemisch laboratorium.<br />
12.1.8. Filters schoonmaken<br />
De filters moeten schoongemaakt of verwisseld worden<br />
wanneer de olie ververst wordt.<br />
We onderscheiden (papieren) wegwerpfilters en filters die<br />
schoongemaakt kunnen worden.<br />
• Filters die schoongemaakt kunnen worden: stop de<br />
bovenste en onderste opening af, zodat er tijdens het<br />
spoelen en borstelen geen vuil in de filter komt. spoel<br />
de filters in een bak met benzine en maak ze langs de<br />
buitenkant schoon met een borstel. Blaas ze met perslucht<br />
droog van binnen naar buiten.<br />
• Wegwerpfilters hebben geen huis, enkel het deksel moet<br />
uitgewassen worden.<br />
12.1.9. pompen en motoren<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
Aan pompen en motoren is vrijwel geen onderhoud, alleen:<br />
• de buitenzijde schoonhouden<br />
• aandacht besteden aan abnormale geluiden<br />
• de temperatuur regelmatig controleren<br />
• de zuigdruk in de gaten houden. Deze druk varieert in<br />
functie van het soort pomp en de fabrikant.<br />
61
13. sToringen<br />
13.1. storingen aan pompen<br />
13.1.1. Geen of te weinig pompopbrengst<br />
Mogelijke oorzaak Mogelijke oplossing<br />
koppeling tussen pompen en motor is defect. koppeling vernieuwen, vakman raadplegen<br />
schuimvorming doordat:<br />
a. de pomp lucht meezuigt Oliepeil verhogen<br />
b. de retourleiding zich niet onder het oliepeil bevindt en olie uit deze<br />
leiding op de olie valt die al aanwezig is en daardoor lucht meeneemt<br />
Retourleiding onder in het reservoir laten eindigen<br />
c. de olie verontreinigd is door water<br />
De installatie enige tijd laten werken bij een hoge<br />
olietemperatuur, zodat het water verdampt<br />
Zwenkrichting is niet bediend of zit vast. Bevoegd vakman raadplegen<br />
pomptoerental is te laag. toerental van de aandrijfmotor opvoeren<br />
Inlaatleiding is verstopt of te dun. Zuigleiding en zuigkorf grondig reinigen<br />
pomp zuigt lucht in het reservoir door te lage oliestand of lekke<br />
leiding.<br />
Olie bijvullen of lek dichten<br />
13.1.2. Pomp maakt te veel lawaai<br />
Mogelijke oorzaak Mogelijke oplossing<br />
kogellagers zijn versleten. kogellagers vernieuwen<br />
pomp zuigt lucht aan door lekke leidingen en/of<br />
afdichtingen, …<br />
pomp heeft ‘gevreten’ door:<br />
Lek dichten<br />
a. overbelasting Overdrukklep laten instellen<br />
b. vervuiling Alle filters controleren<br />
c. te dunne of te dikke olie<br />
d. trillingsgeruis in leidingen<br />
13. storingen<br />
Olie vervangen door olie die werd voorgeschreven door de<br />
fabrikant<br />
Leidingen goed vastzetten en eventueel extra<br />
tussenslangen aanbrengen<br />
13.1.3. Pomp en olie worden te warm<br />
Mogelijke oorzaak Mogelijke oplossing<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
Overmatige vloeistoflekkage door beschadigde afdichtingen Lekkage verhelpen volgens de voorschriften van de fabrikant<br />
Grote lekverliezen door defecte pomp pomp laten herstellen door bevoegd vakman<br />
te dunne of te dikke olie<br />
Olie vervangen door olie die werd voorgeschreven door de<br />
fabrikant<br />
Oliekoeler te vuil of verstopt koelers en bijbehorende leidingen grondig reinigen<br />
Verbogen of ingedrukte leidingen Beschadigde leidingen vervangen<br />
63
64<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
13.2. Hydromotor<br />
13. storingen<br />
13.2.1. Hydromotor draait niet<br />
Mogelijke oorzaak Mogelijke oplossing<br />
te hoge belasting Controleren en belasting eventueel verminderen<br />
Vastgelopen door een gebrek aan smering Oliepeil in de tank, druk en temperatuur controleren<br />
Vastgelopen door vuil in de olie<br />
Alle olie verversen, filters verwisselen en oorzaak van de<br />
vervuiling zoeken<br />
Gebroken as Bevoegd vakman raadplegen<br />
13.2.2. Hydromotor loopt slecht of te langzaam<br />
Mogelijke oorzaak Mogelijke oplossing<br />
pomp of motor versleten<br />
pomp en motor testen, onderdelen laten vervangen door<br />
bevoegd vakman<br />
Olietemperatuur te hoog, waardoor olie te dun wordt<br />
te weinig olie?<br />
Vakman raadplegen<br />
te lage druk<br />
Controleren op olie- of luchtlekken<br />
Lekke dichtingen controleren<br />
Verkeerde of vervuilde olie<br />
Olie verversen, filters verwisselen en oorzaak van de<br />
vervuiling zoeken<br />
platgeknepen slangen of ingedeukte leidingen Beschadigde leidingen vervangen
13.3. Hydraulische aandrijvingen<br />
13.3.1. Lawaai<br />
Mogelijke oorzaak Mogelijke oplossing<br />
Lucht in het systeem door lekkage en/of verlies<br />
13.3.2. Machine rijdt maar in één richting<br />
Verbindingen controleren en beschadigde slangen en<br />
leidingen vervangen<br />
Mogelijke oorzaak Mogelijke oplossing<br />
Veiligheidsklep van die richting blijft openstaan Vakman raadplegen<br />
terugslagklep defect Vakman raadplegen<br />
13.3.3. Hydraulisch gedeelte wordt te warm<br />
Mogelijke oorzaak Mogelijke oplossing<br />
te weinig olie Olie bijvullen en eventuele lekken dichten<br />
koelerproblemen<br />
13. storingen<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
koeler reinigen, riemspanning nakijken en koeler eventueel<br />
laten vervangen<br />
Alle andere storingen, zoals storingen aan de cilinders,<br />
stroomregelkleppen, veiligheidskleppen, reduceerventielen,<br />
enz. moeten door een bevoegd vakman gecontroleerd<br />
worden.<br />
65
66<br />
tOEGEpAstE tECHnIEkEn<br />
hydraulica<br />
nOtItIEs<br />
notities
fvb•ffc constructiv<br />
koningsstraat 132/5, 1000 Brussel<br />
t +32 2 210 03 33 • f +32 2 210 03 99<br />
fvb.constructiv.be • fvb@constructiv.be<br />
© fvb•ffc <strong>Constructiv</strong>, Brussel, 2012.<br />
Alle rechten van reproductie, vertaling en aanpassing onder eender welke vorm, voorbehouden voor alle landen<br />
67
Modulaire handboeken<br />
bouwplaatsMachinisten<br />
• toegepaste technieken<br />
Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid<br />
BouwplaaTsmachinisTen<br />
ToegepasTe Technieken<br />
hydraulIca<br />
hydraulica pneumatica elektriciteit<br />
in ontwikkeling :<br />
• lassen<br />
• aandrijvingen<br />
andere boekdelen:<br />
Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid<br />
Bouwplaatsmachinisten<br />
toegepaste technieken<br />
PNEUMATIcA<br />
• Bouwplaatsmachines - praktijk<br />
• Bouwplaatsmachines<br />
• Bouwtechnologie<br />
• Motorenleer<br />
Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid<br />
Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid<br />
Bouwplaatsmachinisten<br />
toegepaste technieken<br />
ElEktricitEit