Vermeersch - Vrijzinnig Mechelen

Onder auspiciën van de Unie Vrijzinnige Verenigingen v.z.w. • Verantw. Uitg.: Fr. Ardies, Guldenstraat 27, 2800 Mechelen • nr 3 - juni - juli ‘11
België - Belgique
P.B.
2800 Mechelen 1
8/4482
Tweemaandelijks tijdschrift voor de Regio Mechelen - Willebroek – Rumst
Kunst Kaapt Mens
De Catalogus!
zie p. 10-11
P4A8001
Afgiftekantoor 2800 Mechelen
LITERAIRE APERO - ZONDAG 19 JUNI ’11
“DIRK VERHOFSTADT IN GESPREK MET
Etienne
Vermeersch
Het Feest van het
Mechels Humanisme
Interessant en amusant: zie p. 8-9

2
Aandacht wanneer het nodig is, niet wanneer je tijd hebt.
(Toespraak op het Feest Vrijzinnige Jeugd, 29 mei 2011)
Vrijdagmorgen 12 januari 2011, 7u51 ’s morgens. In het station Enfant Plaza van de metro van Washington is het
piekuur. Bovenaan een roltrap, tegen een naakte muur, staat een jonge vioolspeler. Tot 8u34 speelt hij zes klassieke
stukken, gekleed in jeans en T-shirt en met een baseballpetje van de Washington Nationals op. Voor hem ligt de open
vioolkist met wat kleingeld in. Gedurende die bijna drie kwartier passeren hem 1097 mensen, bijna allemaal op weg
naar hun werk, bureaucraten, consultanten, project managers etc. Ook kinderen, op weg naar school, begeleid door
één van de ouders.
Zeven voorbijgangers stopten om even te luisteren, op zijn minst voor een minuut. Zevenentwintig gaven geld, meestal
gewoon voorbijlopend, voor een totaal van 32 dollar. 1070 mensen snelden voorbij, soms op een halve meter, veelal
zonder zelfs het hoofd te draaien.
Eén bevolkingsgroep in de menigte was consistent geïnteresseerd in de man en zijn muziek: kinderen. Elke keer dat er een
kind voorbij kwam wilde het stoppen en toekijken. En elke keer werd het kind door de begeleidende ouder voortgeduwd,
weg van de muziek en de man. Eentje, een kleine zwarte jongen, bleef maar omkijken tot het verre einde van de gang,
maar werd voortgetrokken door zijn moeder Sharon Parker, een IT directrice met haast. Op dat ogenblik speelde de
muzikant ‘Chaconne’ van Johann Sebastian Bach’s Partita No. 2 in D Minor. Dat werk wordt niet alleen alom beschouwd
als een van de beste muziekstukken die ooit geschreven werden, maar ook als een van de grootste verwezenlijkingen
van een mens in de geschiedenis.
Niemand wist het, maar de ‘straatmuzikant’ daar in de metro
was een van de beste muzikanten ter wereld, die enkele van de
mooiste muziekstukken speelde die ooit geschreven werden, en
hij speelde het op een van de meest waardevolle instrumenten
die ooit gemaakt werden. De vioolspeler was Joshua Bell, en hij
speelde op de Gibson ex Huberman, in 1713 gemaakt door
Antonio Stradivari, waarde 3.5 miljoen dollar. Twee dagen
eerder was het Boston theater voor een concert van hem in een
mum van tijd uitverkocht aan gemiddeld 100 dollar per plaats.
Een week later kreeg Joshua Bell de Avery Fisher prijs als beste
klassieke muzikant in Amerika.
Maar wat wil ik jullie hiermee duidelijk maken? De kinderen, het
gaat om de kinderen. Zij hadden stuk voor stuk willen kijken en
luisteren. Ze werden stuk voor stuk voortgedreven door haastige
ouders die enkele belangrijke minuten niet konden delen met
hun kind wegens tijdsgebrek en heel veel andere dingen aan
hun hoofd. En daarmee ging dat zeldzaam, maar belangrijk
moment voor het kind voorbij. En ook voor de ouder, maar op
een andere manier.
Zo dadelijk komen jullie kinderen, kleinkinderen, petekinderen,
‘whatever’, binnen. Plechtig, met indrukwekkende muziek. Ze
krijgen het volgende half uur jullie onverdeelde aandacht. Terecht.
Maar in de komende jaren, op weg naar volwassenheid, jaren
vol complexiteit en levensproblemen, maar ook vol vele nieuwe
vreugdevolle ontdekkingen, zullen ze ook jullie aandacht nodig
hebben. Heel dikwijls op momenten dat jullie geen tijd hebben
of geen zin.
Denk dan aan Evan Parker, dat driejarig zwart jongetje dat aan
de hand van zijn moeder Sharon iets moois hoorde en zag, en
het wilde beleven. En bedenk wat William Henry Davies schreef
‘What is this life if, full of care, We have no time to stand and
stare (uit “Leisure”), wat ik vrij vertaal als: Wat is dit leven, vol
van zorg, waard wanneer we geen tijd hebben om stil te staan
en te beleven?
Jean-Pierre De Greve
Voorzitter Vrijzinnig Mechelen
Leisure
WHAT is this life if, full of care,
We have no time to stand and stare.
No time to stand beneath the boughs
And stare as long as sheep or cows.
No time to see, when woods we pass,
Where squirrels hide their nuts in grass.
No time to see, in broad daylight,
Streams full of stars, like skies at night.
No time to turn at Beauty’s glance,
And watch her feet, how they can dance.
No time to wait till her mouth can
Enrich that smile her eyes began.
A poor life this if, full of care,
We have no time to stand and stare.
William Henry Davies (1871-1940)

t
Grijze Geuzen
Voorbije activiteiten:
Dinsdag 19 April 2011
“Erfrecht, testamenten, successierecht.” Notaris Marcel Leemans
Deze complexe materie werd door de spreker op verstaanbare wijze vertaald. De vele gestelde vragen achteraf
bewezen dat deze onderwerpen “leven” bij alle aanwezigen. Een zeer leerrijke, maar ook een gezellige
namiddag.
Dinsdag 17 Mei 2011
“Werk, leven en muziek van Felix Mendelsohn” Paul van de Vijvere
Een aangename namiddag voor iedereen die zijn culturele bagage wat wenste uit te breiden.
Komende activiteiten:
DinsDag 21 juni 2011
“Algemene ledenvergadering Grijze Geuzen Mechelen.”
gevolgd door gezellig samenzijn
Dagorde:
1. Welkomstwoord door Linda, onze voorzitter
2. Financieel verslag door Josée, onze schatbewaarder.
3. Terugblik op het voorbije seizoen.
4. Reeds enkele voorstellen voor het komende jaar.
5. Allerlei en rondvraag.
Er rest mij nog enkel jullie een fijn verlof toe te wensen,
laten wij de batterijen opladen zodat wij er volop
kunnen tegen aangaan vanaf september.
Colofon
Verantwoordelijke uitgever:
Frieda Ardies
Guldenstraat 27, 2800 Mechelen
Redactie:
Frieda Ardies, Jean-Pierre De Greve,
Monique Loyez, Josiane Rombauts, Frans
Van der Vorst, Sebastiaan Verheyen
Secretariaat:
vzw Vrijzinnig Mechelen t.a.v. J. Rombauts
Guldenstraat 27, 2800 Mechelen, T. 015
21 24 71,
secretaris@vrijzinnigmechelen.be
www.vrijzinnigmechelen.be
Tot dan, Rita
Artikels of activiteiten mogen verzonden
worden naar: Redactie De Schakel
p/a Lindestraat 67, 2860 St. Kat Waver
deschakel@vrijzinnigmechelen.be
Onder de auspiciën van UVV.
huisvandeMens Mechelen (voorheen CMD
Mechelen)
H. Consciencestraat 9 - 2800 Mechelen
T. 015 45 02 25
Noot: Ondertekende artikelen vallen niet
onder de verantwoordelijkheid van de
redactie
Fijne vakantie !
!
Houd 30 augustus 2011 alvast vrij voor een uitstap naar Oostende. De Grijze Geuzen brengen dan een
bezoek aan de tentoonstelling van Jean Brusselmans. Meer info in volgende Schakel.
De activiteiten van de Grijze Geuzen gaan
door in het V.O.C. Mechelen,
Guldenstraat 27, Mechelen
telkens van 14u tot 17u.
Ze zijn toegankelijk voor iedere geïnteresseerde
50-plusser en ze zijn gratis!
De Grijze Geuzen hopen ook U daar te
mogen verwelkomen!
Info: Rita Drieghe – ( 015 21 85 21
8 grijzegeuzen@vrijzinnigmechelen.be
3

