Je t'adore - Reynaertgenootschap

150
schenen. Dan volgt de tekst die qua indeling zeer nauwkeurig Pd volgt. Helaas
bevat de editie van Suhl ondanks zijn goede bedoelingen zeer veel afwijkingen en
moet deze editie als onbruikbaar voor het Reynaertonderzoek beschouwd worden.
Dat is jammer want de uitgave van Suhl is tot nu toe de enige editie van Pd.
Afwijkingen in de editie van Martin 1876 (Plantijn 1564)
Martin streeft ernaar om de tekst zo nauwkeurig mogelijk te transcriberen. Hij heeft
‘selbst die Druckfehler (volgt een opsomming van drukfouten in H1564) wiederholen
zu müssen geglaubt.’ Desondanks bevat de uitgave van Martin talrijke afwijkingen.
Bij vergelijking van de editie van Martin uit 1876 met de druk van Plantijn uit
1564 werden een kleine 300 afwijkingen aangetroffen.
Martin heeft andere opvattingen over de behandeling van woordscheiding, bijvoorbeeld:
vanden prince (A3r8) > van den prince; Inden eersten (A3r21) > In den
eersten. Ook het gebruik van het negatiepartikel en wordt niet altijd door Martin volgens
de nu geldende normen omgezet. Hij koppelt het negatiepartikel vaak aan het
daarop volgende finiete werkwoord, bijvoorbeeld: en soude / en salt / en was
(A4v16, 19 en 25) > ensoude / ensalt / enwas. Daarnaast heeft hij moeite met de
transcriptie van dat men en datmen. Beide vormen komen inconsequent voor in
H1564.
De kapitalen 25 H, K en P zijn in civilité, het lettertype dat gebruikt is bij de druk van
H1564, nauwelijks te onderscheiden van de h, k en p in onderkast 26 . Ook hier transcribeert
Martin regelmatig inconsequent. Beide vormen bijvoorbeeld van Kuwaert,
Kuwaert en kuwaert, komen voor in zijn editie. Problemen had Martin ook met de v.
De gebruikte civilitéletter kent twee vormen voor de letter v: de v met een uitbundige
linker schuine poot naar boven en een op de u lijkende v. Naast deze twee vormen
van de v wordt ook de u gebruikt op plaatsen waar in de hedendaagse spelling
een v geschreven wordt (houe > hove; bouen > boven). Soms transcribeert
Martin de v als u dan weer als v. Met name de v in nv. De kapitaal I transcribeert hij
soms als I dan weer als J. Het gebruikte lettertype kent alleen de I voor zowel de I
als de J.
Naast deze inconsequenties bevat de uitgave van Martin ook ‘gewone’ foutieve
transcripties, bijvoorbeeld: sy (H1564 A3r03) > sij; lest-leden (H1564 A8r04) > lesleden.
Op vier plaatsen wordt het Middelnederlandse ick in de editie van Martin vervangen
door het Duitse ich.
Vinder van H1564 in Freiburg im Breisgau
Ernst Martin bezorgde de tekst en schreef ook de inleiding van de diplomatische uitgave
van Plantijn 1564 (H1564) die de uitgever Ferdinand Schöningh te Paderborn
in 1876 op de markt brengt. Het boekje (het is slechts 9 bij 7 centimeter) dat ik
gebruikte bij de transcriptie van H1564 is eveneens een geschenk van Verdam. De
ingeplakte mededeling met zijn naam staat op de versozijde van de titelpagina. De
editie van Martin opent met een korte inleiding van tien pagina´s. In de inleiding zegt
Martin dat hij de uitgave van Plantijn uit 1564 onverwacht aantrof in de
Universiteitsbibliotheek in Freiburg im Breisgau (Zuidwest Duitsland). Tot deze
vondst dacht men, volgens Martin, dat Plantijn alleen de toen bekende tweetalige
Tiecelijn, 19, 2006