Gemeentelijk extern verzelfstandigd agentschap in privaatrechtelijke ...

BinnenBand - oktober 2008 - nr. 59 l 30
Om nu heel concreet na te gaan of
een bepaalde vzw moet worden omgevormd
en aangepast aan het gemeentedecreet,
moet er onderzocht worden
of er in de eerste plaats een aparte
rechtsgrond is voor de vzw. Als dat het
geval is, dan gaat het hier om de derde
besproken vorm en kan deze blijven bestaan
zonder omvorming.
Wanneer de rechtsgrond enkel in het
gemeentedecreet moet worden gevonden,
dan moet de vraag gesteld
worden of er aan de vzw een taak van
gemeentelijk belang is toevertrouwd.
Om deze vaak moeilijke vraag te beantwoorden,
heeft de decreetgever in
het artikel 225 in een aantal vermoedens
voorzien. Concreet gaat het over
de vraag of de gemeente de zeggenschap
heeft over wat er in de vzw gebeurt,
ofwel dat de middelen van de
vzw voor de meerderheid ten laste van
de gemeente vallen. In die gevallen
wordt er alvast vermoed dat de vzw belast
is met een beleidsuitvoerende taak
van gemeentelijk belang. De gemeente
kan echter autonoom oordelen dat er,
ondanks het feit dat er aan de vermoedens
voldaan is, geen overdracht is van
een taak van gemeentelijk belang.
Indien het duidelijk is dat er een taak van
gemeentelijk belang is toevertrouwd,
dan moet de gemeente de vzw omvormen
in een door het gemeentedecreet
toegelaten vorm. Dit kan betekenen dat
opnieuw de gemeente de taak op zich
neemt, eventueel binnen een interne
verzelfstandiging, of dat de gemeente
een agb opricht of, indien de vorige mogelijkheden
niet voordelig zijn, de vzw
wordt omgevormd tot gevapv.
Indien de gemeente oordeelt dat er
geen taak van gemeentelijk belang is
toevertrouwd, dan kan de gemeente
deelnemen in de vzw via artikel 195 van
het gemeentedecreet.
Hoe een bestaande
vzw omvormen tot een
gevapv?
Als de gemeente bij een bestaande vzwvorm
kan aantonen dat voor de verwezenlijking
van een bepaalde taak van
gemeentelijk belang, deze vzw-vorm de
beste optie is en wanneer zij alle andere
mogelijkheden heeft afgewogen, dan
moet de gemeente een weg afleggen
om deze vzw om te vormen.
Vooreerst is het belangrijk dat er een
vorm van informeel akkoord tot stand
komt tussen alle partners. Mogelijks worden
bepaalde evenwichten en stemrechten
immers gewijzigd door de omvorming.
In een gevapv is de gemeente als rechtspersoon
lid van de vzw en dus ook van
de algemene vergadering. Aansluitend
hierbij moet er rekening mee gehouden
worden dat de vzw-wet voorschrijft dat
de raad van bestuur altijd uit één lid minder
moet bestaan dan de algemene
vergadering. De reden hiervoor is dat
men zelfcontrole wil uitsluiten. De algemene
vergadering moet immers toezien
op de werking van de raad van bestuur
en kwijting verlenen aan de bestuurders.
In die optiek is het ook niet evident dat
de bestuurders ook lid zouden zijn van
de algemene vergadering, wat nochtans
vaak voorvalt in bestaande vzw’s.
De gemeente moet de meerderheid
van de stemrechten bezitten in de algemene
vergadering en de meerderheid
van de leden van de raad van bestuur
voordragen. In de algemene vergadering
moeten de vertegenwoordigers
van de gemeente gemeenteraadsleden
zijn, maar dit is niet noodzakelijk het
geval in de raad van bestuur.
In de raad van bestuur moet elke fractie
de kans krijgen om iemand voor te dragen
en ten hoogste twee derden van
de leden van de raad van bestuur die
zijn voorgedragen door de gemeente
zijn van hetzelfde geslacht.
In de algemene vergadering is het mogelijk
dat de gemeente vertegenwoordigd
wordt door bijvoorbeeld slechts
één gemeenteraadslid, zolang dit lid
maar over de meerderheid van de
stemmen beschikt.
In deze eerste fase van onderzoek kan
er ook advies gevraagd worden bij het
Agentschap voor Binnenlands Bestuur.
Daarna moet het college van burgemeester
en schepenen het verslag
goedkeuren waarin de afweging en de
motivering uitvoerig wordt beschreven.
Vervolgens keurt de gemeenteraad de
deelname, het verslag en ontwerp van
nieuwe statuten goed en wordt deze
gemeenteraadsbeslissing met alle bijhorende
documenten toegezonden
aan de Vlaamse Regering. Wanneer
de Vlaamse Regering zijn goedkeuring
heeft gegeven, kan de algemene vergadering
van de vzw zich conform de
vzw-wet uitspreken over de statutenwijziging.
In een laatste fase wordt er een
samenwerkingsovereenkomst gesloten
tussen de gemeente en de vzw en wordt
deze bezorgd aan de provinciegouverneur.