4
MeLeMo
Met het pinksterweekend gaan de leerlingen uit het 3 de jaar naar de kinderboerderij ‘De Viersprong’ in Kasterlee.
En nadien is het uitkijken naar… vakantie!
Het MeLeMo-team wenst iedereen alvast mooie dagen!
Augustusvakanties van HUJO
Voor 10 tot 12-jarigen:
De hoorn van hujodorix
Diep in het woeste woud, op een open plek, leeft de
laastste clan Oude Belgen in hutten. Zij moeten elke
dag strijden om te overleven. Het zijn dappere mannen
en vrouwen, die zich mooi maken met stoere tatoeages
en prachtige zelfgemaakte juwelen. Ze vormen een
hechte familie, die elkaar door dik en dun steunt.
Overdag wordt er gebouwd aan het dorp, gejaagd en
gekookt maar er is ook tijd voor volksspelen en andere
leuke dingen. ‘s Avonds vertellen de druïden rond het
kampvuur verhalen over de helden van vroeger en
onthullen ze geheimen uit het verleden.
Het leven is één groot avontuur bij de Oude Belgen en
het wordt pas echt spannend, wanneer de Hoorn van
Hujodorix op een dag verdwijnt...
Wanneer: 21-27 augustus 2011
Waar: De Stobbe, Merelbeke
Prijs: 175 euro, Hujo-leden betalen 170 euro
Verblijf: 7 dagen en 6 nachten, all-in
Maximum aantal deelnemers: 30
Inschrijven: tot 30 juni 2011 via hujo.be
33 ste Lentefeest Regio Heist-op-den-Berg - zaterdag 2 april 2011
Op zaterdagochtend werden 45
Feestelingen met hun ouders en
grootouders ontvangen voor een
receptie in “Zaal Forum” te Beerzel,
waarna men vervolgens kon genieten
van een optreden van de fantastische
clown PLEKS met aansluitend de
plechtigheid waarbij de feestelingen
in de bloemetjes werden gezet. Juf
Marijke en Juf Dominique bedanken
alle vrijwilligers die dit feest tot een
onvergetelijke dag hebben gemaakt.

Majority
Een greep uit het aanbod…
Doel: Kennismaken met de grondbeginselen van democratie.
Speluitleg: ‘Majority’ is een verrassend bordspel over politieke besluitvorming in een parlementaire democratie.
De spelers zijn lid van een politieke partij. Elke partij heeft een eigen kleur en partijprogramma. De spelers
zetelen in het parlement en proberen voor hun ideeën een meerderheid te vinden. ‘Majority’ laat de bochten van
het politieke spel zien: referenda, schandalen, verkiezingen, betogingen, revolutie, ...
‘Majority’ kan zowel in het Nederlands, het Frans als het Engels worden gespeeld.
Gerealiseerd door Dimitry Masyn.
Doelgroep:Vanaf 10 jaar
Soulmate
Doel: Zichzelf en de anderen (beter) leren kennen.
Speluitleg: Praten en luisteren staan centraal tijdens het spelen. Vraag- en themakaarten maken seksualiteit,
relaties en gevoelens bespreekbaar. De spelers geven zich beetje bij beetje bloot en komen zo steeds dichter bij
hun geheime soulmate …
Doelgroep:Vanaf 12 jaar
Verwegistan
Doel: De bikkelharde leefwereld van straatkinderen ervaren.
Speluitleg: ‘Verwegistan’ volgt de levensverhalen van 6 straatkinderen op de voet. De straatkinderen wonen
in het onderontwikkelde Verwegistan. De spelers krijgen spelenderwijs inzicht in het dagelijks gevecht van
straatkinderen om te overleven. Ook al speelt het spel zich af in een fictieve stad, het is gebaseerd op de
verhalen en levensomstandigheden van echte straatkinderen.
Doelgroep: 10 tot 14 jaar
Bibliotheek voor leerkrachten
niet confessionele zedenleer
in het VOC Mechelen
Meer info? 8 vocmechelen@skynet.be of ( 015 21 24 71
5

Vrijzinnig Rumst
6
Vrijzinnig Rumst in Actie:
Op zondag 17 april organiseerde Volwassenenvorming
van Vrijzinnig Rumst een 4 de ontbijtcafé met als thema:
“Hoe beheers je je elektriciteits- en gasfactuur?” Na
een korte uiteenzetting betreffende de werking van
een geliberaliseerde markt, werd er aandacht besteed
aan de invulling van de opdrachten en kosten eigen
aan de distributienetbeheerder die de gemeente
Rumst van stroom en gas voorziet. Het laatste deel
van de uiteenzetting, waarbij de voordelen werden
aangetoond die de verbruiker kan halen uit een bewust kiezen tussen de diverse contracten van alle mogelijke
leveranciers in het betrokken distributiegebied en de contractuele verplichtingen die hij moet in ’t oog houden, werd
door de aanwezigen bijzonder geapprecieerd .
HVV Bonheiden Vrijzinnig Rumst
Jeugdfeest
Op zaterdag 7 mei organiseerde Ouderwerking van Vrijzinnig
Rumst (OVM Reet – Rumst – Terhagen) een meer dan geslaagd
Jeugdfeest. De gevierden werden ’s morgens eerst ontvangen
op het gemeentehuis. Daar werden ze toegesproken door 1 ste
Schepen Francy Van Der Wildt. In haar toespraak had ze
een bijzonder woordje over voor Boris Peeters en stak daarbij
zeker een riem onder het hart van zijn ouders. Hierbij toonde
ze - samen met haar collega’s Schepenen: Chris Ceuppens en
Chris Jacobs - dat vrijzinnigen meer dan attent vol kunnen zijn
voor andersvaliden. De gevierden mochten daarbij op de foto. In de namiddag mochten ze samen met ouders en
vrienden op receptie in de zaal van het Volkshuis te Terhagen, gevolgd door respectievelijk een bezinningsgedeelte,
een feestmaal en afsluitend met dansfeest. De fiere voorzitster, Josée Fiten, ook op foto, kon met grote tevredenheid
terugblikken op dit feest.
HVV Bonheiden
BMW 4de Editie: 28 augustus 2011
Op zondag 28 augustus ontmoeten de Vrijzinnige vrienden van Bonheiden en Willebroek elkaar opnieuw:
“Bonheiden Meets Willebroek”. Na 4 jaar mogen we reeds spreken van een traditie.
We komen samen om 14u in “The Boathouse” aan de ingang van het watersportdomein “Hazewinkel” in Heindonk.
Aan de deelnemers wordt een drank aangeboden door Vrijzinnig Willebroek. Nadien kan er een korte of lange
wandeling of een fietstocht ondernomen worden door het Natuurpark “Het Broek”.
En rond 17u00 is het terug verzamelen geblazen op de zelfde locatie voor het gezellig napraten.
Wie doet er mee? Iedereen die toevallig niet op reis is.
Jong en oud – leden van HVV Bonheiden en Willebroek – hun kinderen, schoonmoeders, baby-sitters en viervoeters.
Voor de wandelaars: stevige wandelschoenen, zonnecrème, paraplu (?) en verrekijker (vogels, kikkers en blote
billen).
Voor de fietsers: een fiets – geen bromfiets of moto toegelaten!
Inschrijven vóór 15 augustus ’11 via André Dezaeger: ( 0475 49 95 67 of 8 andre.dezaeger@telenet.be .
We breien een leuk eind aan de zomer …

