Je t'adore - Reynaertgenootschap

181
maar hij ontsnapt dankzij een boer met een bijl die door een misslag de vos ongewild
bevrijdt.
In deze vier episoden, die nagenoeg 800 verzen tellen, die losjes aan elkaar hangen
en op vingeroefeningen lijken, is er – opmerkelijk genoeg – geen sprake van de
aangekondigde strijd tussen Ysegrijn en Reynaert. Hun bloedvete wordt zeer terloops
behandeld in de branche met de dubbele titel: Tiecelijn / De verkrachting van
Hersent. In deze, op één na oudste branche, belanden we echt in de
Reynaertmaterie. Vooreerst in het verhaal van de vos en de raaf. Niet de kaas is
Reynaerts primaire doel, maar de raaf zelf (die er vier pluimen bij inschiet).
Reynaert trekt verder op jacht tot hij komt aan een groot hol,
een somber en donker gat.
Daar heeft hij een avontuur gehad
dat hem veel kwel bezorgde en pijn
vanwege connetabel Ysegrijn.
De wandaad die Rein daar beging
– want duivels was zijn ingeving –
was de oorzaak van de vete
die hier niemand zal vergeten.
De vos glijdt behoedzaam in het hol om er een rustplaats te zoeken, maar hij
belandt in de grote zaal van Ysegrijns slot. (Het eerste antropomorfisme in de
Reynaertmaterie?) In die zaal ontwaart hij dame Hersent, die haar vier welpen
zoogt. Pikant (?) detail: Hersent draagt de muts van de kraamvrouw niet meer,
waarmee de auteur waarschijnlijk bedoelt dat ze weer beschikbaar is voor het liefdesspel.
Reynaert wil zich achter de deur verstoppen, maar Hersent heeft hem
opgemerkt en spreekt hem spottend toe. Zij vraagt hem waarom hij haar tijdens
haar kraambed niet is komen bezoeken. Dat komt, zegt Reynaert, omdat Ysegrijn
mij in ’t oog houdt en mij naar ’t leven staat, ofschoon ik hem nooit enig kwaad heb
berokkend. En wat meer is, hij heeft alles in het werk gesteld om mij te schande te
maken, ofschoon ik u liefheb met hoofse minne. Die verklaring volstaat voor de
wulpse Hersent. Om zich op haar man te wreken, vliegt zij Reynaert om de hals,
heft zij haar dij op en laat zij de vos zijn zin doen. Het overspel is voltrokken.
Alvorens te vertrekken bepist Rein de vier welpen en slaat hij het huisraad aan diggelen
(en dat had hij niet mogen doen). Hersent probeert haar jongen het zwijgen
op te leggen, maar tevergeefs. Wanneer Ysegrijn thuiskomt, zit het er natuurlijk
bovenarms op, vooral omdat de welpen hun vader vertellen dat de vos hen voor
bastaards heeft uitgescholden en hem, hun vader, voor hoorndrager. De ruzie wordt
enigszins bijgelegd als Hersent zweert haar minnaar te zullen aanpakken als de
kans zich voordoet.
Een tijdje later, ‘quand on avait les pois soiés’ (‘wanneer men de erwtjes had gedopt’),
ontmoeten de drie protagonisten elkaar in het open veld. Reynaert slaat
wijselijk op de vlucht en verdwijnt in zijn kasteel Val Creux. Hersent, door lust gedreven,
volgt hem, maar blijft steken in de ingang van het hol, zodat ze noch vooruit,
noch achteruit kan. Als Reynaert dit ziet, grijpt hij meteen de kans om haar te naaien
‘tout à loisir et à grant aise’, al zijn tijd en zijn plezier nemend, én met instemming
van de wolvin: ‘Renars, c’est force et force soit’ (‘Reynaert, dit is geweldpleging,
en vooruit dan maar’); dit alles onder het oog van Ysegrijn, die zijn aartsvijand
wel zeven keer ziet klaarkomen. Die bezigheid noemde men in de middeleeuwen al
Tiecelijn, 19, 2006