Je t'adore - Reynaertgenootschap

artikel
■ Paul van Keymeulen
180
De Renartbranches vóór Le Jugement de Renart
Wanneer Pieter, afkomstig van Saint-Cloud (Sanctus Clodoaldus, een klooster
genaamd naar de kleinzoon van Clovis), wanneer die Pierre (ook Pierrot of Pierken
genoemd), circa 1175 zijn eerste Reynaertverhaal op rijm zet, richt hij zich tot ‘seigneurs’,
dit wil zeggen edelen, die hij veronderstelt geletterd te zijn. Dat blijkt uit de
proloog waarin hij zegt:
Heren, u hebt tot hiertoe het verhaal gehoord van Paris die Helena
schaakte, van Tristan en Isolde, van Yvain en zijn leeuw, en ook
heldendichten hebt gij beluisterd en zelfs fabliaus. Maar ik zal u nu
iets brengen dat u nog nooit hebt gehoord, namelijk over de wrok
en de vijandschap tussen de barons Reynaert en Ysegrijn.
Pierrot wendt zich niet tot de ‘gentes dames’, maar tot stoere ridders. Hij is een
meester in de captatio benevolentiae en ook een meesterlijk verteller, want na deze
korte vleierij steekt hij meteen van wal en al bij vers 21 luidt het:
Luister en u hoort het begin
van hun wrok en hun onmin
en hoe tussen die twee baronnen
de vijandschap is begonnen
om dan meteen leukweg te starten met het bezoek van Reynaert aan de kippenkwekerij
van boer Constant des Noes, waar de hennen zich onder de bescherming
hebben gesteld van Canteclaer. Om een goed overzicht te hebben over het verkeer
op het erf nestelt de haan zich op de nok van het dak naast de schoorsteen waar
hij van het ‘zware werk’ in slaap valt en door een nachtmerrie wordt bereden. ln zijn
droom slokt een monster hem op. Geheel van streek vertelt hij zijn droom aan Pinte,
zijn favoriete hen ‘die grote eieren legt’. Pinte verklaart zijn droom en waarschuwt
de haan voor de vos. Canteclaer hecht geen geloof aan Pintes uitleg en valt weer
in slaap. Nu acht Reynaert zijn tijd gekomen. Hij mist echter zijn sprong. Canteclaer
vlucht op de mesthoop. De vos begint dan Canteclaers ‘kraaikunst’ te loven. De
haan laat zich door dit gevlij vangen. De vos vlucht met zijn prooi. Pintes lamento
alarmeert heel de boerderij. Het boerenvolk zit de vos achterna. Canteclaer ontsnapt,
vliegt in een boom en bespot zijn belager. Reynaert verdwijnt in het bos waar
hij een mezennest ontdekt met twaalf eitjes. Rein nodigt de mees naar beneden te
komen om de vriendschapskus te ontvangen. Tot driemaal toe is de mees haar
compeer te vlug af. Dan verschijnen ruiters met hun meute ten tonele en Reynaert
vlucht. Hij wordt belaagd door de meute en door een passerende lekenbroeder met
twee honden die hem de weg versperren. Reynaert bepraat de lekenbroeder:
samen zullen zij een renwedstrijd houden met een gans als inzet. Alweer ontsnapt
Reynaert. Nadien ontmoet hij Tibeert, die vertelt dat hij Ysegrijn de oorlog heeft verklaard
en op zoek is naar huurlingen. De vos aanvaardt hem te helpen, maar de
sluwe Reynaert leidt de kat recht naar een strik. Reynaert belandt zelf in de strik,
Tiecelijn, 19, 2006