Vrijzinnig Katelijne-Waver
Voorbije activiteiten:
Lentefeest op zaterdag 02 april 2011.
Het lentefeest ging door in GBS Dijkstein voor alle
leerlingen zedenleer van de 1 ste graad (1 ste en 2 de
leerjaar) van de 3 gemeentelijke basisscholen van Sint-
Katelijne-Waver.
Het eerste “Lentefeest” ooit in Sint-Katelijne-Waver is op
alle vlakken geslaagd: de weergoden waren ons goed
gezind, de locatie voldeed op alle vlakken (alleen was
de turnzaal door de massale belangstelling van ouders
en genodigden een beetje krap), het plechtig moment
verliep sfeervol, “Beertje Knubbe” viel in de smaak, de
ijstaart was in enkele momenten overal ter plaatse, de
snoepsatés waren in trek en onze feestelingen kregen
allemaal een vlindertje op hun gezicht.
Kers op de taart was de kinderdisco met Jan Piraat.
Daarna kregen onze “sterretjes” nog een rugzak vol met
pakjes. Een zeer geslaagd experiment!
Voordracht “DIRK DOET DARWIN” op donderdag 5 mei 2011,
door Dirk Draulans in zaal Elzenstraat.
Dirk is een begenadigd causeur die ons twee uur meenam op de “Beagle”
en honderduit vertelde over al zijn ervaringen tijdens de reis. De bemanning
baseerde zich op het boek van Darwin en ze maakten vergelijkingen met wat
Darwin 200 jaar geleden ontdekte. Na de voordracht konden we het boek kopen
waarin hij zijn verhaal heeft neergeschreven.
Een boeiende avond waarin de criticasters ongelijk kregen.
Toekomstige activiteit:
Met dank aan de vele helpers, zonder hun hulp was
dit feest niet zo’n succes geweest! Leuke sfeerbeelden
vind je op www.vrijzinnigmechelen.be (doorklikken naar
fotogalerij).
Artistieke, culturele en culinaire wandeling in Gent op zaterdag 11 juni 2011.
Programma:
08u45: samenkomst Rode Kruisplein Mechelen
09u45/10u10: bezoek aan een voor ons gedachtegoed
gekende locatie nabij Gent
10u30/12u30: bezoek aan het STAM - museum van de
Gentse geschiedenis
13u00/14u00: broodjeslunch met streekbier in centrum
van de stad
14u00/15u30: windowshopping bij oude historische
winkels
15u30/17u30: geleid bezoek door de binnenstad met
nen echte Genteneir
17u30/18u45: verfrissende, al dan niet alcoholische
verkenning van typische huisjes
19u00/21u00: gastronomisch diner, met liefde geserveerd
door een Gentsche Mokke
21u00/ ? : Ghent by night
Deelnameprijs is berekend op € 55,00 p.p. Hierin zitten
reeds bijna alle kosten (gids, inkom museum, broodjeslunch
en avondmaal). Enkel het drankverbruik is daar
niet inbegrepen en zal ter plaatse geregeld worden.
Storten kan op rekening 001-4153365-95 van Vrijzinnig
Mechelen.
Inschrijven kan nog steeds bij Monique Loyez
015/27 00 28 of kern.skw@vrijzinnigmechelen.be
Monique Loyez.
Vrijzinnig Katelijne-Waver
7

8
Feest van het Mechelse Humanisme met de
Zaterdag 21 mei stond in het teken van het Mechels humanisme.
Tal van vrijzinnige en andere humanistische verenigingen namen
deel aan dit feest. Van ’s ochtends al konden de passanten kennis
maken met de verschillende doe- en infostands. Een Zuid-
Amerikaans bandje zorgde voor de sfeermuziek. Na de middag
was het dan aan de leerlingen van de scholengroep 5 van het
GO!
Als ’piece de résistance’ was er
dan de plechtige uitreiking van
de Mechelse Geuzenpenning
aan kunstenaar Frans
Walravens, gevolgd door een
zonnige receptie en een optreden
van Bart Herman en Bart
Van den Bossche.

uitreiking van de Mechelse Geuzenpenning 2011
Het eerste Feest van het Mechels Humanisme was, mede door
het goede weer en de grote belangstelling, een groot succes.
Meer info vindt u op onze fotogalerij van onze webstek
www.vrijzinnigmechelen.be
“Kunst Kaapt mens”,
een project van het Huisvandemens opende
vrijdag 20 mei zijn deuren in de oude
matrassenfabriek De Vis in de O.L.V-straat
te Mechelen. Een boeiende tentoonstelling
waar de mens centraal staat. Deze kunstenwedstrijd
werd mede ondersteund door de
scholengroep 5 van het GO!
9

10
Kunst Kaapt Mens cataloog
“De Kunst Kaapt Mens cataloog: dat is humanisme verbeeld,
dat is beeldende kunst als medium om humanistische waarden te beleven
of te kennen te geven.”
Binnenkort vrolijkt dit kleinood uw lokale boekhandel op. Een verrassende verzameling
“humanistische” kunst, ingevuld door klinkende namen en illustere onbekenden.
Het verhaal van vijftien blanco boekjes op reis, van “Mechelaar” op “Mechelaar”
doorgegeven. Als een poëziealbum voor volwassenen, maar dan zonder de statige
versjes in een strak rijmend keurslijf. Met het humanisme en/of humanistische waarden
als invalshoek en over wat die begrippen vandaag voor ons (kunnen) betekenen. Een
verrassende portie creativiteit en natuurlijke verbeelding uit zeer verscheiden disciplines:
schrijvers, schilders, grafische kunstenaars, fotografen, cartoonisten…
We gingen op zoek naar het verhaal achter het werk op de cover en naar de
hoogstpersoonlijke humanistische invulling van de maker. Karolien Vanderstappen heet
ze, 28 lentes, geboren in Mechelen en er nu aan het werk in de Academie. Zij vertelt:
“Op de valreep kreeg ik boek acht in mijn handen van een collega aan de Academie in Mechelen.
De tijd tikte en mijn agenda was reeds intens gevuld. Ik heb vrij intuïtief een beeld
gemaakt bij een quote van Erasmus, waar ik me in herkende.
De laatste afwerking gebeurde op de trein op weg naar het werk.
Wat ik denk over humanisme: ik ben exact drie weken officieel ontdoopt en daar ben ik blij om.
Ik kon me niet langer verbinden met een denken waarvoor ik niet bewust gekozen had. Een denken
dat, naar mijn mening, niet herdacht wordt in een nieuwe tijd. En net dat is voor mij humanisme. Ik
herinner me een quote van een leerkracht filosofie tijdens mijn studies aan Sint Lucas Antwerpen.
‘Mensen denken dat ze denken, maar ze denken niet zelf… ze denken dat ze denken.’ Die les is
me tot op heden bijgebleven. Humanisme is voor mij jezelf relativeren. Veel van wat we denken, is,
als we eerlijk zijn, voorgekauwd. Zo origineel zijn we niet. Die relativering vind ik belangrijk in het
dagelijkse doen. We zijn mensen én we zijn maar mensen.
Wat ik dacht tijdens het maken van mijn vogelgetinte tekening: ik kon me vinden in een quote van
Erasmus ‘De dieren die het minst op de mens lijken, zijn het meest gelukkig.’
Ik voel me persoonlijk het meest gelukkig als ik even niet denk. Als het enige wat ik op een moment
kan denken ‘Hé, nu kan ik niet denken’ is . Ik ben tijdens het tekenen op zoek naar dit moment. En ik
kan je zeggen dat aan een moment van niet-denken, veel denkwerk vooraf gaat. Het is allemaal zo
dubbel. Ik omarm het intuïtieve, de droomwereld heel graag. Maar gedachten sluipen daar op een
bepaald moment altijd weer tussendoor. Ik speel ook graag met woorden. Dat een mus zich stiekem
verstopt heeft in de naam Erasmus, dat vind ik heel gepast van dat vogeltje.”

