of Arme Mannen- en Vrouwenhuis. Deel I - Historische vereniging ...

MENSENWERK
graad van armoede der bewoners, brachten spIOnnen verslag uit over de
toestand der armen."
Voordat de regenten hulp gaven, waren de aanvragers dus al behoorlijk
'gescreend'. Deze gang van zaken diende vooral om het grote probleem van
het Huiszittenhuis, de financiën, beheersbaar te houden. "Armen genoeg,
maar geld te weinig", moeten de regenten keer op keer hebben verzucht bij
het opmaken van de kas. Weliswaar schonk het stadsbestuur ieder jaar een
bijdrage, maar deze was zo laag dat de bestuurders van het Huiszittenhuis
hun toevlucht moesten nemen tot onzekere fondsenwerving als het houden
van collectes en het uitgeven van obligaties.
Hoewel vrijgevigheid bij sommige collectes een bekend verschijnsel was
- de inzameling na de grote brand op de Hoogstraat in 1766 leverde het
niet geringe bedrag van ruim vijftienduizend gulden op - , was de wekelijkse
rondgang met de bus niet genoeg om de schatkist van het Huiszittenhuis
volledig te vullen. In 1754 bleek het huis een schuld te hebben van meer
dan f 26.000. 6 Geen wonder dat het stadsbestuur keer op keer probeerde
verandering te brengen in de situatie. Door de vroedschap benoemde commissies
gingen aan de slag en publiceerden een reeks voorstellen om de
armenzorg in de stad doelmatiger aan te pakken. Een van de voorstellen
was de oprichting van een tehuis waar een aantal hulpbehoevende arme
oude mannen en vrouwen kon worden ondergebracht en verzorgd."
Om de levensvatbaarheid van een dergelijke instelling te onderzoeken,
kregen in 1756 Petrus Cunaeus en Pieter Caauw van de vroedschap opdracht
om eens met de regenten van het Huiszittenhuis en andere notabelen te
gaan praten. De heren hebben zich meer dan uitstekend van hun taak
gekweten. Kort samengevat kwam hun zeer wijdlopige en met Franse woorden
doorspekte rapport erop neer dat er voorlopig geen mogelijkheden waren
tot een dergelijk huis te komen. De regenten van het Huiszittenhuis waren
de grote dwarsliggers. Oprichting van zo een instelling zou wel eens uitgelegd
kunnen worden als een falen hunnerzijds. Bovendien voorzagen zij belangrijke
competentiekwesties. Wanneer zij, zoals de bedoeling was, een bepaald
bedrag moesten betalen voor ieder oudje dat zij doorspeelden naar het nieuwe
huis, wilden ze wel graag een vinger in de pap houden. Dit zou betekenen
dat zij de bestuurders van het nieuwe huis in de wielen zouden rijden,
hetgeen wel eens forse ruzies kon opleveren.
63