Je t'adore - Reynaertgenootschap

223
Waarschijnlijk is de verklaring voor dit verschijnsel dat Poeth het ritme van de versregel
niet wilde verstoren door het invoegen van ‘ist’ of ‘hätte’. Ik weet niet hoe
Duitstaligen hier op reageren. Mij viel het op. Soms vertraagde het mijn lezen omdat
de zinsbouw en dus de betekenis me niet meteen duidelijk was, maar het wende
snel en meestal had ik ook wel begrip voor de genomen beslissing.
De keus van rijmwoorden is meestal ook heel natuurlijk. Er is mij in dat opzicht
maar een plaats echt opgevallen, namelijk de regels 597-600:
Es ist so viel, Ihr äßet’s nicht mit Zehnen.
Ich denk, Eure Gunst dürft ich verdienen.’
‘Mit Zehnen von mir? Wie soll das gehn?
Reinart, nun haltet den Mund mal schön! …
Bij Zehnen-verdienen als rijmpaar kan ik mij nog iets voorstellen, al lijkt het mij
onzuiver rijm. Maar gehn-schön? In het origineel zou ik hier aan een kopiistenfout
denken. Maar zoals gezegd: het gaat hier om een incident.
De vertaling van Poeth is niet volledig tekstgetrouw. De volgende voorbeelden
maken duidelijk welk soort vrijheden hij zich permitteert.
Als Tibeert de klacht van Courtois bekritiseerd heeft, spreekt Pancer de bever over
de aanslag van Reynaert op Kuwaert. Daarin zegt Pancer o.a. (ik geef zowel origineel,
uit de Delta-editie, als Poeths vertaling):
Wat sechdi van eere laghe? Zur Neuigkeit ich Euch befrage:
En dedi ghistren in den daghe Wat tat er gestern am hellen Tage?
Eene die meeste overdaet Eines der schlimmsten Verbrechen er begeht
An Cuwaerde den hase, die hier staet, an Küwart, dem Hasen, der hier steht.
Die noyt eenich dier ghedede? Noch nie hat ein Tier sich so entschieden.
(135-139)
In de eerste regel wordt laghe (= hinderlaag) veranderd in Neuigkeit. Bovendien
wordt de zinsbouw veranderd. In het Middelnederlands stelt Pancer twee vragen,
eerst ‘Hoe beoordeelt u een hinderlaag’, dan ‘Pleegde Reynaert niet… een van de
grootste misdaden die ooit door een dier begaan werd’. Poeth laat Pancer iets
nieuws aankondigen en dat leidt tot de vraag wat Reynaert gisteren deed. Dat is
een van de grootste misdaden… Nooit heeft een dier tot zo iets besloten. Het stuk
over Kuwaert is in origineel en bewerking vrijwel gelijk. Poeth heeft daarin hellen
toegevoegd, maar dat geeft de bedoeling van het Middelnederlands goed weer,
want in den daghe betekent overdag in tegenstelling tot ’s nachts. We zien hier dus
verschillen op woordniveau en in de zinsordening.
In Grimbeerts woorden tot Isegrim gaat het o.a. over de vissen die Reynaert vanaf
een kar aan Isegrim had toegeworpen. In dat stuk staat:
Ende ghi die beste pladijse uplaset Das Beste der Schollen nahmt Ihr gerne,
Daer ghi hu ane hadt versadet. Womit Ihr gesättigt Euren Magen
Ghi ne gaeft hem goed no quaet, Ihm aber auf sein Bitten und Fragen
Sonder alleene eenen pladijsengraet Gabt Ihr nichts als einer Scholle Gräten,
Dat ghi hem te jeghen brocht, Als Ihr schon platztet aus der Nähten.
Dordat ghine niet en mocht.
(211-216) (212-216)
Tiecelijn, 19, 2006