Benieuwd naar nog meer verhalen van kunstzinnige Mechelaars en
hun creatieve kijk op het humanisme?
Huppel dan snel naar één van de boekhandels in de binnenstad of doe mee aan
onze wedstrijd! Drie lezers kunnen namelijk een exemplaar van de Kunst Kaapt
Mens catalogus in de wacht slepen (t.w.v. € 19,9)!
Waag je kans en misschien hoort u bij de gelukkigen!
1) Wedstrijdvraag: Hoeveel liefdeskoppels hebben op 21 mei hun liefde
laten vereeuwigen op de gevoelige plaat tijdens het Mechels feest van
het humanisme?
2) Schiftingsvraag: hoeveel jaar bestaat het huisvandeMens Mechelen dit jaar?
De wedstrijd wordt afgesloten op 26 juni 2011, klokslag middernacht. Beste lezer, veel succes!
Inzendingen mag u sturen naar:
huisvandeMens Mechelen - H.Consciencestraat 9 - 2800 Mechelen
015/45 02 25 - cmd.mechelen@uvv.be
11

Vrijzinnig Mechelen - kalender
12
EERSTVOLGENDE ACTIVITEITEN in en rond het VOC
>>
>>
Algemene Vergadering Vrijzinnig Mechelen 18 juni 2011
Op zaterdag 18 juni 2011 vindt de Statutaire
Algemene Vergadering van de vzw Vrijzinnig
Mechelen plaats in het VOC Mechelen. Alle
leden van vzw Vrijzinnig Mechelen zijn welkom
op deze jaarvergadering. De effectieve leden,
vertegenwoordigers van de huidige kernen hebben,
volgens de statuten, stemrecht.
Het mandaat van 2 bestuursleden is te begeven.
Effectieve en/of toegetreden leden kunnen hun
kandidatuur stellen voor de functie van bestuurslid,
dit met een gemotiveerd gewoon schrijven te richten
aan de heer J.P. De Greve, voorzitter Vrijzinnig
Mechelen vzw, Guldenstraat 27, 2800 Mechelen.
Deze kandidatuurstellingen dienen ten laatste op 7
juni 2011 in ons bezit te zijn.
Literaire Apero met Etienne Vermeersch
AGENDA:
Zaterdag
18 juni ‘11
14u
1. Verwelkoming,
aanwezigheden,
stemgerechtigden
2. Mededelingen
3. Bekrachtiging tot bevriezing bestuursmandaten
cf. het voorstel van de AV van 30/03/2011
4. Werkingsverslag 2010
5. Financieel verslag 2010
6. Begroting 2011 – mogelijke aanpassingen
7. Vastleggen lidgelden 2012
8. Bepaling van het aantal bestuursmandaten
9. Verkiezing/herverkiezing 3 leden Raad van
Bestuur
a. Voorstelling en motivatie van de kandidaten
b. Stemming
10. Belangrijke actiepunten in het komende jaar
11. Rondvraag
voor meer info: 8 secretaris@vrijzinnigmechelen.be
of ( 015 21 24 71
LITERAIRE APERO - ZONDAG 19 JUNI ’11
“DIRK “ VERHOFSTADT IN GESPREK MET
ETIENNE VERMEERSCH”
VERMEERSCH
Naar aanleiding van het boek “Dirk Verhofstadt in gesprek met
Etienne Vermeersch” zijn beide gerenommeerde denkers te gast in
het VOC Mechelen voor een verrijkend gesprek over kunst en cultuur.
Deuren open om 10u30 - aanvang om 11u00 - napraten vanaf 12u00.
Toegang gratis.
VOC Mechelen - Guldenstraat 27 - 2800 Mechelen
in samenwerking met:
HVV/Vrijzinnig Vilvoorde
Onder de auspiciën van IMD Antwerpen en deMens.nu.
Flyer.indd 1 17/05/11 11:56
v.u. F. Ardies, Guldenstraat 27, 2800 Mechelen

EERSTVOLGENDE ACTIVITEITEN in en rond het VOC
>> Uitreiking Prijs Vrijzinnig Humanisme aan Etienne Vermeersch
De prijs wordt op dinsdag 21
juni 2011 (Internationale Dag
van het Humanisme)
om 19u uitgereikt in de Aula
van de Universiteit Gent in de
Volderstraat.
Programma (onder voorbehoud van kleine wijzigingen):
19u Welkomstwoord
19u10 Toespraak Marieke Höfte (voorzitter HVV)
>>
Café Parole: ‘Let’s make money’
Documentaire over het globaal monetair systeem
Iedere keer er geld op de bank gezet wordt, komt
het terecht in een financieel stelsel waarvan we de
reikwijdte nauwelijks kennen. Wat doet de bank met
ons geld? “Wij laten uw geld werken voor u”. Maar
geld “werkt” niet, mensen werken. Slimme beleggers
trekken ermee naar belastingparadijzen en naar
lage loonlanden waar arbeidsrecht onbestaande
is en ecologie nog een vaag begrip is. Spaanse
bouwvakkers, Afrikaanse boeren en Indiase
werknemers vermenigvuldigen ons geld terwijl ze
zelf vaak straatarm blijven.
Tentoonstellingen in het VOC
19u30 Laudatio door Johan
Braeckman
20u05 Toespraak Mario Van Essche
(voorzitter Prijs Vrijzinnig Humanisme)
20u15 Aanvaardingsrede Etienne Vermeersch
20u45 Receptie
Tussendoor: muziek
Inschrijven kan via mabel.coenen@h-vv.be of
via 03 233 70 32.
De Oostenrijkse regisseur Erwin
Wagenhofer trok de hele wereld rond,
van Burkina Faso over Singapore tot
Washington DC. Hij sprak met economische
theoretici, financiële bonzen en rijke westerse
ondernemers, maar ook met de ondersten aan de
ladder: dagloners, mijnwerkers en boeren, op zoek
naar de achterliggende mechanismen en concrete
gevolgen van het hedendaagse monetaire systeem.
Aanvang 20u - VOC Mechelen - toegang gratis
Meer info: 8 vocmechelen@skynet.be of ( 015 21
24 71
I.s.m. VormingPlus Regio Mechelen
Jef Jozef Meysmans (1936-2024)
Dinsdag
21 juni ’11
19u
Donderdag
23 juni ‘11
20u
Jef Meysmans ontwikkelde zich als autodidact en had al
vroeg een ongelimiteerde nieuwsgierigheid naar filosofie,
godsdiensten (leefde twee maanden bij Bhagwan Shree
Rajneesh), wetenschap (prijs Jacques Kets voor zelfstandig
onderzoek in de biologie), wiskunde, beeldende kunsten
(artikels voor Knack over Belgische kunstenaars), pedagogiek
(later in het onderwijs) en reizen (leefde bij de lacandonesindianen
in Yucatan en de dajak-koppensnellers in Sarawak).
Enkele karakteristieken in beelden en gedichten:
® Een beweging van gesloten naar open vormen, zonder systeem, zodat het beeld dat aanschouwelijk moet gemaakt
worden steeds varieert naargelang er zich nieuwe kleuren of woorden aanbieden. ® De drang naar oneindigheid en
eenvoud. ® Het besef dat alles deel van alles is en de mens daarin een onbenullig element. ® Het leven is "alleen maar"
beleven en kent geen doel.
De tentoonstelling is te bezichtigen tijdens de openingsuren van het VOC
vanaf 2 juli ‘11 tot en met 6 augustus ‘11.
Vrijzinnig Mechelen - kalender
13

Vrijzinnig Mechelen - Agenda
14
ACTIVITEIT TIJDSTIP PLAATS BIJKOMENDE INFO
Za 11/06/11 Uitstap naar Gent 09u00 - … afspraak Rode Kruisplein Mechelen Vrijzinnig Katelijne-Waver - p. 7
VOC Café 10u00 - 14u00 VOC Mechelen
Di 14/06/11 Creatieve Schildercursus 19u00 - 23u00 VOC Mechelen
Za 18/06/11 VOC Café 10u00 - 14u00 VOC Mechelen
Algemene Vergadering Vrijzinnig Mechelen 14u00 - 15u00 VOC Mechelen p. 12
Zo 19/06/00 Literaire Apero met Etienne Vermeersch 11u00 - 13u00 VOC Mechelen i.s.m. Vrijzinnig Vilvoorde, e.a., p. 12
Di 21/06/11 Algemene Vergadering Grijze Geuzen Mechelen 14u00 - 17u00 VOC Mechelen Grijze Geuzen Mechelen, p. 3
Creatieve Schildercursus 19u00 - 23u00 VOC Mechelen
Wo 22/06/11 Gespreksgroep “De Zahir” 20u00 - 22u00 VOC Mechelen p. 15
Do 23/06/11 Café Parole: “Let’s make money” (documentaire) 20u00 - 22u00 VOC Mechelen i.s.m. VormingPlus, p. 13
Za 25/06/11 VOC Café 10u00 - 14u00 VOC Mechelen
Di 28/06/11 Creatieve Schildercursus 19u00 - 23u00 VOC Mechelen
Za 2/07/11 VOC Café 10u00 - 14u00 VOC Mechelen
Za 9/07/11 VOC Café 10u00 - 14u00 VOC Mechelen
Za 16/07/11 VOC Café 10u00 - 14u00 VOC Mechelen
Za 23/07/11 VOC Café 10u00 - 14u00 VOC Mechelen
Za 30/07/11 VOC Café 10u00 - 14u00 VOC Mechelen
Za 06/08/11 VOC Café 10u00 - 14u00 VOC Mechelen
Za 13/08/11 VOC Café 10u00 - 14u00 VOC Mechelen
Za 20/08/11 VOC Café 10u00 - 14u00 VOC Mechelen
Za 27/08/11 VOC Café 10u00 - 14u00 VOC Mechelen
Zo 28/08/11 ‘Bonheiden Meets Willebroek’ 14u00 - 17u00 afspraak ‘The Boathouse’ HVV Bonheiden, p. 6
www.vrijzinnigmechelen.be

