Je t'adore - Reynaertgenootschap

149
vaak als Ryns gespeld. Suhl leest soms een y waar een ij moet staan, Bruijn >
Bruyn, huijs > huys, muijs > muys.
De initialen 20 en paragraaftekens 21 zijn bij Suhl niet ingevuld. Er is wel ruimte opengelaten
om de initialen en paragraaftekens in te tekenen. Dit is in overeenstemming
met het exemplaar dat zich in de Stadsbibliotheek van Lübeck bevond. Suhl
gebruikte dit exemplaar (Muller 1892: XXXIV).
Pleiter voor de Nederlandse oorsprong van Reynke de Vos uit 1498
De diplomatische editie van Die hijstorie van reijnaert die vos (Pd) werd door
Ludewig Suhl, stadsbibliothecaris en conrector van het Gymnasium te Lübeck,
bezorgd in 1783. Zijn editie, die ik gebruikte bij de transcriptie van Pd is, getuige een
ingeplakte mededeling op de versozijde 22 van het tweede schutblad, een ‘GESCHENK
van Prof. Dr. J. VERDAM, aan de Leeskamers van de Literarische Faculteit der
Leidsche Universiteit’. Het is dezelfde Verdam (1845-1919) die vooral bekend is
geworden vanwege zijn medewerking aan het Middelnederlandsch woordenboek.
De editie van Suhl meet 11 bij 17 centimeter. Na het titelblad, zonder afbeelding,
volgt een korte inleiding van nog geen acht pagina´s. Suhl opent met de opmerking
dat hij met de totstandkoming van deze editie een belofte inlost en dat zijn editie,
zoals wij hierboven al zagen, een onveranderde en zeer getrouwe afdruk is van het
origineel. Suhl gaat verder niet in op zijn wijze van uitgeven terwijl hij toch, gezien
de vele afwijkingen die in zijn editie voorkomen, emendaties aanbrengt. Suhl is zonder
meer van mening dat het opnieuw uitgeven van oude teksten zonder verbeteringen
en nauwkeurig in overeenstemming met het origineel moet zijn. Hij bekritiseert
ene professor Müller in Berlijn (niet te verwarren met Jacob Wijbrand Muller
(1858-1945)) die een kritische tekst 23 van het Liets der Niebelungen [sic] heeft uitgegeven.
Suhl is een fervent tegenstander van het kritisch uitgeven van een tekst.
Als voorbeeld noemt hij het vertalen van de Bijbel waarbij betekenissen kunnen veranderen
door het onjuist aanbrengen van interpunctie. Na dit pleidooi voor, wij zouden
nu zeggen, diplomatisch uitgeven, gaat Suhl in op het stemma 24 van de
Reynaert, die in de Duitse taal alleen al in 1783 minstens twintig uitgaven telde. Ook
noemt hij de Latijnse, Deense, Zweedse, Nederlandse (holländische), Hoogduitse,
Engelse en Franse uitgaven. Na de vermelding dat in 1740 de Duitse boekdrukker
J.H. van Seelen reeds bericht over de in Lübeck in 1498 uitgegeven Reynke de Vos
en Pd, en dat ook enkele andere Duitse onderzoekers in de loop van de achttiende
eeuw het bestaan van Pd melden, hekelt Suhl enkele uitgevers en editeurs die
ervan uit gaan dat Reynke de Vos de bron is van de Duitse Reynaerttraditie. Zij noemen
in de inleidingen de dertien jaar eerder verschenen uitgave van Van der Meer
niet als bron voor Reynke de Vos. Hij wijt dit aan ongepast patriottisme. Dit is dan
ook de reden dat hij Pd uit wil geven. Dan bespreekt Suhl uitgebreid het verschil tussen
Pd en Reynke de Vos. Pd is in proza geschreven, Reynke de Vos in verzen.
Ook behandelt Suhl de toegevoegde uitgebreide glossen in Reynke de Vos die in
Pd ontbreken en de hoofdstukindeling in beide drukken. Ondanks de grote verschillen
beschouwt Suhl Pd als ‘die Mutter der lübeckischen Ausgabe’. Suhl besluit
zijn inleiding met alweer een belofte: hij levert nu alleen de tekst, maar verplicht zich
tegelijkertijd een vertaling van Pd uit te geven. In die vertaling zal hij ook een kritisch
commentaar toevoegen over o.a. het ontstaan, de auteur en bestaande vertalingen.
Die vertaling is, en Amand Berteloot bevestigde mijn vermoeden, nooit ver-
Tiecelijn, 19, 2006