Je t'adore - Reynaertgenootschap

153
eeuwse volzin: ‘Bij het in ´t licht zenden dezer uitgave zij vermeld...,’ waarna zij vermelden
dat de tekst (Pg) werd vergeleken met de Engelse vertaling van Reynaerts
historie van William Caxton. Muller is verantwoordelijk voor de inleiding en de aantekeningen,
Logeman voor het hoofdstuk over Caxtons Engelse vertaling The history
of Reynard the Fox en het afschrijven van Pg. Muller & Logeman gebruiken
voor de Middelnederlandse teksten de oudste bekende druk, Leeu 1479 (Pg), die
berust in de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag, en het toentertijd aan professor
Alphons Willems te Brussel toebehorende exemplaar van Van der Meer 1485 (Pd).
Logeman gebruikt voor de Engelse editie, die voor het eerst werd uitgegeven in
1481, de uitgave van professor Arber (Londen 1878). Na dit informatieve
Voorbericht opent Muller de uit vijf hoofdstukken bestaande inleiding met een overzicht
van de jongere bewerkingen van de Reynaert. Hij start bij de Latijnse vertaling
Reynardus Vulpes uit 1473 en eindigt bij de Noord-Nederlandse en Zuid-
Nederlandse volksboeken. Bij de bespreking van de incunabelen, Pg en Pd, staat
Muller lang stil bij de vraag of Pg de legger is geweest van Caxtons vertaling of dat
beide bronnen teruggaan op een niet overgeleverd handschrift of druk die hij met ‘p’
aanduidt. Dan bespreekt Muller in het tweede hoofdstuk de omzetting van de verzen
in Reynaert historie (B) in proza en de ingrepen van de prozaïst in de tekst. In
het derde hoofdstuk worden door Muller uitgebreid de incunabelen Pg en Pd alsmede
de herdruk van Suhl uit 1783 besproken. Hierna leidt Muller in hoofdstuk 4 de
uitgave van hemzelf en Logeman in en geeft hij een zeer nauwkeurige uiteenzetting
van de wijze van uitgeven waardoor, zoals hierboven vermeld, veel afwijkingen in
de editie van Muller & Logeman verantwoord zijn en niet als ´fouten´ gerekend konden
worden. Logeman behandelt in het vijfde hoofdstuk de Engelse vertaling door
William Caxton. Dan volgt de tekst van Pg met in de voetnoten opmerkelijke varianten
in Pd en de verantwoording van de door Logeman aangebrachte emendaties.
In de aantekeningen, die na de tekst volgen, geeft Muller uitleg van woorden en
plaatsen die niet duidelijk zijn en wordt door vergelijking van Leeu 1479 met
Reynaerts historie (B), Plantijn 1564 en de uitgave van Caxton door de bezorgers
geprobeerd de oorspronkelijke lezing in de niet overgeleverde prozatekst (p) op te
sporen. De editie van Muller & Logeman is wat de inleidingen als wat de tekst zelf
betreft zeer nauwkeurig. Hoewel bepaalde inzichten inmiddels zijn achterhaald, is
met name de tekst (Pg) goed bruikbaar voor de Reynaertonderzoeker.
Afwijkingen in de editie van Sabbe 1924 (Plantijn 1566)
Sabbe wil een zo getrouw mogelijke herdruk maken. In het voorbericht schrijft hij:
dat het boekje een ‘fac-simile-druk’ 32 is en ‘geen anastatische reproductie’ 33 . ‘Het
formaat en de bladschikking werd zooveel mogelijk behouden en de letters […]
gelijken goed op die welke Plantin gebruikte.’ (Sabbe 1924: VIII). Nergens is sprake
van het aanbrengen van emendaties in de tekst. Het boekje is opnieuw gezet
maar tijdens dit proces is een aantal afwijkingen ingeslopen.
Herman Teirlinck noemt deze ‘fac-simile-uitgave’ een ‘merkwaardige herdruk’.
Teirlinck vergeleek de herdruk van Sabbe en Willems met het tweede, in een door
hem in 1933 in de boekenkast van de graaf de Hemricourt de Grunne gevonden
exemplaar van H1566. Bij de bespreking van de editie van Sabbe en Willems wijst
Teirlinck op enkele onvolkomenheden. Hij trof zetfouten, letterverspringingen, verschuivingen,
foutieve aansluitingen en verkeerd overgenomen verbindingstekens
Tiecelijn, 19, 2006