HVV lidgeld
HVV verandert. HVV verandert snel. Een jaar geleden zaten we nog
in heel slechte financiële papieren. Het nieuwe bestuur, toen nog
saneringscommissie, heeft daarom structureel 150.000 euro per jaar
bespaard. Daar stopt het niet. HVV moet een open en moderne vereniging
worden. Dat heb je al gemerkt aan het ledenblad, Het Vrije Woord.
Hiervoor moet niet meer apart betaald worden. We maakten het leesbaar.
Het voorbije jaar was de sanering van HVV de prioriteit.
Nu dit achter de rug is, werken we verder aan de hervorming van HVV.
Op de agenda staan :
- Inhoudelijke vernieuwing en vernieuwing van onze standpunten.
- Onze afdelingen nog beter ondersteunen en bijstaan bij activiteiten, administratie en ledenwerving.
- Onze leden meer betrekken bij het inhoudelijke debat.
Daar engageert het nieuwe bestuur zich toe. Het effect kun je al merken in Het Vrije Woord. Daarom vroegen
we ook aan de Algemene Vergadering van HVV het lidgeld op te trekken tot 10,00 euro per jaar.
NIET omdat het ons budget zou rechttrekken (lidgeld maakt maar 6,5% van onze inkomsten uit).
WEL omdat dat de kosten dekt van Het Vrije Woord, dat iedereen nu krijgt zonder ervoor apart
te moeten betalen.
WEL omdat de vrijzinnigheid in Vlaanderen meer waard is dan 6,00 of 8,00 euro. Geen enkele
vereniging vraagt zo weinig lidgeld. Daarbij engageren wij ons HVV te blijven vernieuwen en
onze leden daarbij te betrekken. Leden met een laag inkomen (gepensioneerden, studenten, enz.)
krijgen korting.
HVV is belangrijk. Meer dan ooit. Het moment in de geschiedenis is in ons voordeel. Daarom is een sterke koepel
nodig. Daarom is een vernieuwd Het Vrije Woord nuttig. Daarom is je (morele en lidmaatschaps-) steun broodnodig.
Wij verbinden ons ertoe HVV verder te moderniseren. En we blijven je erbij betrekken.
Marieke Höfte Mario Van Essche
Voorzitter Secretaris
PS : Heb je suggesties? Stuur ze ons. We weten graag wat je van ons verwacht!
Alle Reacties zijn welkom bij jacinta.de.roeck@h-vv.be.
15

16
EEn zoEktocht naar waarhEid
Dirk Verhofstadt in gesprek met Etienne Vermeersch
Interview Karel Van Dinter
Het Vrije Woord – Radio, 21/03/2011
‘Het beste moet nog komen…’ Dirk Verhofstadt over
de plannen van filosoof Etienne Vermeersch, notoir en
gedecideerd atheïst, auteur van onder meer “De ogen van
de panda”, laureaat van de Prijs Vrijzinnig Humanisme 2011,
77 jaar en dus boordevol plannen. Dirk Verhofstadt trok met
Vermeersch naar Toscane, sprak met hem tien dagen lang
over de grote filosofische, ethische en wetenschappelijke
kwesties en publiceerde het allemaal in een indrukwekkend,
maar vooral uitnodigend boek. En dat is zeker een must op
uw nachtkastje.
Want de Gentse filosoof geeft ook hier zijn ongezouten,
maar vooral heldere kijk op de meest fundamentele vragen:
de kosmos, het leven, de evolutieleer, de bio-ethiek, ecologie,
God en godsdienst, de kunst, de dood, … Ze komen
allemaal aan bod.
Het is geweten: Vermeersch studeerde aanvankelijk voor
priester, maar na vijf jaar trad hij uit de jezuïetenorde en
werd een overtuigd atheïst. Meteen het eerste gespreksthema.
Daarover alvast Dirk Verhofstadt.
“Dat was wat hij zelf noemt eigenlijk ‘een sprong naar God’.
Hij besefte toen al dat hij het bestaan van God niet kon
bewijzen, maar hij nam het dan aan als een geloofspunt. In
de loop van die vijf jaar zijn er dan toch blijkbaar heel wat
twijfels gerezen en is de man dus uit het seminarie gestapt,
heeft dan nog een periode gehad waarin hij soms geloofde
en soms niet geloofde. En uiteindelijk is hij zo geëvolueerd
tot iemand die totaal ongelovig en overtuigd atheïst is
geworden.”
En precies dat komt regelmatig aan bod in het boek: het
funderen van het atheïsme. Etienne Vermeersch heeft geen
god nodig om de moraal te funderen.
“Een van de centrale punten van Etienne Vermeersch’
gedachtegoed is dat een moraal niet gebaseerd is of hoeft
te zijn op een god of op een godsdienst. Integendeel! Het is
uiteindelijk toch mensenwerk. Hij heeft enkele voorbeelden
geschetst om duidelijk te maken dat in de loop van de
geschiedenis het eigenlijk mensen waren die een aantal
normen hebben afgesproken en die zijn beginnen te
hanteren onder elkaar, zonder dat daar een godheid bij te
pas moest komen. Het voorbeeld dat hij geeft komt uit het
oude Egypte. Mensen die leefden in het zuiden van de Nijl
kregen op een bepaald ogenblik contacten met de mensen
die in het noorden van de Nijldelta leefden. Toen die met
elkaar in aanraking kwamen en handel begonnen te drijven
en dergelijke meer, voelden ze beiden de noodzaak om een
aantal gemeenschappelijke waarden en normen te hebben.
Bijvoorbeeld: ‘Ge zult de graanmaten niet vervalsen, ge zult
de gewichten niet vervalsen.’ Die elementen waren ook nodig
en de afdwingbaarheid daarvan was ook noodzakelijk om
effectief die handel en die contacten mogelijk te kunnen
maken. Op die manier legt hij op een perfecte manier uit dat
inderdaad de moraal er eerst was.”
- Wat ook opvalt is dat Vermeersch wijst op het groeien van
de perimeter van het morele besef.
“Dat is misschien het belangrijkste element dat hij naar voor
brengt: de voortdurende uitbreiding van de morele kring.
Oorspronkelijk was men begaan met zijn naasten. En dan
bedoel ik werkelijk lijfelijke naasten: familieleden, eventueel
de leden van de stam. Later is die morele bekommernis
uitgebreid tot alle vrije mannen - ik zeg vrije mannen, omdat
er in de vroege periode al slaven bestonden die daar nog
niet bij behoorden. Nog later zijn de slaven ook bij gerekend
en heeft men de slavernij veroordeeld en afgeschaft. Achteraf
werden de vrouwen ook volwaardig in die morele kring
betrokken. En nu, zegt hij, gaat die morele kring nog verder.
Dieren bijvoorbeeld, of toekomstige generaties. Dat heeft
natuurlijk belangrijke implicaties voor zijn gedachtegoed
m.b.t. milieu, en het behoud van het milieu, waarover hij
trouwens een schitterend boek heeft geschreven dat opnieuw
is uitgekomen: “De ogen van de panda”. Daarin geeft hij
effectief heel goed aan waarom het belangrijk is om een
aantal waardevolle zaken - zoals de natuur, maar ook
kunstwerken en dergelijke meer - ook voor de toekomst te
bewaren en te behouden.”
- Een belangrijk bindingsmiddel daarin is uiteindelijk de
Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, waarop
hij in het boek constant terugkomt. En waaruit ook wel blijkt:
het werk is eigenlijk niet af.
“We hebben gezien dat sinds de aanvaarding van de
Universele Verklaring van de Rechten van de Mens er nog
tal van drama’s zijn geweest. De genocide die in Rwanda
heeft plaatsgegrepen, is daar een sprekend voorbeeld van.
Dus het blijft inderdaad een voortdurend gevecht, dat nooit
zal eindigen trouwens, om die morele belangrijke principes

