Feest- editie - Delhaize

Denemarken, Zweden, Noorwegen… landen die ons ver lijken door hun klimaat dat zo anders
is, maar die eigenlijk best dichtbij liggen. De keuken is er eenvoudig en versterkend, warm, op
het gezin gericht en in overeenstemming met de natuur die zo mooi en zo goed bewaard is.
We kennen ze niet goed, onze
buren uit het Hoge Noorden. En
hun culinaire tradities kennen
we nog minder. In de strikte zin betekent
de term ‘Scandinavië’ het geheel dat wordt
gevormd door Denemarken, Zweden en
Noorwegen, maar we kunnen er ook Finland
en IJsland bij rekenen, die noordelijker liggen
en waarvan de talen tot een heel andere
familie behoren. Deze landen - weinig
bevolkt, blootgesteld aan weer en wind en
afhankelijk van een ruw klimaat - behoren
tot de meest ‘maagdelijke’ ter wereld.
Een ecologische keuken
De natuur is er wild, de fauna en flora zijn
intact. De Scandinaviërs waken er dan ook over
om dit evenwicht te behouden, door lokaal en
seizoensgebonden te consumeren. Ze eten
veel wild (eland, rendier, pluimwild) waarvan
ze heerlijke balletjes of kroketten maken. Ze
geven de voorkeur aan wortelgroenten die
goed gedijen in het lokale klimaat. Ze stomen
ze, eten ze ingeblikt of als salades in bokaal:
koolraap, rapen, aardappelen. De ‘rustieke’
kool wordt er erg op prijs gesteld, net als de
sjalot en de ui. Deze laatste vinden we terug
in een van de echte toppers uit de Zweedse
gastronomie, de ‘verleiding van Janson’: een
gratin van aardappelen met ui en room…
Ook melkproducten hebben een belangrijke
plaats in de Scandinavische keuken. Room
(vloeibaar of zuur) is een ingrediënt in tal
van bereidingen, en dan zwijgen we nog van
boter en yoghurt, die in overvloed worden
geconsumeerd, en kaas.
Smaken uit het
Denen, Noren en Zweden zijn gek op erg
donker, voedzaam roggebrood, dat de
basis is van het bekende ‘smorgasbord’:
een open boterham besmeerd met
boter, room of mosterd met daarop naar
keuze gerookte vis, kaas, paté, versierd
met schijfjes komkommer, radijs of
tomaat. ‘Smorgasbord’ wordt traditioneel
geserveerd op een broodplankje (‘bord’),
vanwaar de naam, en vormt een maaltijd
op zich.
Gerookte vis als dessert
De Scandinaven zijn de koningen
van de gerookte vis. Nadat de vis is
gezouten, wordt hij meestal warm
gerookt in rookovens op 55 °C of meer,
WERELDKEUKEN by Delhaize
op houtzaagsel waarvan de geur het
aroma zal bepalen: berk, groene beuk,
eik, … Warmgerookte zalm is helderder
en droger dan zijn koudgerookte
tegenhanger (maximum 28 °C) en bevat
meer olie. Haring, heilbot, paling, forel,
gerookt of niet, komen ook veel voor op
de Scandinavische spijskaart. Ze worden
zelfs bij het ontbijt opgediend met zure
room met dille bijvoorbeeld, en daarbij
eet men dan een broodje met braam- of
bosbessenconfituur: hier houdt men
van de combinatie zoet-zout. Een grote
Zweedse specialiteit is trouwens ‘senap’
of zoete mosterd, die de smaak van de
gerookte vis extra doet uitkomen in tal
van gerechten, zoals de bekende Zweedse
kerstham.
De bereiding van ‘gravadlax’, een gerecht
dat eigenlijk van Noorse origine is maar
in heel Scandinavië wordt gegeten,
bestaat erin de zalm te marineren in een
mengeling van zout, suiker en peper, en
soms wat dille. Traditioneel wordt het
gegeten met roereieren of een saus met
mosterd of met dille.
De volkeren uit het noorden vergeten ook
het dessert niet. Ze zijn verzot op romige
taarten (met amandelvulling, génoise,
room), amandeltaarten (de bekende
Mazarintaart), kaneelkoekjes (echt niet
alleen voor met de kerst!), brioches, en
in IJsland zijn roomsoesjes een ware
specialiteit geworden.
53