die in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens
staan niet alleen voortdurend toe te passen, maar ze dus ook
voortdurend te herdenken en ook te beschermen.”
- Etienne Vermeersch is bij momenten heel sterk verontwaardigd
over de moraliteit van mensen. Met name dan vooral over
de immoraliteit van de kerk en van een kerkelijk instituut, dat
voorgeeft de waarheid in pacht te hebben.
“Laat mij daar drie kleine voorbeelden van geven. De
houding van Pius XII tijdens WO II t.a.v. de Joden, is heel
moreel betwistbaar. Een tweede voorbeeld zijn de oproepen
die pausen in het verleden regelmatig hebben gedaan
om condooms of voorbehoedsmiddelen niet te gebruiken,
waardoor de aids-epidemie enorm is uitgebreid. En dan
een derde, meer actueel voorbeeld dat ook in het boek
besproken wordt, zijn de vele pedofilieschandalen die in
de kerk nu naar boven komen en waarover hij een enorme
morele verontwaardiging heeft. Want tenslotte zijn het juist
die mensen die aan anderen trachten een zekere morele
superioriteit te gaan opleggen die zelf de daders zijn van
de meest gruwelijke zaken die men kan plegen, namelijk het
misbruiken van kinderen.”
- Je hebt met hem gesproken in een heel aparte sfeer. Waar
een menselijk gesprek mogelijk is. Dus geen, laten we
zeggen, academisch gesprek, maar een menselijk gesprek.
Als je het boek leest, krijg je heel sterk de indruk dat hij zeer
zelfverzekerd is; je zou hem geen scepticus kunnen noemen.
“Ik zou toch wel echt willen benadrukken dat Etienne
Vermeersch een vooraanstaand scepticus is die natuurlijk wel
uitgaat van een aantal wetten die in de natuur bestaan, die
uitgaat van wetenschappelijke kennis die we al verworven
hebben, maar die heel goed beseft dat die wetenschappelijke
kennis nog verder kan uitbreiden, nog verder moet toenemen
en nog verder onderzocht moet worden. Een van de mooie
begrippen die hij gebruikt is namelijk: ‘onttoveren’.”
- ‘Nog meer onttoveren…’ Het trof me wel in het boek dat hij
zeer rigoureus standpunt inneemt i.v.m. het godsbestaan. Hij
noemt zich uitdrukkelijk ‘atheïst’ en kan bijvoorbeeld ook de
twijfelaars, om het zo te zeggen, de agnostici, niet begrijpen.
“Hij heeft wel een probleem met mensen die zouden
zeggen: ‘Kijk, er bestaat aan de ene kant een
wetenschappelijke theorie.’ Maar die dan zeggen: ‘Ja, maar
het zou ook kunnen zijn dat er een buitenwetenschappelijk,
bovennatuurlijke of mysterieachtig iets bestaat. En we
nemen dat als bijna gelijkwaardig aan.’ Daar heeft hij
een probleem mee. Dus hij wil altijd vertrekken van
wetenschappelijke kennis, een wetenschappelijke basis.
Dat is voor hem de essentie en daarop zal hij steeds zijn
ideeën toetsen, maar als die wetenschappelijke theorieën
zouden worden aangepast of bijgestuurd, dan zal hij ook
voldoende soepelheid hebben om dat te aanvaarden.”
- Ik kom eventjes terug op dat atheïsme. Hij is rigoureus
atheïst. Daar is geen speld tussen te krijgen?
“Als je de vraag stelt: ‘Bestaat God of bestaat God niet?’,
dan zal zijn eerste tegenvraag zijn: ‘Wat bedoel je met
God?’ En zodra iemand zegt, zoals heel vaak gebeurt bij
gelovigen van de geopenbaarde godsdiensten, dat God
een alwetend, al goed en almachtig wezen is, dan zal hij
perfect kunnen aantonen dat die God niet bestaat. Want in
de heilige teksten van de drie geopenbaarde godsdiensten
- in de Bijbel (Oude Testament en Nieuwe Testament) en
de Koran - staat de aanvaarding van de slavernij. Nu, de
slavernij heeft zoveel gruwelijkheden met zich meegebracht,
heeft miljoenen doden met zich meegebracht. Hoe zou het
nog maar in een hoofd van een alwetende, al goede en
almachtige god kunnen opkomen om een dergelijk systeem
te aanvaarden en te laten bestaan? En zeggen dat dit van
God zou komen? Dus, op die manier haalt hij inderdaad het
volledige godsbegrip als zijnde een almachtig, al goed en
alwetend wezen volledig naar beneden…”
Op dinsdag 21 juni 2011 ontvangt Prof. Dr. Etienne
Vermeersch de Prijs van het Vrijzinnig Humanisme
en 19 juni is de filosoof samen met Dirk Verhofstadt
aanwezig in het VOC Mechelen.
Meer daarover op p. 12-13.
17

18
wEEtjEs ovEr vrijmEtsElarij - dEEl 5
Hoewel Karel VI, die in 1711 Keizer van het Heilig
Roomse Rijk was geworden, zich tegenstander van
de Vrijmetselarij toonde, werd al in 1724 in Praag de
loge “Zu den drei Sternen” gesticht. In 1742 volgde in
Wenen de loge “Zu den drei Kanonen”. Nadat Karel VI
in 1740 overleden was, kwam zijn oudste dochter Maria
Theresia in het bezit van de Oostenrijkse erflanden.
Onmiddellijk stelde zij haar echtgenoot als co-regent
aan. Zij was gehuwd met de hertog van Lotharingen,
die dit hertogdom aan Frankrijk had moeten afstaan,
maar ter compensatie het groothertogdom Toscane had
gekregen. In 1745 werd hij tot keizer verkozen, maar
ook dan bleef Frans I overschaduwd door de sterke
persoonlijkheid van zijn vrouw. Maria Theresia was
wantrouwig t.o.v. de Vrijmetselarij, die er bij wijlen van
verdacht werd te complotteren. Frans I daarentegen was
al in 1731 in den Haag vrijmetselaar geworden en trad
later toe tot de voormelde Weense loge. Pikant is dan
ook het feit dat op bevel van de keizerin op 7 maart 1743
honderd grenadiers en kurassiers een inval deden in de
loge, de degens van de aanwezige broeders opeisten
en hen zelf gevangen namen. In aanwezigheid van
kardinaal Kollonits werden ze langdurig ondervraagd.
Op 19 maart werden ze vrijgelaten door toedoen van
“Zijne Majesteit, die zich bereid verklaarde voor hen
geldelijk borg te staan en elk bezwaar te weerleggen
dat men tegen hen wilde inbrengen.” Het blijft gissen
naar de beweegredenen van het optreden van de
keizerin tegen de logebroeders van haar man. Zolang
zij op de troon zat, trokken af en toe onweerswolken
over de Oostenrijkse Vrijmetselarij en werd deze zelfs
verboden. De laatste keer gebeurde dit in 1766-’67.
Opmerkelijk was echter het feit dat zij haar recht op
controle op de betrekkingen tussen de Roomse Curie
en de bisschoppen in haar rijk hardnekkig en succesvol
verdedigde.
In de 18de eeuw was het Habsburgse Rijk een veelkleurige lappendeken.
Maakten er deel van uit: Oostenrijk, Hongarije, Bohemen - Moravië (d.i. het
huidige Tsjechië), Kroatië, Slovenië, verscheidene Italiaanse bezittingen (die
nogal eens wisselden) en de Zuidelijke Nederlanden (België en Luxemburg,
behalve het Prinsbisdom Luik).
Na het overlijden van Frans I in 1765, werd zijn
oudste zoon Jozef keizer van het Heilig Roomse Rijk en
mederegent in de erflanden. Zijn moeder bleef echter
tot aan haar dood in 1780 regeren en gunde haar zoon
maar weinig inspraak in de staatszaken. Toch kon hij
haar er toe bewegen in te stemmen met de afschaffing
van de pijnbank (1768). Jozef II was een overtuigd
aanhanger van de ideeën van de Verlichting en openlijk
voorstander van vrijheid van denken en geweten. Hij gaf
echter herhaaldelijk te kennen dat hij niet tot de loge
kon toetreden omdat dit in strijd was met de wetten van
zijn land en stellig aan zijn moeder niet welgevallig zou
zijn. Hij raadde de vrijmetselaars aan behoedzaam te
zijn in hun optreden en verzekerde hen dat zij dan van
hem niets te vrezen hadden.
Was Jozef II jarenlang door zijn moeder in toom gehouden
en bleven haar geboden en verboden gehandhaafd,
dan begon hij onmiddellijk na haar overlijden een
drastische en alomvattende hervormingspolitiek:
reorganisatie van de rijksadministratie, uitvaardiging van
het “Toleranzpatent” dat godsdienstvrijheid waarborgde
(1781), afschaffing van de lijfeigenschap, opheffing van
de louter contemplatieve klooster-orden en secularisatie
van hun bezittingen, maatregelen strekkende tot algehele
inschakeling van de kerk in de staat, beknotting van
het oppergezag van de paus over de staatskerk,
enzovoort... Het streven naar het ondergeschikt maken
van de kerk aan de staat wordt dan ook Jozefinisme
genoemd. Tijdens de laatste twee jaren van zijn
leven reglementeerde hij het kerkelijk leven tot in de
kleinste details (uren van de missen, aantal te plaatsen
kaarsen, processies, bedevaarten ...). Die overdreven
hervormingsdrang leidde in de Zuidelijke Nederlanden
tot de “Brabantse Omwenteling” en bezorgde hem de
spotnaam “keizer-koster” die hem zou gegeven zijn door
Frederik De Grote.

Ook de vrijmetselarij bleef niet buiten schot: Jozef II
verplichtte haar de “Landesloge von Õsterreich” op te
richten, die 7 provinciale Grootloges zou omvatten,
waarvan 1 voor de Oostenrijkse Nederlanden. Voorts
beperkte hij het aantal toegelaten loges: in Wenen werd
hun aantal van 6 tot 2 herleid. Elders mocht er maar één
enkele voortbestaan. Niettemin kende de vrijmetselarij
ten tijde van Jozef II een hoge bloei: vele edelen,
wetenschappers, professoren, leraren, officieren, hogere
ambtenaren, priesters, kunstenaars, schrijvers, dichters,
musici ... bevolkten de loges. Onder laatstgenoemden
zijn Wolfgang Amadeus Mozart en Jozef Haydn
ongetwijfeld de meest bekende. Zij werden in de herfst
1784 respectievelijk februari 1785 opgenomen. Mozart
leidde ook zijn vader binnen.
Een hele reeks composities van Mozart ontstonden onder
maçonnieke invloed: “Die Gesellenreise”, de cantate
“Maurerfreude”, het lied “Brüder reicht die Hand zum
Bunde”, de “Maurerische Trauermusik” en de “Kleine
Freimaurer-Kantate”, het laatste werk dat hij voltooide
en leidde.
Het in brede kringen best gekend is zijn opera “Die
Zauberflöte” (De Toverfluit), waarvan het libretto werd
geschreven door Schikaneder waarschijnlijk geholpen
door Gieseke, allebei maçons. Het is een opera
waarvan tekst en muziek uitdrukking zijn van gelouterde
mensenliefde, voortdurend verwijzend naar maçonnieke
symbolen en elementen uit het inwijdingsrituaal en
waarvan in het slotkoor de zuilen van de Tempel der
Mensheid zich trots verheffen: “Es sieget die Stärcke
und krönet zum Lohne die Schönheit und Weisheit mit
ewiger Krone”. In de opgevoerde personages herkent
men: Tamino, een prins, “meer nog, een mens” die uit
de duisternis naar het Licht streeft, is keizer Jozef II;
Pamina, het Oostenrijkse volk; Sarastro, de lichtbrenger,
Ignatius von Born, het geestelijk hoofd van de Weense
Vrijmetselarij; de koningin van de nacht, Maria Theresia;
Monostatos, de geestelijkheid die hetze voert tegen de
Vrijmetselarij.
Toen Jozef II en kort na hem zijn opvolger Leopold
II stierven, braken er voor de vrijmetselaars in het
Habsburgse rijk kwade tijden aan: de nieuwe keizer
Frans II leefde in angst voor de vermeende complotten
van geheime genootschappen, in de eerste plaats
natuurlijk de Vrijmetselarij. In 1795 werd “De Toverfluit’
in de ban gedaan en in 1797 werden alle geheime
genootschappen verboden. Dit verbod bleef tot in 1919
van kracht.
Wordt voortgezet
Frans Van der Vorst
19

www.vrijzinnigwillebroek.be
20
Vrijzinnig Willebroek
Adres- en naamsverandering: het Centrum Morele Dienstverlening
wordt het huisvandeMens en is verhuisd naar de
H. Consciencestraat 9
2800 Mechelen
015 45 02 25
cmd.mechelen@uvv.be
WiLeMo - Feest Vrijzinnig
Jeugd Willebroek
Zaterdag 7 mei 2011… een dag die we niet snel zullen
vergeten! De 47 ste editie van ons Vrijzinnig Jeugdfeest was er
één om in te kaderen. Onze kids gingen op verkenning naar
wat hun rechten en plichten zijn en bundelden hun energie in
een wervelende show. Mama’s en papa’s pinkten een traantje
weg, toen hun pubers een hulde brachten aan hen, er werd
gelachen en gedanst… Kortom, de perfecte cocktail voor een
geslaagd feest!
We zijn heel blij dat onze leerlingen, vanaf nu, officieel zijn
toegetreden tot die immer groeiende groep van vrijzinnigen.
En vrijzinnigen horen de wereld binnen te treden met goede
bedoelingen. Zo proberen wij dit toch mee te geven in onze
lessen zedenleer. We zijn ervan overtuigd dat onze leerlingen
die gedachte mee zullen proberen uit te dragen, ieder vanuit
zijn eigen persoonlijkheid. Alleen dan kan ieder van ons zich
goed voelen. Zonder vooroordelen en met een vrije geest
willen wij onze leerlingen de wereld in sturen. Wij wensen
hen het aller-allerbeste.
Jonge mensen, het ga jullie goed... en nogmaals proficiat met
jullie prachtige prestatie!
COLOFON KATERN WILLEBROEK
Redactie :
Gerda De Cock
André Dezaeger
Frank Dezaeger
Debbie Van Daele
Rony Van Mol
Ingrid Muyldermans
Secretariaat Vrijzinnig Willebroek :
Swa Flerackers
Europalaan, 18 - 2830 Willebroek
Webmaster :
Perry Van de Meutter
E-mail: plvdm@telenet.bev
De bijdragen van deze katern vallen
onder de verantwoordelijkheid van
Vrijzinnig Willebroek.

Wat voorbij is
“Farao’s zonder goud.” (voordracht van 24 maart ‘11 in Bel-Air)
Etienne Cloots die zich al ruim twee decennia om de armsten onder armsten bekommert in de sloppenwijken
van de miljoenenstad Caïro, schetste een beklijvend beeld over hoe moeilijk het is om daar te overleven. En over
hoe weinig dit soort situaties in de Westerse media echt aan bod komen. De spreker bracht tal van anekdotische
verhalen over de moeilijke levensomstandigheden van de armen en hoe de stijgende voedselprijzen uiteindelijk
de recente revolutie hebben veroorzaakt.
Niet direct een opmonterend verhaal. Het is eerder een duidende analyse van wat zich vandaag de dag in
de Arabische wereld afspeelt en waarmede we dagdagelijks in de media worden geconfronteerd. Positief
is alleszins dat het vooral een roep om politieke vrijheid is en dat de soms verfoeide Westerse democratische
waarden worden gepropageerd. Cfr. Tunesië, Egypte, Syrië, Jordanië, Jemen, Lybië waar regimes die al
tientallen jaren aan de macht zijn, op het punt staan vervangen te worden of dat al zijn. Laten we hopen dat
meer vrijheid ook meer een herverdeling van de economische rijkdommen met zich zal meebrengen, zoniet zal
de revolutionaire gisting aanwezig blijven.
Dat dit alles de ongeveer veertig aanwezigen niet onberoerd liet mocht blijken uit de talrijke vragen die aan de
spreker op het einde van zijn voordracht werden gesteld.
“Allen die willen naar IJsland varen …!”(voordracht van 28 april 2011)
Onze spreker, Joris Surmont, monsterde aan als 15-jarige op een Oostendse
kotter. Later bedreef hij de ‘grote’ visserij op IJsland, alsook de bokkenvisserij
in de Keltische en de Ierse zee. Hij sprak over het hard labeur op de
vissersschepen, de turbulente kabeljauwoorlogen en de visserijtechnieken.
Joris Surmont beleefde dat alles aan boord van kotters en IJslandtrawlers.
De visserij op IJsland spreekt vaak tot de verbeelding. Verhalen en liederen
zijn er de neerslag van. Hij bracht trouwens enkele van deze liedjes ten
gehore en de meesten van onze Grijze Geuzen hebben die enthousiast
meegezongen.
De ruwe zeeën op de Noord-Atlantische oceaan en het harde leven -
verstoken van elk comfort - bracht dhr. Surmont tot dit apart verhaal, waar
hij passioneel over kan vertellen.
De film na de pauze was eerder een afknapper: langdradig en van slechte
kwaliteit. Gelukkig vertelde de spreker op een boeiende manier over zijn
wedervaren als IJslandvisser. Hij schreef er ook een zeer lezenswaardig
boek over, “Door de mazen van het net”, mooi geïllustreerd met foto’s en
boordevol interessante historische en actuele informatie.
André
Roger, ondervoorzitter GG-Willebroek
Feest van het Mechels Humanisme:
ook Willebroek was present! Zie p. 8-9.
www.vrijzinnigwillebroek.be
21

www.vrijzinnigwillebroek.be
22
Komende activiteiten
Een sterk verhaal van een goeie 100 jaar geleden:
Groot schandaal te Willebroek
“De gemeente Willebroeck is verleden zondag het toneel geweest van een ongehoord schandaal,
door de vrijdenkers verwekt.
Verleden zondag, ten 2 ure namiddags moest in deze gemeente de begrafenis plaats hebben van
een ongehuwd werkman, Lod. Isenbaert, oud 37 jaren. De geuzen van Willebroeck hadden door hun
orgaan “De Gazet van Willebroeck” laten weten dat de begrafenis van L.I. BURGERLIJK zou wezen
en hadden terzelfder tijd hunne vrienden van Boom en Mechelen opgeroepen.
Doch de moeder van den overledene de komedie vernemende die men met haren zoon wilde spelen,
verwittigde onmiddellijk den heer burgemeester de Nayer. Deze beval den commissaris Haubec en
den veldwachter Somers het huis van den overledene te bewaken en den wil van de moeder te doen
eerbiedigen. Maar bij hunne aankomst hadden de geuzen reeds het kruis, dat vóór de deur stond
weggenomen; en op het ogenblik dat de begrafenis moest plaats hebben, mag het aantal geuzen,
socialisten en nieuwsgierigen, dat vóór de woning van L.I. post had gevat op 2000 man geschat
worden.
De heer commissaris deed alsdan den wil van de moeder en het bevel van den Burgemeester kennen,
doch de vrijdenkers en socialisten verzetten er zich tegen, duwden de politie achteruit, namen het lijk
op en begaven zich rechtstreeks naar het kerkhof.
Onmiddellijk werd de heer de Nayer verwittigd: en aanstonds in een rijtuig gesprongen, begaf hij
zich naar het kerkhof. Reeds was de kist neergelaten en de lijkrede moest beginnen als hij op het
kerkhof verscheen.
Op zijn zicht was het een sauve qui peut générale: de eene geus vluchtte hier, de andere verborg
zich daar, het was alsof er een prijs van ’t hardste lopen ware te winnen geweest.
De heer Burgemeester deed alsdan het lijk ophalen. Gevolgd van de politie, volgde hij eerbiedig het
stoffelijk overschot tot in de kerk, waar de kerkelijke plechtigheid plaats had. De kristene begraving
had vervolgens plaats zonder verdere incidenten.
Er is maar ééne stem te Willebroeck om het schandaal door de vrijdenkers en de socialisten gepleegd
af te keuren en om den heer Burgemeester de Nayer voor zijne deftige en krachtdadige handelswijze
te loven. Wij laten alle bedenking over dees walgelijk feit aan onze lezers over. Wij hebben de vaste
overtuiging dat zij niets dan misprijzen en verachting voor lijkroovers kunnen bezitten.”
(Artikel uit de katholieke “Mechelse Courant” van 23/07/1893 – fouten inbegrepen. Toen al
verdedigden de Willebroekse Geuzen hun vrije mening tegen kerk en kapitaal!)
AFSCHEID
Op 23 maart ll. ontviel ons een zeer trouw lid van de Grijze Geuzen, onze vriend, Jan Bogaerts. Wij
betuigen uiteraard ons oprecht medeleven aan Liz, zijn echtgenote en toegewijd bestuurslid van onze
Grijze Geuzen. Verder wil ik als voorzitter onze talrijke leden bedanken voor hun aanwezigheid op
de uitvaartplechtigheid. Deze verliep in een serene sfeer op de zonovergoten verstrooiingsweide van
de gemeente Willebroek. Ook een woord van dank aan de moreel consulent van het CMD voor zijn
authentieke en ontroerende afscheidsrede.
Dr. André Dezaeger

Komende activiteiten
TRADITIONEEL GRIJZE GEUZEN TUINFEEST IN BEL-AIR
Op donderdag 16 juni ‘11 om 15u00 is’t weer
verzamelen geblazen voor de Grijze Geuzen in het
park van Bel-Air voor het jaarlijks zomerfeest.
Op het programma:
Ø Aperitief (huisgemaakte Sangria)
Ø Zelf belegde broodjes (de feestelijke kost van
het culinaire GG-team)
Ø Zelf gemaakte taarten (van Jacqueline)
Ø Een “intelligente” quiz op algemene aanvraag
BMW 4de Editie: 28 augustus 2011
Op zondag 28-08-2011 ontmoeten de Vrijzinnige vrienden
van Bonheiden en Willebroek elkaar opnieuw (“Bonheiden
meets Willebroek”) Na 4 jaar mogen we reeds
spreken van een traditie.
Programma :
ØEerste belangrijk punt: er wordt niets vooraf betaald!
Wel is inschrijven verplicht.
ØSamenkomst om 14u00 in “The Boathouse” aan de
ingang van het watersportdomein “Hazewinkel” in
Heindonk.
ØAan de deelnemers wordt een welkomstdrink (Sangria
van het huis) aangeboden door Vrijzinnig Willebroek.
ØNadien kan er een korte of lange wandeling of een
fietstocht ondernomen worden door het Natuurpark
“Het Broek”.
ØRond 17u00 terug verzamelen geblazen op de zelfde
locatie.
ØVolgens goeddunken en vermogen kan dan
nog nagepraat worden bij een paar pintjes
en/of een lichte “collatie”, genietend van
een schitterende zonsondergang op het terras…
>>
GRIJS en WIJS :
“Men kan oud worden niet vermijden,
wel het verouderen”
OPGELET:
Inschrijving en betaling vóór 10-06-2011
Inschrijven bij Frans Van den Bergh
Nieuw Sloten 60 - 2830 Blaasveld.
Leden: 8 € - niet leden: 10 € op rekening n°
068-2213992-91 van de Grijze Geuzen Willebroek
(niet betaald = géén feest).
Wie doet er mee? Iedereen die toevallig niet op reis is.
Jong en oud – leden van HVV Bonheiden en Willebroek –
hun kinderen, schoonmoeders, baby-sitters en viervoeters.
Voor de wandelaars: stevige wandelschoenen, zonnecrème
en -hoed, paraplu (?) en verrekijker (vogels, kikkers
en blote billen).
Voor de fietsers: een fiets – geen bromfiets of moto
toegelaten!
BELANGRIJK : Inschrijven vóór 15 augustus ‘11 is nodig
om organisatorische redenen.
Doen bij: André Dezaeger - GSM : 0475-499567 of per
e-mail: andre.dezaeger@telenet.be.
We breien een leuk eind aan de zomer!
Noteer alvast in uw kalender:
Voordracht door Dr T. Swinnen op
27-09-2011 om 15u00 in Bel – Air:
OUD MAAR NIET VERSLETEN
Meer info in de volgende Schakel
www.vrijzinnigwillebroek.be
23

Vrijzinnigheid is meer dan het niet geloven in een god.
Vrijzinnig Humanisme is ook…
EEN ODE AAN
DE VRIJE GEDACHTE
Verrast dat jij ook vrijzinnig bent?
Ontdek de lokale vrijzinnige gemeenschap
op www.vrijzinnigmechelen.be